Προβάλλεται τις πολιτιστικές δραστηριότητες των συλλόγων σας μέσα από τα «Εμβόλιμα Νέα»

Αφιέρωμα στον Στάθη Ευσταθιάδη. Στον άνθρωπο της ποντιακής Παράδοσης

Συγγραφέας, Λαογράφος, Νομικός, Μουσικός είναι μερικοί από τους τίτλους που φέρει ένας από τους πιο αξιόλογους ανθρώπους της πολιτιστικής μας παράδοσης. Πρόκειται για τον κ. Στάθη Ευσταθιάδη τον άνθρωπο που όλοι εκτιμούν και σέβονται για το έργο του και την πρόσφορα του στην ποντιακή λαογραφία. Ο κ. Ευσταθιάδης έγινε κυρίως γνωστός από τις ραδιοφωνικές του εκπομπές που ήταν δημιουργός και παρουσιαστής για πολλά χρόνια. Καθήλωνε τους ακροατές με την γνώση των θεμάτων αλλά και την αφηγηματική ικανότητα που του διέκρινε. Οι νεώτερες γενιές της δεκαετίας του ‘’60 και του ‘’70 έμαθαν πολλά από την Ιστορία της περιοχής καταγωγής τους χάρη των ραδιοφωνικών εκπομπών του κ. Στ. Ευσταθιάδη. Τα ήθη, τα έθιμα και η ιστορία του ποντιακού Ελληνισμού προβλήθηκαν και έγιναν γνωστά, σε μια περίοδο μάλιστα που θέματα αυτής της υφής δεν προβάλλονταν όσο θα έπρεπε. Για το έργο του και την πρόσφορα του έχει τιμηθεί από πόλους φορείς. Το 2006 έγινε τιμητική εκδήλωση στο θέατρο του δήμου Σταυρούπολης όπου ο Νομάρχης κ. Π. Ψωμιάδης ο οποίος αφού αναφέρθηκε στο σημαντικό λαογραφικό έργο του Στάθη Ευσταθιάδη του απένειμε τιμητική πλακέτα. Εμείς οι νεώτεροι οφείλουμε πολλά στον κ. Στάθη Ευσταθιάδη και τον ευχαριστούμε θερμά. Φώτο Στ. Ευσταθιάδης – Π. Ψωμιάδης

Τσιφλίκια και τσιφλικάδες.

Μπορεί τα τσιφλίκια και οι τσιφλικάδες να έχουν γίνει προπολλού παρελθόν και να έχουν περάσει πλέον στην ιστορία, εν τούτης ορισμένα σημάδια που άφησαν πίσω τους εξακολουθούν να κεντρίζουν το ενδιαφέρον των ανθρώπων. Στο κέντρο του κάμπου μεταξύ των Λιμνών Βόλβης και Κορώνειας και στο μέσον των χωριών Νυμφόπετρας και Στίβου δεσπόζουν τα κτηριακά συγκροτήματα του άλλοτε ισχυρού τσιφλικά της περιοχής Μπόρη. Συγκροτήματα, που και σήμερα βρίσκονται σε χρήση και λειτουργικότητα από τους νεότερους ενοίκους τους. Συζητώντας με κάτοικους των γύρω χωριών μάθαμε πόσο σημαντική ήταν για αυτούς για την επιβίωση τους, στο να εργάζονται στα τσιφλίκια, στα δύσκολα χρόνια του μεσοπολέμου και της κατοχής. Εκατοντάδες άνθρωποι των γύρο χωριών εργάζονταν σκληρά όλη την ήμερα στα χωράφια του τσιφλικά κάτω από δύσκολες συνθήκες προκειμένου να βγάλουν το μεροκάματο τους. Οι κάτοικοι δεν παρέλειψαν να μας μεταφέρουν και ορισμένες ανθρώπινες ιστορίες που διαδραματίζονταν στους χώρους των τσιφλικιών. Νεανικά φλερτ, ερωτικές αντιζηλίες, μικρά καβγαδάκια και σκηνές απείρου κάλους είχαν την τιμητικής τους. Σήμερα τα χιλιάδες στρέμματα γης του τσιφλικιού βρίσκονται στα χέρια των αγροτών της περιοχής ενώ τα κτηριακά συγκροτήματα χρησιμοποιούνται από επιχειρηματία της περιοχής. Φωτογραφικά στιγμιότυπα από τα κτήρια του τσιφλικά Μπόρη.

