Δέσμη μέτρων για την προστασία του δημόσιου χώρου και τη διασφάλιση της απρόσκοπτης κίνησης των πεζών και κυρίως των ατόμων με αναπηρίες, έξυπνες λύσεις που διευκολύνουν τη διαδικασία του ελέγχου όχι μόνο από τις αρμόδιες αρχές αλλά και από τους απλούς πολίτες, καθώς και την υιοθέτηση μιας πολιτικής η οποία θα επιβραβεύει τους καταστηματάρχες που σέβονται τη νομιμότητα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων το νέο πλαίσιο για τα τραπεζοκαθίσματα, το οποίο εισηγείται η διοίκηση του δήμου Θεσσαλονίκης.
Το νέο πλαίσιο, που στο εξής θα ρυθμίζει όλα τα θέματα που αφορούν την παραχώρηση κοινόχρηστου χώρου για την ανάπτυξη είτε τραπεζοκαθισμάτων είτε εμπορευμάτων, θα κατατεθεί προς έγκριση στην αυριανή συνεδρίαση της επιτροπής ποιότητας ζωής του δήμου Θεσσαλονίκης.
Βασικός στόχος της δημοτικής αρχής, όπως περιγράφεται στην εισηγητική έκθεση που κατατίθεται προς έγκριση, είναι το νέο πλαίσιο να διευκολύνει την ανάπτυξη του υγιούς «επιχειρείν», κατά τρόπο όμως που να μη θίγονται τα δικαιώματα των πεζών. Όπως τονίζεται στο ίδιο κείμενο, η ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων ασφαλώς μπορεί να καταστήσει μια περιοχή περισσότερο ελκυστική ή ζωντανή, εφόσον όμως διασφαλίζεται η ανεμπόδιστη χρήση των δημόσιων χώρων από όλους τους πολίτες και ιδιαίτερα από τα άτομα με αναπηρίες. Αναγκαίες προϋποθέσεις θεωρούνται ακόμη η προστασία της κατοικίας, η αναβάθμιση της αισθητικής των κοινόχρηστων χώρων, η ανάδειξη των μνημείων της πόλης κ.ά.
Πλαίσιο είκοσι σημείων
Σύμφωνα με τη σχετική εισήγηση που κατατίθεται προς έγκριση στην επιτροπή ποιότητας ζωής, το νέο πλαίσιο για τα τραπεζοκαθίσματα και την κατάληψη κοινόχρηστου χώρου κατά κύριο λόγο αφορά τα ακόλουθα είκοσι σημεία:
1. Σε πεζοδρόμια πλάτους άνω των 3,5 μέτρων για την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων παραχωρείται το 40% του καθαρού ελεύθερου πλάτους τους.
2. Σε οδούς που βρίσκονται εντός των ορίων της πρώτης και της πέμπτης δημοτικής κοινότητας (καλύπτουν αντίστοιχα τις περιοχές του κέντρου και της Χαριλάου), καθώς και της δημοτικής ενότητας της Τριανδρίας, απαγορεύεται η παραχώρηση κοινόχρηστου χώρου, αν το πεζοδρόμιο έχει πλάτος έως 2,5 μέτρα.
3. Σε οδούς που βρίσκονται εντός των ορίων της δεύτερης, της τρίτης και της τέταρτης δημοτικής κοινότητας (καλύπτουν αντίστοιχα τις περιοχές της Ξηροκρήνης, της Άνω Πόλης και της Τούμπας) απαγορεύεται η παραχώρηση κοινόχρηστου χώρου, αν το πεζοδρόμιο έχει πλάτος έως δύο μέτρα.
4. Η κατάληψη κοινόχρηστου χώρου από καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που βρίσκονται στο ίδιο οικοδομικό τετράγωνο πρέπει να γίνεται από την ίδια πλευρά, εκτός αν μεσολαβεί μεταξύ τους κενό διάστημα τουλάχιστον πέντε μέτρων ή αν υπάρχει άλλο εμπόδιο, όπως κάποιο περίπτερο.
