ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΡΑΤΣΟΣ
Το τέλος της προηγούμενης εβδομάδας, έτυχε να γίνω μάρτυρας –καθόμουν στο διπλανό τραπέζι σε ένα καφέ- μίας συζήτησης – ανταλλαγής απόψεων μεταξύ δύο φίλων σχετικά με τα προβλήματα που βασανίζουν τη χώρα.
Οι συνομιλητές προσέγγιζαν την κατάσταση με ψυχραιμία καθώς δεν πρέπει να ήταν άμεσα θιγμένοι από τα μέτρα. Και οι δύο υποστήριζαν ότι η πολιτική μείωσης του δημόσιου τομέα είναι μονόδρομος, ότι τα μέτρα εκσυγχρονισμού και φιλελευθεροποίησης της οικονομίας και της κοινωνίας είναι απαραίτητα, ότι η κυβέρνηση έχει πλήρως αποτύχει και ότι η πολιτική της Τρόικα είναι μονοδιάστατα υφεσιακή και πρόχειρα εκπονημένη καθώς δεν έλαβε υπόψη της τις ιδιαιτερότητες της Ελλάδας. Η διαφορά τους συνοψιζόταν στις τελευταίας φράσεις που αντάλλαξαν πριν αποχωριστούν : «Δεν υπάρχει άλλη λύση εκτός από τη μείωση των δαπανών και την εφαρμογή των μέτρων. Είναι η τελευταία μας ευκαιρία ως χώρα. Η επιστροφή στη δραχμή θα είναι καταστροφική. Ξέρεις πολύ καλά τους λόγους, τους έχουμε συζητήσει επανειλημμένα. θα είναι η αυτοτιμωρία μας λόγω διογκωμένου εγωισμού και έλλειψης φαντασίας και προσαρμοστικότητας.» – «Ναι, δεν έχεις άδικο» του απάντησε ο άλλος. «Όμως και οι δυο μας σε προσωπικό επίπεδο θα αντέξουμε την κρίση, αυτοί οι βολεμένοι, όπως τους αποκαλούμε, καθώς και οι άνεργοι οι οποίοι βλέπουν όλο τον οικογενειακό τους προγραμματισμό να πέφτει εντελώς έξω, να μη μπορούν να καλύψουν ένα μίνιμουμ των αναγκών τους και με απειλητικές τις τράπεζες, τι θα κάνουν; Πώς θα αντιδράσουν; Πώς θα ελεγχθεί το συναίσθημα της οργής για τα ψεύτικα όνειρα τα οποία τους καλλιέργησε το σύστημα και για τις διαψευσμένες υποσχέσεις των πολιτικών; Ο πεινασμένος είναι επικίνδυνος και είναι εντελώς φυσιολογικό να υπάρχει δυσκολία στη συνεννόηση μαζί του. Είναι θέμα ενστίκτου επιβίωσης. Χωρίς ένα μίνιμουμ συναίνεσης τα μέτρα είναι δύσκολο να περάσουν. Μην ξεχνάς ότι πίσω από τα νούμερα υπάρχουν οι άνθρωποι και οι αντιδράσεις τους». Σ’ αυτό το σημείο αποχωρίστηκαν.
Το βράδυ της ίδιας μέρας στα δελτία ειδήσεων έγινε αναφορά για την αγανάκτηση των Γερμανών εναντίον των τραπεζών και της διεθνούς κερδοσκοπίας, καθώς και για την έρευνα πολυάριθμης ομάδας Γερμανών δημοσιογράφων στην Ελλάδα για λογαριασμό γνωστής γερμανικής εφημερίδας, σύμφωνα με την οποία προκύπτει ότι εάν οι ίδιοι ήταν Έλληνες θα είχαν πιο έντονες αντιδράσεις στα μέτρα δικαιώνοντας απόλυτα την κοινωνική έκρηξη στην Ελλάδα, επισημαίνοντας παράλληλα τον κίνδυνο εκτροπής του πολιτεύματος.
