Παρά την περσινή αύξηση του ΕΦΚ τα κρατικά έσοδα μειώθηκαν.
Οι “μπόμπες” έχουν εκλείψει από την ελληνική αγορά, καθότι η διακίνησή τους εμπεριέχει μεγάλο ρίσκο. Ωστόσο το λαθρεμπόριο των αλκοολούχων ποτών ανθεί. Ιδιαίτερα από τη Βουλγαρία όπου οι δασμοί είναι ελάχιστοι σε σύγκριση με αυτούς της Ελλάδας.
Έλεγχοι για τον περιορισμό των... απομιμήσεων αποκάλυψαν χιλιάδες κινεζικές φιάλες, που μεταφέρονταν στα Σκόπια, για να γεμίσουν γνωστές μάρκες βότκας.
.ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΤΑΧΙΑΟΥ
Πριν από λίγο καιρό η Ελεγκτική Υπηρεσία Τελωνείων και το Β’ τελωνείο Θεσσαλονίκης σε κοινή επιχείρηση στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης δέσμευσαν 40.000 κενές φιάλες απομίμησης πασίγνωστης μάρκας βότκας, που μεταφέρονταν σε κοντέινερ. Στο ίδιο φορτίο βρέθηκε και δεσμεύτηκε ένα μηχάνημα εμφιάλωσης, ειδικά πώματα και ετικέτες, ώστε ο πελάτης να μη βλέπει κάτι διαφορετικό από το συνηθισμένο μπουκάλι του ποτού της αρεσκείας του. Το φορτίο καταστράφηκε.
Χώρα προέλευσης των υλικών ήταν η Κίνα και προορισμός τα Σκόπια. Το ποτό που θα έμπαινε στις φιάλες θα ήταν απομίμηση της πασίγνωστης μάρκας βότκας. Οι αρχές εκτιμούν ότι άγνωστος αριθμός εργαστηρίων παρασκευής αλκοολούχων κι οινοπνευματωδών ποτών εδρεύουν στα Σκόπια και τη Βουλγαρία. Να ξεκαθαρίσουμε ότι οι απομιμήσεις ποτών ή τα δεύτερης ποιότητας ποτά δεν είναι απαραιτήτως επικίνδυνα. Υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να μην είναι καθόλου επικίνδυνα. Η μυθολογία που θέλει οποιοδήποτε που δεν μας αρέσει να είναι “μπόμπα”, καλό είναι να καταρριφθεί, για να μη μας πανικοβάλλει.
Οι αρχές διαβεβαιώνουν ότι οι έλεγχοι που γίνονται αφενός δείχνουν ότι δεν ανιχνεύονται επικίνδυνες μπόμπες στην αγορά κι αφετέρου λειτουργούν αποτρεπτικά από το να οδηγούν κάποιους να τα σερβίρουν.
Το λαθρεμπόριο ποτών, όμως, από γειτονικές χώρες οργιάζει, ιδίως μετά την κατάργηση των ελέγχων που ακολούθησε την είσοδο της Βουλγαρίας της Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η αύξηση στην τιμή των ποτών στην ελληνική αγορά την ώρα που στις γειτονικές χώρες είναι πολύ φτηνότερα ευνοεί το λαθρεμπόριο. Γι’ αυτόν το λόγο, κατόπιν πρότασης τελωνειακών υπαλλήλων, επανενεργοποιήθηκαν μεικτά κλιμάκια ελέγχου, ώστε να περιοριστεί το φαινόμενο.
Ευκολότερα από Βουλγαρία. Τα κλιμάκια λειτουργούν στον Προμαχώνα, την Εξοχή και το Ορμένιο κι αποτελούνται από τελωνειακούς, υπάλληλους της Υπηρεσίας Ειδικών Ελέγχων (πρώην ΣΔΟΕ) και αστυνομικούς. “Η τελωνειακή επαναδραστηριοποίηση της μεθορίου ήταν πρόταση της Τοπικής Ένωσης Τελωνειακών Μακεδονίας” εξηγεί στη “Θ” ο πρόεδρός της Θεοδόσης Κρέτσης. “Από το 2007 που η Βουλγαρία μπήκε στην Ε.Ε. και καταργήθηκαν οι έλεγχοι, το λαθρεμπόριο οργίαζε. Από Σκόπια, Τουρκία και Αλβανία δεν είναι τόσο εύκολο το λαθρεμπόριο, γιατί φυλάσσονται τα σύνορα, γίνονται έλεγχοι. Δεν έχει τον βαθμό ευκολίας που είχε στα σύνορα με τη Βουλγαρία που είναι και χώρα με υψηλή παραβατικότητα, ιδίως σε εμπορεύματα με υψηλούς φόρους όπως τα τσιγάρα, τα ποτά και τα καύσιμα”.
