Η ρύπανση του νερού από λιπάσματα, φυτοφάρμακα και άλλες ουσίες για τη φυτοπροστασία, οι απολήψεις υδάτων για άρδευση, καθώς και η έλλειψη πόσιμου νερού αποτελούν τα σημαντικότερα προβλήματα διαχείρισης των υδάτινων πόρων σε πολλές περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας.
ΤΗΣ ΦΑΝΗΣ ΣΟΒΙΤΣΛΗ
Μεταξύ αυτών η Χαλκιδική, όπου το νερό λιγοστεύει λόγω της υπέρμετρης κατανάλωσης, και η Θεσσαλονίκη, στον κάμπο της οποίας το νερό είναι ακατάλληλο, εξαιτίας της υπερλίπανσης του εδάφους.
Ανάλογα προβλήματα αντιμετώπιζε στο παρελθόν και η λεκάνη του Ανθεμούντα, που καλύπτει τις δημοτικές ενότητες του Ανθεμούντα, της Θέρμης, των Βασιλικών, της Μίκρας και ένα μεγάλο τμήμα της Χαλκιδικής, όπως η Καλλικράτεια. Το φαινόμενο της υπεράντλησης των υδάτων που εμφάνισε η υδρολογική λεκάνη του Ανθεμούντα, το οποίο οδήγησε ως έναν βαθμό στην αποξήρανση της λίμνης Κορώνειας, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου στους αρμόδιους φορείς και τους ανάγκασε να λάβουν μέτρα καταρτίζοντας πολιτική διαχείρισης του νερού, ακόμη και τιμολογιακή πολιτική ύδρευσης, όπως συνέβη με τη Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης, Άρδευσης και Αποχέτευσης Θέρμης.
Ο πρώτος κύκλος της διαβούλευσης για το μείζον ζήτημα του νερού άνοιξε στον πρώην δήμο Θέρμης το 2006 και συνεχίζεται σήμερα στον καλλικρατικό δήμο, με στόχο να δώσει τη δυνατότητα στους πολίτες να καταθέσουν τις προτάσεις τους πριν την ψήφιση του τελικού κειμένου από το δημοτικό συμβούλιο.
Ο αντιδήμαρχος Θέρμης Σωκράτης Φάμελος επισημαίνει ότι στο παρελθόν η λεκάνη του Ανθεμούντα εμφάνιζε αρνητικό ισοζύγιο, ωστόσο τα μέτρα που ελήφθησαν στο πλαίσιο της κοινοτικής οδηγίας 2000/60 είχαν ως αποτέλεσμα τον εξορθολογισμό του. Εξήγησε ότι η οδηγία αυτή εφαρμόζεται ήδη στην περιοχή του Ανθεμούντα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος «Water agenda» και προβλέπει ολοκληρωμένη διαχείριση, όπως τιμολογιακή πολιτική για τους πολίτες και επιχειρησιακά σχέδια για το νερό. Η δημόσια συζήτηση και διαβούλευση που άνοιξε ο δήμος Θέρμης για την πολιτική διαχείρισης του νερού και τη νέα τιμολογιακή πολιτική ύδρευσης της ΔΕΥΑ Θέρμης ολοκληρώνεται στα τέλη Ιουλίου, προκειμένου στη συνέχεια η τελική πρόταση που θα συνδιαμορφωθεί με τους πολίτες να ψηφιστεί από το δημοτικό συμβούλιο.
Ποιοτικές και φθηνές υπηρεσίες για τους πολίτες
Παράλληλα με τη γενικότερη πολιτική νερού και γενικά των φυσικών πόρων, η διαβούλευση στον δήμο Θέρμης θα λάβει υπόψη της την κατάσταση των ΟΤΑ και τη μεγάλη περικοπή δημοτικών πόρων από τα μέτρα των μνημονίων, την ανάγκη ποιοτικών και φθηνών υπηρεσιών προς τους πολίτες, λόγω και της αδυναμίας πολλών νοικοκυριών να αντεπεξέλθουν στις βασικές υποχρεώσεις τους, την έντονη οικονομική-κοινωνική κρίση και την ανάγκη υποστήριξης ιδιαίτερα των ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων
Σύμφωνα με τον κ. Φάμελο, στη διαβούλευση θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη νέα τιμολογιακή πολιτική, η οποία, όπως είπε, προβλέπει ακόμα μεγαλύτερες μειώσεις για τις κοινωνικά ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού και μείωση του κόστους νερού για τρεις κατηγορίες καταναλωτών. «Με βάση τις αρχές πολιτικής νερού και τον επιχειρησιακό σχεδιασμό της ΔΕΥΑΘ, η νέα προτεινόμενη τιμολογιακή πολιτική στηρίζεται στις αρχές της ολοκληρωμένης αειφορικής διαχείρισης του νερού και θέτει ως κυρίαρχο στόχο την εξασφάλιση της πρόσβασης όλων των πολιτών σε καλής ποιότητας πόσιμο νερό», τόνισε ο ίδιος. Γι’ αυτό, όπως πρόσθεσε, μέσω της τιμολογιακής πολιτικής υποστηρίζεται η μείωση της κατανάλωσης με τη χρήση ογκομετρικής χρέωσης, εξασφαλίζονται τα έσοδα της επιχείρησης ώστε να παραμείνει βιώσιμη χωρίς υποχρεώσεις, κύρια προς τους εργαζόμενούς της και προς τις κοινωνικές ομάδες που είναι ευάλωτες στη σημερινή συγκυρία.
Η προτεινόμενη τιμολογιακή πολιτική του δήμου Θέρμης περιλαμβάνει:
> 10% μείωση στην κατηγορία κατανάλωσης 71-105 κυβικά μέτρα το τετράμηνο
> 20% μείωση στην κατηγορία κατανάλωσης 106-140 κυβικά μέτρα το τετράμηνο
> 25% μείωση στην κατηγορία κατανάλωσης 141-175 κυβικά μέτρα το τετράμηνο (νέα κατηγορία).
