Χιλιάδες κιλά φρέσκων λαχανικών πετιούνται, επειδή δεν είναι… εμφανίσιμα κι άλλα επειδή περισσεύουν. Πάνω από το 1/3 της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων σπαταλάται από τους αγρούς μέχρι τα νοικοκυριά και τα εστιατόρια, επειδή δεν καλύπτει τα αισθητικά κριτήρια της αγοράς, ενώ κάθε νοικοκυριό στην Ελλάδα σπαταλά 98,9 κιλά τροφίμων ανά άτομο σε ετήσια βάση.
Επιμέλεια: Κώστας Σιαμέλης
Αγρότες και διανομείς στην Ελλάδα και ανά τον κόσμο αναγκάζονται να “θυσιάσουν” χιλιάδες τόνους φρούτων και λαχανικών ετησίως λόγω ακύρωσης παραγγελιών ή αυστηρών αισθητικών κριτηρίων που τίθενται από τα σουπερμάρκετ. Απέναντι σε αυτήν τη… ρατσιστική και σπάταλη καταναλωτική συμπεριφορά, το Feeding the 5.000 -μια παγκόσμια εκστρατεία για την καταπολέμηση της σπατάλης τροφίμων- προσφέρει την Κυριακή από τις 11 το πρωί μέχρι τις 4 το απόγευμα στoν Λευκό Πύργο ένα λαχταριστό δωρεάν γεύμα για 5.000 πολίτες, φτιαγμένο με ολόφρεσκες πρώτες ύλες που δεν επρόκειτο να καταναλωθούν, επειδή δεν έφτασαν ποτέ στην αγορά, είτε λόγω εμφάνισης είτε λόγω περισσεύματος.
Η εκδήλωση συνδιοργανώνεται από την περιβαλλοντική οργάνωση Feedback και τη Θεσσαλονίκη-Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας 2014, σε συνεργασία με την Ανατολική ΑΕ, Ανώνυμη Αναπτυξιακή Εταιρεία ΟΤΑ Ανατολικής Θεσσαλονίκης, το “Μπορούμε”, το WWF Ελλάς, το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, το Βρετανικό Συμβούλιο και την υποστήριξη του δήμου Θεσσαλονίκης.
“Η εκδήλωση θα δώσει ένα ηχηρό μήνυμα από τους πολίτες προς τις επιχειρήσεις και τους δημόσιους φορείς ότι η σπατάλη τροφίμων, ειδικά σε μια περίοδο όπου μεγάλη μερίδα συμπολιτών μας βρίσκεται σε διατροφική ανασφάλεια, είναι ανεπίτρεπτη”, επισημαίνει η Νίκη Χαραλαμποπούλου, διευθύντρια της οργάνωσης Feedback.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η διεθνής οργάνωση Feedback έχει οργανώσει σειρά αντίστοιχων εκδηλώσεων που έχουν ξεκινήσει καμπάνιες σε εθνικό επίπεδο σε πόλεις όπως το Λονδίνο, το Παρίσι, το Άμστερνταμ, η Νέα Υόρκη, το Όκλαντ, το Ναϊρόμπι και η Βαρσοβία. Η εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη αποτελεί, επίσης, μέρος του EU FUSIONS, ενός τετραετούς προγράμματος κατά της σπατάλης τροφίμων στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Θεοδωρίδη, έναν εκ των συνιδρυτών του “Μπορούμε” -οργάνωσης που καταπολεμά τη σπατάλη του περισσευούμενου φαγητού και δρα υπέρ της αξιοποίησής του για κοινωφελή σκοπό σε όλη την Ελλάδα- ο ελληνικός επιχειρηματικός κόσμος δείχνει έμπρακτα και σε ικανοποιητικό βαθμό την αλληλεγγύη του: “Έχουμε πολύ καλή συνεργασία με πλήθος εστιατορίων, σουπερμάρκετ, εστιατορίων, αρτοποιείων που προσφέρουν μέρος ή το περίσσευμα των προϊόντων τους σε ανθρώπους που το έχουν ανάγκη. Σε αυτήν τη δύσκολη για τη χώρα εποχή δεν πρέπει να καταλήγει στα σκουπίδια ούτε μία μερίδα φαγητό”.
ΜΕ-ΝΟΥ ΚΑΙ ΓΝΩΣΗ
Το γεύμα θα ετοιμαστεί από την Ένωση Αρχιμαγείρων Θεσσαλονίκης με κύρια συστατικά λαχανικά και φρούτα όπως στραβά καρότα και κολοκυθάκια, και ασυνήθιστου σχήματος πατάτες. Για την παρασκευή θα χρησιμοποιηθεί περίπου 1 τόνος φρέσκων προϊόντων που προέρχονται από χωράφια αγροτών - εθελοντών του νομού Θεσσαλονίκης, ενώ πάνω από 150 εθελοντές θα λάβουν μέρος στην προετοιμασία της εκδήλωσης.
