Ο επίτιμος πρόεδρος της Κοινωνίας των Πολιτών προσπαθεί εδώ και χρόνια να ευαισθητοποιήσει την ηγεσία της χώρας, και όχι μόνον, γύρω από το θέμα της διαφθοράς και των ευρύτερων επιπτώσεών της.
Προς επιβεβαίωση των όσων υποστηρίζει ο κ.Θεοδ. Παπαλεξόπουλος, επισημαίνουμε ότι το τελευταίο 18μηνο έχουν ψηφιστεί 94 νόμοι και έχουν εκδοθεί πάνω από 400 ερμηνευτικές εγκύκλιοι.
Σε παρεμβάσεις και συνεντεύξεις του, ο κ. Θεοδ. Παπαλεξόπουλος προσπαθεί με επιμονή να ευαισθητοποιήσει και να επισημάνει προς κάθε κατεύθυνση ότι η χώρα έχει πρόβλημα διαφάνειας και θα πρέπει να παρθούν ριζικά μέτρα εξόδου από μία κατάσταση αντικοινωνική και αντιπαραγωγική ταυτοχρόνως.
Στο πλαίσιο αυτό –πολύ σωστά, κατά την γνώμη μας– ο κ. Θεόδωρος Παπαλεξόπουλος υποστηρίζει ότι η διαφθορά δεν περιορίζεται μόνον στα «φακελάκια» και τις λοιπές δωροληψίες των δημοσίων υπαλλήλων. Επεκτείνεται και στην παραοικονομία, που στην Ελλάδα κατέχει και ευρωπαϊκά πρωτεία ως μέγεθος του ΑΕΠ. Επίσης, ο επίτιμος πρόεδρος της Κοινωνίας των Πολιτών επισημαίνει ότι σημαντική πηγή της διαφθοράς είναι και η πολυνομία, η οποία ανοίγει «παραθυράκια» –ιδιαίτερα δε όταν οι νόμοι συνοδεύονται από πολυπλοκότητα και ασάφειες.
Προς επιβεβαίωση των όσων υποστηρίζει ο κ.Θεοδ. Παπαλεξόπουλος, επισημαίνουμε ότι το τελευταίο 18μηνο έχουν ψηφιστεί 94 νόμοι και έχουν εκδοθεί πάνω από 400 ερμηνευτικές εγκύκλιοι. Αν στο φαινόμενο αυτό προστεθούν και οι γνωστές καθυστερήσεις στην απόδοση δικαιοσύνης, τότε το πρόβλημα συνολικά προσλαμβάνει απίθανες για το μέγεθος της σημερινής ελληνικής κρίσης διαστάσεις. Και, βέβαια, αποθαρρύνει από χέρι κάθε επενδυτή όχι μόνον να έλθει στην χώρα μας, αλλά και να σκεφθεί ακόμα ότι μπορεί να κάνει επενδύσεις. Απομακρύνονται έτσι οι προοπτικές για έξοδο από την κρίση χρέους με ανάπτυξη και διαιωνίζονται καταστάσεις που υπήρξαν και η γενεσιουργός αιτία της σημερινής.
Μπροστά στην πραγματικότητα αυτή ο κ. Θεόδωρος Παπαλεξόπουλος, που είναι επίσης σύμβουλος διοίκησης στην βιομηχανία Τιτάν ΑΕ, προτείνει άμεσες εκσυγχρονιστικές λύσεις για το κράτος, οι οποίες είναι:
«Πρώτο και κύριο, το ίδιο το κράτος οφείλει να εφαρμόζει απαρέγκλιτα τον νόμο και να μην αυτο-εξαιρείται των νόμων που ορθώς επιβάλλει στην κοινωνία και την οικονομία και να δίνει πάντα το σωστό άνωθεν παράδειγμα. Είναι πολλές οι περιπτώσεις όπου το Δημόσιο, σήμερα ακόμη, κάνει το αντίθετο. Παράδειγμα ασυγχώρητο η αυτο-εξαίρεση ολόκληρου του Δημοσίου από το διπλογραφικό λογιστικό σύστημα (Κράτος-Τοπική Αυτοδιοίκηση-ΔΕΚΟ και όλα τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου) –γεγονός το οποίο προφανώς διευκολύνει την κακοδιαχείριση και την διαφθορά.