Τα είδη με Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης έχουν ιδιαίτερη φορολόγηση σε κάθε κράτος μέλος. Ένα ουίσκι που στην Ελλάδα επιβαρύνεται με 9,80 ευρώ στη Βουλγαρία επιβαρύνεται με μόλις 2,80 σε φόρους! “Έτσι, κάποιοι πήγαιναν στη Βουλγαρία και φόρτωναν το πορτμπαγκάζ του αυτοκινήτου με κάσες, κυρίως μπίρας. Αυτό είναι παράνομο, είναι λαθρεμπορία. Οργίαζαν, όμως, κι οι μεγάλοι λαθρέμποροι”.
Από τις 23 του περασμένου Μαΐου τα κλιμάκια πραγματοποιούν ελέγχους όλο το 24ωρο στους οδικούς άξονες με πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα. “Εκτός από την καταστολή, υπάρχουν και σημαντικά αποτελέσματα στην τομέα της πρόληψης. Αυτό το συμπεραίνουμε από τον διαρκώς αυξανόμενο αριθμό των αιτήσεων για νόμιμη εισαγωγή. Υποβάλλονται συνεχώς αιτήματα για τη νόμιμη διαδικασία εισαγωγής, με την κατάθεση εγγυήσεων και την πληρωμή των επιβαρύνσεων στο ελληνικό κράτος”.
Έλεγχοι στους δρόμους. Τα αποτελέσματα των ελέγχων που γίνονται στο οδικό δίκτυο είναι εντυπωσιακά. Στις πρώτες πέντε εβδομάδες λειτουργίας του ενός από τα τρία κλιμάκια, αυτό του Προμαχώνα, είχαν εντοπιστεί 15 περιπτώσεις λαθρεμπορίας, εκ των οποίων οι 13 είναι σε οινοπνευματώδη κι οι δυο σε τσιγάρα.
Ο εκπρόσωπος των τελωνειακών επιμένει ότι υπάρχουν ελλείψεις προσωπικού και μέσων. “Χρειαζόμαστε περισσότερο κόσμο στους ελέγχους αλλά και μέσα. Δεν έχουμε γεφυροπλάστιγγες ούτε μηχανήματα ανίχνευσης x-ray. Στη Βουλγαρία υπάρχει ένα φορτηγό x-ray που περνά από δίπλα και βλέπει ο χειριστής τι μεταφέρει το όχημα. Ζητάμε ένα τέτοιο φορτηγό, αλλά οι διαδικασίες είναι τόσο χρονοβόρες. Και ξέρετε, υπάρχει μεγάλη διάθεση για δουλειά απ’ το προσωπικό. Βλέπουμε αποτέλεσμα και θέλουμε κι άλλο. Πιστεύουμε ότι μπορούμε να συνεισφέρουμε κι εμείς στη σωτηρία της χώρας. Θέλουμε να εισπράττει το κράτος τους φόρους”.
Αύξηση φόρου, μείωση εισπράξεων. Η “λαθρεμπορία” απαντά στην απορία που εκφραζόταν από το υπουργείο Οικονομικών μετά την περσινή μεγάλη αύξηση στον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης: “πώς γίνεται να έχουμε αυξήσει τόσο πολύ τον φόρο και να μειώνονται οι εισπράξεις;”.
Οι Έλληνες, από την άλλη, έχουν μειώσει την κατανάλωση αλκοόλ, λόγω κόστους. Σύμφωνα με εκτίμηση της Ένωσης Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών (ΕΝ.Ε.ΑΠ.), η μείωση στη διάρκεια του 2011 θα κυμανθεί περίπου στο 10% σε σχέση με το 2010, χρονιά επίσης μεγάλης μείωσης κατανάλωσης λόγω της αύξησης της τιμής των ποτών.