Όση ποσότητα τροφίμων δεν χρησιμοποιηθεί για την εκδήλωση, θα διατεθεί σε κοινωφελή ιδρύματα μέσω της αστικής μη κερδοσκοπική εταιρείας “Μπορούμε”.
Παράλληλα, την ίδια μέρα και ώρα:
- Διοργανώνεται βιωματικό εργαστήριο για μικρούς και μεγάλους, όπου οι συμμετέχοντες μαθαίνουν να διαβάζουν τις ετικέτες στις συσκευασίες των τροφίμων, καθώς και τις συστάσεις συντήρησης και αποθήκευσής τους από το WWF Ελλάς και το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο.
- Πραγματοποιούνται βιωματικά παιχνίδια, που έχουν στόχο να ευαισθητοποιήσουν τα παιδιά γύρω από τη σπατάλη τροφίμων και τις ορθές διατροφικές επιλογές. Τη δράση συντονίζει η Ανατολική ΑΕ και το “Μπορούμε”, ενώ στις εκδηλώσεις θα συμμετέχουν το Βρετανικό Συμβούλιο και ο Παιδικός Σταθμός το “Σχολείο της Φύσης”.
ΑΡΙΘΜΟΙ ΠΟΥ ΣΟΚΑΡΟΥΝ
- Τουλάχιστον το ένα τρίτο των τροφίμων που παράγονται κάθε χρόνο στον κόσμο για κατανάλωση -περίπου 1,3 δισεκατομμύρια τόνοι- δεν καταναλώνεται.
- Περίπου 1 δισ. άνθρωποι στον κόσμο υποσιτίζονται, ενώ θα μπορούσαν να ξεφύγουν από τον υποσιτισμό με λιγότερο από το ένα τέταρτο των τροφίμων που σπαταλώνται στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη.
- Το 10% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου των πλούσιων χωρών προέρχεται από την καλλιέργεια τροφίμων που δεν καταναλώνονται.
- Περίπου 2,3 εκατομμύρια τόνοι ψαριών απορρίπτονται στον Βόρειο Ατλαντικό και τη Βόρεια Θάλασσα κάθε χρόνο. Το 40% - 60% όλων των ψαριών που αλιεύονται στην Ευρώπη απορρίπτεται, είτε επειδή δεν είναι στο σωστό μέγεθος ή είδος είτε εξαιτίας του ελλιπούς ευρωπαϊκού συστήματος διαχείρισης.
ΕΛΛΗΝΕΣ: ΣΠΑΤΑΛΟΙ ΚΑΙ ΕΝ ΜΕΣΩ ΚΡΙΣΗΣ
Σύμφωνα με έρευνα του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, κάθε νοικοκυριό στην Ελλάδα σπαταλά 98,9 κιλά τροφικών αποβλήτων ανά άτομο σε ετήσια βάση. Από αυτά, τα περίπου 30 θα μπορούσαν να αποφευχθούν με μικρές αλλαγές στις καθημερινές μας καταναλωτικές συνήθειες.
Έρευνα που υλοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα από την Public Issue για λογαριασμό του προγράμματος “Καλύτερη ζωή” του WWF Ελλάς έδειξε ότι το 37% των Ελλήνων σπαταλά φαγητό τουλάχιστον 1 - 2 φορές τον μήνα, με τους νέους από 18 - 34 ετών να πετάνε τη μεγαλύτερη ποσότητα φαγητού. Στον αντίποδα, οι ηλικίες άνω των 55 πετούν ελάχιστα τρόφιμα.
Σε επίπεδο υλικών, τα τρόφιμα που πιο συχνά καταλήγουν στον κάδο είναι μαγειρεμένα φαγητά που περίσσεψαν, όπως επίσης φρούτα και λαχανικά. Ακολουθούν τα γαλακτοκομικά, το ψωμί, τα ζυμαρικά και τρόφιμα που έληξαν ή χάλασαν. Το 20% των Ελλήνων πηγαίνει για ψώνια χωρίς να έχει σημειώσει από πριν αυτά που χρειάζεται, ενώ το 17% δεν καταναλώνει τις επόμενες ημέρες το φαγητό που περίσσεψε.
