Σημαντική αύξηση της επισκεψιμότητας καταγράφεται στον Όλυμπο τα τελευταία χρόνια, η οποία ωστόσο έχει ως αρνητικό αποτέλεσμα την αύξηση των ατυχημάτων, καθώς το «βουνό των θεών» κρύβει κινδύνους για τους ορειβάτες.
Του Φώτη Κουτσαμπάρη
«Από τον Σεπτέμβριο, που σταματά ο κόσμος να πηγαίνει στη θάλασσα, αυξάνεται η επισκεψιμότητα στον Όλυμπο. Περί τα 400 άτομα διαμένουν στα καταφύγια και σε σκηνές σε μεγάλο υψόμετρο, ενώ χαμηλότερα κινούνται εκατοντάδες», σύμφωνα με τον Ζαφείρη Τρόμπακα, διευθυντή εκπαίδευσης της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης (ΕΟΔ). «Αυξάνεται η επισκεψιμότητα, αυξάνονται και τα ατυχήματα. Όταν υπάρχουν 2.000 επισκέπτες στο βουνό, είναι επόμενο να συμβούν και ατυχήματα», τονίζει ο κ. Τρόμπακας. Κάθε χρόνο περισσότερα από 250.000 άτομα επισκέπτονται το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, ενώ γύρω στις 20.000 σκαρφαλώνουν στις ψηλές πλαγιές. Πριν από 60 χρόνια ανέβαιναν στον Όλυμπο μόλις 350 άτομα ετησίως.
Ο μεγάλος αριθμός επισκεπτών δημιουργεί προβλήματα. Εκτός από τα θανατηφόρα, συμβαίνουν και αρκετά ατυχήματα στα μονοπάτια, με κατάγματα ή στραμπουλήγματα χεριών και ποδιών, αλλά και με άλλα προβλήματα υγείας, όπως καρδιοπάθειες ή πρήξιμο σπλήνας, με αποτέλεσμα να κινητοποιείται ο μηχανισμός διάσωσης της ΕΟΔ. Τα περισσότερα ατυχήματα γίνονται στα μονοπάτια επειδή οι επισκέπτες χαλαρώνουν και πιστεύουν πως δεν υπάρχει κίνδυνος εφόσον δεν ανεβαίνουν σε μεγάλο υψόμετρο.
Προχθές Κυριακή ένας ορειβάτης, ο οποίος διέσχιζε το φαράγγι του Ενιπέα, έσπασε το πόδι του την ώρα που προσπαθούσε να βγάλει μια φωτογραφία πάνω σε γέφυρα που δεν είχε κουπαστή. Αμέσως κινητοποιήθηκαν μέλη της ΕΟΔ και της πυροσβεστικής υπηρεσίας και ο παθών μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο Κατερίνης, όπου του παρασχέθηκαν οι πρώτες βοήθειες και του τοποθετήθηκε νάρθηκας. Επίσης χθες το πρωί μια γυναίκα εμφάνισε συμπτώματα οξείας σκωληκοειδίτιδας ενώ βρισκόταν στο καταφύγιο της Πετρόστρουγκας στον Όλυμπο, σε υψόμετρο 1.940 μ. Τα μέλη της ΕΟΔ μετέφεραν την ασθενή με φορείο στη θέση Μπάρμπα, σε υψόμετρο 1.470, και από εκεί την παρέλαβε ελικόπτερο που τη μετέφερε στο νοσοκομείο. Εκτός αυτών, το Σάββατο ορειβάτες εντόπισαν τυχαία τη σορό μιας γυναίκας, η οποία, σύμφωνα με τα έγγραφα που έφερε, είναι η γαλλίδα ορειβάτισσα που αγνοούνταν στον Όλυμπο από τις 30 Σεπτεμβρίου του 2010.
