Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το κατά πόσο η τρόικα στην επόμενη «επίσκεψή» της στη χώρα θα ανοίξει εκ νέου θέμα παραμετρικών αλλαγών στο ασφαλιστικό (πρόωρες συντάξεις, σύνδεση παροχών με εισφορές). Από την πλευρά του ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης έχει επισημάνει πως δεν τίθεται θέμα κατώτερων ορίων στις συντάξεις και αλλαγών στα όρια ηλικίας.
Στις άμεσες προτεραιότητες του υπουργείου είναι η ολοκλήρωση των μελετών για τις ενοποιήσεις, η προετοιμασία για τον νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων το 2015, η ρύθμιση των οφειλών στα Ταμεία και η οικονομική στήριξη συγκεκριμένων φορέων (π.χ. Πρόνοιας Δημοσίου). Παράλληλα προωθούνται ευνοϊκές ρυθμίσεις για όσους έχουν διαδοχική ασφάλιση αλλά και όσους είναι στην αναμονή για την έκδοση της επικουρικής σύνταξης.
Αναλυτικά τα θέματα που θα κλείσουν μέσα στη χρονιά είναι τα εξής:
Ενοποιήσεις Ταμείων
Μέσα στον μήνα θα παραδοθεί η μελέτη του ΚΕΠΕ στον υπουργό Εργασίας Γ. Βρούτση, ενώ εντός του Οκτωβρίου θα είναι έτοιμες οι αναλογιστικές μελέτες για τα οικονομικά των Ταμείων. Σε πρώτη φάση θα δημιουργηθούν τρία υπερταμεία για μισθωτούς, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες (χωριστό ρόλο θα έχει το ΝΑΤ), τα οποία σταδιακά θα μπουν στην «ομπρέλα» ενός ενιαίου φορέα.
Το ΙΚΑ θα καλύπτει το σύνολο των μισθωτών (και τους δημοσίους υπαλλήλους), ενώ ειδικοί λογαριασμοί θα δημιουργηθούν για τα ταμεία επικουρικής ασφάλισης και πρόνοιας. Με βάση τον σχεδιασμό θα δημιουργηθεί ενιαίο σύστημα είσπραξης εισφορών, εθνικό κέντρο απονομής συντάξεων, ενιαίο δίκτυο εξυπηρέτησης των ασφαλισμένων και ενιαία διοικητική υπηρεσία για τα οικονομικά.
Αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων από το 2015 (με βάση νόμο του 2010).
Στο υπουργείο έχει συσταθεί ειδική επιτροπή, καθώς από την 1η Ιανουαρίου το τελικό ποσό θα προκύπτει από το άθροισμα της βασικής σύνταξης (που θα είναι καθορισμένη) και της αναλογικής σύνταξης, ανάλογα με τα έτη δουλειάς.
Ενα από τα θέματα που πρέπει να διευκρινιστούν είναι το ποσό της βασικής σύνταξης, που για το 2010 είχε καθοριστεί στα 360 ευρώ. Το ποσό αυτό αναπροσαρμόζεται λαμβάνοντας υπόψη τη μεταβολή του ΑΕΠ και του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου έτους.
Σε περίπτωση που ληφθούν υπόψη όλα τα έτη από το 2010 έως το 2014, η βασική σύνταξη θα πρέπει να πέσει στα 330 ευρώ. Ωστόσο, σύμφωνα με ειδικούς στο ασφαλιστικό, αν γίνει ο υπολογισμός με βάση το 2014, το τελικό ποσό δεν θα πέσει κάτω από τα 360 ευρώ (εφόσον επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για ΑΕΠ και Δείκτη Τιμών Καταναλωτή).
Ρύθμιση των οφειλών προς τα Ταμεία
Πρόκειται για ένα από τα βασικά θέματα που θα συζητηθούν με την τρόικα. Σύμφωνα με πληροφορίες, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο τα έσοδα των Ταμείων είναι μειωμένα κατά 15%, γεγονός που καθιστά ακόμα πιο αναγκαία την ευνοϊκότερη ρύθμιση των οφειλών.