“ΜΠΟΡΟΥΜΕ” Ο δεκάλογος εξοικονόμησης φαγητού
Σημαντική μείωση της σπατάλης φαγητού μπορεί να επιτευχθεί όχι μόνο από συλλογικές προσπάθειες, αλλά και εάν ο καθένας από μας ακολουθεί καθημερινά μερικά απλά βήματα. Το “Μπορούμε” συμβουλεύει τους πολίτες να τηρούν, στο μέτρο του δυνατού, τα εξής:
1) Ψωνίστε έξυπνα: Προγραμματίστε τα γεύματά σας από πριν, χρησιμοποιήστε λίστες για τα ψώνια και αποφεύγετε να αγοράζετε προϊόντα από παρόρμηση. Μην υποκύπτετε σε προωθητικές ενέργειες μάρκετιγκ που σας οδηγούν στο να αγοράσετε περισσότερα τρόφιμα απ’ ό,τι χρειάζεστε, ιδιαίτερα για τα ευπαθή είδη. Παρόλο που μπορεί να είναι πιο φθηνά ανά γραμμάριο, συνολικά θα είναι πιο ακριβά αν τελικά πετάξτε μεγάλη ποσότητα από αυτό το τρόφιμο.
2) Αγοράστε “περίεργα φρούτα”: Πολλά φρούτα και λαχανικά πετιούνται επειδή δεν έχουν το “σωστό” μέγεθος, σχήμα ή χρώμα. Αγοράζοντας αυτά τα απολύτως καλά “περίεργα φρούτα” στη λαϊκή ή κάπου αλλού επιβεβαιώνεις ότι αυτά τα τρόφιμα, που αλλιώς καταλήγουν στα σκουπίδια, θα καταναλωθούν.
3) Μάθετε πότε στην πραγματικότητα “χαλάει” το φαγητό: Οι περισσότερες ημερομηνίες λήξης είναι ενδεικτικές προτάσεις που δίνει ο κατασκευαστής για μέγιστη διασφάλιση ποιότητας και αύξηση κατανάλωσης. Σίγουρα, όμως, τα περισσότερα τρόφιμα είναι ασφαλή ακόμα και μερικές ημέρες μετά την ημερομηνία λήξης τους.
4) Διευρύνετε τις μαγειρικές σας γνώσεις: Μπείτε στο ίντερνετ και αναζητήστε συνταγές που μπορούν να σας βοηθήσουν να χρησιμοποιήσετε όλα τα τρόφιμα που φυλάσσετε στο ψυγείο σας προτού αυτά χαλάσουν.
5) Αξιοποιήστε στο έπακρο την κατάψυξή σας: Τα κατεψυγμένα φαγητά παραμένουν ασφαλή απεριόριστα. Βάλτε φρέσκα προϊόντα και περισσευούμενο φαγητό στην κατάψυξη αν δεν σκοπεύετε να τα καταναλώσετε προτού χαλάσουν.
6) Ζητήστε μικρότερες μερίδες: Πολλές φορές, αν το ζητήσετε, τα εστιατόρια θα σας σερβίρουν μισές μερίδες σε χαμηλότερη τιμή.
7) Πάρτε μαζί σας το περισσευούμενο φαγητό: Ζητήστε από το εστιατόριο να βάλουν σε συσκευασία ό,τι δεν φάτε. Δυστυχώς, σε αντίθεση με άλλες χώρες, ελάχιστοι Έλληνες παίρνουν μαζί τους το περισσευούμενο φαγητό τους από τα εστιατόρια (ΗΠΑ: 50%).
8) Λίπασμα: Χρησιμοποιώντας τα υπολείμματα τροφών για λίπασμα, μπορείτε να μειώσετε τις κλιματικές επιπτώσεις τους και να ανακυκλώσετε τα θρεπτικά συστατικά τους. Το φαγητό στις βιομηχανικές χώρες αποτελεί 10%-15% του συνόλου των απόβλητων, αλλά προκαλεί ένα πολύ υψηλότερο ποσοστό σε εκπομπές μεθανίου από χωματερές.
9) Μεταδώστε την “έξυπνη” κατανάλωση τροφίμων: Εντάσσοντας τις παραπάνω συμβουλές στην καθημερινή καταναλωτική συμπεριφορά σας, γίνεστε αυτόματα πρότυπο για τους συνανθρώπους σας, ειδικά για τα παιδιά, τα οποία μεγαλώνοντας με τέτοια πρότυπα θα ενστερνιστούν -κατά πάσα πιθανότητα για πάντα - την “έξυπνη” κατανάλωση τροφίμων.
10) Δωρίστε: Τρόφιμα που δεν τα έχετε αγγίξει και ειδικά αυτά που δεν αλλοιώνονται μπορείτε να τα δωρίσετε σε ιδρύματα, συσσίτια και κοινωνικές υπηρεσίες της περιοχής σας.
