Συνύπαρξη ενός σύγχρονου εκθεσιακού και συνεδριακού κέντρου με ένα μεγάλο μητροπολιτικό πάρκο προτείνει για το σημερινό εκθεσιακό χώρο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης η μελέτη η οποία εκπονήθηκε από τρία μελετητικά γραφεία για λογαριασμό της ΔΕΘ Α.Ε. Βασικό στοιχείο της πρότασης, την οποία παρουσιάζει σήμερα η «ΜτΚ», είναι ο σαφής διαχωρισμός του υφιστάμενου εκθεσιακού κέντρου σε δύο ενότητες.
Η πρώτη αφορά τη δημιουργία ενός μεγάλου πάρκου, του μεγαλύτερου στον πολεοδομικό ιστό της Θεσσαλονίκης, στο οποίο οι πολίτες θα έχουν ελεύθερη πρόσβαση καθ’ όλο το 24ωρο. Η δεύτερη ενότητα έχει να κάνει με την κατασκευή ενός μεσαίου μεγέθους, σύγχρονου εκθεσιακού και συνεδριακού κέντρου, το οποίο δεν θα είναι διάσπαρτο, όπως συμβαίνει σήμερα, σε ολόκληρο το νυν εκθεσιακό χώρο, αλλά θα αναπτυχθεί σε συγκεκριμένο τμήμα του, κατά μήκος των αξόνων της Εγνατίας και της 3ης Σεπτεμβρίου.
Παράλληλα προβλέπεται η δυνατότητα και συνοδευτικών εκθεσιακών λειτουργιών, όπως πεντάστερου ξενοδοχείου δυναμικότητας 120 κλινών, καταστημάτων, γραφείων επιχειρήσεων, τραπεζών, εμπορικών καταστημάτων κ.ά.
Η μελέτη εκπονήθηκε από κοινού από τις εταιρείες ADVICE Σύμβουλοι Επιχειρήσεων Α.Ε., BCS Σύμβουλοι Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος ΕΠΕ και KANTOR Σύμβουλοι Επιχειρήσεων Α.Ε. κατόπιν πρωτοβουλίας της διοίκησης της ΔΕΘ Α.Ε. στο πλαίσιο αναζήτησης της βέλτιστης λύσης για την κατασκευή ενός νέου εκθεσιακού κέντρου στη Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα με τη μελέτη η επιλογή του υπάρχοντος χώρου για την κατασκευή του εκθεσιακού κέντρου θεωρείται ως η πλέον ενδεδειγμένη για την παρούσα οικονομική συγκυρία σε σχέση με τη λύση της Σίνδου που είχε προκριθεί κατά το παρελθόν. Σύμφωνα με τα στοιχεία τα οποία παρουσίασε προ ημερών ο διευθύνων σύμβουλος της ενοποιημένης πλέον ΔΕΘ - Helexpo Α.Ε. Τάσος Τζήκας η επιλογή της Σίνδου κοστίζει 283.642.000 ευρώ, ενώ η λύση του υπάρχοντος οικοπέδου θα απαιτήσει κεφάλαια ύψους 124.845.000.
ΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΠΟΥ ΜΕΝΟΥΝ
Οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις καλύπτουν περίπου 68 στρέμματα, με συνολική δομημένη επιφάνεια της τάξης των περίπου 122.000 τ.μ. Ωστόσο, επειδή είναι άναρχα διασκορπισμένες, καταλαμβάνουν ουσιαστικά ολόκληρο το οικόπεδο, απαγορεύοντας κάθε άλλη χρήση και δραστηριότητα. Σύμφωνα με τη νέα πρόταση οι εκθεσιακές και συνεδριακές εγκαταστάσεις θα αναπτυχθούν περιμετρικά του οικοπέδου κατά μήκος των οδών Εγνατίας και 3ης Σεπτεμβρίου, ενώ κατά μήκος τμήματος της Αγγελάκη θα κατασκευαστούν γραφεία και καταστήματα, τα οποία θα διατεθούν προς εμπορικές χρήσεις. Το συνολικό εμβαδόν τους δεν προβλέπεται να υπερβεί τα 94.000 τ.μ. Όλη η υπόλοιπη έκταση, περίπου 86,5 στρεμμάτων, θα είναι ενιαία και θα αποτελεί το μητροπολιτικό πάρκο. Επίσης θα υπάρχουν αρκετοί ημιστεγασμένοι χώροι, συνδετικοί διάδρομοι μεταξύ των περιπτέρων κ.ά.
