Γράφει η Σοφία Βούλτεψη
Ως γνωστόν, στις πρόσφατες εκλογές στη Σουηδία, ο κεντροδεξιός συνασπισμός έχασε και η κεντροαριστερά πέτυχε μια οριακή νίκη, με τον πρωθυπουργό Φρέντρικ Ράινφελτ να παραδέχεται την ήττα της Συμμαχίας, που κυβέρνησε τα τελευταία οκτώ χρόνια τη χώρα.
Είχαν προηγηθεί σκληρές αποφάσεις για περικοπές και λιτότητα, καθώς στα τέλη του Αυγούστου – και ενώ η εκλογική αναμέτρηση της 14ης Σεπτεμβρίου πλησίαζε επικίνδυνα – η τετρακομματική κεντροδεξιά κυβέρνηση ανακοίνωσε μικρότερο από το αναμενόμενο ποσοστό ανάπτυξης και αύξηση της φορολογίας εφόσον παρέμενε στην εξουσία.
Τα στοιχεία δεν ήσαν τόσο δραματικά, αλλά οι αποφάσεις έπρεπε να ληφθούν και μάλιστα προεκλογικά.
Όπως είχε γίνει γνωστό, η σουηδική οικονομία συρρικνώθηκε ελαφρά το πρώτο τρίμηνο του έτους και σημείωσε ανάπτυξη γύρω στο μηδέν την περίοδο Απριλίου-Ιουνίου καθώς ο κρίσιμος εξαγωγικός τομέας της επλήγη από την αργοκίνητη παγκόσμια ζήτηση, ιδίως στην Ευρώπη.
Τότε, ο υπουργός Οικονομικών Άντερς Μποργκ, είχε προβλέψει ανάπτυξη 1,9% φέτος έναντι πρόβλεψης 2,5% τον Ιούλιο, ενώ η ανάπτυξη το 2015 προβλέπεται να φθάσει το 3% έναντι προηγούμενης πρόβλεψης 3,1%.
Ο δημόσιος τομέας αναμένεται να καταγράψει έλλειμμα 2,2% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος φέτος έναντι προηγούμενης εκτίμησης για έλλειμμα 1,6%.
Όπως είχε ανακοινωθεί, νέες αυξήσεις φόρων και περικοπές δαπανών θα διασφάλιζαν ότι τα δημόσια οικονομικά θα επιστρέψουν σε έναν στόχο για πλεόνασμα 1% του ΑΕΠ το 2018.
Μέσα σ’ όλα αυτά, η Σουηδία αντιμετωπίζει και σοβαρό μεταναστευτικό πρόβλημα, καθώς οι μετανάστες φθάνουν κατά χιλιάδες στη χώρα – 2.000 την εβδομάδα.
Η μετανάστευση κατέστη κεντρικό θέμα της προεκλογικής εκστρατείας, καθώς η Σουηδία έχει αποκτήσει φήμη χώρας με χαλαρή πολιτική ασύλου.
Καμιά χώρα της Ευρώπης δεν χορήγησε περισσότερες άδειες παραμονής σε πρόσφυγες όσες η Σουηδία πέρυσι, ενώ εξαιτίας της συνεχούς ροής από εμπόλεμες περιοχές, η υπηρεσία μετανάστευσης ζήτησε τον Ιούλιο άλλα 48 δισεκατομμύρια κορόνες (5,2 δισεκατομμύρια ευρώ), επιπλέον των 91 δισεκατομμυρίων που ενεγράφησαν στον προϋπολογισμό για την προσεχή τετραετία.
Στα κέντρα υποδοχής μεταναστών ο συνωστισμός είναι πρωτοφανής, ενώ η υπηρεσία μετανάστευσης σκέπτεται να νοικιάσει ξενοδοχεία και ξενώνες, ή ακόμη και παραθεριστικούς οικισμούς για την φιλοξενία των μεταναστών.
Έτσι, στις αρχές Σεπτεμβρίου, λίγο πριν από τις εκλογές, σημειώθηκαν σοβαρά επεισόδια, με εμπρησμούς αυτοκινήτων, σε υποβαθμισμένο προάστιο της Στοκχόλμης που κατοικείται κυρίως από μετανάστες.
Ανάλογα επεισόδια είχαν σημειωθεί και τον Αύγουστο στο προάστιο Ρίνκεμπι, όπου καταγράφεται το υψηλότερο επίπεδο ανεργίας της πρωτεύουσας.
Ήδη, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν πως το αντιμεταναστευτικό κόμμα «Σουηδοί Δημοκράτες» θα εξασφάλιζε περίπου το 10% των ψήφων.
Οι ναζί ακροδεξιοί οργάνωναν διαδηλώσεις κατά των μεταναστών και οι πολέμιοι του ρατσισμού αντιδιαδηλώσεις, με αποτέλεσμα τα δύο στρατόπεδα να βρίσκονται σε διαρκή σύγκρουση σε περισσότερες της μίας πόλεις.
Έφιπποι αστυνομικοί, στην προσπάθειά τους να χωρίσουν τις δύο πλευρές, ποδοπάτησαν διαδηλωτές στα τέλη του Αυγούστου.
Το αποτέλεσμα ήταν να κερδίσουν στις εκλογές η κεντροαριστερά και η αριστερά, χωρίς ωστόσο να εξασφαλίζουν απόλυτη πλειοψηφία.
Και το χειρότερο: Οι ακροδεξιοί κατέλαβαν το 13% των ψήφων και 47 έδρες, με τον ηγέτη τους Γίμι Όκεσον να δηλώνει ότι το κόμμα του έγινε «ο κυρίαρχος του παιγνιδιού» στο πολιτικό σκηνικό, καθώς αναδείχθηκε τρίτο κόμμα.
Το σοκ ήταν τόσο μεγάλο, για μια ανεκτική χώρα όπως η Σουηδία, που την επομένη, οι νικητές ανακοίνωσαν πως θα επιδιώξουν τον σχηματισμό μιας όσο το δυνατόν περισσότερο ευρείας συμμετοχής κυβέρνηση μειοψηφίας, με τη συμμετοχή πιθανόν και ορισμένων εκ των κεντροδεξιών αντιπάλων τους.
«Μια νίκη που έγινε ήττα», ήταν ο τίτλος της εφημερίδας Dagens Nyheter, σχολιάζοντας το ποσοστό των ακραίων.
Καθώς η Αριστερά αρνήθηκε συμμετοχή στην κυβέρνηση, αφήνοντας να εννοηθεί ότι απλώς θα την στηρίζει στη Βουλή, ο ηγέτης των Σοσιαλδημοκρατών Λεβέν, πρώην συνδικαλιστής, γνωστός για τις σκληρές διαπραγματεύσεις που έφερε σε πέρας στη διάρκεια της κρίσης, ξεκαθάρισε πως δεν κλείνει την πόρτα σε κανέναν – ούτε στα κόμματα της κεντροδεξιάς.
Και εκεί υπάρχουν θεμελιώδεις διαφωνίες, αλλά τουλάχιστον αναγνωρίζουν τον κοινό εχθρό…
