Της ΕΛΕΝΗΣ ΚΑΡΑΣΑΒΒΙΔΟΥ
Λένε πως τα μίντια δεν είναι δίοδοι ουδέτερης αναπαράστασης του κόσμου μα, αντίθετα, υπήρξαν και εξακολουθούν να είναι συχνά οι πιο στωικοί συμπαραστάτες του συστήματος προβάλλοντας συχνά (απόλυτα στον ολοκληρωτισμό, δυνατά στη «δημοκρατία») τον λόγο της κυριαρχίας ως τον μόνο «ρεαλιστικό» και «λογικό».
Μπορεί να είναι «και» έτσι. Αλλά δεν είναι «μόνο» έτσι. Γιατί τα μίντια είναι και οι πολυφωνικοί λόγοι που διαβάσαμε, και οι σκέψεις που μας έβγαλαν από τις βεβαιότητές μας, και οι δημοσιεύσεις που μας φιλοξένησαν, και τα παιδικά χρόνια μας όταν το τραπέζι της Κυριακής μύριζε κανέλα και «Μακεδονία», ή στην εφηβεία μας «Ελευθεροτυπία», «Θεσσαλονίκη» τις Δευτέρες, ή τόσους άλλους τίτλους που από πίσω κρύβουν τόσους πολλούς ανθρώπους, που υπογράφοντας μια στήλη, διάολε, έβαζαν επαγγελματική συνείδηση, κοινωνικά όνειρα και προσωπικές ελπίδες...
Στην πατρίδα μου, τη Θεσσαλονίκη, το πρώτο Σαββατοκύριακο του Οκτώβρη δεν ήταν σαν όλα τα άλλα (όπως η Στ. Μαργαριτίδου το διατύπωσε). Οι δύο παραδοσιακές εφημερίδες (η «Μακεδονία» κι ο «Αγγελιοφόρος») δεν κυκλοφόρησαν. Πληγωμένες μέρες... Η φωνή της πόλης να μικραίνει, άδεια τα μάτια στα περίπτερα αναζητώντας πρωτοσέλιδα που μετρούσαν κάποτε τον (τοπικό) ρυθμό του κόσμου, οι εργαζόμενοι κι οι φαμίλιες τους ν' αγωνιούν, η πολιτική σκηνή να αδυνατεί να πράξει ως υπερασπιστής των εντολοδόχων της και σ' αυτήν την περίπτωση, κι η κοινωνία να μην συνειδητοποιεί ότι δεν απέχει και πολύ το κλείσιμο μιας καλής εφημερίδας από το κάψιμο ενός βιβλίου...
Χρόνια τα κριτικά έντυπα (το «Αντί», ο «Πολίτης», κ.λπ.) μειώνονται σπαρακτικά (όχι τυχαία η λέξη) και μορφές εκδοτών, όπως ο Παπουτσάκης κι ο Ελεφάντης που υπερασπίζονταν τον δημόσιο λόγο «με νύχια και αρχές», όσο κι αν κάποιοι επιχειρούν να κρατήσουν με νέα έντυπα Θερμοπύλες, λείπουν εκκωφαντικά.
Παρακολούθησα με ενδιαφέρον πέρσι τον αγώνα των εργαζομένων της «Απογευματινής» να βγάλουν εθελοντικά, σαν υπόμνηση σε ό,τι τους είχε ενώσει, το έντυπό τους, και τώρα (αργά μα σταθερά) δίπλα σε άλλα έντυπα που προηγήθηκαν, αυξάνονται οι πιθανότητες να προστεθούν στη θλιβερή λίστα τα δύο ιστορικά έντυπα του Βορρά. Ή να συνεχίσουν με ταπεινωμένους οικονομικά και ηθικά δημοσιογράφους.
Σωστά επισημαίνει ο Εκο (2000) στο «Η Δύναμη των λέξεων», ότι στην εποχή των μιντιακών τραστ (που πωλούν «σκουπίδια» και «ρεαλισμό» από και σε «ταπεινωμένους» προγκίζοντας δικαίους και αδίκους για «αιθεροβαμοσύνη» και «λαϊκισμό») η τραγωδία είναι πως τα «αφεντικά» της γλώσσας εξορίζουν τους πολίτες από τον λόγο. Κι εξορίζουν τους πολίτες του λόγου. Από αυτήν την άποψη η υπεράσπιση του καλού τύπου από τοπικές και όχι μόνο κοινωνίες θα έπρεπε να ξεπερνά το συντεχνιακό ενδιαφέρον και να ανυψώνεται σε ηθικό και πολιτικό καθήκον κάθε ανθρώπου... Αλλά γι' αυτά, αφού είμαστε «δευτερογενώς αναλφάβητοι» και ηθικά κουρασμένοι, ποιος να αγωνιστεί;
