Μπορεί το βασικό έντυπο της δήλωσης φόρου εισοδήματος (το γνωστό Ε1) να μοιάζει ίδιο με το περσινό, ωστόσο όποιος φορολογούμενος επιχειρήσει να το συμπληρώσει ανυποψίαστος θα βρεθεί προ δυσάρεστων εκπλήξεων...
Ο λόγος; Πολλοί κωδικοί που υπήρχαν και τις προηγούμενες χρονιές έχουν αποκτήσει άλλη βαρύτητα με τον τελευταίο φορολογικό νόμο, κρύβοντας φορολογικές επιβαρύνσεις.
ΕΩΣ ΤΙΣ 30 ΙΟΥΝΙΟΥ
Η φετινή διαδικασία υποβολής φορολογικών δηλώσεων, που ολοκληρώνεται για όλους στις 30 Ιουνίου, έχει ξεχωριστή σημασία και για άλλους λόγους. Κατ’ αρχήν, η καταβολή τού αναλογούντος φόρου θα γίνει το πολύ σε τρεις διμηνιαίες δόσεις, καθώς, όπως επισημαίνουν υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών, η περσινή χρονιά, κατά την οποία δόθηκε η δυνατότητα καταβολής σε 7 μηνιαίες δόσεις, ήταν ιδιαίτερη, με δεδομένο ότι ήταν φορτωμένη και με φόρους ακινήτων και διπλή εισφορά αλληλεγγύης.
ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΥ ΕΠΙΔΟΜΑΤΟΣ
Επιπλέον, οι φετινές δηλώσεις θα είναι οι τελευταίες όπου οι φορολογούμενοι θα έχουν την ελάφρυνση του πρόσθετου αφορολογήτου των παιδιών, αλλά και των απαλλαγών για τις περσινές δαπάνες ενοικίων, διδάκτρων και ασφαλίστρων ζωής, με δεδομένο ότι αυτές «κόπηκαν» με τον τελευταίο φορολογικό νόμο. Παράλληλα, η φετινή υποβολή δηλώσεων -και, πολύ περισσότερο, η εκκαθάριση των φετινών δηλώσεων- έχει ιδιαίτερη σημασία λόγω και του ότι θα αποτελέσει το βασικό κριτήριο για την καταβολή των νέων οικογενειακών επιδομάτων, ακόμη και σε φορολογούμενους με ένα ή δύο παιδιά, ως αντιστάθμισμα της απώλειας του αφορολογήτου των παιδιών.
Το αποκαλούμενο «ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων» καθορίζεται ανάλογα με τον αριθμό των εξαρτώμενων τέκνων (40 ευρώ τον μήνα για κάθε εξαρτώμενο τέκνο), ενώ θεσπίζεται, ειδικά για τα εξαρτώμενα τέκνα από το τρίτο τέκνο και πάνω, ειδικό επίδομα τριτέκνων και πολυτέκνων, το οποίο ορίζεται σε 500 ευρώ κατ’ έτος για κάθε τέκνο, εφόσον το οικογενειακό εισόδημα είναι μέχρι 45.000 ευρώ.
Οι οικογένειες που δικαιούνται το ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων διαιρούνται αναλόγως του ισοδυνάμου εισοδήματος σε τέσσερις εισοδηματικές κατηγορίες, ως εξής:
1. Έως 6.000 ευρώ, που λαμβάνουν το πλήρες επίδομα.
2. Από 6.001 ευρώ έως 12.000 ευρώ, που λαμβάνουν τα 2/3 του επιδόματος.
3. Από 12.001 ευρώ έως 18.000 ευρώ, που λαμβάνουν το 1/3 του επιδόματος.
Ως κλίμακα ισοδυναμίας ορίζεται το σταθμισμένο άθροισμα των μελών της οικογένειας. Ο πρώτος γονέας έχει στάθμιση 1, ο δεύτερος γονέας έχει στάθμιση 1/3 και κάθε εξαρτώμενο τέκνο έχει στάθμιση 1/6. Ως ισοδύναμο εισόδημα ορίζεται το καθαρό ετήσιο οικογενειακό εισόδημα (φορολογητέο εισόδημα), διαιρεμένο με την κλίμακα ισοδυναμίας.
Για παράδειγμα, μια οικογένεια με 1 παιδί, για να λάβει το σύνολο του επιδόματος, θα πρέπει να έχει εισόδημα 9.000 ευρώ (πατέρας 6.000 ευρώ με στάθμιση 1, στάθμιση μητέρας 2.000 ευρώ, που είναι το 1/3 των 6.000 ευρώ, και στάθμιση παιδιού 1.000 ευρώ, που είναι το 1/6 των 6.000 ευρώ).
ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΗΛΩΣΗ Από 18 χρόνων και πάνω, ακόμη και χωρίς εισόδημα!
Ανατρέχοντας κάποιος στο Ε1, θα πρέπει να προσέξει 10 σημεία, που μπορούν να μετατρέψουν τη φορολογική δήλωση σε... εφιάλτη. Ειδικότερα, οι κωδικοί-φωτιά αφορούν σε:
1. Νέους ηλικίας άνω των 18 ετών. Στη πρώτη σελίδα του εντύπου, στον πίνακα 2, υπάρχει ο κωδικός 327-328, τον οποίο θα πρέπει να συμπληρώσουν οι νέοι ηλικίας άνω των 18 ετών, που για πρώτη φορά φέτος είναι υποχρεωμένοι να υποβάλουν φορολογική δήλωση, ανεξάρτητα από το εάν πέρσι απέκτησαν ή όχι εισόδημα.
Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και νέοι 18 ετών και άνω, που δεν έχουν καθόλου εισόδημα, υποχρεούνται φέτος να υποβάλουν φορολογική δήλωση, να χρεωθούν με το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ και να προσκομίσουν αποδείξεις αξίας 750 ευρώ (ίσης με το 25% των 3.000 ευρώ), για να μη χρεωθούν με φόρο εισοδήματος 75 ευρώ. Από την υποχρέωση αυτή εξαιρούνται οι νέοι ηλικίας 18 έως 23 ετών που δηλώνονται από τους γονείς τους ως προστατευόμενα τέκνα και δεν δηλώνουν πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα. Συνεπώς, οι νέοι αυτοί δεν θα χρεώνονται με το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ ως υπόχρεοι υποβολής ξεχωριστής δήλωσης, καθώς θα εξακολουθούν να συμπεριλαμβάνονται στις δηλώσεις των γονέων τους ως «προστατευόμενα τέκνα».
2. Μισθωτοί που αμείβονται με δελτίο παροχής υπηρεσιών (είτε επειδή έχουν έως τρεις εργοδότες είτε γιατί ο ένας εξ αυτών αποφέρει το 75% του εισοδήματος). Στον πίνακα 2 προστέθηκαν οι κωδικοί 019-020 («Είστε επιτηδευματίας που φορολογείται με βάση τις διατάξεις του άρθρου 45 ΚΦΕ»). Ο κωδικός καθιερώθηκε προκειμένου, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του τελευταίου φορολογικού νόμου, να έχουν ευνοϊκότερη μεταχείριση όσον αφορά το τέλος επιτηδεύματος όσοι αμείβονται με μπλοκάκι, αλλά είναι κατ’ ουσίαν μισθωτοί. Οι συγκεκριμένοι φορολογούμενοι θα πληρώσουν και φέτος τέλος επιτηδεύματος 500 ευρώ, σε αντιδιαστολή με τους ελεύθερους επαγγελματίες, για τους οποίους το τέλος επιτηδεύματος αυξήθηκε σε 650 ευρώ (1.000 ευρώ για τις επιχειρήσεις και 600 ευρώ για κάθε υποκατάστημα).
3. Εμπόρους ηλικίας από 62 ετών και άνω. Στον πίνακα 2 προστέθηκαν οι κωδικοί 027-028 («Ασκείται εμπορική επιχείρηση και γεννηθήκατε μέχρι την 31.12.1950»). Ο κωδικός αυτός καθιερώθηκε, προκειμένου να εξαιρεθούν αυτόματα από το τέλος επιτηδεύματος όσοι επιτηδευματίες απέχουν τρία χρόνια από τη συνταξιοδότησή τους. Ως έτος ηλικίας συνταξιοδότησης θεωρείται το 65ο.
4. Εκμισθωτές ακινήτων. Στον πίνακα 4Ε («Εισόδημα από Ακίνητα») έχουμε τις εξής αλλαγές:
- Οι κωδικοί 175-176 διευρύνονται και ο φορολογούμενος καλείται να δηλώσει όχι μόνο το ακαθάριστο εισόδημα κατοικιών πάνω από 300 τετρ. μ. η κάθε μία, αλλά και το ακαθάριστο εισόδημα από επαγγελματικές και εμπορικές μισθώσεις.
- Προστέθηκε νέος κωδικός (ο 177-178), όπου ο φορολογούμενος καλείται να δηλώσει και το ακαθάριστο εισόδημα κατοικιών επιφάνειας μέχρι και 300 τετρ. μ. αστικών μισθώσεων αποθηκών και χώρων στάθμευσης, ανεξαρτήτως επιφανείας.