»Δεύτερον, το Δημόσιο οφείλει να απλουστεύει πάντα, όσο γίνεται –αντί μονίμως να περιπλέκει. Υπενθυμίζουμε το αγγλικό ρητό: Nothing is easier than to complicate. Nothing is more complicated than to simplify. Με ποια λογική, ενώ η κυβέρνηση αποτελείται από λιγότερα από 20 υπουργεία, έχουμε 50 και πλέον υπουργούς, αναπληρωτές υπουργούς και υφυπουργούς, 80-100 γενικούς και ειδικούς γραμματείς και 140-150 γενικούς διευθυντές υπουργείων; Για ποιον λόγο, για νόμους που ψηφίζονται στην Βουλή ενίοτε απαιτούνται υπογραφές μέχρι διψήφιου αριθμού συνυπευθύνων υπουργών; Με ποια λογική έχουμε περί τις 40 Ανεξάρτητες Αρχές, όταν το Σύνταγμα προβλέπει μόλις πέντε; κ.ο.κ. Αλλά ας αναφερθούμε και στην φορολογία, που έχει θίξει όλους μας. Να παραδεχθούμε, κατ’ αρχήν, ότι μετά την ουσιαστική πτώχευση της χώρας μας, η εκ βάθρων αλλαγή του όλου συστήματος ήταν αναπόφευκτη. Να, αλλά όχι με διψήφιο αριθμό φορολογικών νόμων και ερμηνευτικών εγκυκλίων μηνιαίως, σε όλη την διάρκεια του χρόνου, όπως συνέβη το 2013. Και δεν βλέπουμε πουθενά προσπάθεια δημιουργίας ενός νέου φορολογικού συστήματος όπου θα αλλάζουν οι συντελεστές όποτε χρειάζεται.
»Τρίτον, να εκσυγχρονιστεί η Δικαιοσύνη μας. Ένα αγγλικό ρητό λέει: Justice delayed is justice denied (η αργοπορία απονομής της δικαιοσύνης ισοδυναμεί με αρνησιδικία). Άλλωστε, πώς είναι δυνατόν να αναμένονται σοβαρές ξένες επενδύσεις στην χώρα μας με την βραδύτερη απονομή της δικαιοσύνης στην ΕΕ; Κατά το ευρωπαϊκό Justice Scoreboard 2014, η ελληνική Δικαιοσύνη κατατάσσεται στις περισσότερες περιπτώσεις αξιολόγησης με διάφορα κριτήρια στις πιο δυσλειτουργικές της ΕΕ των 28. Ας μού επιτραπεί εδώ μία παρένθεση σχετικά με ένα χαρακτηριστικό της Δικαιοσύνης μας. Το Ελεγκτικό Συνέδριο, το τρίτο Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας, είναι το μόνο στην ΕΕ των 28 που δεν έχει εκσυγχρονιστεί με βάση τις σύγχρονες αντιλήψεις για αξιολόγηση των εκτελούμενων έργων, ούτε και έχει αναληφθεί εκ μέρους της χώρας σχετική δεσμευτική υποχρέωση εκσυγχρονισμού του.
»Τέταρτον, να εφαρμόζονται σωστά, πλήρως και έγκαιρα όλες οι Οδηγίες, οι Κανονισμοί κλπ της ΕΕ (βλ. τα διάφορα scoreboards με τις συγκριτικές αξιολογήσεις των χωρών μελών, όπου η χώρα μας και πάλι κατατάσσεται ανάμεσα στις πιο δυσλειτουργούσες). Εξάλλου, δεν υπάρχει λόγος να χρεώνεται η χώρα μας κάθε χρόνο με πρόστιμα δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ λόγω της μερικής μόνον ή της καθυστερημένης εφαρμογής των Οδηγιών της ΕΕ.