5. Στα συνεχόμενα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, στα οποία έχει παραχωρηθεί κοινόχρηστος χώρος προς το κράσπεδο, πρέπει να υπάρχει μεταξύ των τραπεζοκαθισμάτων τους ελεύθερος διάδρομος πλάτους 1,5 μέτρου για τη διέλευση των πεζών.
6. Σε γωνίες δρόμων, όπου έχουν γίνει διαπλατύνσεις στα πεζοδρόμια, επιτρέπεται η κατάληψη του κοινόχρηστου χώρου μόνο προς την πλευρά του τοίχου του καταστήματος. Η κατάληψη πεζοδρομίου απαγορεύεται σε μία από τις δύο διασταυρούμενες οδούς, όπως και στο σημείο όπου αυτές συμβάλλονται.
7. Ο χώρος μπροστά από τις εισόδους των πολυκατοικιών πρέπει να μένει ελεύθερος μέχρι το οδόστρωμα ή κάποιο άλλο στοιχείο αστικού εξοπλισμού, όπως είναι τα παρτέρια ή τα παγκάκια.
8. Η ειδική λωρίδα όδευσης των τυφλών πρέπει να παραμένει ελεύθερη, όπως και μια ζώνη μισού μέτρου εκατέρωθεν αυτής.
9. Οι ράμπες που εξυπηρετούν τα άτομα με αναπηρίες πρέπει επίσης να παραμένουν ελεύθερες, όπως και μια ζώνη ενός μέτρου περιμετρικά αυτών.
10. Πρέπει να διασφαλίζεται ελεύθερη ελάχιστη απόσταση από φωτεινό σηματοδότη τουλάχιστον 1,5 μέτρου.
11. Ο χώρος μπροστά από τις διαβάσεις για τους πεζούς πρέπει να είναι ελεύθερος, όπως και μια ζώνη μισού μέτρου δεξιά και αριστερά αυτού.
12. Πρέπει ακόμη να διασφαλίζεται ελεύθερη ελάχιστη απόσταση από τους κάδους απορριμμάτων ενός μέτρου.
13. Ελεύθερη πρέπει να παραμένει επίσης μια ζώνη μισού μέτρου γύρω από τα καφάο του ΟΤΕ ή από τα κυτία άλλων οργανισμών κοινής ωφελείας, ώστε να είναι εύκολη η πρόσβαση σε αυτά.
14. Δεν επιτρέπονται παρεμβάσεις στις δενδροδόχους και στα παρτέρια, ενώ απαγορεύεται και η τοποθέτηση εμποδίων, όπως τεντών ή ομπρελών, σε σημεία όπου προκαλούνται προβλήματα στην ανάπτυξη φυτών ή δέντρων.
15. Πρέπει να υπάρχει ελεύθερος χώρος, πλάτους 0,6 μέτρων, από την άκρη του κρασπέδου, όταν πρόκειται για δρόμους στους οποίους τα αυτοκίνητα σταθμεύουν στην πλευρά όπου γίνεται κατάληψη κοινόχρηστου χώρου.
16. Η παραχώρηση κοινόχρηστου χώρου πλησίον του κρασπέδου απαγορεύεται, όταν υπάρχει πιάτσα ταξί, σε μήκος δέκα μέτρων από την αρχή της.
17. Δικαίωμα χρήσης κοινόχρηστου χώρου όμορου καταστήματος αναγνωρίζεται, μόνο εφόσον δοθεί από αυτό υπεύθυνη δήλωση με τη σύμφωνη γνώμη του ενοικιαστή ή του ιδιοκτήτη. Η δήλωση αυτή μάλιστα πρέπει να ανανεώνεται κάθε χρόνο.
18. Η παραχώρηση χώρου και πέραν της πρόσοψης κάποιου καταστήματος επιτρέπεται, μόνο εφόσον γίνεται σε συνέχεια του χώρου που έχει παραχωρηθεί μπροστά από αυτή.
19. Όταν υπάρχει στοά, μπορεί να παραχωρηθεί χώρος μόνο εντός αυτής. Η παραχώρηση επιτρέπεται προς τον τοίχο του καταστήματος και προς τις κολόνες, εφόσον διατηρείται ελεύθερος διάδρομος τουλάχιστον δύο μέτρων για τη διέλευση των πεζών. Ειδικά στην οδό Αριστοτέλους όμως απαγορεύεται η παραχώρηση χώρου εντός της στοάς.