Από τις σημερινές εγκαταστάσεις διατηρούνται μόνον τέσσερα κτίρια. Το Παλέ ντε Σπορ, ο πύργος του ΟΤΕ, το κτίριο στο οποίο στεγάζεται το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΜΜΣΤ) και το συνεδριακό κέντρο «Ι. Βελλίδης», από το οποίο όμως θα αφαιρεθεί η κακαίσθητη στέγη του και θα αντικατασταθεί από άλλη αρχιτεκτονική κατασκευή.
Ειδικότερα η πρόταση για την αξιοποίηση του οικοπέδου της ΔΕΘ προβλέπει τα ακόλουθα:
Α. Εκθεσιακό, συνεδριακό κέντρο
Οι εκθεσιακές υποδομές περιλαμβάνουν την κατασκευή έξι περιπτέρων, συνολικής δομημένης επιφάνειας 40.000-50.000 τ.μ. Τέσσερα εξ αυτών θα αναπτυχθούν κατά μήκος της Εγνατίας, απέναντι από το ΑΠΘ, και τα άλλα δύο επί της 3ης Σεπτεμβρίου (βλέπε σχετικό σχεδιάγραμμα). Ειδικότερα προτείνεται η κατασκευή των παρακάτω περιπτέρων:
- Π0: 3.500 τ.μ. Θα κατασκευαστεί στην είσοδο από την πλευρά της πλατείας Συντριβανίου και θα είναι δύο ή και τριών ορόφων. Εκεί θα στεγαστεί η διοίκηση της ΔΕΘ, ενώ θα φιλοξενηθούν και τράπεζες, ταχυδρομείο κ.λπ.
- Π1: 5.900 τ.μ. Θα βρίσκεται απέναντι από το κτίριο διοίκησης και την αίθουσα τελετών του ΑΠΘ. Θα έχει ένα επίπεδο μαζί με πατάρι βοηθητικών χρήσεων και θα φτάνει ως την εμπορική πύλη. Θα συνδέεται με το Π0 μέσω ημιστεγαζόμενου χώρου και με το Π2 με υπέργειο διάδρομο πάνω από την εμπορική πύλη.
- Π2: 7.400 τ.μ. Θα είναι δύο ορόφων και θα κατασκευαστεί στη θέση των σημερινών περιπτέρων 2 και 17. Η πρόσοψη του περιπτέρου 2 θα διατηρηθεί, ενώ στο δεύτερο όροφο θα αναπτυχθούν δραστηριότητες αναψυχής και εστίασης. Από την πλευρά της Εγνατίας προβλέπεται κατασκευή «πράσινης στέγης».
- Π3α και Π3β: Θα έχουν εμβαδόν 4.800 και 2.100 τ.μ. αντίστοιχα. Θα κατασκευαστούν δυτικά του Παλέ ντε Σπορ και θα ενώνονται ή θα διαχωρίζονται κατά περίπτωση. Στο Π3α προβλέπεται η δυνατότητα φιλοξενίας μουσικών παραστάσεων και συναυλιών.
- Π4: 9.100 τ.μ. Θα κατασκευαστεί ανατολικά του Παλέ ντε Σπορ, στη συμβολή της Εγνατίας με την 3ης Σεπτεμβρίου, στο χώρο των σημερινών περιπτέρων 4 και 5.
- Π5: 11.000 τ.μ. Θα κατασκευαστεί εξ ολοκλήρου επί της 3ης Σεπτεμβρίου και εκτός από εκθεσιακούς χώρους θα διαθέτει και συνεδριακές αίθουσες στο ισόγειο και τον ημιώροφο. Μεταξύ του Π4 και Π5 θα υπάρχει ημιστεγασμένος χώρος 1.500 τ.μ.