Στο Μελενικίτσι Σερρών, τιμούν την Μπάμπω, ενώ σε άλλες περιοχές αναβιώνει το έθιμο της γυναικοκρατίας

Σε διάφορες περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης μια μέρα το χρόνο τα φύλα… αλλάζουν ρόλους! Συγκεκριμένα, στις 8 Ιανουαρίου οι γυναίκες κατακλύζουν τα καφενεία και τα άλλα ανδροκρατούμενα στέκια της περιοχής, καταλαμβάνουν δημόσια κτίρια, συνεδριάζουν, κτυπούν τις καμπάνες, καπνίζουν, παίζουν χαρτιά και ξεφαντώνουν μέχρι πρωίας. Την ίδια μέρα, οι άνδρες μένουν στο σπίτι κοιτάζοντας τις δουλειές, προσέχοντας τα παιδιά και κάνοντας… οικιακές εργασίες. Την  μέρα αυτή τιμούν τη Μπάμπω, τη μαία,  που είχαν τα χωριά τις παλιές εποχές. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια ημέρα αφιερωμένη στη μπάμπω (την πιο ηλικιωμένη γυναίκα). Οι γυναίκες που βοηθήθηκαν από τις υπηρεσίες της μπάμπως, θέλοντας να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη και την αγάπη τους, την ραντίζαν με βρεγμένο βασιλικό και της εδίναν δώρα, που είχαν συγκεντρώσει. Το έθιμο εδώ και πολλά χρόνια τηρείται και στο χωριό Μελενικίτσι Σερρών όπου οι γυναίκες τιμούν την Μπάμπω ( μαία) σε μια ειδική τελετή που πραγματοποιεί ο Σύλλογος Γυναικών του χωριού. Σύμφωνα με την παράδοση οι γυναίκες που είχαν δεχθεί τις υπηρεσίες της μαίας κατά την διάρκεια του τοκετού, συγκέντρωναν δώρα κυρίως πετσέτες σαπούνια τα οποία χρησιμοποιούσε κατά την διάρκεια της γεννάς. Μετά την γέννα η μαία πλένοντας τα χέρια της εξέφραζε ευχές προς το νεογέννητο και λέγοντας, όπως τρέχει το νερό από τα χέρια μου έτσι να τρέχει και η τύχη του παιδιού και προς την μανά, όπως γλιστράει το σαπούνι από τα χέρια μου έτσι να γλιστράει το παιδί στην επόμενη γέννα σου. Η μαία όπως αναφέρει η παράδοση έμενε στο σπίτι της Λεχώνας για τρεις ημέρες προσφέροντας τις υπηρεσίες της. Αυτές τις ημέρες για τις κακόγλωσσες μοίρες, έβαζαν κοντά στην Λεχώνα, δρεπάνι, μιτάρια και σκούπα έτσι ώστε όταν πούνε κακό λόγω οι μοίρες για το παιδί, να σκοντάψουν και η μαμή να αρχίσει να θυμιατίζει. Σημαντικό ήταν για την παλιά εποχή και το σημάδεμα του σπιτιού όπου υπήρχε Λεχώνα, έτσι όταν έβλεπε ο επισκέπτης το σημάδι δεν έμπαινε στο σπίτι. Στο έθιμο της Μπάμπως συγκαταλέγεται και το σπάσιμο της κουλούρας την οποία σπάζει πάνω από το κεφαλή της η μαία και αν πέσει ψίχα κατά την παράδοση θα γεννηθεί κορίτσι αν πέσει κόρα θα γεννηθεί αγόρι Το έθιμο κλείνει πάντα με γλέντι και κεράσματα.

Σ.Σ Οι σύλλογοι που έχουν εκδηλώσεις μπορούν να μας στείλουν τα πρόγραμμα τους στην ηλεκτρονική μας διεύθυνση giannakidis.xristos@gmail.com. Η ιστοσελίδα μας έχει κύριο στόχο την προβολή των δραστηριοτήτων των συλλόγων προκειμένου τα ήθη και έθιμα τη παράδοσης μας να κρατηθούν ζωντανά και στο διηνεκές.