20. Για τους διαδρόμους που βρίσκονται μέσα σε πάρκα ισχύει ό,τι και για τα πεζοδρόμια. Δηλαδή δεν γίνεται καμία παραχώρηση σε διαδρόμους πλάτους κάτω των 2,5 μέτρων, ενώ οι διπλές σειρές επιτρέπονται μόνο αν το πλάτος του διαδρόμου υπερβαίνει τα δέκα μέτρα.
Ανάρτηση σε εμφανές σημείο
Με σκοπό η διαδικασία του ελέγχου να είναι εύκολη όχι μόνο για τα όργανα του δήμου αλλά και για κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη, οι ιδιοκτήτες των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος έχουν την υποχρέωση να αναρτούν εμφανώς στην προθήκη του μαγαζιού τους το σχέδιο και την άδεια χρήσης κοινόχρηστου χώρου για την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων αλλά και την τοποθέτηση εξοπλισμού.
Ακόμη, οφείλουν να διαγραμμίζουν τον κοινόχρηστο χώρο που τους έχει παραχωρηθεί με ανεξίτηλο κίτρινο χρώμα, ώστε πολύ εύκολα να μπορεί να διαπιστώσει κανείς αν έχουν υπερβεί τα τετραγωνικά μέτρα που προβλέπονται από την άδεια που τους έχει χορηγηθεί από τον δήμο.
Στα σχέδια που υποβάλλονται για τη χορήγηση αδειών κατάληψης κοινόχρηστου χώρου λόγω ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων θα αποτυπώνονται και τυχόν πρόσθετα στοιχεία, όπως ζαρντινιέρες, θερμαντικά σώματα, ανεμιστήρες, ομπρέλες ή ανεμοφράκτες. Στο σχέδιο θα δηλώνεται ακόμη με ευθύνη του ιδιώτη μηχανικού και ο χώρος του προκηπίου.
Πολιτική επιβράβευσης
Ο δήμος Θεσσαλονίκης προτίθεται να ελέγξει αυστηρά τους καταστηματάρχες που επιμένουν να αναπτύσσουν τα τραπεζοκαθίσματά τους σε έκταση μεγαλύτερη από αυτή που τους έχει παραχωρηθεί, προκαλώντας με τον τρόπο αυτό σοβαρά προβλήματα στη διέλευση των πεζών και ιδιαίτερα των ατόμων με αναπηρίες, των ηλικιωμένων ή των γονέων παιδιών σε καρότσι.
Την ίδια ώρα όμως, κατόπιν σχετικής πρότασης του αντιδημάρχου Οικονομικών και Ανάπτυξης, υιοθετεί και μια πολιτική επιβράβευσης όσων καταστηματαρχών επιδεικνύουν σεβασμό προς το πλαίσιο που τίθεται από πλευράς δήμου Θεσσαλονίκης διαμορφώνοντας ένα τοπίο φιλικό για τους πεζούς και τα άτομα με αναπηρίες.
Όπως προβλέπεται, οι δημοτικές κοινότητες θα μπορούν να προτείνουν κάθε χρόνο στα συμβούλιά τους και στη συνέχεια στο δημοτικό συμβούλιο μέχρι και τρεις επιχειρήσεις που έχουν επιδείξει ιδιαίτερη ευαισθησία σε θέματα προστασίας του δημόσιου χώρου, ώστε να τους χορηγείται ένα ειδικό σήμα ή ένας τίτλος επιβράβευσης.
Ενιαία άδεια
Εξάλλου, σύμφωνα με το νέο πλαίσιο που εισηγείται η διοίκηση του δήμου Θεσσαλονίκης, από την επόμενη χρονιά θα χορηγείται μία ενιαία άδεια χρήσης κοινόχρηστου χώρου, η οποία θα περιλαμβάνει τόσο τα τραπεζοκαθίσματα όσο και τον εξοπλισμό κάθε καταστήματος.