Όσον αφορά τις απαιτήσεις για συνεδριακούς χώρους, αυτές θα καλυφθούν από το υπάρχον «Ι. Βελλίδης» (4.525 τ.μ.), το οποίο μπορεί να φιλοξενήσει περί τα 2.500 άτομα. Προβλέπεται μερική αναδιάταξη των χώρων του και αντικατάσταση της υπερκατασκευής στη στέγη του κτιρίου.
Β. Επιχειρηματικό κέντρο και πάρκιγκ
Προβλέπεται η κατασκευή κτιρίων για άλλες συνοδευτικές εμπορικές χρήσεις, τα οποία θα έχουν συνολική δομημένη επιφάνεια 12.000 τ.μ. Θα είναι διώροφα ή τριώροφα και θα αναπτυχθούν κατά μήκος της Αγγελάκη, ενώ η δόμηση θα διακόπτεται, προκειμένου να υπάρχουν χώροι ελεύθερης εισόδου στο μητροπολιτικό πάρκο. Στα κτίρια αυτά θα στεγαστούν γραφεία και έδρες επιχειρήσεων (τράπεζες, διαφημιστικές εταιρείες, οργανισμοί τουριστικής προβολής κ.ά.). Θα φιλοξενηθούν επίσης εμπορικές χρήσεις, καθώς και χώροι ψυχαγωγίας.
Προς την πλευρά της Αγγελάκη προτείνεται η κατασκευή υπόγειου χώρου στάθμευσης δυναμικότητας 500 οχημάτων. Παράλληλα θα διατηρηθεί ο υπάρχων υπόγειος χώρος στάθμευσης κάτω από το «Ι. Βελλίδης».
Γ. Ξενοδοχείο
Προτείνεται η κατασκευή ξενοδοχειακής μονάδας για τις ανάγκες διαμονής πελατών VIP ως κίνητρο προσέλκυσης πελατείας για τις εκθεσιακές και συνεδριακές δραστηριότητες και για τη φιλοξενία events και πολιτιστικών δράσεων. Θα αναπτυχθεί μεταξύ του Π5 και του «Ι. Βελλίδης», θα είναι πολυώροφο, δυναμικότητας 120 κλινών, πέντε αστέρων με 40 τ.μ. ανά κλίνη και συνολικό εμβαδό 6.000 τ.μ.
Δ. Μητροπολιτικό πάρκο
Στο σύνολο της υπολειπόμενης έκτασης, η οποία υπολογίζεται στα 86,5 στρέμματα, προβλέπεται η λειτουργία μητροπολιτικού πάρκου. Πρόκειται για ενιαίο και συνεχή χώρο πρασίνου με χρήσεις πολιτισμού, αναψυχής, ξεκούρασης, πεζοπορίας, ποδηλατοδρομίας κ.λπ. Επίσης θα ενσωματώνει πολιτιστικές και ψυχαγωγικές λειτουργίες (κτίριο του ΜΜΣΤ, πύργος του ΟΤΕ). Θα διαθέτει έξι πύλες εισόδου, ενώ θα είναι παντελώς ανοιχτό προς τη νότια πλευρά (πλατεία ΧΑΝΘ) και φυσικά εντός του πάρκου θα απαγορεύεται η κυκλοφορία οχημάτων.
Οι μελετητές αποδίδουν θεματικό χαρακτήρα στο πάρκο, για να παραπέμπει σε ιστορικές μνήμες της πόλης (με ενσωμάτωση πινακίδων, φωτογραφιών, ομοιωμάτων και αρχαιολογικών ευρημάτων, ίχνη οδών, ταφικά σύνολα κ.λπ.). Επίσης προβλέπεται ανάκτηση χωμάτινων επιφανειών και εγκατάσταση διαπερατών ή ημιδιαπερατών επιφανειών σε άνω του 85% της επιφάνειας για απορρόφηση της βροχής. Προβλέπονται δημιουργία υδάτινου στοιχείου (με χρήση νερού που συλλέγεται και ανακυκλώνεται), διαμόρφωση εκτάσεων περί το πολιτιστικό κύτταρο για φιλοξενία υπαίθριων πολιτιστικών και ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων και μεταφορά θερινού κινηματογράφου στην «πλάτη» του ΜΜΣΤ αλλά και διαμόρφωση χώρων για παιδιά (ένας προς οδό Αγγελάκη και ένας στο κύτταρο πολιτισμού).
ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ
Για την ανάπλαση του σημερινού εκθεσιακού κέντρου εκτιμάται ότι θα χρειαστούν κεφάλαια ύψους 124.845.000 ευρώ. Οι μελετητές προτείνουν τα περισσότερα έργα να κατασκευαστούν με τη μέθοδο ΣΔΙΤ (σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα), ενώ το μητροπολιτικό πάρκο θα γίνει με δημόσια δαπάνη. Επίσης προβλέπονται η αξιοποίηση κονδυλίων του προγράμματος Jessica (περί τα 28,5 εκατ. ευρώ) και η υιοθέτηση της διαδικασίας επιτάχυνσης στρατηγικών επενδύσεων (fast track).
Ο χρόνος υλοποίησης του σχεδίου έχει τριετή ορίζοντα και θεωρείται πως η ανάπλαση θα μπορέσει να διατηρήσει ανταγωνιστική και ελκυστική τη ΔΕΘ για τα επόμενα 25-30 χρόνια.
ΤΑΣΟΣ ΤΖΗΚΑΣ Εργαλείο ανάπτυξης η ΔΕΘ
Μιλώντας για τους άμεσους στόχους της ενοποιημένης πλέον ΔΕΘ - Helexpo ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Τάσος Τζήκας δήλωσε τα εξής: «ΔΕΘ και Helexpo μετά δεκατέσσερα χρόνια χωριστής πορείας είναι πια ένα. Αυτός ήταν ο στόχος μας από την πρώτη στιγμή της ανάληψης της διοίκησης της ΔΕΘ. Τώρα που το κομμάτι αυτό ολοκληρώθηκε επιτυχώς και μάλιστα εντός των προβλεπόμενων χρονοδιαγραμμάτων, επόμενος στόχος είναι η κατάληξη στο θέμα των εκθεσιακών υποδομών, που έχει απασχολήσει και συχνά διχάσει την πόλη. Η αναβάθμιση των εκθεσιακών υποδομών στον υφιστάμενο χώρο θα εξυπηρετήσει και την αναβάθμιση του ρόλου που πρέπει να παίξει η ΔΕΘ-Helexpo στο νέο διεθνές και εγχώριο οικονομικό περιβάλλον. Η νέα στρατηγική αποτελείται από δύο βασικούς άξονες: τη διεθνοποίηση μέσω της εξεύρεσης το ταχύτερο δυνατό ενός στρατηγικού επενδυτή αλλά και τη συνεργασία με τα Επιμελητήρια και τους οργανισμούς ανά την Ελλάδα, ώστε να κάνουν και δική τους υπόθεση την Έκθεση. Το στοίχημα στο νέο αυτό ξεκίνημα και η πρόβα τζενεράλε είναι η Γενική Έκθεση του Σεπτεμβρίου, που θα στείλει το μήνυμα της ανανεωμένης οπτικής του ενιαίου εθνικού εκθεσιακού φορέα. Μέλημά μας είναι να γίνει η ΔΕΘ-Helexpo εργαλείο της πόλης και της χώρας στο δρόμο προς την πολυπόθητη ανάπτυξη».
Οι προτάσεις Καλατράβα και Δοξιάδη
Κατά την τελευταία δεκαετία είχαν εκπονηθεί άλλες δύο μελέτες για την ανάπλαση του χώρου της ΔΕΘ. Η πρώτη είναι η μελέτη που παρουσίασε ο γνωστός ισπανός αρχιτέκτονας Σαντιάγκο Καλατράβα και η δεύτερη είναι γνωστή ως «πρόταση Δοξιάδη». Ωστόσο και οι δύο παρά τις έντονες συζητήσεις που είχαν προκαλέσει, όταν παρουσιάστηκαν, παρέμειναν τελικώς αναξιοποίητες.
