Καλοστημένες κομπίνες που, παραβιάζοντας το προσωπικό απόρρητο, στέλνουν μαζικά απατηλά μηνύματα σε ανυποψίαστους πολίτες προσπαθώντας να τους εξαπατήσουν. Χιλιάδες είναι τα θύματα σε ολόκληρη τη χώρα που πέφτουν στην παγίδα, ενώ εκατομμύρια ευρώ είναι ο τζίρος της ηλεκτρονικής απάτης.
Του Κώστα Σιαμέλη
“Η εφευρετικότητα των απατεώνων που δρουν στο ίντερνετ και, γενικότερα, στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών είναι ανεξάντλητη”, τονίζει η Ένωση Καταναλωτών Βόλου, η οποία συγκέντρωσε και παρουσιάζει τις κυριότερες από τις δόλιες μεθόδους που χρησιμοποιούν.
Οι απάτες που είναι γνωστές με τον όρο “scam” επικαλούνται κάποιο επείγον πρόβλημα ή κάποια “μοναδική ευκαιρία” και ζητούν από τον ανυποψίαστο παραλήπτη να βοηθήσει ή να επωφεληθεί της ευκαιρίας, με σκοπό να του αποσπάσουν χρήματα για προκαταβολές και διαδικαστικά έξοδα και τα στοιχεία του λογαριασμού του.
Οι χρήστες λαμβάνουν μέσω email μηνύματα με περιεχόμενο σχετικό με κάποιο ή κάποια από τα παρακάτω παραδείγματα:
- Κάποιος μακρινός συγγενής, που δεν γνωρίζουν, τους άφησε μεγάλη κληρονομιά και τους ζητούνται χρήματα για τις νομικές διεκπεραιώσεις.
- Tους προσφέρουν, δήθεν, ευκαιρίες απασχόλησης και θέσεις εργασίας σε διευθυντικά πόστα με υψηλές αποδοχές σε μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες και ζητούν προμήθεια.
- Αξιωματούχος ξένης χώρας τούς προσφέρει μεγάλο ποσό με την προϋπόθεση να βοηθήσει στη μεταβίβαση κεφαλαίων στην Ελλάδα, δίνοντάς του στοιχεία του λογαριασμού του.
- Επιτήδειοι εμφανίζονται ως εκπρόσωποι έγκριτων οργανισμών (φιλανθρωπικών, ιατρικών κτλ.) και ζητούν τη βοήθεια των χρηστών με την καταβολή χρηματικών ποσών σε λογαριασμούς.
- Οι αποστολείς εμφανίζονται ως θύματα τραγωδίας που έχασαν τα πάντα και ζητούν χρήματα.
- Διεθνή λαχεία είναι η μαζική αποστολή emails σε τυχαίους χρήστες του διαδικτύου, με τα οποία τους ενημερώνουν ότι έχουν κερδίσει εκατομμύρια ή δώρα σε ηλεκτρονική κλήρωση. Στη συνέχεια, και αφού τα θύματα έχουν πεισθεί για τα κέρδη, ζητούν απ’ αυτούς να προκαταβάλουν χρήματα για φόρους και διαδικαστικά έξοδα.
- Το ψάρεμα (phishing) είναι μέθοδος εξαπάτησης πολιτών, οι οποίοι λαμβάνουν μηνύματα με το λογότυπο της εφορίας, της τράπεζας, ενός οργανισμού πληρωμών κτλ. με τα οποία τους ζητούν, ακολουθώντας ένα αληθοφανή σύνδεσμο (link) να συμπληρώσουν σε πλαστή ιστοσελίδα μία ηλεκτρονική φόρμα με τα προσωπικά τους στοιχεία (συνήθως αριθμούς πιστωτικών καρτών, αριθμούς λογαριασμών τραπέζης, κωδικούς πρόσβασης όνομα χρήστη-username, συνθηματικό-password κ.ά.). Ακολούθως, χρεώνουν την πιστωτική κάρτα ή αδειάζουν τον τραπεζικό λογαριασμό, μεταφέροντας τα χρήματα σε λογαριασμούς τρίτων προσώπων στο εξωτερικό.
- Κακόβουλο λογισμικό με πρόσχημα την αναβάθμιση του λογισμικού Adobe Flash Player (InstallFlashPlayer.exe) υποκλέπτει τους προσωπικούς κωδικούς του χρήστη.
