Ανατολική Μακεδονία, Θράκη, Δυτική Μακεδονία, Πελοπόννησος και Στερεά Ελλάδα συμπεριλαμβάνονται στις πιο... θανατηφόρες περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Της Μαριάνας Ε. Παπαδάκη
«Οι περιοχές αυτές, σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θεωρούνται επικίνδυνες με κριτήριο τους ανθρώπους που δυνητικά σκοτώνονται κάθε χρόνο ανά εκατομμύριο οχημάτων που κινούνται στους δρόμους τους», εξηγεί ο Ευγένιος Πετούμενος, υπεύθυνος προγραμμάτων του Ελληνικού Ινστιτούτου Έρευνας και Εκπαίδευσης για την Οδική Ασφάλεια και την Πρόληψη και Μείωση των Τροχαίων Ατυχημάτων «Παύλος Μυλωνάς». Σύμφωνα με τα στοιχεία, την έκτη θέση σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση κατέχει η Ήπειρος, την ένατη θέση η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη και τη δέκατη η Δυτική Μακεδονία. Όπως αναφέρει ο κ. Πετούμενος, «αν λόγου χάριν στους δρόμους της Ανατολικής Μακεδονίας κινούνται ετησίως ένα εκατομμύριο οχήματα, οι νεκροί σε τροχαία δυστυχήματα είναι 669, στην Ήπειρο ανά εκατομμύριο οχημάτων οι νεκροί είναι 681 και στη Δυτική Μακεδονία 560. Πρώτη επικίνδυνη περιοχή της Ευρώπης θεωρείται η Στερεά Ελλάδα, όπου ανά εκατομμύριο οχημάτων αντιστοιχούν 1.576 θάνατοι και δεύτερη έρχεται η Πελοπόννησος, όπου ανά εκατομμύριο οχημάτων χάνονται 1.159 άνθρωποι».
Η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση στη λίστα των τροχαίων ατυχημάτων από τις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Έχει βγει ένα πολύ δίκαιο στατιστικό στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο μετράει θανάτους σε αναλογία με τον πληθυσμό της χώρας», λέει ο κ. Πετούμενος. «Σκεφθείτε ότι κάθε χρόνο η Ελλάδα χάνει πάνω από 1.200 ανθρώπους σε τροχαία συμβάντα. Και λέω πάνω από 1.200, γιατί οι θάνατοι που καταγράφονται είναι αυτοί που συμβαίνουν επιτόπου σε ένα τροχαίο. Αν διακομιστούν κάποιοι άνθρωποι ως βαριά τραυματίες σε κάποιο νοσοκομείο και καταλήξουν μετά από κάποιες μέρες, οι θάνατοι αυτοί δεν καταγράφονται ως θάνατοι εξαιτίας τροχαίων».
Αιματηρά τροχαία
Η ταχύτητα και το αλκοόλ είναι οι κύριες αιτίες των τροχαίων ατυχημάτων. Όπως τονίζει ο κ. Πετούμενος, «ουσιαστικά η ταχύτητα είναι η βασικότερη αιτία. Όμως το αλκοόλ μαζί με την ταχύτητα ή με άλλες επικίνδυνες δραστηριότητες, όπως η ομιλία στο κινητό ή η δυνατή μουσική, επιτείνουν πολύ περισσότερο την κατάσταση. Το αλκοόλ μπορεί να μην είναι η κυριότερη αιτία όσον αφορά τον αριθμό των τροχαίων, ωστόσο στη συντριπτική πλειοψηφία τους τα τροχαία που οφείλονται στο αλκοόλ είναι θανατηφόρα και τα πιο αιματηρά. Στην έρευνα ‘Ευρωπαϊκή Νύχτα Χωρίς Ατυχήματα 2012’, που διεξήγαγε το ινστιτούτο ‘Πάνος Μυλωνάς’, ο ένας στους έξι οδηγούς βρέθηκε να έχει καταναλώσει αλκοόλ πέραν του επιτρεπτού ορίου, κι αυτό είναι μεγάλος αριθμός σε σχέση με τις άλλες αναπτυγμένες χώρες της Ευρώπης. Τουλάχιστον είναι βελτιωμένος σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Και είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι το θέμα του αλκοόλ στην οδήγηση συζητιέται και μεταξύ των νέων ανθρώπων και μεταξύ των μεγαλυτέρων. Έχει δηλαδή αρχίσει να φαίνεται η ευαισθητοποίηση γύρω από αυτό το θέμα, που είναι ιδιαίτερα σημαντικό».
