Μια ουσιαστική προσέγγιση στο πρόβλημα των εξαρτήσεων επιχειρεί το Αλεξάνδρειο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με τη θεραπευτική κοινότητα ΚΕΘΕΑ Ιθάκη.
Ο αντίκτυπος της κρίσης στο φαινόμενο των εξαρτήσεων, οι επιπτώσεις στο κοινωνικό περιβάλλον και τη δημόσια υγεία, αλλά και οι μαρτυρίες ατόμων που κατάφεραν να απεξαρτηθούν τίθενται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Η ημερίδα «Εξαρτησιογόνες ουσίες και νεότητα» που διοργανώνει η Επιτροπή Περιβάλλοντος του ΑΤΕΙ-Θ σε συνεργασία με τη θεραπευτική κοινότητα Ιθάκη την Τετάρτη 24 Απριλίου -ώρα 10 π.μ. στο Νέο Αμφιθέατρο του ιδρύματος- θέτει ως στόχο τόσο την ευαισθητοποίηση όσο και την ενημέρωση. «Επιδιώκουμε να συμπεριλάβουμε όλες τις εξαρτήσεις», αναφέρει ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος και καθηγητής του τομέα Θετικών Επιστημών του ΑΤΕΙ-Θ, Φωκίων Βοσνιάκος. Το φαινόμενο, όπως εξηγεί, παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις, λόγω κρίσης, ενώ πέρα από τα ναρκωτικά, ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στην εξάρτηση από το αλκοόλ, τα τυχερά παιχνίδια, το διαδίκτυο και τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Κατά το πρώτο μέρος της εκδήλωσης θα γίνει μια σύντομη παρουσίαση του θέματος από ειδικούς και καθηγητές, άνθρωποι που απεξαρτήθηκαν θα καταθέσουν την προσωπική εμπειρία τους. Στη συνέχεια, το δεύτερο μέρος της ημερίδας περιλαμβάνει στρογγυλό τραπέζι και συζήτηση του κοινού με επιστήμονες διάφορων τομέων που σχετίζονται με το θέμα των ναρκωτικών και των εξαρτήσεων -για παράδειγμα, ιατρικής, νομικής και ψυχολογίας. «Πολλά επιμέρους ζητήματα γύρω από το πρόβλημα θεωρούνται ταμπού με αποτέλεσμα το πρόβλημα να διογκώνεται», σχολιάζει ο κ. Βοσνιάκος και τονίζει τη σημασία του διαλόγου γύρω από αυτό.
Η Επιτροπή Περιβάλλοντος του ΑΤΕΙ-Θ η οποία δραστηριοποιείται από το 2010 έχει, μεταξύ άλλων, αναλάβει πρωτοβουλία για ένα «πρωτόκολλο συνεργασίας» με την Ιθάκη. «Ως ίδρυμα ενδιαφερόμαστε ιδιαιτέρως για τον κοινωνικό περίγυρο. Με αφορμή και τα 30 χρόνια της Ιθάκης αναπτύσσουμε δράσεις και συνεργασία ώστε να υποστηρίξουμε το έργο της», αναφέρει ο πρόεδρος της Επιτροπής. Πράγματι, ΑΤΕΙ-Θ και Ιθάκη συνεργάζονται αποτελεσματικά: εθελοντές καθηγητές του τμήματος φυτικής παραγωγής εκπαιδεύουν μέλη της κοινότητας όσον αφορά τις βιολογικές καλλιέργειες στο αγρόκτημα της Ιθάκης και φοιτητές πραγματοποιούν πρακτική άσκηση, το ανθρώπινο δυναμικό του ΑΤΕΙ-Θ έχει οργανώσει τη βιβλιοθήκη της κοινότητας, παρέχεται βοήθεια σε διάφορους τομείς.