Στις προτάσεις που συζητιούνται είναι να υπάρξει διπλό σχέδιο. Η βασική ρύθμιση θα αφορά χρέη σε Εφορία, τράπεζες και Ταμεία και η διαπραγμάτευση γίνεται σε κεντρικό επίπεδο. Στελέχη των Ταμείων έχουν προτείνει μια «παράλληλη» ρύθμιση για όσους έχουν οφειλές στο ασφαλιστικό σύστημα με κλιμάκωση των δόσεων.
Δηλαδή να καθιερωθούν 100 δόσεις για οφειλές έως 15.000 ευρώ, ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε όσους χρωστάνε μικρά ποσά να... περάσουν από το ταμείο. Για όσους χρωστάνε από 15.000 έως 300.000 ευρώ να είναι 72 οι δόσεις, ενώ για μεγαλύτερα ποσά θα υπάρξει διακανονισμός με το ΚΕΑΟ (και αφού ληφθούν υπόψη συγκεκριμένα δεδομένα).
Συμψηφισμός των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία με τυχόν επιστροφές φόρου ή ΦΠΑ.
Σε πρώτη φάση εκτιμάται πως τα Ταμεία θα εξοικονομήσουν από τη ρύθμιση πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ.Η διαδικασία ξεκίνησε από το ΙΚΑ και τον ΟΑΕΕ και τον Οκτώβριο η σχετική ρύθμιση θα επεκταθεί και στον ΟΓΑ (ο συμψηφισμός θα αφορά και επιδοτήσεις που έλαβαν αγρότες). Σημειώνεται πως τα έσοδα του ΟΓΑ είναι 350 εκατομμύρια και οι δαπάνες για συντάξεις και άλλες παροχές ξεπερνούν τα 5 δισεκατομμύρια.
Τα 7 ασφαλιστικά μέτωπα μέχρι το τέλος του χρόνου
Ενοποιήσεις ασφαλιστικών ταμείων
Διευθέτηση εκκρεμοτήτων για τον νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων από το 2015
Ρύθμιση σε περισσότερες δόσεις των οφειλών προς τα Ταμεία
Συμψηφισμός των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία με τυχόν επιστροφές φόρου ή ΦΠΑ
Χορήγηση έξτρα χρηματοδότησης για να αποφευχθούν μεγάλες περικοπές σε εφάπαξ και μερίσματα
Νέο καθεστώς για όσους συνταξιοδοτούνται με διαδοχική ασφάλιση
Καθιέρωση προσωρινής σύνταξης και στα επικουρικά ταμεία
Μέτρα-ασπίδα για εφάπαξ και μερίσματα
Με έξτρα χρηματοδότηση αναμένεται να αποφευχθεί μία μεγάλη μείωση στα εφάπαξ και τα μερίσματα των δημοσίων υπαλλήλων. Παράλληλα δύο ευνοϊκές ρυθμίσεις είναι στα σκαριά, με στόχο να αντιμετωπιστούν ορισμένες αδικίες στο καθεστώς της διαδοχικής ασφάλισης και να περιοριστεί ο χρόνος αναμονής για σύνταξη στα επικουρικά ταμεία.
Η ατζέντα του υπουργείου Εργασίας περιλαμβάνει τα εξής θέματα: Χορήγηση έξτρα χρηματοδότησης για να αποφευχθούν μεγάλες περικοπές σε εφάπαξ και μερίσματα. Για το θέμα αυτό έχει υπάρξει «επικοινωνία» με το υπουργείο Οικονομικών, ώστε να εγκριθεί το σχετικό κονδύλι.
Υπολογίζεται πως θα δοθεί ένα ποσό της τάξης των 200 εκατομμυρίων ευρώ στο Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων, ενώ οικονομική ενίσχυση 40 εκατομμυρίων θα διατεθεί στο μετοχικό ταμείο. Δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί αν θα υπάρξει στήριξη του ΕΤΕΑ (ενιαίο επικουρικό ταμείο), στο οποίο υπήρξε περικοπή των συντάξεων κατά 5,2% τον Ιούλιο.