Μόνο τον τελευταίο χρόνο, από τον Ιούλιο του 2013 μέχρι και σήμερα, η Ελληνική Ομάδα Διάσωσης έχει πάρει μέρος σε 12 επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης ορειβατών στον Όλυμπο. Σε τρεις από αυτές οι αναζητούμενοι εντοπίστηκαν νεκροί. Το καλοκαίρι που πέρασε, στις 20 Ιουλίου 2014, έχασε τη ζωή του 59χρονος ορειβάτης μετά από πτώση σε γκρεμό στην περιοχή Κακόσκαλα στον Όλυμπο. Ο άτυχος άνδρας, που συνόδευε την κόρη και τον ανιψιό του, ήταν σχετικά έμπειρος, καθώς είχε πραγματοποιήσει την ίδια ορειβατική διαδρομή άλλες τρεις φορές στο παρελθόν. Ωστόσο, έπεσε και υπέστη βαρύτατες κακώσεις στο κρανίο, από τις οποίες επήλθε ο θάνατος. Επτά ημέρες μετά, στις 27 Ιουλίου, ορειβάτης 15 ετών από την Πτολεμαΐδα υπέστη κάταγμα στο πόδι και άλλα ελαφρότερα τραύματα, από πτώση κοντά στη θέση «Τριεθνές», σε υψόμετρο 2.300 μέτρων. Διασώστες της ΕΟΔ και ο διαχειριστής του καταφυγίου «Σπήλιος Αγαπητός» μετέφεραν τον τραυματία με φορείο.
Οι εθελοντές της ΕΟΔ τα τελευταία 38 χρόνια (1976-2014) συμμετείχαν σε περισσότερες από 140 επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης ορειβατών στα ελληνικά βουνά καθώς και σε 12 αεροπορικά δυστυχήματα. Από αυτά τα περιστατικά μόνο στις ορεινές διασώσεις εντοπίστηκαν 55 άνθρωποι νεκροί - οι περισσότεροι Έλληνες ενώ ακολουθούν Τσέχοι και Γερμανοί. Πρώτο βουνό σε ατυχήματα είναι ο Όλυμπος και έπονται η Πίνδος, ο Άθως και τα Μετέωρα.
Τα περισσότερα ατυχήματα από πτώσεις, σύμφωνα με ορειβάτες, καταγράφονται στην περιοχή Λούκι του Ολύμπου -καθώς σε πολλά σημεία το έδαφος είναι σαθρό, υποχωρεί και φεύγουν βράχια- και στην Κακόσκαλα. Στις οργανωμένες αναβάσεις που γίνονται από ορειβατικούς συλλόγους, υπάρχει πάντα ένας επαγγελματίας οδηγός βουνού που τίθεται επικεφαλής των ομάδων ορειβατών και πηγαίνει μπροστά. Στο τέλος της ομάδας ακολουθεί η «σκούπα», ένας επίσης έμπειρος αναβάτης που έχει επικοινωνία με τον οδηγό μέσω ασυρμάτου. Μπροστά πηγαίνουν πάντα έμπειροι αναβάτες, στη μέση τοποθετούνται όσοι έχουν σχετική εμπειρία και στο τέλος οι άπειροι. Η «σκούπα» έχει τον ρόλο να φροντίζει για όσους μένουν πίσω.
ΕΟΔ Οι κανόνες για ασφαλή ανάβαση
Η Ελληνική Ομάδα Διάσωσης δίνει πολύτιμες συμβουλές για μια ασφαλή ανάβαση στο βουνό:
1. Φροντίζουμε για την ένδυση και την υπόδησή μας. Είναι απαραίτητα ένα καλό ζευγάρι ορειβατικά παπούτσια και ρούχα ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες.
2. Σε ορισμένες περιπτώσεις, και ειδικά αν ακολουθήσουμε κάποια επικίνδυνη διαδρομή, είναι απαραίτητο και το κράνος. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΟΔ, οι περισσότερες κακώσεις που μπορούν να αποβούν μοιραίες είναι στο κεφάλι.
3. Πάντα ενημερωνόμαστε για τις καιρικές συνθήκες στην περιοχή που θα επισκεφθούμε.
4. Φροντίζουμε να ενημερώνουμε τους υπεύθυνους των ορειβατικών καταφυγίων για τη διαδρομή που θα ακολουθήσουμε και τους συμβουλευόμαστε για την κατάσταση του μονοπατιού που θα ακολουθήσουμε, αλλά και για τον καιρό σε μεγαλύτερα υψόμετρα.
5. Δεν υπερεκτιμούμε τις δυνάμεις μας.
6. Έχουμε μια στοιχειωδώς καλή φυσική κατάσταση.
7. Η ανάβαση με ορειβατικούς συλλόγους και ομάδες παρέχει μεγαλύτερη ασφάλεια.
8. Καλό είναι να έχουμε παρακολουθήσει κάποια μαθήματα σχετικά με την ορειβασία.
9. Όσοι διαθέτουν ασύρματο μπορούν να καλούν σε περίπτωση έκτακτης κατάστασης στη συχνότητα της ΕΟΔ, που είναι 146.500 MHz.