»Πέμπτον, το Δημόσιο να καταπολεμά αποτελεσματικά τις δύο σιαμαίες αδελφές, την φοροδιαφυγή και την διαφθορά. Δεν αρκεί η αύξηση των ποινών. Πρωτίστως το Δημόσιο οφείλει να πάψει να διευκολύνει τα αίτια των παρανομιών. Εξηγούμαι: όταν οι διάφοροι νόμοι προβλέπουν μεγάλο αριθμό περιπτώσεων εξαιρέσεων και ειδικών απαλλαγών σε πολλές από τις διατάξεις, είναι σαφές ότι έτσι ο νομοθέτης ενθαρρύνει / διευκολύνει την διαπραγμάτευση μεταξύ του φορο-οφειλέτη, αφ’ ενός, και του αρμόδιου δημοσίου υπαλλήλου, αφ’ ετέρου.
»Έκτον, μία βασική αιτία δυσλειτουργίας του Δημοσίου είναι η πολυνομοθεσία: η κακή, περίπλοκη και συχνά δυσνόητη νομοθεσία. Ο Νικηφόρος Διαμαντούρος –υπό την τότε ιδιότητα του Ombudsman της ΕΕ– όταν ρωτήθηκε πώς αντιμετωπίζει η Ευρώπη το θέμα της σαφήνειας των νόμων, έδωσε το παράδειγμα της Σουηδίας και είπε συγκεκριμένα τα εξής: Στην Σουηδία η σαφήνεια στην διατύπωση των νόμων αποτελεί προτεραιότητα. Από το 1965 υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου της διατύπωσης των νόμων. Η αρμοδιότητα αυτή ανήκει από το 1976 σε ειδικό τμήμα του υπουργείου Δικαιοσύνης, το οποίο, εκτός από τον έλεγχο των προτάσεων νόμων, διεξάγει σεμινάρια για όσους ασχολούνται με την νομοθετική λειτουργία, δημοσιεύει και οδηγίες και παρέχει συμβουλές. Στην πράξη, γίνεται έλεγχος όλων των νομοσχεδίων ώστε αυτά να είναι σαφή, κατανοητά και φιλικά προς τον αναγνώστη. Όσοι υπάγονται στον νόμο θα πρέπει να καταλαβαίνουν χωρίς δυσκολία ποια συμπεριφορά θα πρέπει να υιοθετήσουν. Απώτερος στόχος της προσπάθειας αυτής είναι ο επηρεασμός της διοικητικής γλώσσας. Εφόσον οι νόμοι είναι γραμμένοι σε απλή γλώσσα, τότε και τα διοικητικά έγγραφα που τους εφαρμόζουν θα ακολουθούν παρόμοια γλωσσική διατύπωση.
»Είναι προφανές ότι η ελληνική νομοθεσία βρίσκεται στους αντίποδες της σουηδικής. Οι νόμοι στην Ελλάδα είναι συνήθως τόσο περίπλοκοι, ώστε να καθίστανται δυσνόητοι και δυσεφάρμοστοι. Αποτέλεσμα: οι νέοι νόμοι δεν εφαρμόζονται, κατά κανόνα, από την ίδια την Δημόσια Διοίκηση πριν εκδοθεί σχετική ερμηνευτική εγκύκλιος. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι υπήρξαν περιπτώσεις όπου χρειάστηκαν δύο, τρεις ή και περισσότερες ερμηνευτικές εγκύκλιοι για τον ίδιο νόμο, αλλά επίσης και περιπτώσεις όπου η ερμηνευτική εγκύκλιος περιείχε διατάξεις αντίθετες με το κείμενο που ψηφίστηκε στην Βουλή! Και στον τομέα της νομοθεσίας είναι σαφές ότι επιβάλλεται ριζικός εκσυγχρονισμός, για να μην πούμε στροφή 180 μοιρών.
Αμέτρητες είναι ακόμη οι δημόσιες υπηρεσίες που δυσλειτουργούν σε βάρος του συνόλου του ελληνικού λαού, από την υγεία μέχρι την παιδεία και από τις μεταφορές μέχρι τις συντεχνίες».
Το κατά πόσον οι υποδείξεις αυτές μπορούν να γίνουν αποδεκτές από μία κοινωνία κακά πληροφορημένη και αποπροσανατολισμένη, είναι μια νέα και μεγάλη πρόκληση –την οποία, όμως, οι διάφορες εξουσίες που υπάρχουν στην χώρα δεν θέλουν ούτε καν να δουν.
