Τα είδη λιονταριών που ζουν αυτή τη στιγμή στον πλανήτη προέρχονται από έναν κοινό πρόγονο που έζησε πριν από περίπου 120.000 χρόνια.
Τα σύγχρονα λιοντάρια κατατάσσονται σε δύο συγγενικές οικογένειες: σε αυτά της ανατολικής και νότιας Αφρική και σε εκείνα που ενδημούν στην κεντρική και δυτική Αφρική, αλλά και στην Ινδία και κινδυνεύουν σοβαρά με εξαφάνιση.
Διεθνής επιστημονική ομάδα με επικεφαλής τον Δρ Ρος Μπάρνετ του βρετανικούΠανεπιστημίου του Ντάραμ, ανέλυσε και συνέκρινε δείγματα γενετικού υλικού τόσο από ζωντανά αφρικανικά και ασιατικά λιοντάρια, όσο και από είδη λιονταριών που έχουν εξαφανιστεί, όπως είναι λιοντάρια της βόρειας Αφρικής, τα επονομαζόμενα και βερβερικά και αυτά του Ιράν.
Η δυσκολία στη συλλογή γενετικού υλικού των λιονταριών έγκειται στο γεγονός ότι ενδημούν σε τροπικές περιοχές όπου είναι δύσκολη η συλλογή απολιθωμάτων, ενώ πολλά είδη έχουν εξαφανιστεί από τον ίδιο τον άνθρωπο.
Σύμφωνα με τη μελέτη, το κοινότερο είδος λιονταριού που συνεχίζει να επιβιώνει (Panthera leo) εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη νοτιοανατολική Αφρική πριν από 124.000 χρόνια κατά την Ύστερη Πλειστόκαινο εποχή.
Την ίδια περίοδο εμφανίστηκαν διαφορετικά είδη λιονταριών που εξελίχθηκαν σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές. Τότε τα επεκτάθηκαν σημαντικά τα τροπικά δάση στη ζώνη του αφρικανικού ισημερινού και η Σαχάρα μετατράπηκε σε σαβάνα.
Πριν από 51.000 χρόνια η αφρικανική ήπειρος επλήγη από εκτεταμένες ξηρασίες, η Σαχάρα επεκτάθηκε και λόγω αυτής της γεωκλιματικής εξέλιξης, αλλά και της διαμόρφωσης ποταμών όπως ο Νείλος και ο Νίγηρας, διαχωρίστηκαν τα λιοντάρια της Νότιας και Ανατολικής Αφρικής από εκείνα της Δυτικής και Βόρειας.
Τα λιοντάρια μετανάστευσαν για πρώτη φορά από την Αφρική στην Ινδία πριν από 21.000 χρόνια, ενώ πριν από 5.000 χρόνια ένας άλλος κλάδος λιονταριών έφτασε μέχρι το σημερινό Ιράν. Πρόκειται για έναν κλάδο που δεν υπάρχει πλέον καθώς εξοντώθηκε από τον άνθρωπο.
Στην Ινδία επιβιώνουν λιγότερα από 400 ασιατικά λιοντάρια (Pantera Leo Persica) στη χερσόνησο Κατιαβάρ στα δυτικά της χώρας, ενώ οι στενότεροί τους συγγενείς στη Δυτική και την Κεντρική Αφρική έχουν συρρικνωθεί σημαντικά με 400-800 και 900 άτομα αντίστοιχα.
Κατά την τελευταία εικοσαετία εκτιμάται ότι συνολικά έχει εξαφανιστεί το ένα τρίτο των αφρικανικών λιονταριών.
Τα βερβερικά λιοντάρια που διακρίνονταν τόσο λόγο του μεγαλύτερου μεγέθους τους, όσο για το χρώμα των ματιών και το σχήμα της κεφαλής θεωρείται ότι έχουν εξαφανιστεί αν και διατηρείται υπόνοια ότι μέλη του είδους φυλάσσει σε αιχμαλωσία η βασιλική οικογένεια του Μαρόκου, χωρίς αυτό να έχει επιβεβαιωθεί.
Η μελέτη δημοσιεύεται στο περιοδικό εξελικτικής βιολογίας BMC Evolutionary Biology.
*Photo: Βερβερικό λιοντάρι
econews
