ΤΟΥ ΗΛΙΑ Π. ΓΕΩΡΓΑΚΗ «ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟ»
Μειώσεις στις συντάξεις, αυξήσεις ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και ετών ασφάλισης, δραστικό περιορισμό των συνταξιοδοτούμενων με καθεστώς βαρέων και ανθυγιεινών και επανέλεγχο των αναπηρικών συντάξεων είναι οι πρώτες ανατροπές που φέρνει η «πρεμιέρα» του νέου ασφαλιστικού από την 1/1/2011.
Ο «Α» παρουσιάζει όλες τις αλλαγές που έρχονται προκαλώντας προβληματισμό και αγωνία μεταξύ των παλαιών ασφαλισμένων, οι οποίοι προσπαθούν να αποκρυπτογραφήσουν το νέο νόμο και τις πρώτες εγκυκλίους. Αυτές οι αλλαγές είναι οι εξής:
1. AΥΞΗΣΗ από την 1/1/2011 των απαιτούμενων ετών ασφάλισης και των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης για όσους και όσες δε θεμελιώνουν έως το τέλος του 2010 συνταξιοδοτικό δικαίωμα (όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα, συνταξιοδοτούνται όποτε το αποφασίσουν, ακολουθώντας το όριο ηλικίας που ισχύει έως το 2010). Η αύξηση των ορίων ολοκληρώνεται, στα περισσότερα ταμεία, το 2015.
2. «AΝΑΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ» των συντάξεων έως τα τέλη Ιουνίου του 2011 με νέο νόμο που θα έχει στόχο τη διασφάλιση της «βιωσιμότητας» του ασφαλιστικού. Ο δημοσιονομικός περιορισμός που τίθεται είναι «να μην αυξηθεί η δαπάνη για τις πληρωμές συντάξεων πάνω από 2,5% έως το 2060 (δηλαδή να μην ξεπεράσει το 9% από το 6,5% του AEΠ) και την όποια διαφορά προκύψει θα κληθούν να την «καλύψουν» με νέες περικοπές οι ασφαλισμένοι.
3. ΕΚΠΟΝΗΣΗ έως το Μάρτιο του 2011 αναλογιστικών μελετών για τα επικουρικά ταμεία με προοπτική τη μείωση (το αργότερο από το 2012) των επικουρικών συντάξεων που χορηγούν τα ελλειμματικά ταμεία.
4. ΝΕΟΣ ΤΡΟΠΟΣ υπολογισμού των συντάξεων (εφαρμογή της αναλογικής σύνταξης) για όσους πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν μετά την 1/1/2015. Το μέτρο θα φέρει μικρές μειώσεις τα πρώτα χρόνια εφαρμογής του νέου συστήματος, για όσους, δηλαδή, είναι ήδη ασφαλισμένοι και πολύ μεγαλύτερες μειώσεις για όσους ασφαλιστούν για πρώτη φορά από την 1/1/2011 (σε αυτήν την περίπτωση ο υπολογισμός της σύνταξης θα γίνεται με συντελεστές αναπλήρωσης 0,80% για τα πρώτα 15 έτη ασφάλισης έως 1,5% για 39 - 50 έτη ασφάλισης).
5. ΒΕΛΤΙΩΣΗ του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων (νέοι συντελεστές) για όσους έχουν διαδοχική ασφάλιση και υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης από την 1/1/2011. Οι νέοι συντελεστές, ωστόσο, μπορεί να μεταβάλλονται στο μέλλον με υπουργικές αποφάσεις και ανάλογα με την κατάσταση των ταμείων.
6. ΝΕΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ αναγνώρισης χρόνων ασφάλισης με δυνατότητα εξαγοράς ή αναγνώρισης έως 4 ετών πλασματικού χρόνου για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα εντός του 2011. Το ποσό για την εξαγορά του χρόνου στρατιωτικής θητείας (που κοστίζει ακριβά) μειώνεται από 1/1/2011 έως 31/12/2014 κατά 30%.
7. ΕΝΤΑΞΗ στο ΙΚΑ των νεοπροσλαμβανομένων στο Δημόσιο από 1/1/2011.
8. ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ της λίστας των Bαρέων και Aνθυγιεινών Eπαγγελμάτων. Η νέα μικρότερη λίστα (σ.σ. η οδηγία είναι να παραμείνει το 10% των επαγγελμάτων) θα εκδοθεί το αργότερο έως την 1η Ιουλίου του 2011 και, όπως προβλέπει ο νόμος Λοβέρδου, δε θα θιγούν όσοι πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν έως το 2015.
9. ΕΠΑΝΕΛΕΓΧΟ των αναπηρικών συντάξεων με τη λειτουργία Ενιαίου Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας και στόχο τη μείωση των αναπηρικών συντάξεων στο 8% - 9% (από 14%).