Υπό άκρα μυστικότητα
Η μελέτη ανατέθηκε υπό άκρα μυστικότητα στο διεθνούς φήμης αρχιτέκτονα από τον τότε πρόεδρο της ΔΕΘ Δημήτρη Μπακατσέλο τον Ιούνιο του 2005, όταν ο Σαντιάγκο Καλατράβα ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ του ΑΠΘ. Ο ισπανός αρχιτέκτονας περιδιάβηκε τότε τους χώρους της Έκθεσης, την ευρύτερη περιοχή και τα μνημεία της πόλης και εν συνεχεία προχώρησε στις προτάσεις του. Η παρουσίαση της προμελέτης έγινε το Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς σε κλειστή σύσκεψη, η οποία διεξήχθη την περίοδο της Διεθνούς Εκθέσεως και στην οποία συμμετείχαν τρεις υπουργοί (Δ. Σιούφας, Χρ. Φώλιας και Ν. Τσιαρτσιώνης), οι κύριοι Παπαγεωργόπουλος και Ψωμιάδης, καθώς και εκπρόσωποι φορέων.
Η πρόταση Καλατράβα με τίτλο «Το Φως της πόλης» αφορούσε συνολική έκταση 280 στρεμμάτων και ενσωμάτωνε σε ενιαία λειτουργία τον άξονα από τη νέα παραλία ως την Άνω Πόλη και από τη Ροτόντα-Δημητρίου Γούναρη ως το Γ’ Σώμα Στρατού, έχοντας ως επίκεντρο ένα εκθεσιακό συγκρότημα -μία πρωτοποριακή και φουτουριστική προσέγγιση σε σχήμα ανοιχτής παλάμης.
Στον καρπό της παλάμης από τη θάλασσα θα αναδυόταν ένα νέο σύγχρονο μνημείο-σύμβολο. Ο κινητός κίονας αντανακλούσε στα πέντε δάχτυλα-πτέρυγες που θα αναπτύσσονταν προς βορρά σηματοδοτώντας εκ νέου το ρόλο της ΔΕΘ. Στην περιοχή του Γ’ Σ.Σ. θα υπήρχαν ένα πολυμορφικό κέντρο χωρητικότητας 10.000 θέσεων και υπόγειο πάρκιγκ 4.000 θέσεων. Οι σύγχρονες κατασκευές θα φωτίζονταν με φωτοβολταϊκά τόξα, ενώ μία νέα πρόταση φωτισμού για τους οδικούς άξονες (Δ. Γούναρη, Λευκό Πύργο, προκυμαία) -σαν «λευκοί διάδρομοι»- θα άλλαζαν πλήρως την εικόνα της ευρύτερης περιοχής.
Το 2006 έπεσε στο τραπέζι η οικονομοτεχνική μελέτη του Γραφείου Δοξιάδη, η οποία προέβλεπε επενδύσεις 200 εκατ. ευρώ (στις υπάρχουσες εγκαταστάσεις συν το χώρο του Γ’ Σ.Σ.). Προέβλεπε την κατασκευή 80.000 τ.μ. στεγασμένων χώρων πάσης μορφής με συντελεστή δόμησης περίπου 44%, κάλυψης περίπου 38% και ελεύθερους χώρους περίπου 60 στρεμμάτων. Η μελέτη Δοξιάδη είχε πάρει μάλιστα τον κωδικό Νο1 στον κατάλογο των ΣΔΙΤ, ωστόσο παρέμεινε αναξιοποίητη. Δύο χρόνια μετά, το 2008, ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής ανακοίνωσε τη μετεγκατάσταση της ΔΕΘ στη Σίνδο και τη μετατροπή του υπάρχοντος εκθεσιακού κέντρου σε μητροπολιτικό πάρκο.