Έλεγχος του δικτύου ύδρευσης
Την ίδια ώρα, εκτός από τη νέα τιμολογιακή πολιτική για τους πολίτες, ο δήμος Θέρμης προγραμματίζει να τρέξει και μια σειρά από έργα στο πλαίσιο του επιχειρησιακού σχεδίου της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης και Αποχέτευσης. Συγκεκριμένα προβλέπονται μείωση των απωλειών του νερού, τηλε-έλεγχος όλου του δικτύου ύδρευσης, καθώς και έργα αποχετευτικών αγωγών και βιολογικού καθαρισμού. Ήδη ο δήμος έλαβε την έγκριση για τη δημοπράτηση έργων ύψους 17 εκατ. ευρώ, τα οποία αφορούν την αποχέτευση Βασιλικών και τον αποχετευτικό αγωγό Βασιλικών - Θέρμης, καθώς και τον σύγχρονο βιολογικό καθαρισμό με μεμβράνες, ο οποίος θα ανακυκλώνει το νερό για τις ανάγκες της άρδευσης.
Λιγότερο νερό στην τουριστική Χαλκιδική
Λόγω της έλλειψης διαχειριστικών σχεδίων και πολιτικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων, η γειτονική Χαλκιδική κινδυνεύει να πει το νερό νεράκι, καθώς έχει σπαταλήσει το μεγαλύτερο μέρος των διαθέσιμων αποθεμάτων. Κοινώς, το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η περιοχή είναι ποσοτικό, ενώ στη Θεσσαλονίκη -και συγκεκριμένα στον κάμπο της- είναι ποιοτικό, λόγω της υπερλίπανσης των εδαφών της.
Σύμφωνα με στοιχεία που αποκαλύπτει μελέτη η οποία εκπονήθηκε για λογαριασμού του υπουργείου Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής στο πλαίσιο σχεδίων διαχείρισης υδάτινων πόρων του διαμερίσματος Κεντρικής Μακεδονίας, τα προβλήματα στη λεκάνη απορροής της Χαλκιδικής εντοπίζονται στη μεγάλη ανεπάρκεια αποθεμάτων νερού. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας της υπεράντλησης και υπερεκμετάλλευσης, φαινόμενο που σημειώνεται και σε τμήματα του νομού Θεσσαλονίκης, όπως οι λίμνες Κορώνειας και Βόλβης.
«Το πρόβλημα στην πεδιάδα της Θεσσαλονίκης με το νερό είναι κυρίως ποιοτικό, ενώ στη λεκάνη απορροής της Χαλκιδικής ποσοτικό, που σημαίνει ότι η περιοχή θα πρέπει να σταματήσει τη σπατάλη ή να βρει τρόπο για να ενισχύσει τα αποθέματά της», τόνισε ο μηχανικός περιβάλλοντος Μανώλης Αθανασάκης, ο οποίος συμμετείχε στην εκπόνηση της μελέτης για το διαμέρισμα της Κεντρικής Μακεδονίας.
Ανέφερε μάλιστα ότι ο δείκτης εκμετάλλευσης ύδατος που ισχύει για κάθε περιοχή αποκαλύπτει τον βαθμό επάρκειας των υδάτινων πόρων, που για τη Χαλκιδική διαμορφώνεται στο 71%. Ωστόσο, όπως εξήγησε ο κ. Αθανασάκης, μια περιοχή δεν αντιμετωπίζει προβλήματα κάλυψης των αναγκών της σε νερό όταν έχει δείκτη εκμετάλλευσης ύδατος κάτω από 20%, ενώ τα προβλήματα αρχίζουν όταν ο δείκτης βρίσκεται ανάμεσα στο 20% και 40% και εντείνονται ακόμη περισσότερο όταν ξεπερνά το 40%.
Ακατάλληλο το νερό στον κάμπο της Θεσσαλονίκης
Σε ό,τι αφορά τον κάμπο της Θεσσαλονίκης, τα προβλήματα που εμφανίζονται, σύμφωνα με τον κ. Αθανασάκη, οφείλονται στη γεωργική δραστηριότητα, όπως η υπερλίπανση των εδαφών, οι απολήψεις νερού για άρδευση και η επιβάρυνση των υδάτων από ουσίες που χρησιμοποιούνται για τη λίπανση και τη φυτοπροστασία.
Προκειμένου να αντιστραφεί η κατάσταση, οι επιστήμονες προτείνουν συγκεκριμένα μέτρα, τα οποία περιλαμβάνονται στο Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων, και αφορούν: τη βελτίωση των μεθόδων καλλιέργειας και άρδευσης, την επιλογή λιγότερο υδροβόρων καλλιεργειών (όπως είχε προταθεί και για την περιοχή πέριξ της λίμνης Κορώνειας), την υιοθέτηση τεχνολογιών άρδευσης με υψηλή αποδοτικότητα, την επαναχρησιμοποίηση λυμάτων και την προστασία υδροληπτικών έργων ώστε να περιορίζονται οι διαρροές νερού στο έδαφος.
Αντίθετα, για τη Χαλκιδική προτείνονται μεταξύ άλλων έργα και παρεμβάσεις που αναμένεται να βελτιώσουν την κατάσταση, όπως τα φράγματα του Χαβρία και των Πετρενίων.
Σε ό,τι αφορά τις υπόλοιπες περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας, προβλήματα μικρότερης έντασης εντοπίζονται στις λίμνες Κορώνεια και Δοϊράνη και τα ανάντη τμήματα του Γαλλικού ποταμού.