Την Κυριακή το πρωί ο διάλογος του φιλοσόφου – συγγραφέα Κου Ράμφου με τους δημοσιογράφους της εκπομπής έφερε στην επιφάνεια τους κινδύνους από την οργή, τις παρεκτροπές, τις ρήξεις και την πτώση των συμβόλων για τη λειτουργεία της δημοκρατίας. Συμπερασματικά, ο διάλογος της εκπομπής συμπυκνώνεται στο ότι χρειάζεται περισσότερη δικαιοσύνη ώστε να εξασφαλιστεί η κοινωνική ενότητα και ότι ο πολιτικός χρόνος έχει επιταχυνθεί, και με συνέδεσε με την χθεσινή αποκαλυπτική συζήτηση στο καφέ.
Το βράδυ της ίδιας ημέρας οι δηλώσεις του Ισπανού πρωθυπουργού ότι οι στόχοι του δημοσιονομικού ελλείμματος του 2011 δε θα επιτευχθούν, ότι η χώρα του χρειάζεται ενίσχυση στην ανάπτυξη και ότι θα πρέπει να βρεθεί τρόπος να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του εμπορικού πλεονάσματος του Βορρά έναντι των εμπορικών ελλειμμάτων του Νότου, καθώς και οι δηλώσεις του Πορτογάλου πρωθυπουργού για επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου, μπορεί να δείχνουν το δρόμο μιας μελλοντικής κατεύθυνσης για τη Νότια Ευρώπη. Παράλληλα, παρά τις διαβεβαιώσεις του S. Berlusconi, και σε σχέση με την παρελθούσα εμπειρία, δε φαίνεται ιδιαίτερα πιθανό η Ιταλία να εκπληρώσει τις υποσχέσεις οι οποίες δόθηκαν στη σύνοδο των Βρυξελλών για τη λήψη και εφαρμογή μέτρων λιτότητας.
Σε σχέση με την ανάπτυξη, για την αποτελεσματική διαχείριση της κρίσης χρέους και για έξοδο από την οικονομική στασιμότητα, η Νότια Ευρώπη θα πρέπει να επιδιώξει τη διαμόρφωση συνθηκών ώστε να μειωθούν ή να εξισορροπηθούν τα εμπορικά ελλείμματα σε σχέση με το Βορρά. Μακροπρόθεσμα, η διαιώνιση αυτής της κατάστασης, θα οδηγήσει σε μόνιμη ύφεση λόγω της υφεσιακής πολιτικής που προκαλεί η μείωση των ελλειμμάτων. Η Ελλάδα με το μεγαλύτερο πρόβλημα, χρειάζεται περισσότερο χρόνο για τη δημοσιονομική της προσαρμογή.
Είναι πιθανότατο η υλοποίηση του στόχου για έλλειμμα 9% στο τέλος του 2011 -έναντι αρχικού στόχου 7,6%- να μην πραγματοποιηθεί αποκλίνοντας σημαντικά. (ήδη από το τέλος Σεπτεμβρίου υπάρχουν καθυστερήσεις της τάξης των 2 δις στα έσοδα). Καινούρια μέτρα σε επίπεδο εσόδων ή δαπανών, είναι σχεδόν αδύνατο να ληφθούν διότι η αξιοπιστία της πολιτικής της Τρόικα και της κυβέρνησης θα περιπέσει σε επίπεδο διακωμώδησης.
Αυτό το οποίο απαιτείται,-πέραν μίας έντονης επιτάχυνσης των διαρθρωτικών αλλαγών και ιδιωτικοποιήσεων- είναι μία πραγματικά καινούρια φορολογική πολιτική για δικαιότερη και πιο ισορροπημένη κατανομή των βαρών αλλά με παράλληλη εκπόνηση οργανογράμματος γιά αποτελεσματικότερη και μειωμένη σε μέγεθος και κόστος δημόσια διοίκηση.
