Σε μια εποχή που το νερό αποτελεί ζωτικό στοιχείο για την επιβίωση του ανθρώπου και τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος, η Ελλάδα μολύνει τα νερά της και καταστρέφει τους τελευταίους εναπομείναντες υγροβιότοπους. Χημικά, φυτοφάρμακα, τοξικά απόβλητα και νιτρικά καταλήγουν στα υπόγεια ύδατα και υποθηκεύουν το μέλλον των παιδιών μας, σε περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ευαίσθητες περιβαλλοντικά και προστατεύονται από τη Συνθήκη Ραμσάρ, όπως η λίμνη Κορώνεια και η Κερκίνη, αλλά και σε περιοχές όπως οι κάμποι Θεσσαλονίκης, Πέλλας και Ημαθίας, η Μικρή και η Μεγάλη Πρέσπα ή ο Θεσσαλικός κάμπος. Το νερό και η αντιμετώπιση των προκλήσεων που εμφανίζει διαχρονικά η περιοχή της Μεσογείου ήταν το θέμα - ημερίδα που συνδιοργανώθηκε χτες από το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) και το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών/ Μεσογειακό Σχέδιο Δράσης (UNEP/ MAP), με θέμα την παρουσίαση της Εκθεσης για την Κατάσταση του Περιβάλλοντος στη Μεσόγειο. Μιλώντας στην ημερίδα, η υπουργός Περιβάλλοντος, Τίνα Μπιρμπίλη, παραδέχτηκε ότι η μη ορθολογική χρήση των υδάτινων πόρων, η ρύπανση αυτών, καθώς και η ελλιπής επεξεργασία των αστικών λυμάτων, σε συνδυασμό με το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, είναι σοβαρά περιβαλλοντικά θέματα που πρέπει να αντιμετωπίσει η χώρα μας με τη λήψη άμεσων και καθοριστικών, για την επίλυση του προβλήματος, μέτρων.
Σε κακή κατάσταση τα ποτάμια
Η κατάσταση των υδάτινων πόρων στην Ελλάδα, όπως παρουσιάστηκε από τον ειδικό γραμματέα Υδάτων, Ανδρέα Ανδρεαδάκη, δεν είναι καθόλου ενθαρρυντική, αφού η οικολογική κατάταξη των ποταμών είναι από μέτρια μέχρι κακή, σε ποσοστό 52,32%, σε αντίθεση με αυτήν των παράκτιων περιοχών, όπου το ποσοστό αυτό πέφτει στο 16,31%. Τα υπόγεια ύδατα στη χώρα μας συγκεντρώνουν νιτρικά σε μεγάλο ποσοστό. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα (του 2008), σε ποσοστό περίπου 20% παρατηρείται υπέρβαση του ορίου των 50 mg/l NO3. Σε ένα άλλο ποσοστό, περί το 20%, η συγκέντρωση νιτρικών βρίσκεται μεταξύ 25 και 50 mg/l NO3, ενώ στο υπόλοιπο 60% η συγκέντρωση νιτρικών είναι μικρότερη των 25 mg/l NO3.
Νιτρορρύπανση
Χαρακτηριστικό είναι ότι το 10% της Επικράτειας έχει χωριστεί σε ζώνες χαρακτηρισμένες ως ευπρόσβλητες σε νιτρορρύπανση, όπως οι κάμποι Θεσσαλονίκης, Πέλλας και Ημαθίας, η λεκάνη Στρυμόνα, ο θεσσαλικός κάμπος, η Κωπαΐδα κ.λπ. Επίσης, ευπρόσβλητες σε νιτρορρύπανση εξετάζεται να χαρακτηριστούν οι λεκάνες απορροής των λιμνών Κερκίνης, Βιστονίδας, Δοϊράνης, Βεγορίτιδας, Χειμαδίτιδας, Ζάζαρης και Καστοριάς, όπως και οι λεκάνες απορροής των ποταμών Εβρου, Αγγίτη, Χρυσορρόη, Κομψάτου και Δυτικού Παραποτάμου.
Λίμνες
Τοξικά, όπως μόλυβδος, νικέλιο και υδράργυρος, είναι οι ουσίες από τις οποίες κινδυνεύουν μεγάλες λίμνες της Ελλάδας, μερικές από τις οποίες έχουν χαρακτηριστεί και ιδιαίτερου περιβαλλοντικού κάλλους.