Σε επίπεδο εξοπλισμού επιτρέπονται:
1. Οι ομπρέλες και οι ζαρντινιέρες, εφόσον τοποθετούνται εντός του χώρου που έχει παραχωρηθεί για κατάληψη τραπεζοκαθισμάτων και κατόπιν άδειας που θα χορηγείται μόνο για τους χώρους αυτούς.
2. Τα προστατευτικά πετάσματα, οι λεγόμενοι ανεμοφράκτες, που τοποθετούνται περιμετρικά και εντός του χώρου κατάληψης. Οι ανεμοφράκτες πρέπει να είναι κατασκευασμένοι με στοιχεία διαφανούς άθραυστου υλικού και να έχουν ύψος έως 1,5 μέτρο. Εξάλλου, προστατευτικά πετάσματα μπορούν να τοποθετούνται μόνο σε πεζοδρόμια με ελάχιστο πλάτος πέντε μέτρων και σε πεζόδρομους, ενώ απαγορεύεται η συνένωσή τους με άλλες κατασκευές, όπως νάιλον ή τέντες, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας περίκλειστος χώρος.
Οι ζαρντινιέρες, τα θερμαντικά σώματα, οι ανεμιστήρες, οι ομπρέλες και οι ανεμοφράκτες που επιτρέπεται να τοποθετηθούν εντός του χώρου που έχει παραχωρηθεί για την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων πρέπει να είναι φορητά και όχι πακτωμένα ή βιδωμένα.
Ξύλινα δάπεδα
Όπως προβλέπεται, στα πεζοδρόμια που έχουν πλάτος μεγαλύτερο των πέντε μέτρων πρέπει να τοποθετείται υποχρεωτικά ξύλινο δάπεδο, ώστε να ορίζεται κατά τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο ο χώρος που έχει παραχωρηθεί για την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων.
Η τοποθέτηση ξύλινου δαπέδου απαγορεύεται σε πεζοδρόμια πλάτους μικρότερου των πέντε μέτρων, καθώς και σε πεζόδρομους. Εξαιρούνται τα πεζοδρόμια της λεωφόρου Νίκης, όπου η τοποθέτηση ξύλινου δαπέδου είναι υποχρεωτική.
Ζώνες ειδικών ρυθμίσεων
Παράλληλα προτείνονται οι ακόλουθες ειδικές ρυθμίσεις για συγκεκριμένες ζώνες στο κέντρο της πόλης:
1. Δεν θα χορηγούνται άδειες κατάληψης κοινόχρηστου χώρου για τραπεζοκαθίσματα στις οδούς Βενιζέλου (από τη λεωφόρο Νίκης μέχρι την Ερμού), Ίωνος Δραγούμη (από την Κουντουριώτου μέχρι την Ερμού), Μητροπόλεως (από την Ίωνος Δραγούμη έως τη Φιλικής Εταιρείας), Μανουσογιαννάκη και Δαγκλή (στον πεζόδρομο, κάτω από την οδό Τσιμισκή).
2. Δεν θα χορηγούνται άδειες κατάληψης κοινόχρηστου χώρου σε οδούς που βρίσκονται υπό ανάπλαση. Ο προς διάθεση κοινόχρηστος χώρος σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος πρέπει να προβλέπεται από το στάδιο της μελέτης, ενώ τα θέματα αυτά θα ρυθμίζονται με ειδική κανονιστική πράξη, η οποία θα εκδίδεται πριν από την ολοκλήρωση της ανάπλασης.
3. Στην περιοχή του κέντρου της πόλης που περικλείεται από την Κουντουριώτου, τη λεωφόρο Νίκης, τη Νικολάου Γερμανού, την Αγγελάκη, την Εγνατία, τη Δωδεκανήσου και τη Σαλαμίνος κοινόχρηστος χώρος θα παραχωρείται μόνο στο 20% του συνολικού αριθμού των καταστημάτων για κάθε πλευρά οικοδομικού τετραγώνου. Ο περιορισμός αυτός δεν ισχύει για τη λεωφόρο Νίκης, ενώ για τη Δωδεκανήσου ισχύει και για τις δύο πλευρές.