Το οργανόγραμμα της πιο αποτελεσματικής και μικρότερης δομής του δημόσιου τομέα είναι ίσως το κεντρικό στοιχείο για την αξιοπιστία της πολιτικής και της πτωτικής πορείας των ελλειμμάτων.
Ο ποινικός «εκβιασμός» εκ μέρους του κράτους ως επιχείρημα για την ικανοποιητική είσπραξη των απαιτήσεων του είναι αρκετά θεωρητικός, δεν έχει τόσο μεγάλη πρακτική εφαρμογή δεδομένου ότι η ελληνική κοινωνία είναι αρκετά παραβατική σε σχέση με τους νόμους και σε περίοδο κρίσης αναλαμβάνει μεγαλύτερους κινδύνους σχετικά με την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του έναντι του Κράτους. Κατά την άποψή μας και παρόλο την άκρως επείγουσα κατάσταση στο επίπεδο των εσόδων και την απαραίτητα χάραξη καινούριας φορολογικής πολιτικής, η μη σύνδεση της ποιότητας και του κόστους των υπηρεσιών που προσφέρει το κράτος με το ύψος των φόρων που απαιτεί από τους πολίτες, θα μειώσει αισθητά την απόδοση των μέτρων τα οποία τη συνθέτουν.
Η Ελλάδα χρειάζεται περισσότερο χρόνο για την προσαρμογή της ενώ φαίνεται ότι ο χρόνος μέσα στον οποίο πρέπει να φέρει αποτελέσματα έχει μικρύνει υπερβολικά έχοντας ταυτόχρονα στο τιμόνι της μία αναποτελεσματική, αναξιόπιστη και επικίνδυνη κυβέρνηση. Πραγματικά, δε θα είναι ευχάριστο για οποιονδήποτε Έλληνα πολίτη να φανταστεί τι σκέφτεται η πολιτική ηγεσία της Γαλλίας για τα κατορθώματα του Πρωθυπουργού μας, ο οποίος την έχει εκθέσει στην υποστήριξη των θέσεών μας τόσο όσο περισσότερο δε γίνεται, με αποτέλεσμα την επικράτηση των γερμανικών θέσεων στη συμφωνία των Βρυξελλών στις 26/10/2011. Ίσως όμως η ανικανότητα της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ να έφερε περισσότερο στην επιφάνεια την κυριαρχική διάθεση της Γερμανίας, βοηθώντας έμμεσα και μεσοπρόθεσμα την Ευρώπη στο να συνειδητοποιήσει την ανάγκη για χάραξη αποφασιστικών πολιτικών.
Το μεγάλο ερώτημα είναι εάν η Ελλάδα μπορεί να ακολουθήσει το κεντρικό πυρήνα χωρίς να μπει στο περιθώριο.
Η σκέψη του Κου Γ. Παπανδρέου δεν έχει πλέον καμία επαφή με τις ανάγκες της πραγματικότητας και δεν αντιλαμβάνεται πλέον τι συμβαίνει γύρω του , στο εσωτερικό της χώρας και σε Ευρωπαικό επίπεδο. Μόνος του με την εγωιστική , ανεύθυνη και καιροσκοπική πολιτική του ανοίγει την πόρτα της εξόδου. Από τη «κρίση» κρατάει τους κινδύνους και παίζει στα «ζάρια» τις ευκαιρίες.
Η πρόταση για δημοψήφισμα είναι τυχοδιωκτισμός, γάντζωμα στην εξουσία ενός αυτόκλητου σωτήρα. Ουσιαστικά θέτει σε αμφισβήτηση όλες τις συμφωνίες οι οποίες επιτεύχθηκαν στις Βρυξέλλες στις 27/10/2011. Απίστευτη και όμως πραγματική η εκβιαστική πρόταση για δημοψήφισμα.
Αδιέξοδο; Όχι. Έξοδος για τον κο Πρωθυπουργό και μεγάλο ερωτηματικό για το μέλλον της Ελλάδας στην ευρωζώνη.
