Στις περισσότερες χώρες μέλη της
ΕΕ τα ποσοστά των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας που καταβάλλονται από
τους χρήστες στους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης (ΟΣΔ) πνευματικών και
συγγενικών δικαιωμάτων καθορίζονται κατά κανόνα μετά από μεταξύ τους διαπραγματεύσεις
που υπόκεινται σε έγκριση από αρμόδιους φορείς.
Αυτό προκύπτει από απάντηση του
Επιτρόπου Εσωτερικής Αγοράς κ. Μ. Barnier στην ερώτηση του ευρωβουλευτή
του ΣΥΡΙΖΑ Ν. Χουντή.
Ο έλληνας ευρωβουλευτής, στην ερώτηση
που είχε υποβάλλει, μετά από δημοσιεύματα
και καταγγελίες για αυθαιρεσίες των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης
πνευματικών δικαιωμάτων, ζητούσε να
πληροφορηθεί τι ισχύει σε άλλες χώρες της ΕΕ και ποιες είναι οι “καλές
πρακτικές” προκειμένου για τον καθορισμό του ύψους και την είσπραξη των
πνευματικών δικαιωμάτων από τους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης.
Στην απάντησή του ο Επίτροπος κ.
Barnier, δηλώνει: «Ο καθορισμός των ποσοστών των δικαιωμάτων πνευματικής
ιδιοκτησίας που καταβάλλονται στους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης
διαφέρει συνήθως από το ένα κράτος μέλος στο άλλο. Σε ορισμένα κράτη μέλη, οι
αντίστοιχοι συντελεστές αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ της
εταιρείας συλλογικής διαχείρισης και των χρηστών, και ενδέχεται να
υπόκεινται σε εκ των υστέρων έλεγχο από αρμόδιο φορέα. Σε άλλες
περιπτώσεις, τα ποσοστά μπορεί να προταθούν από τον οργανισμό συλλογικής
διαχείρισης και υπόκεινται σε εκ των προτέρων έγκριση από αρμόδιο φορέα. Σε
ορισμένα κράτη μέλη, τα ποσοστά αυτά μπορούν επίσης να καθορίζονται με
διαπραγματεύσεις μεταξύ της ένωσης των χρηστών και της εταιρείας συλλογικής
διαχείρισης».
Εξάλλου ο Επίτροπος, απαντώντας σε
επόμενη ερώτηση του Ν. Χουντή σχετικά με το δικαίωμα των δημιουργών να
μπορούν να διαπραγματεύονται ισότιμα με τους ΟΣΔ τους όρους των συμβολαίων
τους, απάντησε «Όσον αφορά τη σημασία της ατομικής διαχείρισης των
δικαιωμάτων, η Επιτροπή έχει υποστηρίξει σταθερά τη λεγόμενη αρχή της
"επιλογής του δικαιούχου" - για τα δικαιώματα, την επικράτεια, την
εταιρεία συλλογής- και αποδίδει τη δέουσα προσοχή στο ζήτημα».
Τέλος απαντώντας σε ερώτημα για το
ποια είναι τα συνήθη ποσοστά που παρακρατούν οι Οργανισμοί Συλλογικής
Διαχείρισης άλλων χωρών της ΕΕ ως λειτουργικά- διοικητικά έξοδα σημειώνει ότι «θα υπάρξει εντός του 2012
νομοθετική πρόταση της Επιτροπής» η οποία «θα παράσχει σημαντικές πληροφορίες,
συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων για τις διοικητικές δαπάνες και τις πρακτικές
διανομής» και καταλήγει «Στόχος της Επιτροπής είναι να
προσδιορίσει βαθμονομικό κλιμάκιο που να διασφαλίζει, ιδίως, ότι οι οργανισμοί
συλλογικής διαχείρισης λειτουργούν με δίκαιο και διαφανή τρόπο».
Το Γραφείο Τύπου
10/1/2012
Ακολουθεί
η πλήρης απάντηση
ΕL
Απάντηση του κ. Barnier
Εξ ονόματος της Επιτροπής
Η Επιτροπή επιθυμεί να τονίσει ότι η
εκτίμηση των επιπτώσεων που ετοιμάζει για το θέμα της διαχείρισης των
συλλογικών δικαιωμάτων θα παράσχει σημαντικές πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων
των δεδομένων για τις διοικητικές δαπάνες και τις πρακτικές διανομής. Η
αξιολόγηση του αντίκτυπου θα συνοδεύει νομοθετική πρόταση της Επιτροπής, η
οποία αναμένεται να εγκριθεί το 2012. Στόχος της Επιτροπής είναι να
προσδιορίσει βαθμονομικό κλιμάκιο που να διασφαλίζει, ιδίως, ότι οι οργανισμοί
συλλογικής διαχείρισης λειτουργούν με δίκαιο και διαφανή τρόπο.
Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
("CJUE") έχει δηλώσει ότι η "ανακοίνωση στο κοινό" αποτελεί
αυτόνομη έννοια του δικαίου της ΕΕ [1] [2]. Μολονότι το
Δικαστήριο δεν έχει αποφανθεί για το αν οι πράξεις που αναφέρει το Αξιότιμο
Μέλος του Κοινοβουλίου[3] συνιστούν
παρουσίαση στο κοινό, οι εν λόγω δικαστικές αποφάσεις χαράσσουν κάποιες γενικές
κατευθύνσεις. Οι συγγραφείς και άλλοι δικαιούχοι έχουν το αποκλειστικό δικαίωμα
να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν την αναπαραγωγή των έργων τους ή άλλων
προστατεύομενων υλικών[4]. Τα κράτη
μέλη μπορούν να προβλέπουν εξαιρέσεις από τα δικαιώματα αναπαραγωγής,
συμπεριλαμβανομένων των εξαιρέσεων για
τις φωτογραφικές αντιγραφές και τα αντίγραφα για ιδιωτική χρήση, υπό την
προϋπόθεση ότι οι δικαιούχοι αποζημιώνονται δεόντως[5]. Τα περισσότερα κράτη
μέλη προβλέπουν ανάλογη δίκαιη αποζημίωση με την επιβολή φόρων σε αγαθά που
συνήθως χρησιμοποιούνται για την παραγωγή των ανωτέρω αντιγράφων (κενά μέσα,
συσκευές καταγραφής, κ.λπ.). Τα τέλη για αντίγραφα ιδιωτικής χρήσης
συγκεντρώνονται συνήθως από εταιρείες συλλογικής διαχείρισης οι οποίες
διανέμουν στη συνέχεια τα χρήματα στους δικαιούχους. Στην ανακοίνωση της 24ης Μαΐου
2011 σχετικά με μια ενιαία αγορά για την πνευματική ιδιοκτησία, η Επιτροπή
ανακοίνωσε ότι θα διορισθεί ανεξάρτητος διαμεσολαβητής για να επαναληφθούν οι
συζητήσεις μεταξύ των ενδιαφερομένων σχετικά με τα τέλη για τα αντίγραφα
ιδιωτικής χρήσης[6]. Αποστολή
του θα είναι να διερευνήσει διάφορες προσεγγίσεις με σκοπό την επίτευξη κοινής
κατανόησης σχετικά με τη χρησιμοποιούμενη μεθοδολογία για την επιβολή τελών και
τις πρακτικές διαδικασίες της καταβολής τους. Αναμένεται ότι ο διάλογος των
ενδιαφερομένων, θα προσφέρει σταθερή βάση για την ανάληψη ολοκληρωμένης
νομοθετικής δράσης σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Επιτροπή δεν είναι σε θέση
να διατυπώσει γνώμη σχετικά με το εάν η Ελλάδα έχει εκχωρήσει αρμοδιότητες στον
ελληνικό Οργανισμό Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΟΠΙ). Όσον αφορά τη σημασία της
ατομικής διαχείρισης των δικαιωμάτων, η Επιτροπή έχει υποστηρίξει σταθερά τη
λεγόμενη αρχή της "επιλογής του δικαιούχου" - για τα δικαιώματα, την επικράτεια, την
εταιρεία συλλογής- και αποδίδει τη δέουσα προσοχή στο ζήτημα.
Ο καθορισμός των ποσοστών των
δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας που καταβάλλονται στους οργανισμούς
συλλογικής διαχείρισης διαφέρει συνήθως από το ένα κράτος μέλος στο άλλο. Σε
ορισμένα κράτη μέλη, οι αντίστοιχοι συντελεστές αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης
μεταξύ της εταιρείας συλλογικής διαχείρισης και των χρηστών, και ενδέχεται να
υπόκεινται σε εκ των υστέρων έλεγχο από αρμόδιο φορέα. Σε άλλες περιπτώσεις, τα
ποσοστά μπορεί να προταθούν από τον οργανισμό συλλογικής διαχείρισης και
υπόκεινται σε εκ των προτέρων έγκριση από αρμόδιο φορέα. Όπως επισημαίνει το
Αξιότιμο Μέλος του Κοινοβουλίου, σε ορισμένα κράτη μέλη, τα ποσοστά αυτά
μπορούν επίσης να καθορίζονται με
διαπραγματεύσεις μεταξύ της ένωσης των χρηστών και της εταιρείας
συλλογικής διαχείρισης. Η προαναφερόμενη εκτίμηση επιπτώσεων θα παράσχει
λεπτομερέστερες πληροφορίες σχετικά με τα ισχύοντα επιμέρους εθνικά καθεστώτα.
Η Επιτροπή σημειώνει ότι δεν παρέχεται
δυνατότητα σε κάποιο στάδιο να αμφισβητηθεί το τιμολόγιο που χρεώνει μία
εταιρεία συλλογικής διαχείρισης στην Ελλάδα.
[1] Απόφαση
του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 7ης Δεκεμβρίου 2004 στην υπόθεση C-306/05, Sociedad General de Autores y Editores
[2] Απόφαση
του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της 4ης Οκτωβρίου 2011 στις συνεκδικαζόμενες
υποθέσεις C-403/08
και C-429/08,
Football Association Premier League Ltd
[3] Χρήση
της μουσικής σε περίπτερα, ταξί, φαρμακεία και γραφεία.
[4] Το άρθρο
2 της οδηγίας 2001/29/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της
22ας Μαΐου 2001, για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του
δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας
[5] Για
παράδειγμα, το άρθρο 5 παράγραφος (2)
εδάφιο (α) της οδηγίας επιτρέπει στα κράτη μέλη να προβλέπουν εξαίρεση
όσον αφορά τις αναπαραγωγές σε χαρτί (φωτοαναπαραγωγή εξαίρεση), ενώ το άρθρο 5
παράγραφος (2) εδάφιο (β) της οδηγίας επιτρέπει την εξαίρεση όσον αφορά τις
αναπαραγωγές σε οποιοδήποτε μέσο για ιδιωτικούς σκοπούς (εξαίρεση περί
ιδιωτικής αντιγραφής)
[6] Προηγούμενος
διάλογος των ενδιαφερομένων σχετικά με τα τέλη για τα αντίγραφα ιδιωτικής
χρήσης πραγματοποιήθηκε κατά τα έτη 2008 - 2010.