Οσον αφορά το εφάπαξ των δημοσίων υπαλλήλων, η οικονομική ενίσχυση θα συμβάλει στην επιτάχυνση των διαδικασιών έκδοσης του βοηθήματος. Στόχος είναι να καταβληθούν 10.000 εφάπαξ μέχρι το τέλος του έτους (αφορά συνταξιοδοτικές πράξεις που έφτασαν στο ταμείο μέχρι τον Αύγουστο του 2013).
Αυτή τη στιγμή είναι σε εκκρεμότητα 35.000 αιτήσεις και καταβάλλεται το βοήθημα σε όσες συνταξιοδοτικές πράξεις έφτασαν στο ταμείο από το Γενικό Λογιστήριο τον Μάιο του 2013. Σημειώνεται πως για τον υπολογισμό του ποσού ισχύουν δύο «ταχύτητες»:
Οσοι υπέβαλαν τα χαρτιά τους μέχρι και τον Αύγουστο του 2013 δεν θα έχουν νέα αλλαγή. Κατά μέσο όρο το βοήθημα που θα πάρουν διαμορφώνεται στα 29.000 ευρώ, καθώς μια σειρά ρυθμίσεων τα τελευταία χρόνια οδήγησαν στην περικοπή του κατά 38%. Οι υπόλοιποι δημόσιοι υπάλληλοι -που υπέβαλαν αίτηση συνταξιοδότησης από τον Σεπτέμβριο του 2013 και μετά- θα δουν το εφάπαξ να υπολογίζεται με νέο τρόπο.
Για τον υπολογισμό θα λαμβάνονται υπόψη μία σειρά παράγοντες (και τα οικονομικά του ταμείου), καθώς στους φορείς πρόνοιας υπάρχει ρήτρα μηδενικού ελλείμματος. Με την έκτακτη ενίσχυση θα καλυφθεί σε έναν βαθμό το οικονομικό κενό, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο μεγάλων περικοπών στο βοήθημα (εκτιμάται πως το 2015 θα υπάρξει μια μείωση της τάξης του 12% με 14%).
Νέο καθεστώς για όσους συνταξιοδοτούνται με διαδοχική ασφάλιση
Για το θέμα αυτό έχει συσταθεί επιτροπή, η οποία καλείται να παραδώσει μέχρι το τέλος του έτους πόρισμα. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι αλλαγές θα έχουν ως στόχο να αρθούν οι στρεβλώσεις που έχουν προκύψει και να διορθωθούν αδικίες από κακή ερμηνεία της υπάρχουσας νομοθεσίας.
Οι προωθούμενες ρυθμίσεις αφορούν κυρίως «παλαιούς» ασφαλισμένους, καθώς για τους νέους ασφαλισμένους υπάρχει ενιαίο καθεστώς. Ενδεικτικά αναφέρεται η περίπτωση ασφαλισμένου στο ΙΚΑ που στη συνέχεια πήγε στον ΟΑΕΕ με 25ετία.
Ο συγκεκριμένος ασφαλισμένος δεν δικαιούται σύνταξη από τον ΟΑΕΕ πριν από το 67ο έτος της ηλικίας του. Ωστόσο, αν πάει ο φάκελός του στο ΙΚΑ, μπορεί να πάρει μειωμένη σύνταξη στα 60 (αν τα συμπλήρωσε μέχρι το τέλος του 2012) ή στα 62.
Καθιέρωση προσωρινής σύνταξης και στα επικουρικά ταμεία
Στόχος είναι να αντιμετωπιστούν οι σοβαρές καθυστερήσεις που υπάρχουν στην απονομή της σύνταξης. Ο χρόνος έκδοσης της απόφασης φτάνει ακόμα και τα δύο χρόνια, ενώ σε ορισμένες ακραίες περιπτώσεις ο ασφαλισμένος περιμένει έως και τέσσερα έτη.
Σε πρώτη φάση το μέτρο αναμένεται να εφαρμοστεί σε ταμεία που υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις (π.χ. των εμποροϋπαλλήλων) και σταδιακά θα επεκτείνεται. Το ποσό που θα εισπράττουν οι δικαιούχοι θα εξαρτάται από τα κατώτερα όρια του κάθε φορέα.
ΠΗΓΗ: ΕΘΝΟΣ