Πέντε άνθρωποι χάνονται κάθε ημέρα
Στη χώρα μας πάνω από πέντε άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κάθε μέρα στους δρόμους. Το 2010 χάνονταν στην Ευρώπη 84 ανθρώπινες ζωές κάθε μέρα. Σε όλο τον κόσμο τα τροχαία ατυχήματα είναι η πρώτη αιτία θανάτου στις ηλικίες 15 - 29 χρόνων, ενώ εκτιμάται ότι παγκοσμίως περισσότερες από 1,3 εκατ. ανθρώπινες ζωές χάνονται κάθε χρόνο.
Τα τροχαία δεν κοστίζουν μόνο ζωές. Όπως αναφέρει ο κ. Πετούμενος, «τα τροχαία συμβάντα έχουν πολύ ισχυρό αντίκτυπο και στον τομέα της οικονομίας. Αυτό που γνωρίζουμε, και πάλι από στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συνεργατών (το ινστιτούτο είναι και σύμβουλος στον ΟΗΕ για θέματα οδικής ασφάλειας), είναι ότι χώρες όπως η Ελλάδα ξοδεύουν ετησίως 2,5% - 3,5% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος για την ‘ανακούφιση’ των τροχαίων -προκειμένου δηλαδή να κινητοποιηθεί η τροχαία, η πυροσβεστική, τα ασθενοφόρα, προκειμένου να χορηγηθούν φάρμακα, να πληρωθούν οι αμοιβές των ανθρώπων που απασχολούνται σ’ αυτό το κομμάτι, ακόμα και το ρεύμα στα νοσοκομεία για τους ανθρώπους που διακομίζονται εκεί. Αν, λόγου χάρη, το ΑΕΠ είναι σήμερα περίπου 300 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο, περίπου 4 - 5 δισεκατομμύρια δολάρια (3 - 4 δισεκατομμύρια ευρώ) ξοδεύονται για τα τροχαία συμβάντα. Αυτό το λέω για να έχουμε την εικόνα ότι δεν πρόκειται για μια ξεκάθαρη μάστιγα μόνο στον κοινωνικό τομέα αλλά ακόμα και στον οικονομικό. Και σ’ όλο αυτό δεν υπολογίζεται ότι οι άνθρωποι που χάνονται ανήκουν κυρίως στην ηλικιακή ομάδα των 15-29 ετών, σε μια δηλαδή εξαιρετικά παραγωγική ομάδα, που με την ενέργειά τους θα μπορούσαν να ωθήσουν τη χώρα ακόμη παραπέρα. Και είναι εξαιρετικά άδικο. Το να έχουμε έναν άνθρωπο υγιή, χωρίς κανένα σοβαρό πρόβλημα, και να χάσει από τη μια στιγμή στην άλλη τη ζωή του ή να καθηλωθεί σε ένα αναπηρικό καροτσάκι ή να πάθει κάτι αντίστοιχο, αντιλαμβανόμαστε ότι είναι εξαιρετικά σοβαρό και επώδυνο, που θα μπορούσε όμως να μην υπάρχει. Τα τροχαία θα μπορούσαν να μην υπάρχουν».