Ποιοι γλιτώνουν από τις ανατροπές
Πάντως, υπάρχουν και ορισμένες κατηγορίες ασφαλισμένων που δε θίγονται με το νέο ασφαλιστικό νόμο. Ετσι:
* ΜΕ ΔΙΑΤΑΞΗ του νέου ασφαλιστικού νόμου 3865/2010 για την 25ετία «γλιτώνουν» χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι από τις ανατροπές στο ασφαλιστικό από την 1-1-2011. Oσοι δημόσιοι υπάλληλοι είναι ασφαλισμένοι από 1.1.1983 έως 31-12-1992 και συμπληρώνουν 25 έτη ασφάλισης μέχρι τις 31/12/2010 θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα και δεν επιβαρύνονται με πρόσθετα (έως 15) έτη ασφάλισης και δεν έχουν μείωση της σύνταξής τους με το νέο τρόπο υπολογισμού. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι αυτοί μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με 35 έτη ασφάλισης και όριο ηλικίας τα 58 χρόνια ή με 37 έτη ασφάλισης χωρίς όριο ηλικίας. Μάλιστα, στην 25ετία υπολογίζεται και η προϋπηρεσία σε άλλα ταμεία, εκτός Δημοσίου. Επιπρόσθετα, η μεγάλη αυτή κατηγορία των ασφαλισμένων δημόσιων υπαλλήλων (25ετία ασφάλισης στις 31.12.2010) εκτός από τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης θα «γλιτώσει» και από τη μείωση της σύνταξης λόγω του νέου τρόπου υπολογισμού της.
Οι μητέρες
* ΔΙΑΤΗΡΟΥΝ το δικαίωμα συνταξιοδότησης από το ΙΚΑ γυναίκες με ανήλικα παιδιά (στα 55 για πλήρη και στα 50 με μειωμένη, αντί για τα 65 και 60), εφόσον μέχρι τις 31/12/2010 συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις (5.500 ημέρες ασφάλισης), ανεξάρτητα αν έχουν και σήμερα ανήλικο παιδί. Μάλιστα, έως και 30% μπορούν να αυξήσουν τη σύνταξή τους όσες γυναίκες ασφαλισμένες στο ΙΚΑ συνταξιοδοτήθηκαν μέσα στο 2010 με μειωμένο ποσό, ενώ είχαν από τις 15 Ιουλίου (ημερομηνία δημοσίευσης του νέου ασφαλιστικού νόμου) τη δυνατότητα να λάβουν πλήρη σύνταξη με το καθεστώς των μητέρων με ανήλικα: Δηλαδή, είχαν κατά το παρελθόν τουλάχιστον 5.500 ένσημα και ανήλικο παιδί. Για τις περιπτώσεις που έχουν ήδη εκδοθεί συνταξιοδοτικές αποφάσεις, εφόσον η αίτηση συνταξιοδότησης είχε υποβληθεί πριν από την 15/7/2010, απαιτείται η υποβολή αίτησης από τις ενδιαφερόμενες για ανάκληση της συνταξιοδοτικής απόφασης, με έντοκη επιστροφή των ήδη καταβληθεισών συντάξεων, και έναρξη καταβολής από ημερομηνία υποβολής της νέας αίτησης».
Η έκδοση νέας συνταξιοδοτικής απόφασης με χρήση της ευνοϊκότερης διάταξης συμφέρει σε κάθε περίπτωση μακροπρόθεσμα την ασφαλισμένη, αφού θα λάβει πλήρη σύνταξη σε ηλικία 55 ετών και όχι μειωμένη στην ίδια ηλικία.
Παράδειγμα: Γυναίκα που έχει συνταξιοδοτηθεί τον Απρίλιο στα 55 έτη αντί στα 60, εφόσον είχε ανήλικο παιδί, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί στα 55 με πλήρη σύνταξη υποβάλλοντας αίτηση ακύρωσης της προηγούμενης συνταξιοδοτικής απόφασης και έκδοσης νέας. Οι εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης που υποβλήθηκαν πριν από την 15/7/2010 μπορούν να κριθούν, σύμφωνα με την εγκύκλιο, με έναρξη συνταξιοδότησης την 15/7/2010, εφόσον συναινούν οι ενδιαφερόμενες.
Δεδομένου ότι το ισχύον, μέχρι 31.12.2010, όριο ηλικίας συνταξιοδότησης των μητέρων ανηλίκων είναι το 50ό για μειωμένη σύνταξη και το 55ο για πλήρη σύνταξη, όλες οι ασφαλισμένες στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ μητέρες, οι οποίες σε κάποια χρονική στιγμή -που μπορεί να ανατρέξει πολύ πριν από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του νόμου 3863/2010 δεν μπορεί όμως να υπερβεί την 31.12.2010- συμπλήρωσαν σωρευτικά τις 5.500 ημέρες ασφάλισης και είχαν ανήλικο παιδί, «συνταξιοδοτούνται οποτεδήποτε με τα παραπάνω όρια ηλικίας και χωρίς να εξετάζεται αν κατά τη συμπλήρωση των ορίων ηλικίας συνέτρεχε ή όχι η ανηλικότητα του παιδιού». Η μείωση της σύνταξης (6% το χρόνο) σε περίπτωση που δεν έχει συμπληρωθεί το 55ο έτος της ηλικίας θα χωρεί για όσους μήνες υπολείπονται από την αίτηση μέχρι τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας των 55 ετών.
