Τι μπορεί να φέρει σε μια πόλη 500 επιχειρήσεις και 45000 νέες θέσεις εργασίας μέσα σε λίγα χρόνια, δημιουργώντας ένα όραμα ικανό να κινητοποιήσει -σε έναν κοινό στόχο- κεντρική διοίκηση, αυτοδιοικητικές αρχές, επενδυτικές εταιρείες και φορείς;
Για την πόλη του Αμβούργου, η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι πλέον γνωστή και «δοκιμασμένη»: ένα πρότζεκτ αστικής ανάπλασης μεγάλης κλίμακας -το μεγαλύτερο στην Ευρώπη βάσει έκτασης (2,2 τετραγωνικά χιλιόμετρα στην τελική του μορφή)- στις όχθες του ποταμού ΄Ελβα. Ο λόγος για το «HafenCity Project», το οποίο έχει ήδη «μεταμορφώσει» μια περιοχή ουσιαστικά αναξιοποίητων λιμενικών αποθηκών σε κέντρο επιχειρηματικότητας, εργασίας, φιλοξενίας και κατοικίας, μέσω επένδυσης-μαμούθ της τάξης των 10 δισ. ευρώ μέχρι στιγμής.
Με αφορμή το συνέδριο «Μια πόλη από το μέλλον», που διοργανώνει την Κυριακή στη Θεσσαλονίκη το «Parallaximag», το ΑΠΕ-ΜΠΕ μίλησε με έναν από τους πρωτεργάτες του υπό εξέλιξη πρότζεκτ, τον πρώην ομοσπονδιακό υπουργό Οικονομικών και Εργασίας, Γκιουνάρ Ουλντάλ (Gunnar Uldall).
Στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ.Ουλντάλ εξηγεί τι πιστεύει ότι μπορεί να μάθει η Θεσσαλονίκη από το παράδειγμα του Αμβούργου, ποιο είναι -κατά την άποψή του- το μοντέλο αξιοποίησης που πρέπει να ακολουθήσει για το λιμάνι της και γιατί πιστεύει ότι πρότζεκτ αυτού του μεγέθους είναι δυνατόν να γίνουν πραγματικότητα ακόμη και εν μέσω οικονομικής κρίσης, όταν υπάρχει εμπλοκή ιδιωτών.
Η ανάγκη αξιοποίησης της συγκεκριμένης έκτασης στον δήμο Hamburg-Mitte στο Αμβούργο ανέκυψε όταν η ελεύθερη λιμενική ζώνη άρχισε να απαξιώνεται, καθώς μειωνόταν η σημασία αντίστοιχων υποδομών γενικότερα στην ενοποιημένη ΕΕ του ούτως ή άλλως ελεύθερου εμπορίου, των μεγάλων φορτηγών πλοίων και της αυξημένης ασφάλειας στα σύνορα.
Σε μια κοινή προσπάθεια κεντρικής διοίκησης, αυτοδιοίκησης και ιδιωτών, το εντυπωσιακό αυ τό έργο, που ανακοινώθηκε το 1997 και μπήκε ουσιαστικά στην «αφετηρία» το 2001-2002, έχει ήδη αλλάξει άρδην όχι μόνο τη μορφή, αλλά και την προοπτική μιας μέχρι πρότινος ανεπαρκώς αξιοποιημένης ζώνης του λιμανιού. Μέχρι το 2020 εκτιμάται ότι θα έχει αυξήσει κατά 40% την έκταση του υπάρχοντος κέντρου της πόλης!
Τον Ιανουάριο του 2013 είχαν ολοκληρωθεί 51 projects εντός του ΗafenCity, ενώ άλλα 35 βρίσκονταν υπό κατασκευή ή στο στάδιο του σχεδιασμού. Παράλληλα, είχαν ολοκληρωθεί συμφωνίες για περίπου 1 εκατ. τετραγωνικά μέτρα γης, είτε μέσω πώλησης εκτάσεων είτε μέσω παραχώρησης αποκλειστικών δικαιωμάτων.
Για φέτος έχει προγραμματιστεί η έναρξη κατασκευής εννέα έργων στο κεντρικό και ανατολικό HafenCity, από την περιοχή Strandkai μέχρι το Βaakenhafen, συνολικού ύψους επένδυσης 650 εκατ. ευρώ. Το πρότζεκτ «τρέχει» -ως υπεύθυνος φορέας ανάπτυξης και οικοπεδούχος- η εταιρεία HafenCity Hamburg GmbH (100% θυγατρική της Ελεύθερης και Χανσεατικής Πόλης του Αμβούργου, που χρησιμοποιεί τα έσοδα από τις πωλήσεις γης για να χρηματοδοτεί έργα υποδομών), ενώ η αρμοδιότητα του σχεδιασμού της ανάπτυξης και της έκδοσης οικοδομικών αδειών ανήκουν σε ειδική ομάδα εργασίας του υπουργείου Αστικής Ανάπτυξης και Περιάλλοντος.