Το έθιμο των Αράπηδων αναβίωσε και φέτος στον Προφήτη Λαγκαδά Πλήθος κόσμου παρακολούθησε την εκδήλωση.

Το έθιμο των Αράπηδων θα αναβίωσε για μια ακόμη φορά ο Πολιτιστικός Σύλλογος του Προφήτη του δήμου Εγνατία. Ένα πανάρχαιο έθιμο που οι ρίζες του χάνονται αιώνες πίσω. Ένα έθιμο που και στα χρόνια της τουρκοκρατίας έπαιξε ουσιαστικό ρόλο στην απώθηση των λιστών οι οποίοι με τις επιδρομές τους προκαλούσαν μεγάλα προβλήματα τόσο στις περιουσίες, όσο και στην ίδια την ζωή των κατοίκων. Η κορύφωση των εκδηλώσεων γίνεται ανήμερα των Θεοφανίων όπου ομάδες κοδουνοφόρων με τις παραδοσιακές ειδικές στολές ζωσμένοι με βαριές κουδούνες και κυπριά περιέρχονται στους δρόμους, τα σοκάκια και τα σπίτια του χωριού, προκαλώντας πανδαιμόνιο με τους ήχους των κουδουνιών τους. Οι νοικοκυρές υποδέχονται τους Αράπηδες δίνοντας τους τα καθιερωμένα φιλοδωρήματα. Με τα από την περιδιάβαση στους δρόμους του χωριού, όλοι μαζί οι Αράπηδες συγκεντρώνονται στην πλατεία του χωριού όπου εορτάζονται τα επινίκια με το μεγάλο γλέντι υπό τους ήχους των παραδοσιακών οργάνων. Για το έθιμο των Αράπηδων ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Προφήτη κ. Θεόδωρος Κυριαζής μας είπε: « Την ήμερα των Θεοφανείων αναβιώνει το τοπικό έθιμο των Αράπηδων. Είναι ένα έθιμο που μας πάει πολλά χρόνια πίσω, έχει στοιχεία Διονυσιακά και σύγχρονα. Επί Τουρκοκρατίας ήταν ένας τρόπος άμυνας στην εποχή εκείνη γιατί προφύλασσαν τα σπίτια τους τις περιούσιες τους ακόμα και την ζωή τους από τους ληστές. Είναι ένα έθιμο που το κρατάμε και το αναβιώνουμε. Είναι έθιμο που δίνει και μηνύματα, θέλουμε να δείξουμε στον κόσμο πως κατόρθωναν και επιβίωναν οι άνθρωποι με τις καταστάσεις που είχαν τότε. Ταυτόχρονα ξορκίζουμε το κακό, διώχνουμε τα κακά πνεύματα». Η ανοιξιάτικη ήμερα συνετέλεσε πλήθος κόσμου όχι μόνο να παρακολουθήσει τις εκδηλώσεις αλλά και να συμμετάσχει στα επινίκια των Αράπηδων. Φωτογραφικά στιγμιότυπα από την εκδήλωση.

Σήμερα το έθιμο των Αράπηδων στον Προφήτη Λαγκάδα

Σήμερα των Φώτων και στο χωριό Προφήτη Λαγκάδα αναβιώνει το έθιμο των Αράπηδων. Λίγο μετά την θεια λειτουργία μεταμφιεσμένοι Αράπηδες γυρνούν στα σοκάκια του χωριού, ενώ οι χωριανοί τους υποδέχονται με διάφορα γλυκίσματα και κεράσματα. Αφού γυρίσουν το χωριό μαζεύονται στην πλατεία του χωριού για ένα τρικούβερτο γλέντι κάτω από τους ήχους παραδοσιακών οργάνων.

Κάλαντα των Φώτων

Σήμερα τα φώτα κι ο φωτισμός

η χαρά μεγάλη κι ο αγιασμός.

Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό

κάθετ' η κυρά μας η Παναγιά.

Όργανo βαστάει, κερί κρατεί

και τον Αϊ-Γιάννη παρακαλεί.

Άϊ-Γιάννη αφέντη και βαπτιστή

βάπτισε κι εμένα Θεού παιδί.

                       Ν' ανεβώ επάνω στον ουρανό

                       να μαζέψω ρόδα και λίβανο.

              Καλημέρα, καλημέρα,

            Καλή σου μέρα αφέντη με την κυρά.