Η δύναμη της αλληλοβοήθειας
Για αύξηση των εξαρτήσεων λόγω κρίσης και ιδιαίτερα όσον αφορά το αλκοόλ, τα τυχερά παιχνίδια και τον ‘ηλεκτρονικό τζόγο’ κάνει λόγο ο υπεύθυνος του ΚΕΘΕΑ Ιθάκη, Βασίλης Καλαμπαλίκης. Το γενικότερο πρόβλημα της ανεργίας, όπως επισημαίνει, για τους απεξαρτημένους φτάνει σε ποσοστό 80% -90%. «Οι συνθήκες ανεργίας προφανώς επιτείνουν το πρόβλημα, η κρίση σημαίνει τρομακτική αύξηση σε εξαρτήσεις και επιβάρυνση της ψυχικής υγείας. Η ανεργία, ειδικότερα, όχι τόσο στην αρχή της θεραπευτικής διαδικασίας αλλά ιδίως αργότερα, είναι παράγοντας που ευνοεί την υποτροπή», εξηγεί. Ιδιαίτερη σημασία, ωστόσο, αποδίδει στη στήριξη και την αλληλοβοήθεια. «Μέσα σ’ αυτό το δυσάρεστο σκηνικό υπάρχουν σημαντικές δυνάμεις αλληλοβοήθειας. Το βλέπουμε και μεταξύ των μελών της κοινότητας, αλλά και στις σχέσεις με την οικογένεια, είναι αξιόλογο και το έργο του συλλόγου γονέων και φίλων. Στη δύναμη και τις σχέσεις αυτές αποδίδουμε και το γεγονός ότι παρ’ όλες τις δυσκολίες, τα τελευταία δύο χρόνια δεν παρατηρούμε αύξηση στον αριθμό των υποτροπών». Στην Ελλάδα, αλλά και ολόκληρο τον δυτικό κόσμο, ο κ. Καλαμπαλίκης αναφέρει ότι αυξάνεται το ποσοστό εξάρτησης από αλκοόλ, νόμιμα συνταγογραφούμενες ουσίες όπως υπνωτικά και αντικαταθλιπτικά, αλλά και ο διαδικτυακός τζόγος. Ταυτόχρονα, είναι ενδεικτικό ότι στην εξάρτηση από ηρωίνη και κοκαΐνη δεν καταγράφονται αυξητικές τάσεις. «Παρατηρούμε μια πολύ ενδιαφέρουσα στροφή, τόσο στη θεραπευτική κοινότητα όσο και στην κοινωνία: η άποψη για το τι θεωρείται σημαντικό, αλλάζει. Η ανθρώπινη επαφή, η συντροφιά, τα απλά πράγματα όπως ένας περίπατος επαναπροσδιορίζονται. Έστω κι αν γίνεται αναγκαστικά, λόγω κρίσης, είναι κάτι ωραίο, κάτι ωφέλιμο».
Η «φανταστική» ζωή ως εξάρτηση
Αναφερόμενος στις απόψεις γύρω από τον κίνδυνο εξάρτησης όσον αφορά το διαδίκτυο -κατ’ άλλους είναι πραγματικός, ενώ κατ’ άλλους θεωρείται υπερβολή- ο κ. Καλαμπαλίκης είναι σαφής: «Πρόκειται για κάτι νόμιμο, κάτι που είναι ‘της μόδας’. Έτσι, ο κίνδυνος υποτιμάται για κοινωνικούς λόγους. Τα επόμενα χρόνια θα δούμε πολύ μεγάλους δείκτες όσον αφορά το συγκεκριμένο φαινόμενο, τα μηνύματα είναι κάθε άλλο παρά θετικά. Αναφερόμαστε, βέβαια, σε καταστάσεις όπου κάποιος παραμελεί βασικές ανάγκες όπως το φαγητό, που δεν βγαίνει και δεν έρχεται σε επαφή με τον κοινωνικό περίγυρο, που ζει μια παθητική, μια ‘φανταστική’ ζωή. Στην Ελλάδα το φαινόμενο μπορεί να μην είναι ακόμα τόσο έντονο, σκεφτείτε όμως ότι, για παράδειγμα, στην Αμερική υπάρχουν ενήλικοι 40 ετών οι οποίοι ‘αγοράζουν’ φίλους στο facebook χάριν των εικονικών τους φίλων και του προφίλ που διατηρούν στη διαδικτυακή τους ζωή -υπάρχουν μάλιστα εταιρείες στις οποίες απευθύνονται, συνεπώς μιλάμε για κάτι πολύ διαδεδομένο».
Όσον αφορά τη συνεργασία με το ΑΤΕΙ-Θ, τέλος, ο κ. Καλαμπαλίκης λέει «ευχαριστώ» εκ μέρους της Ιθάκης. «Χτύπησαν την πόρτα μας και ρώτησαν πώς μπορούν να βοηθήσουν και να μας υποστηρίξουν. Συνεργαζόμαστε εδώ και αρκετούς μήνες και θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε σε διάφορα επίπεδα. Είναι μια συζήτηση που παραμένει ανοιχτή», καταλήγει.