-Για να μιλήσουμε συγκεκριμένα: σε επίπεδο ιδιωτικών επενδύσεων, απασχόλησης και ανάπτυξης, πόσο έχει ωφεληθεί το Αμβούργο από το συγκεκριμένο πρότζεκτ;
-Αν έρθετε στο Hafencity θα καταλάβετε αμέσως τι συνέβη ήδη εκεί. ΄Εχουμε πολλά νέα κτίρια, τα οποία κατασκευάστηκαν για να στεγάσουν μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, όπως η Germanischer Lloyds, η Unilever, η Νeumann Κaffee Group, μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις εμπορίας καφέ παγκοσμίως και το περιοδικό Spiegel.
Συνολικά, στο ΗafenCity εδρεύουν σήμερα 500 επιχειρήσεις, όχι μόνο μεγάλες, αλλά και μικρές και μεσαίες. Αυτές οι επιχειρήσεις έχουν δημιουργήσει ήδη χιλιάδες θέσεις εργασίας. Πρόσφατα, ο CEO του HafenCity ανακοίνωσε ότι μέχρι το τέλος του 2020 θα έχουν δημιουργηθεί εντός του Hafencity 45000 θέσεις εργασίας, εκ των οποίων 35000 θα αφορούν σε προσωπικό γραφείου και οι 10.000 σε υπαλλήλους εμπορικών επιχειρήσεων και καταστημάτων. Παράλληλα, περίπου 2300 άνθρωποι κατοικούν ήδη μόνιμα εκεί, αριθμός που εκτιμάται ότι θα αυξηθεί σε 12000 μέχρι το 2020. Η συνολική επένδυση που έχει γίνει από το 2001-2002 που ξεκίνησε το έργο μέχρι και σήμερα ανέρχεται σε περίπου 10 δισ. ευρώ.
-Τι υπήρχε στην περιοχή πριν ξεκινήσει το έργο;
Το όλο πρότζεκτ έγινε σε ένα παλαιότερο κομμάτι του λιμανιού του Αμβούργου, το οποίο δεν λειτουργούσε αποδοτικά και όπου υπήρχαν κυρίως παλιές αποθήκες, όχι οι παλιές όμορφες, αλλά κτίσματα που χτίστηκαν μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο τμήμα αυτό του λιμανιού υπήρχαν λοιπόν αναξιοποίητες εκτάσεις και χώρος για να κατασκευαστούν νέα κτίρια.
Οταν το πρότζεκτ άρχισε να υλοποιείται, ήρθαν οι επιχειρήσεις, οι οποίες δεν ήταν μόνο ξένες πολυεθνικές, αλλά και τοπικές επιχειρήσεις από το Αμβούργο, που ήθελαν να επεκταθούν και δεν έβρισκαν τον ιδανικό χώρο.
Αν δεν τους είχαμε προσφέρει αυτή την έκταση, θα είχαν φύγει εκτός Αμβούργου, πχ, για να πάνε στο Βερολίνο. Τελικά όμως, όχι μόνο δεν έφυγαν, αλλά σήμερα μπορούμε να μιλάμε και για 45000 νέες θέσεις εργασίας εντός του HafenCity στα επόμενα χρόνια.
-Νωρίτερα αναφέρατε ότι μέχρι στιγμής έχουν απαιτηθεί επενδύσεις 10 δισ. ευρώ για την υλοποίηση του πρότζεκτ. Είναι όμως εφικτές τέτοιες επενδύσεις και για μια χώρα σε κρίση όπως η Ελλάδα;
Δεκαπέντε χρόνια πριν, όταν το HafenCity βρισκόταν στην αρχή, οι Γερμανοί συζητούσαν περισσότερο για τα προβλήματα του παρόντος, παρά είχαν θετικές προσδοκίες για το μέλλον. Το HafenCity και μόνο ώς σχέδιο, έδωσε ώθηση στη δημόσια συζήτηση, στην απασχόληση, στη δημόσια διοίκηση. Δημιουργήθηκε ένα όραμα πάνω στο οποίο η πόλη του Αμβούργου μπορούσε να δουλέψει. Η ανάπτυξη του HafenCity δημιούργησε μια λαμπρή προοπτική για το μέλλον.
Τα οικονομικά του Αμβούργου ήταν «στενά» όταν ξεκίνησε το έργο και για να το χρηματοδοτήσουμε θα έπρεπε να λάβουμε πολλά δάνεια, να βρούμε τρόπο να αντλήσουμε χρήματα. Αυτό που αποφασίσαμε τελικά ήταν το εξής μοντέλο: πουλήσαμε εκτάσεις γης σε επενδυτές και η πόλη του Αμβούργου κατασκεύασε τις απαιτούμενες συνδετήριες γέφυρες και δρόμους. Οι δε επιχειρήσεις που ήρθαν στο HafenCity χρηματοδότησαν την κατασκευή των κτιρίων γραφείων τους, πχ, μέσω επενδυτικών εταιρειών, που έψαχναν για επενδύσεις με προοπτική. Αυτή λοιπόν ήταν η κατάσταση όταν ξεκινήσαμε και έτσι πράξαμε. Μέσα σε «στενά» οικονομικά όρια. Νομίζω ότι αυτό το μοντέλο θα μπορούσε να ακολουθήσει και η Θεσσαλονίκη.
Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι το λιμάνι καθεαυτό «καταργήθηκε». Το λιμάνι του Αμβούργου αναπτύσσεται χρόνο με τον χρόνο, ο τζίρος του ανεβαίνει διαρκώς και το HafenCity καταλαμβάνει μόνο ένα μικρό κομμάτι της έκτασής του.
-Κατά την άποψή σας, πώς θα μπορούσε η Θεσσαλονίκη να αξιοποιήσει συνολικά το λιμάνι της;
Αν κοιτάξετε τον χάρτη της Ευρώπης θα δείτε ότι το Αμβούργο βρίσκεται ουσιαστικά στο «χείλος» της Βόρειας Θάλασσας και η Θεσσαλονίκη ανάμεσα στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Τόσο η Θεσσαλονίκη όσο και το Αμβούργο βρίσκονται κοντά σε πρώην κομμουνιστικά κράτη της Ευρώπης. Οταν άνοιξαν τα σύνορα πριν από 20 χρόνια, αμέσως δημιουργήθηκαν νέες εμπορικές ανάγκες και αυξημένες απαιτήσεις μεταφοράς εμπορευμάτων, π.χ. από Αμερική ή Ασία. Τι κάνουμε σήμερα στο Αμβούργο; Ας υποθέσουμε ότι καταφθάνει από τη Νοτιοανατολική Ασία ένα τεράστιο πλοίο, που η χωρητικότητά του μπορεί να είναι της τάξης των 10.000 κοντέινερς. Τα εμπορευματοκιβώτια αυτά ξεφορτώνονται και φορτώνονται εκ νέου σε ελαφρύτερα πλοία, που τα διακινούν από το λιμάνι του Αμβούργου προς Ρωσία, Σουηδία, Φιλανδία και Βαλτική. Κάθε εβδομάδα έχουμε κίνηση 160 τέτοιων πλοίων. Το Αμβούργο δεν είναι όμως σήμερα ένα hub μεταφορών για τη Βόρεια Ευρώπη μόνο χάρη στα πλοία αυτά, αλλά χάρη στις διατροπικές (intermodal) μεταφορές. Διαθέτουμε ένα πολύ ισχυρό σιδηροδρομικό δίκτυο, με 900 τρένα, που πάνε Πολωνία, Τσεχία, Αυστρία και αλλού: 1/3 των εμπορευματων που διακινούνται μέσω του λιμανιού μας μεταφέρεται με πλοίο, άλλο 1/3 με σιδηρόδρομο και το υπόλοιπο με φορτηγά. Πιστεύω ότι είναι ευκαιρία και για τη Θεσσαλονίκη να χτίσει ένα τέτοιο δίκτυο για τις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας, τη Βουλγαρία και γενικά τη νοτιοανατολική Ευρώπη. Και πιστεύω επίσης ότι θα ήταν πολύ θετικό τόσο για τη Θεσσαλονίκη όσο και για το Αμβούργο να υπάρχει μια συνεχής ροή πληροφοριών και ενημέρωσης.
-Τελικά τα ευρωπαϊκά λιμάνια πρέπει να είναι δημόσια ή ιδιωτικά κατά την άποψή σας;
Στην περίπτωση του Hafen City, είχαμε μια τεράστια επένδυση, που το κράτος δεν θα μπορούσε να την κάνει από μόνο του. Το μοντέλο στο οποίο καταλήξαμε είναι ότι τέτοιοι χώροι πρέπει να ανήκουν σε ιδιώτη και το κράτος να κάνει τις επεδύσεις που χρειάζονται γύρω από αυτούς, πχ, δρόμους, γέφυρες και άλλες υποδομές.
-Σε αυτή την περίπτωση, που η έκταση ανήκει σε ιδιώτες και το δημόσιο κάνει τις επενδύσεις τι κερδίζει τελικά το δημόσιο; Φόρους;
Οι ιδιώτες πρέπει να πληρώνουν τέλη χρήσης. Επίσης λάβετε υπόψη ότι σήμερα συνολικά στο λιμάνι του Αμβούργου (σ.σ.όχι μόνο στο HafenCity) εργάζονται 150000 άνθρωποι, μέσω των οποίων το κράτος εισπράττει φόρους και ασφαλιστικές ε ισφορές, χωρίς να υπολογίζεται και η τόνωση της καταναλωτικής ζήτησης, με τις αγορές που κάνουν.Ολο αυτό, σπρώχνει την οικονομία μπροστά.
Αλ.Γ
News Room «Κέρδος»
με πληροφόρηση από το ΑΠΕ - ΑΜΠ