Η έρευνα
Το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς» (Ι.Ο.ΑΣ. - www.ioas.gr) για έκτη συνεχόμενη χρονιά διοργάνωσε το Σάββατο 20 Οκτωβρίου εκδηλώσεις σε 21 πόλεις της Ελλάδας και σε περισσότερα από 36 νυχτερινά κέντρα, στο πλαίσιο της «Ευρωπαϊκής Νύχτας Χωρίς Ατυχήματα». Ανάλογες δράσεις πραγματοποιήθηκαν και σε άλλες 22 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και σε τρεις εκτός ΕΕ (Κροατία, Μπενίν, Τυνησία), με στόχο την προώθηση των μηνυμάτων οδικής ασφάλειας και ιδίως του ότι αλκοόλ και οδήγηση δεν πάνε μαζί. Στην Ελλάδα, 3.401 επισκέπτες φόρεσαν το αναγνωριστικό βραχιολάκι με τη δέσμευση να μην καταναλώσουν αλκοόλ. Από αυτούς 1.205 (812 άνδρες και 393 γυναίκες) προσήλθαν για να υποβληθούν σε αλκοτέστ και τα αποτελέσματα έδειξαν πως 224 (179 άνδρες και 45 γυναίκες) είχαν καταναλώσει αλκοόλ πάνω από το επιτρεπόμενο όριο που ορίζει ο ΚΟΚ. Από τους οδηγούς που ήταν πάνω από το όριο του ΚΟΚ στην Ελλάδα, ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι οι νέοι κάτω των 25 ετών έδειξαν πιο συγκρατημένοι στην κατανάλωση αλκοόλ σε σχέση με θαμώνες μεγαλύτερων ηλικιακών ομάδων. Επίσης, τα αποτελέσματα στην Ελλάδα έδειξαν πως 22% των ανδρών είχαν καταναλώσει περισσότερο αλκοόλ από το προβλεπόμενο στον ΚΟΚ, έναντι 11% που ήταν το ποσοστό των γυναικών. Συνολικά, το ποσοστό των «ασφαλών οδηγών» στη χώρα μας ήταν 81,41%. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε περιοχές που η δράση είναι επαναλαμβανόμενη, το ποσοστό των οδηγών υπό την επήρεια αλκοόλ ήταν σημαντικά μειωμένο.
Ταυτότητα
Το «Ελληνικό Ινστιτούτο Έρευνας και Εκπαίδευσης για την Οδική Ασφάλεια και την Πρόληψη και Μείωση των Τροχαίων Ατυχημάτων ‘Πάνος Μυλωνάς’» είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που συστάθηκε στις 12 Μαΐου 2005.
Κύριος σκοπός του ινστιτούτου είναι η υποστήριξη και η προώθηση δραστηριοτήτων σε θέματα τα οποία προάγουν την οδική ασφάλεια, την κυκλοφοριακή αγωγή, τη μελέτη, την έρευνα, την ενημέρωση και την εκπαίδευση, στοχεύοντας κατ’ εξοχήν στην πρόληψη και τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων. Αιτία για την ίδρυση του ινστιτούτου είναι το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει τη θλιβερή πρωτιά στα τροχαία ατυχήματα στην Ευρώπη, τα οποία αποτελούν και την πρώτη αιτία θανάτου για τους νέους μας.
Αφορμή αποτέλεσε η τραγική και άδικη απώλεια του Πάνου Μυλωνά, τεταρτοετή φοιτητή του τμήματος Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών και συντάκτη του ειδικού Τύπου του αυτοκινήτου, που έχασε τη ζωή του σε ηλικία 22 ετών σε τροχαίο δυστύχημα το μεσημέρι της 22ης Μαρτίου 2004, ενώ πήγαινε να παρακολουθήσει τα μαθήματά του στην Πάτρα.
Ιδρυτικά μέλη του ινστιτούτου είναι πανεπιστημιακά ιδρύματα, επιλεγμένοι φορείς του επιχειρηματικού κόσμου και ευαισθητοποιημένοι πολίτες, ενώ στα νέα μέλη συγκαταλέγονται φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Συνεργαζόμενοι φορείς είναι ενώσεις και οργανισμοί του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το ινστιτούτο είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC).