5. Όσους απέκτησαν εισοδήματα από τόκους καταθέσεων, ομολόγων, μερίσματα, κέρδη από μετοχές, αμοιβαία κεφάλαια και άλλες χρηματοοικονομικές επενδύσεις. Στον πίνακα 6, ο κωδικός που «βγάζει» έξτρα φόρο είναι ο 659-660, ο οποίος υπήρχε και στο περσινό έντυπο, φέτος όμως «εμπλουτίζεται» με την υποχρεωτική αναγραφή εισοδημάτων. Όλα τα φυσικά πρόσωπα (μισθωτοί, συνταξιούχοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, επιτηδευματίες, αγρότες, εισοδηματίες) υποχρεούνται για πρώτη φορά να δηλώσουν τα εισοδήματα από τόκους καταθέσεων και χρεογράφων (ομόλογα, REPOS, αμοιβαία κεφάλαια), κέρδη από μερίσματα, καθώς και αμοιβές μελών δ.σ. εταιρειών που αποκτήθηκαν το 2012. Τα εισοδήματα αυτά θα προστεθούν στα λοιπά εισοδήματά του, προκειμένου να υπολογιστεί η ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Έτσι, για μισθωτό με ετήσιες αποδοχές 18.000 ευρώ, που θα δηλώσει και τόκους καταθέσεων 5.000 ευρώ, η εισφορά αλληλεγγύης θα είναι 2% επί των 23.000 ευρώ (δηλαδή, 460 ευρώ). Από το ποσό αυτό θα αφαιρεθούν τα 180 ευρώ, που είναι η παρακρατούμενη εισφορά στις αποδοχές των 18.000 ευρώ, και το τελικό ποσό της εισφοράς που θα κληθεί να πληρώσει ο συγκεκριμένος θα είναι 280 ευρώ.
6. Όσους έχουν περισσότερες από μία ηλεκτροδοτούμενες κατοικίες. Στον πίνακα 5, ο κωδικός 205 (πέρσι), στον οποίον ο φορολογούμενος καλούταν να δηλώσει τον αριθμό παροχής ηλεκτρικού ρεύματος μόνο για την κύρια κατοικία του, διευρύνεται: πλέον, καθιερώνονται τρεις κωδικοί (204-205-206), στους οποίους πρέπει να δηλωθεί ο αριθμός παροχής ηλεκτρικού ρεύματος κύριας κατοικίας, αλλά και δευτερευουσών κατοικιών (εξοχικά). Στις περσινές δηλώσεις, η καταγραφή του αριθμού παροχής ηλεκτρικού ρεύματος είχε προαιρετικό χαρακτήρα.
7. Φορολογούμενους με σκάφος αναψυχής. Στον πίνακα 5 καθιερώνονται νέοι κωδικοί (844 και 845), στους οποίους οι φορολογούμενοι που έχουν στην κατοχή τους σκάφη αναψυχής καλούνται να δηλώσουν τον ΑΦΜ του κύριου ή του κατόχου του σκάφους. Πέρσι, στη δήλωση, ο φορολογούμενος σημείωνε μόνο το όνομα του σκάφους και όχι τον ΑΦΜ του ιδιοκτήτη.
8. Όσους είχαν δαπάνες σε αποκατάσταση ακινήτων και για διατηρητέα κτίρια. Στον πίνακα 7 για τις φοροαπαλλαγές προστέθηκαν κωδικοί (077-078), όπου δηλώνονται οι δαπάνες αποκατάστασης ακινήτων και (στους κωδικούς 039-040) όπου δηλώνονται οι δαπάνες αποκατάστασης διατηρητέων.
9. Μισθωτούς και συνταξιούχους με παρακράτηση από τις αποδοχές τους της εισφοράς αλληλεγγύης. Στον πίνακα 8 προστέθηκαν κωδικοί (333-334), όπου αναγράφονται τα ποσά που παρακρατήθηκαν το 2012 για ειδική εισφορά αλληλεγγύης.
10. Τις οικογένειες με προστατευόμενα τέκνα. Στον πίνακα 9, οι φορολογούμενοι καλούνται να δηλώσουν και τον ΑΜΚΑ των προστατευόμενων τέκνων.