Το 2010 ο ΕΦΚ αυξήθηκε τρεις φορές, ανά δίμηνο: Ιανουάριο (20%), Μάρτιο (20%), Μάιο (30%). Η αύξηση του ΦΠΑ τον Μάρτιο και τον Ιούλιο ανέβασε τις τιμές των φιαλών στα ύψη. “Οι αυξήσεις αυτές οδήγησαν στην αύξηση της τιμής της φιάλης ενός επώνυμου ουίσκι κατά 33% σχεδόν. Από 13,89 ευρώ έφτασε στο 18,45 μέσα σ’ έναν χρόνο. Εν τω μεταξύ, την αύξηση αυτήν την απορρόφησαν τα καταστήματα, δεν τη μετακύλισαν στον καταναλωτή” τονίζει στη “Θ” η διευθύντρια της Ένωσης Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών Σοφία Παπανικολάου.
Το κακό είναι ότι οι κοντινές χώρες μέλη της Ε.Ε. κατέχουν τις τελευταίες θέσεις στη φορολογία των αλκοολούχων ποτών. Τη χαμηλότερη φορολογία έχει η Ρουμανία (5,5%), ακολουθούν η Βουλγαρία (5,6%), η Κύπρος (6%) και η Ιταλία (8%). Στον αντίποδα, η Ελλάδα βρίσκεται στην 5η θέση των χωρών με την ακριβότερη φορολόγηση (με 24,5%). Οι χώρες που προηγούνται είναι οι: Σουηδία, Φιλανδία, Ιρλανδία, Μεγάλη Βρετανία.
Οι συνθήκες που διαμορφώθηκαν ευνοούν τη λαθρεμπορία των ποτών αλλά όχι μόνο: ευνοούν και τις απομιμήσεις ποτών αλλά και τις μπόμπες.
“Μέχρι τώρα δεν υπήρχε μεγάλο οικονομικό ενδιαφέρον, για να ρισκάρουν οι καταστηματάρχες να μπλέξουν με παράνομες ενέργειες”, λέει η κυρία Παπανικολάου. “Τι συμβαίνει τώρα, με την κορύφωση της κρίσης, δεν είμαστε σε θέση να το γνωρίζουμε, δεν έχουμε πραγματικά στοιχεία. Το κράτος ισχυρίζεται ότι υπάρχει μεγάλη αύξηση λαθραίων, αλλά δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία ούτε για το ύψος της αύξησης ούτε για τα διαφυγόντα έσοδα του δημοσίου”.
Ανανέωση ενδιαφέροντος για μπόμπες. Θέτουμε στη Σοφία Παπανικολάου το ζήτημα με τα ποτά μπόμπες. “Ήταν ένα φαινόμενο που έτεινε να εκλείψει γιατί δεν υπήρχε μεγάλο οικονομικό ενδιαφέρον. Γιατί να ρισκάρει ένας καταστηματάρχης τόσο πολύ; Όσο για τις επικίνδυνες, είναι μια ελάχιστη κατηγορία. Αυτό που υπάρχει, όντως, τα “μη κανονικά ποτά”, δηλαδή φτηνότερα ποτά. Ποτά τύπου ουίσκι, τύπου βότκα. Δεν είναι παράνομα ούτε επικίνδυνα, αλλά είναι κοροϊδία γιατί άλλο ποτό πληρώνεις κι άλλο πίνεις. Κακά τα ψέματα, όταν σε σερβίρει κάποιος πίσω από το ράφι, δεν ξέρεις τι πίνεις”.
Εργαζόμενοι στη νύχτα της Θεσσαλονίκης επιβεβαιώνουν τα λεγόμενα της κυρίας Παπανικολάου. “Υπήρχε έξαρση με μπόμπες -αλλά όχι απαραίτητα επικίνδυνες- την εποχή των μεγάλων κλαμπ και των rave party. Μετά μειώθηκε το φαινόμενο, γιατί ο κόσμος απέκτησε πλέον κουλτούρα ποτού αλλά πονηρεύτηκε κιόλας. Πώς θα εξελιχθούν από δω και πέρα τα πράγματα, θα δούμε” λέει στη “Θ” ιδιοκτήτης καταστημάτων στον χώρο της ψυχαγωγίας που δεν θέλει να μιλήσει επώνυμα. “Η πιο συνηθισμένη πρακτική -και μιλάμε για καλά, επώνυμα μαγαζιά- είναι η εξής: εάν ο πελάτης δεν ζητήσει συγκεκριμένη μάρκα ποτού, σερβίρουμε κάτι δεύτερο. Όχι μπόμπα, αλλά δεύτερης ποιότητας και μακράν από τα επώνυμα. Εάν το ποτό έχει χυμό, αναψυκτικό κτλ. οι πιθανότητες να το καταλάβει είναι απειροελάχιστες.