Ειδικότερα, έχει παρατηρηθεί υπέρβαση σε:
- Νικέλιο σε 10 περιοχές: Αλιάκμονας, λίμνες Κορώνεια, Βόλβη, Βιστονίδα, Μαραθώνα, λεκάνη Πτολεμαΐδας, Νέστος, λίμνη Καστρακίου, Σπερχειός και Κομψάτος.
- Μόλυβδο σε 20 περιοχές: Μεγάλη και Μικρή Πρέσπα, Κορώνεια, λίμνη Αμβρακία, Αλιάκμνονας, λίμνη Πολυφύτου, λεκάνη Πτολεμαΐδας, Βεγορίτιδα, λίμνες Πετρών και Οζερός, Εβρος, Ερυθροπόταμος, Αρδας, Χείμαρρος Λουτρού, Νέστος, Λισσός, Κομψάτος, Φρ. Βοζβοζή και Βιστονίδα.
- Υδράργυρο σε 5 περιοχές: Πηνειός, Ηλείας, Μεγανίτης, Ευρώτας, Μόρνος, Βοιωτικός Κηφισός.
- Φθαλικό δι (2-αιθυλεξύλιο) σε 5 περιοχές: Αλιάκμονας, Στρυμόνας - Προμαχώνας, Μικρή Πρέσπα, λίμνη Τριχωνίδα, Βοιωτικός και Κηφισός.
- Ενευλοφαινόλες (4-π-ενευλοφαινόλη) σε 3 περιοχές: λίμνη Τριχωνίδα, Εβρος και Νέστος.
- Εξαχλωροβουταδιένιο σε 3 περιοχές: Βοιωτικός, Κηφισός, Σπερχειός και λίμνη Καστοριάς.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, με βάση τα διαθέσιμα ποιοτικά χαρακτηριστικά, τα νερά των ποταμών και των λιμνών πληρούν τις προϋποθέσεις για παραγωγή πόσιμου νερού έπειτα από κατάλληλη επεξεργασία. Εξαίρεση αποτελούν οι λίμνες Λαγκαδά, Βιστονίδα και Χειμαδίτιδα, το ρέμα Σουλού και οι ποταμοί Λουδίας, τμήμα του ποταμού Αλφειού, Ασωπός και Πηνειός Ηλείας. Προβληματική, αν και όχι ακατάλληλη, είναι η ποιότητα των νερών των ποταμών Αξιού, Εβρου, Νέστου, Πηνειού Θεσσαλίας, Τιταρησίου και Κοσύνθου. Ευτροφισμό εμφανίζουν οι λίμνες Λαγκαδά, Μητρικού, Βιστονίδα, Βόλβη, Πετρών, Μαραθών, Μόρνου, Υλίκη, Παραλίμνη και Σταμάτας, ενώ εξετάζεται να χαρακτηριστούν ως ευαίσθητες ως προς ευτροφισμό οι: Κερκίνη, Βεγορίτιδα, Δοϊράνη, Ζάζαρη, Καστοριάς, Λυσιμαχία, Παμβώτιδα και Χειμαδίτιδα.
Γεωργία και βιομηχανία
Σημαντική πηγή ρύπανσης αποτελούν οι γεωργικές δραστηριότητες που η αντιμετώπισή τους με μεθόδους επεξεργασίας χαρακτηρίζεται δύσκολη. Αλλη σημαντική πηγή ρύπανσης είναι τα βιομηχανικά υγρά απόβλητα, κυρίως των μικρών βιομηχανιών, καθώς σε μεγάλες βιομηχανίες συνήθως υπάρχουν εγκαταστάσεις επεξεργασίας βιομηχανικών υγρών αποβλήτων. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση το επίπεδο παρακολούθησης και ελέγχου δεν είναι ικανοποιητικό και ως ελκυστική χαρακτηρίζεται η πολιτική δημιουργίας ΒΙΠΕ. Σε κάθε περίπτωση, κρίνονται απαραίτητα ο επανακαθορισμός των ορίων εκπομπών και η αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου του 2003. Επίσης, κρίνεται απαραίτητη η δημιουργία μηχανισμού ελέγχου, καθώς παρατηρείται έλλειψη καταγραφής και ελέγχου των βιομηχανικών εισροών στα δίκτυα και παράνομες συνδέσεις με αυτά διάφορων βιομηχανικών μονάδων.
ΧΑΡΑ ΛΕΜΟΝΗ «Αγγελιοφορος»
