Στις αρχές του 2012 τα μέλη της Εθελοντικής Ομάδας Δράσης νομού Πιερίας (ΕΟΔνΠ), με έδρα την Κατερίνη, ξεκίνησαν το λεγόμενο “κίνημα της πατάτας”.
Του Φώτη Κουτσαμπάρη
Κάλεσαν παραγωγούς από το Νευροκόπι της Δράμας για να πουλήσουν πατάτες απευθείας στους καταναλωτές, χωρίς δηλαδή τη μεσολάβηση μεσαζόντων, σε πολύ χαμηλή τιμή (0,25 ευρώ το κιλό). Το κίνημα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα εξαπλώθηκε σε όλη την Ελλάδα, όπου διοργανώθηκαν αυτοσχέδιες αγορές από κινήσεις πωλητών, ακόμη και από τους δήμους. Στις αγορές αυτές, εκτός από πατάτες, άρχισαν να διατίθενται και άλλα αγροτικά προϊόντα, με αποτέλεσμα να πάρουν τον χαρακτηρισμό των “αγορών χωρίς μεσάζοντες”.
Σήμερα, δυόμισι και πλέον χρόνια μετά την έναρξη του “κινήματος της πατάτας” (συγκεκριμένα 32 μήνες), με αφετηρία και πάλι την Κατερίνη, έχει αναπτυχθεί σε όλη την Ελλάδα ένα νέο κίνημα, με αντικείμενο τη διαμαρτυρία των πολιτών απέναντι στους τοπικούς βουλευτές για την ψήφιση του νέου νόμου περί υπαίθριου εμπορίου. Με τις διατάξεις του νόμου δεν επιτρέπεται η έκδοση αδειών πλανόδιου εμπορίου σε νέους αγρότες, δηλαδή αφαιρείται το δικαίωμα των παραγωγών να πωλούν απευθείας τα προϊόντα τους και ουσιαστικά καταργούνται οι “αγορές χωρίς μεσάζοντες”. Η ΕΘΟΔνΠ ξεκίνησε ηλεκτρονικά τη συλλογή υπογραφών στην ιστοσελίδα της www.otoposmou.gr, διεκδικώντας την επαναφορά του δικαιώματος έκδοσης πλανόδιου εμπορίου. Η συλλογή γίνεται από κατοίκους 16 πόλεων όπου έχουν αναπτυχθεί συνεργαζόμενες αγορές “χωρίς μεσάζοντες” και ήδη έχουν συγκεντρωθεί 6.500 υπογραφές. Παράλληλα οργανώνεται η 4η πανελλαδική συνάντηση “Χωρίς Μεσάζοντες”, που θα γίνει στις 15 Νοεμβρίου στην Κατερίνη με θέμα τις μορφές κινητοποιήσεων που θα ακολουθήσουν.
Οι πολίτες που συμμετέχουν στο κίνημα διαμαρτυρίας “ενάντια στην ύπουλη απόπειρα κατάργησης του κινήματος ‘χωρίς μεσάζοντες’, όπως λέγεται, υπογράφουν μια επιστολή που απευθύνεται στους τοπικούς βουλευτές. Οι βουλευτές καλούνται να δώσουν εξηγήσεις για ποιο λόγο ψήφισαν το σχετικό νόμο και να αναλάβουν πρωτοβουλία για την εξάλειψη των επίμαχων διατάξεων. Τα ερωτήματα που τίθενται στους βουλευτές είναι: “Για ποιο λόγο απαγορεύετε στους καταναλωτές το δικαίωμα προμήθειας προϊόντων της ελληνικής γης απευθείας από τους παραγωγούς; Τι ‘κακό’ έκανε ο έλληνας παραγωγός και του απαγορεύσατε πλανόδιο εμπόριο; Γιατί με τον απαράδεκτο αυτό νόμο οδηγείτε παραγωγούς και καταναλωτές απευθείας στην αγκαλιά των μεγάλων πολυεθνικών αλυσίδων σουπερμάρκετ; Δεν σκεφτήκατε πως με τον περιορισμό αυτόν κάποιοι θα ελέγξουν ολοκληρωτικά την τροφή μας; Γιατί επιχειρείτε να βάλετε τέλος σε ένα κίνημα, το οποίο έδωσε σημαντική οικονομική ανάσα σε χιλιάδες νοικοκυριά και παραγωγούς στον τόπο μας; Γιατί δημιουργήσατε παραγωγούς δύο ταχυτήτων; (αφού έχουμε αυτούς που τους ανανεώνεται η άδεια και άλλους που δεν έχουν και δεν πρόκειται να αποκτήσουν;)”.
ΑΓΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΕΡΙΝΗ
“Ο αριθμός αυτών που στηρίζουν τις αγορές χωρίς μεσάζοντες φαίνεται από τις παραγγελίες που γίνονται. Στην Κατερίνη 6.602 οικογένειες έχουν προμηθευτεί προϊόντα από τις 43 υποδειγματικές αγορές που οργανώσαμε και είναι το 1/3 του πληθυσμού, καθώς σε κάθε οικογένεια αντιστοιχούν 4 με 5 άτομα”, αναφέρει στη “Θ” ο κ. Ηλίας Τσολακίδης, πρωτεργάτης της ΕΘΟΔνΠ. Για το ζήτημα που δημιουργήθηκε ο ίδιος εξηγεί ότι “μέχρι τώρα μπορούσε ένας παραγωγός, ο οποίος βάζει 3 στρμ. σπανάκι, να πάρει ένα πιστοποιητικό από τη Διεύθυνση Γεωργίας, να πάει στην αντιπεριφέρεια και να εκδώσει άδεια πλανόδιου πωλητή, η οποία ίσχυε σε όλη την επικράτεια. Δηλαδή, μπορούσε να πάρει το αυτοκίνητό του, να πάει στη Νάξο και να πουλήσει το σπανάκι του. Έτσι έρχονταν οι πατατοπαραγωγοί από το Νευροκόπι στην Κατερίνη. Με το νέο νόμο δεν εκδίδονται νέες άδειες. Οι παλιές άδειες ισχύουν μέχρι να συνταξιοδοτηθεί ο παραγωγός, αλλά δεν επιτρέπεται ο παραγωγός αυτός να πουλάει σε δήμους άνω των 3.000 κατοίκων”. Σημειώνεται ότι οι νέοι αγρότες θα μπορούν να πωλούν μόνο σε “υπαίθριες αγορές”, δηλαδή θρησκευτικές, και παραδοσιακές εμποροπανηγύρεις, πασχαλινές και χριστουγεννιάτικες αγορές, ειδικές τοπικές αγορές ή σε συγκεκριμένα σημεία του δήμου, σε συγκεκριμένες ώρες και ημέρες, εφόσον πάρουν άδεια από τη δημοτική αρχή. Απευθείας πώληση προϊόντων μπορούν να κάνουν μόνο από το χωράφι τους.
Το κίνημα “χωρίς μεσάζοντες” υποστηρίζει ότι ανακούφισε εκατοντάδες χιλιάδες οικονομικά αδύναμους πολίτες και ανέδειξε διεθνώς το τεράστιο πρόβλημα της αισχροκέρδειας. “Το κίνημα καλεί τον κόσμο να διαφυλάξει ως κόρη οφθαλμού το υπαίθριο πλανόδιο εμπόριο, διότι μέσα απ’ αυτό εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα των μικρών παραγωγών αλλά και των επαγγελματιών, δίνοντας ταυτόχρονα στον καταναλωτή τη δυνατότητα προμήθειας ντόπιων, ποιοτικών και φθηνών προϊόντων”. Εκτός από την κίνηση διαμαρτυρίας της ΕΘΟΔνΠ, το ζήτημα έφερε στη Βουλή ομάδα οκτώ βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ με ερώτησή τους προς τους υπουργούς Ανάπτυξης και Αγροτικής Ανάπτυξης.
Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΒΟΥΛΕΥΤΗ
Απάντηση στην ΕΘΟΔνΠ έδωσε ο βουλευτής Πιερίας Γιώργος Κωνσταντόπουλος, υποστηρίζοντας ότι επιτρέπεται η διάθεση προϊόντων χωρίς μεσάζοντες. “Ο κ. Κωνσταντόπουλος δεν απαντά εάν δικαιούνται οι νέοι παραγωγοί αγρότες να βγάλουν άδεια, ούτε εάν επιτρέπεται ή όχι η άσκηση πλανόδιου εμπορίου σε δήμους άνω των 3.000 κατοίκων. Μας ενημερώνει ότι υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας farmers markets, δηλαδή αγορών παραγωγών, όπου οι δραστηριοποιούμενοι παραγωγοί αγροτικών προϊόντων συμμετέχουν και διαθέτουν απευθείας στο καταναλωτικό κοινό τα προϊόντα τους. Οι αγρότες της Κατερίνης, πράγματι, μπορούν να συγκεντρωθούν και να κάνουν μια αγροτική αγορά, στην οποία όμως επιτρέπεται να συμμετέχουν μόνο τοπικοί παραγωγοί ή από όμορες περιοχές. Οι πατατοπαραγωγοί από το Νευροκόπι δεν μπορούν να έρθουν να πουλήσουν το προϊόν τους, ούτε οι παραγωγοί ακτινιδίων από την Κατερίνη μπορούν να πουλήσουν το προϊόν στην Αθήνα”, ανταπαντά ο κ. Τσολακίδης.