Τα κέρδη του λαθρεμπορίου
Σύμφωνα με την Ένωση Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών υπολογίζεται ότι το λαθρεμπόριο ενός φορτηγού με 22 παλέτες ουίσκι από τη Βουλγαρία αποφέρει κέρδη στον λαθρέμπορο ύψους 72.000 ευρώ και σε απώλεια για το δημόσιο εσόδων 190.000 ευρώ. Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, από ένα φορτίο 26.000 λίτρων παράνομου οινοπνεύματος με προορισμό την Ελλάδα που κατασχέθηκε στη Βουλγαρία θα παρασκευάζονταν 110.000 φιάλες αλκοολούχου ποτού με απώλειες ΕΦΚ σε 780.000 ευρώ. Κατά την έφοδο πέρυσι σε εργοστάσιο παράνομων τσιγάρων στη Χαλκιδική βρέθηκε και ποσότητα οινοπνεύματος από τη Βουλγαρία, ικανή να αποδώσει 170.000 φιάλες αλκοολούχου ποτού με απώλειες για το κράτος σε 1.200.000 ευρώ. Υπάρχουν ιδιοκατασκευές ποτών που μπορεί να είναι επικίνδυνες, αλλά σπάνια. Εάν το ποτό μάς φανεί περίεργο, ας ζητήσουμε αμέσως την αλλαγή του. Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη γεύση του ποτού είναι πολλοί. Μπορεί, ακόμη, και τα ισχυρά απορρυπαντικά για τα ποτήρια να την αλλοιώσουν. Εάν πίνετε κοκτέιλ σφηνάκια που σας κερνάνε, μην περιμένετε να επιζήσετε από hangover. Στο http://www.eneap.com.gr/articlepage.php?article_id=121 υπάρχουν συμβουλές για να απολαμβάνετε το ποτό σας με ασφάλεια.
Τα κρυμμένα ποτά
Οι "μπόμπες" εμφανίζονται όταν οι θαμώνες έχουν ήδη πιει δύο, τρία ποτήρια
Οι “μπόμπες” είναι κάτι που δεν μπορεί να αποδειχτεί εύκολα, όσο κι αν πολλές φορές είμαστε σίγουροι ότι τις καταναλώσαμε. Πρέπει να βρεθεί το ίδιο μπουκάλι, να ληφθεί δείγμα και να πάει στο Γενικό Χημείο του Κράτους για ανάλυση.
Από πλευράς πολιτείας, τους ελέγχους για ποτά μπόμπες αναλαμβάνει το ΣΔΟΕ, το οποίο με κάθε κλιμάκιο ελέγχου στη νύχτα ζητά και δείγματα από τα μπουκάλια. Ο Δημήτρης Τράντας, αρμόδιος υποδιευθυντής της αντίστοιχης υπηρεσίας του ΣΔΟΕ, μας διαβεβαιώνει ότι γίνονται έλεγχοι μέχρι τα χαράματα. “Με τα κλιμάκια ελέγχου για τα οικονομικά, πηγαίνει και χημικός που παίρνει δείγματα όπως προβλέπεται από τον νόμο. Τον τελευταίο καιρό δεν έχουμε εντοπίσει καθόλου μπόμπες. Όχι επειδή δεν υπάρχουν, αλλά επειδή είναι δύσκολος ο εντοπισμός τους. Σίγουρα έχουν μειωθεί σε σχέση με περασμένες δεκαετίες, που οι μπόμπες έκαναν πάταγο”. Η εκτίμηση της υπηρεσίας είναι ότι τα ποτά είναι κρυμμένα κι εμφανίζονται όταν ο κόσμος έχει ήδη πιει δυο τρία. “Όταν αρχίσει κάποιος να μην αντιλαμβάνεται τη γεύση του ποτού, τότε τα βγάζουν. Το κακό είναι ότι το ΣΔΟΕ δεν τα έχει βρει”.