SMS ΠΟΥ “ΑΝΑΒΟΥΝ ΦΩΤΙΕΣ”
Ερωτικά email ή sms έχουν σταλεί σε χιλιάδες πολίτες, που τους καλούν να απαντήσουν στο email ή σε κάποιο αριθμό κινητού υψηλής χρέωσης. Μετά από επικοινωνία, στέλνουν τολμηρές φωτογραφίες και συνήθως ζητούν προκαταβολικά χρήματα ή εμβάσματα για να έλθουν στην Ελλάδα ή για μια επείγουσα ιατρική ανάγκη. Σε άλλες περιπτώσεις, χρεώνουν υπερβολικά το τηλέφωνο ή υποκλέπτουν προσωπικά δεδομένα.
Με ηλεκτρονικές αγγελίες και ιστοσελίδες - απομιμήσεις γνωστών εταιρειών πωλούνται σε πολύ φτηνές τιμές διάφορα είδη, για τα οποία τα θύματα πληρώνουν προκαταβολές, αλλά δεν τα πιάνουν ποτέ στα χέρια τους. Ορισμένα παραδείγματα τέτοιων αγαθών-υπηρεσιών που στα ανυποψίαστα μάτια φαντάζουν ως κελεπούρια, είναι τα εξής:
- Προσφορά δήθεν ευκαιριών μίσθωσης-ενοικίασης κατοικιών.
- Δημοπρασίες και πλειστηριασμοί ανύπαρκτων αντικειμένων.
- Πώληση πάμφθηνων αυτοκινήτων και ανταλλακτικών.
- Ταξίδια στο εξωτερικό (Λονδίνο, Ντουμπάι κτλ.) με πάμφθηνα “πακέτα” διακοπών.
- Πώληση συσκευών κινητής τηλεφωνίας τύπου smartphone σε δελεαστικές τιμές.
- Πώληση παράνομων σκευασμάτων και φαρμάκων (αναβολικά, διεγερτικά κτλ.).
Τα αλυσιδωτά μηνύματα (hoaxes) είναι μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που συνοδεύονται συχνά από την τυποποιημένη φράση, “στείλτε αυτό το μήνυμα σε όσο περισσότερους χρήστες γνωρίζετε”. Κερδοσκοπικές εταιρείες συγκεντρώνουν και εμπορεύονται τις διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου των αλυσιδωτών email. Τέτοιου τύπου είναι τα emails με περιεχόμενο συμπαράστασης - αλληλεγγύης όπως, “το κοριτσάκι μας πρέπει να κάνει μεταμόσχευση” ή “ο δήμος Θεσσαλονίκης και το Χαμόγελο του Παιδιού δίνουν 1 ευρώ για κάθε φορά που στέλνετε αυτό το email”. Ο χρήστης πρέπει να αγνοήσει όλα τα μηνύματα τέτοιου τύπου, να τα διαγράψει και, κυρίως, να μην τα προωθήσει.
Για ξέγνοιαστους "χρήστες": Τα “πρέπει” και τα “δεν πρέπει”
Η ένωση καταναλωτών συμβουλεύει τους χρήστες τα εξής:
- Να μην απαντούν σε sms από άγνωστα άτομα και να μην καλούν σε άγνωστους αριθμούς από αναπάντητες κλήσεις.
- Να μην κοινοποιούν προσωπικά δεδομένα ή οικονομικά στοιχεία για κανένα λόγο.
- Να μην απαντούν σε email από αγνώστους, να μην τα κοινοποιούν, να μην επιλέγουν τα προτεινόμενα links, να μην ανοίγουν συνημμένα αρχεία και -κυρίως- αυτά με κατάληξη .exe, .pif, ή .vbs.
- Να μην καταβάλλουν για κανένα λόγο χρήματα σε αγνώστους.
- Να κάνουν ηλεκτρονικές παραγγελίες από γνωστές και ασφαλείς εμπορικές ιστοσελίδες που η διεύθυνση τους αρχίζει με την ένδειξη https:// και όχι http://.
- Να χρησιμοποιούν προπληρωμένες κάρτες (prepaid cards) στις διαδικτυακές αγορές τους, με το ακριβές ποσό της συναλλαγής.
- Να καταγγέλλουν άμεσα τις περιπτώσεις αυτές στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος τηλεφωνικά στον αριθμό 111 88 ή στο e-mail στο: ccu@cybercrimeunit.gov.gr.