Ποιες δαπάνες συνδέονται με τη χορήγηση του αφορολόγητου ποσού της φορολογικής κλίμακας
Στις δαπάνες αυτές περιλαμβάνονται τα ειδικά στοιχεία που εκδίδουν οι επιχειρήσεις λόγω συγκεκριμένων υπηρεσιών που παρέχουν (π.χ., αποδείξεις των ΕΛΤΑ, εταιρειών κούριερ, πινακίδια χρηματιστηριακών εταιρειών για την αμοιβή των παρεχόμενων υπηρεσιών μόνο κοκ.), όπως και οι πάσης φύσεως δαπάνες αγοράς υλικών και παροχής υπηρεσιών των κοινόχρηστων χώρων, εκτός από τις δαπάνες εξόφλησης των λογαριασμών ύδρευσης, αποχέτευσης και ηλεκτροδότησής τους, μετά τον επιμερισμό τους στους ενοίκους ή στους ιδιοκτήτες των οριζόντιων ιδιοκτησιών.
Επίσης, περιλαμβάνεται και η δαπάνη για παροχή υπηρεσιών από συμβολαιογράφο για σύνταξη συμβολαίου απόκτησης ακινήτου, εφόσον βέβαια η δαπάνη αυτή δεν εμπίπτει στις αντικειμενικές δαπάνες του άρθρου 17 του ΚΦΕ (π.χ., γονική παροχή ή δωρεά). Όταν στις περιπτώσεις αυτές η αμοιβή του συμβολαιογράφου αναγράφεται στο συμβόλαιο, τότε για την απόδειξη της πραγματοποίησης αυτής της δαπάνης επισυνάπτονται από τον φορολογούμενο φωτοτυπίες των σελίδων τού συμβολαίου, από τις οποίες προκύπτει η δαπάνη.
ΤΙ ΔΕΝ ΥΠΟΛΟΓΙΖΕΤΑΙ
Επισημαίνεται ότι δεν λαμβάνονται υπόψη οι δαπάνες για απόκτηση περιουσιακών στοιχείων, οι δαπάνες για ύδρευση, αποχέτευση, ηλεκτρισμό, τηλεπικοινωνίες γενικά, για εισιτήρια σε κάθε είδους μεταφορικό μέσο και όσες δαπάνες με βάση άλλες φορολογικές διατάξεις λαμβάνονται υπόψη για φορολογικές ελαφρύνσεις.
Συγκεκριμένα δεν λαμβάνονται υπόψη:
Α. Οι δαπάνες για αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτου, πλοίων αναψυχής, αυτοκινήτων, δίτροχων κλπ. οχημάτων, για ανέγερση ακινήτου, για τοκοχρεολυτική απόσβεση δανείων ή πιστώσεων κοκ.
Β. Οι δαπάνες για ασφάλιση ζωής ή θανάτου, οι εισφορές που καταβάλλονται στα ταμεία ασφάλισης του φορολογούμενου, οι τόκοι στεγαστικών δανείων για πρώτη κατοικία, τα έξοδα ιατρικής περίθαλψης κοκ.
Γ. Οι δαπάνες για ενοίκιο κύριας κατοικίας, για παράδοση κατ’ οίκον μαθημάτων ή για φροντιστήρια, για τόκους στεγαστικών δανείων για απόκτηση πρώτης κατοικίας κοκ.
Δ. Οι δαπάνες για ασφάλιστρα πυρκαγιάς ή άλλων κινδύνων, για δικαστικές δαπάνες και για αμοιβή δικηγόρων για δίκες μισθωτικών διαφορών μεταξύ ιδιοκτητών και διαχειριστών ιδιοκτησίας κατ’ ορόφους, οι οποίες εκπίπτουν από το ακαθάριστο εισόδημα των ακινήτων.
Επίσης, δεν λαμβάνεται υπόψη το κόστος αγοράς κρατικών λαχείων, τα ποσά που καταβάλλονται για τη συμμετοχή σε τυχερά παιχνίδια (π.χ. ΚΙΝΟ, Στοίχημα κοκ.) και η δαπάνη εισόδου σε καζίνο, καθώς στις προαναφερθείσες περιπτώσεις δεν πραγματοποιείται αγορά αγαθών ή παροχή υπηρεσιών, όπως επιβάλλει ο νόμος, αλλά οι εν λόγω δαπάνες αφορούν το κόστος ή την προϋπόθεση συμμετοχής σε τυχερά παιχνίδια.
Από το ποσό των εν λόγω δαπανών εξαιρούνται τα ποσά των δαπανών που συλλέχθηκαν μέσω της Κάρτας Αποδείξεων. Το ποσό των αποδείξεων δαπανών που απαιτείται να προσκομιστούν ορίζεται σε ποσοστό 25% του ατομικού εισοδήματος του φορολογούμενου, του δηλούμενου και φορολογούμενου, σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις και για ποσό εισοδήματος μέχρι 60.000 ευρώ.