Τα δείγματα πηγαίνουν για ανάλυση στο Γενικό Χημείο του Κράτους. Το ποτό που εμφανίζεται ως επικίνδυνο στις αναλύσεις είναι το τσίπουρο, εφόσον διατηρείται σε πλαστική φιάλη. “Περνούν στο ποτό φθαλικοί εστέρες και καθίσταται ακατάλληλο. Επειδή υπάρχουν και παραγωγοί που το πουλούν στον δρόμο, συνιστούμε προσοχή”.
Τα ποτά που αξιολογούνται από το Γενικό Χημείο του Κράτους ως “μη κανονικά” δεν είναι απαραιτήτως μπόμπες. Κατά κανόνα, δηλαδή, δεν είναι. Είναι ποτά που μπορεί να έχουν χάσει λίγο βαθμούς. “Εάν βάζουμε ένα ποτό την εβδομάδα, το ποτό στο μπουκάλι μπορεί να χάσει βαθμούς και να επισημανθεί ως ‘μη κανονικό’, αλλά σίγουρα δεν είναι επικίνδυνο”, λέει η κυρία Παπανικολάου.
Άλλη περίπτωση “μη κανονικού ποτού” είναι η μη σωστή ζύμωση. “Έχουμε ακούσει ότι υπάρχουν κάποιες βιαστικές παραγγελίες στο εξωτερικό κι αντί η ζύμωση να διαρκέσει δυο χρόνια, διαρκεί 6 μήνες. Αυτό το ποτό δεν είναι μπόμπα, αλλά προϊόν μη σωστής ζύμωσης”, τονίζει ο κ. Τράντας.
“Δεν έχουμε βρει επικίνδυνα ποτά”. Το Γενικό Χημείο του Κράτους δεν δίνει ακριβή στοιχεία των ελέγχων του. Από το παράρτημα Θεσσαλονίκης μας παρέπεμψαν στην Αθήνα, όπου ο διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου και Ζύθου Γεώργιος Σαμαντάς δήλωσε πολύ ευχαριστημένος από τα αποτελέσματα. “Η Θεσσαλονίκη είναι στο πρόγραμμα ετησίων ελέγχων. Στο πρώτο εξάμηνο η Θεσσαλονίκη τα πήγε πολύ καλά. Έγιναν όσο το δυνατόν περισσότερες αναλύσεις, για να βρούμε τα ποτά αυτά, τις μπόμπες”. Τι σημαίνει αυτό; Τελικά, τις πιάσαμε ή όχι; “Δεν μπορώ να σας δώσω στοιχεία, αυτά βγαίνουν στο τέλος του χρόνου. Μπορώ να σας πω όμως ότι δεν είδα επικίνδυνα προϊόντα. Αυτά που λέγονται για τοξική μεθανόλη, δεν τα βρήκαμε. Δεν φαίνεται να υπάρχουν επικίνδυνα προϊόντα. Υπάρχουν άλλα, υποκατάστατα ή απομιμήσεις που παρασκευάζονται με οινόπνευμα κι εσάνς ποτού, αλλά δεν είναι καθόλου επικίνδυνα. Και να ξέρετε ότι ελέγχουμε τα πάντα, ακόμη και κακόφημα μπαρ και στριπτιζάδικα…”.
Έλεγχοι, επίσης, διενεργούνται από την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ιδίως σε τουριστικές περιοχές. Μέχρι στιγμής δεν έχουν βρεθεί ακατάλληλα ή επικίνδυνα ποτά.
Γιατί παθαίνουμε hangover
Αφού τα επικίνδυνα ποτά είναι ελάχιστα, γιατί μας πονάει το κεφάλι μετά την κατανάλωση δυο μόνο ποτών; Γιατί παθαίνουμε hangover, ενώ έχουμε την εντύπωση ότι δεν έχουμε πιει πολύ; “Οι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την αντοχή μας στο ποτό είναι πολλοί, αν έχουμε πάρει φάρμακα, αν είμαστε νηστικοί, αν πιούμε βιαστικά, αν αλλάξουμε ποτά” λέει η κυρία Παπανικολάου, ενώ υπάρχει η άποψη ότι παίζει ρόλο και η διάθεση της ημέρας ή της στιγμής.
Η πραγματικότητα είναι ότι το αλκοόλ μπορεί να αποδειχθεί πολύ επικίνδυνο και πρέπει να το καταναλώνουμε με μέτρο.
.
