Ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος, μείωση του κόστους παραγωγής, επιστημονική υποστήριξη των αγροτών, βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των αγροτικών προϊόντων είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της νέας πολιτικής που θα ακολουθήσει, με βάση τις μέχρι τώρα εξαγγελίες, το υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης.
Του Φώτη Κουτσαμπάρη
Ο πρώτος κύκλος επαφών που είχαν ο αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Βαγγέλης Αποστόλου και ο υφυπουργός Παναγιώτης Σγουρίδης με τους εκπροσώπους των αγροτών, των κτηνοτρόφων, των συνεταιρισμών, των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης και τους επιστήμονες έδειξε ότι οι βασικοί άξονες της νέας πολιτικής τυγχάνουν ευρύτερης αποδοχής. Υπάρχουν, ωστόσο, αιτήματα και προτάσεις που προβάλλει ο κάθε κλάδος, διεκδικώντας την υλοποίηση τους σε συγκεκριμένα χρονικά διαγράμματα.
Η πολιτική ηγεσία, κατά το δεκαήμερο από την ημέρα παροχής ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, έδωσε το στίγμα των προθέσεών της που καθορίζουν και τους άξονες του προγράμματος που θα εφαρμόσει. Έτσι, στα μέτρα ενίσχυσης του εισοδήματος των αγροτών και μείωσης του κόστους παραγωγής, που παρουσίασε ο Βαγγέλης Αποστόλου, συμπεριλαμβάνεται η κατάργηση του ΕΝΦΙΑ στα χωράφια, στους στάβλους και τις αποθήκες, καθώς και της φορολόγησης του αγροτικού εισοδήματος από το πρώτο ευρώ με συντελεστή 13%. Το αφορολόγητο καθαρό ατομικό εισόδημα 12.000 ευρώ, το οποίο θα μείνει εκτός της υποχρεωτικής τήρησης βιβλίων εσόδων-εξόδων. Το μειωμένο τιμολόγιο ηλεκτρικού ρεύματος και η σταδιακή κατάργηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης πετρελαίου, ώστε στο μέλλον να καθιερωθεί το αγροτικό πετρέλαιο. Η επαναφορά της 13ης σύνταξης στους χαμηλοσυνταξιούχους, που είναι το σύνολο των αγροτών.
Στα στοχευμένα μέτρα που αφορούν την παροχή ρευστότητας είναι η ρύθμιση των αγροτικών χρεών, η αναστολή πλειστηριασμών περιουσιακών στοιχείων αγροτών, ιδίως αυτών που σχετίζονται με την παραγωγική διαδικασία, η ίδρυση τράπεζας ειδικού σκοπού, ώστε να στηριχθεί η πρωτογενής παραγωγή, η μεταποίηση και η διάθεση των προϊόντων. Για την τεχνοκρατική στήριξη των αγροτών προβλέπεται η επαναφορά των δημόσιων υπηρεσιών στην ύπαιθρο, η δημιουργία ενός σύγχρονου δικτύου γεωργικών εφαρμογών και έρευνας στην περιφέρεια και σε κάθε δήμο στο οποίο θα υπηρετούν έμπειροι γεωτεχνικοί, αλλά και όλοι οι γεωτεχνικοί στην αρχή της επαγγελματικής τους καριέρας. Η ίδρυση τράπεζας γενετικού υλικού με έδρα τη Θεσσαλονίκη για τη διατήρηση και την προστασία των συλλογών γενετικού υλικού. Σημειώνεται ότι η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, από την πρώτη στιγμή ανάληψης καθηκόντων, συνεργάζεται στενά με το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΓΕΩΤΕΕ), στο οποίο παραχώρησε θέση στον έκτο όροφο του υπουργείου, δίπλα στους συμβούλους του, ενώ οι προτάσεις του επιστημονικού φορέα για τους βοσκότοπους συζητήθηκαν σε προχθεσινή (Παρασκευή) ευρεία σύσκεψη στο υπουργείο.
Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας θα επιδιωχθεί με την επιθετική προβολή των αγροτοδιατροφικών και αγροτοτουριστικών πλεονεκτημάτων της χώρας. Η ανταγωνιστικότητα θα αυξηθεί και με προστιθέμενη αξία, γιατί έχει υπολογιστεί ότι 1% προστιθέμενη αξία στο αγροτικό προϊόν σημαίνει τελικά 5% αύξηση στο αγροτικό ΑΕΠ. Επίσης, θα δημιουργηθεί τράπεζα γης, για την αξιοποίηση όχι μόνο της γης του δημοσίου αλλά και των ακινήτων αγροτικού χώρου. Όσον αφορά τα βοσκοτόπια, θα γίνει ορθή αποτύπωση των βοσκήσιμων γαιών με στόχο την ομαλή και απρόσκοπτη ροή των κοινοτικών πόρων.
ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΗΜΑΡΧΩΝ
Οι δήμαρχοι, μέσω της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), έχουν ζητήσει σε πρώτη φάση να αυξηθούν οι επιλέξιμες εκτάσεις - βοσκότοποι και να δοθεί τέλος στα προβλήματα των πληρωμών των οφειλομένων για τα έτη 2013 - 2014 στους γεωκτηνοτρόφους. Η ΚΕΔΕ ζήτησε ακόμη να στηριχθεί η τευτλοκαλλιέργεια, να αποζημιωθούν οι καλλιεργητές για το υπόλοιπο 40% της παραγωγής του 2014, να αποδοθούν οι αποζημιώσεις για τους αδιάθετους 20.000 τόνους παραγωγής και να ανακοινωθούν σύντομα τα σχέδια του υπουργείου, τόσο για την τευτλοκαλλιέργεια όσο και για την τιμολογιακή πολιτική. Επιπλέον αίτημα της ΚΕΔΕ είναι να δοθεί παράταση για την αδειοδότηση κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων πλέον της 12ης Μαρτίου 2015, καθώς και να πληρωθούν άμεσα οι βιοκαλλιεργητές για τα έτη 2013-2014.
Στις ανάγκες του κτηνοτροφικού τομέα εστιάζουν τις παρατηρήσεις τους και οι περιφερειάρχες, οι οποίοι έχουν επισημάνει τον κίνδυνο πλήρους κατάρρευσης του κτηνοτροφικού τομέα και την καθυστέρηση στη σύνταξη των προπαρασκευαστικών πράξεων των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης, που είναι αναγκαία προϋπόθεση για τη συνέχιση της καταβολής των εξισωτικών αποζημιώσεων στους κτηνοτρόφους αλλά και για τη συνέχιση στη νέα ΚΑΠ.
ΤΑ ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ
Τα πρώτα αιτήματα προς το υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης κατατέθηκαν από την Πανελλήνια Επιτροπή των Μπλόκων, την οργάνωση των αγροτών που πρόσκειται ως επί το πλείστον στην Παναγροτική Συσπείρωση (ΠΑΣΥ-ΚΚΕ). Αυτά τα αιτήματα θα προβληθούν από την επιτροπή σε δυναμικό συλλαλητήριο στο Κιλελέρ στις 15 Μαρτίου, με αφορμή τον ετήσιο εορτασμό.
Οι αγρότες των μπλόκων διεκδικούν να μην ισχύσουν οι περικοπές της νέας ΚΑΠ 2015 - 2020, οι οποίες οδηγούν, όπως λένε, σε παραπέρα μείωση ενισχύσεων σχεδόν κατά 50% σε σχέση με το 2013. Να μην ισχύσει η φορολόγηση με 13% από το πρώτο ευρώ και η προκαταβολή φόρου 27,5% για το 2015 και το αφορολόγητο οικογενειακό εισόδημα να διαμορφωθεί στις 20.000 ευρώ, που θα προσαυξάνεται κατά 5.000 ευρώ για κάθε παιδί. Να μη φορολογηθούν οι ενισχύσεις. Οι αγρότες λένε όχι στα λογιστικά βιβλία σε αγρότες με τζίρο ώς 40.000 ευρώ και ναι στη φορολόγηση των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων στο 45%. Να σταματήσουν οι δικαστικές διώξεις των αγροτών που δεν μπορούν να πληρώσουν τα χρέη τους στην εφορία, να μη γίνει κανένας πλειστηριασμός σπιτιού τους ή χωραφιού, συνολικής αντικειμενικής αξίας μέχρι 300.000 ευρώ.
Για την ελάφρυνσή τους από τις οφειλές, οι αγρότες ζητούν διαγραφή κάθε ποσού που αντιστοιχεί σε ανατοκισμό και κεφαλαιοποίηση τόκων, διάθεση άτοκων δανείων και κούρεμα σε ποσοστό 30% για ύψος δανείων μέχρι 200.000 ευρώ, που αφορούν την επαγγελματική τους δραστηριότητα. Να μη γίνεται παρακράτηση από τις εθνικές ενισχύσεις και της επιστροφής ΦΠΑ και πετρελαίου, για χρέη που έχουν οι αγρότες σε ΕΛΓΑ, ΟΓΑ, ΤΟΕΒ, ΓΟΕΒ, δήμους. Να χορηγείται αφορολόγητο αγροτικό πετρέλαιο, να μειωθεί η τιμή του αγροτικού ρεύματος κατά 50% και να καταργηθεί ο ΦΠΑ στα αγροτικά μέσα και εφόδια.
Η κατάργηση από φέτος των χαρατσιών του ΕΝΦΙΑ και η σφράγιση όλων των βιβλιαρίων του ΟΓΑ για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη χωρίς όρους και προϋποθέσεις, συμπεριλαμβάνονται επίσης στις προτάσεις των αγροτών. Ακόμη, αίτημα είναι να μην επιβαρυνθούν ούτε ένα ευρώ γεωργοί και κτηνοτρόφοι για την υποβολή των δηλώσεων του ΟΣΔΕ, που πρέπει να καταρτίζεται από τις υπηρεσίες του υπουργείου. Να μην εφαρμοστεί η παρακράτηση της ενίσχυσης 3% και να μην ισχύσει η κατάργηση της ενίσχυσης σε όσους καλλιεργούν 4 στρέμματα και κάτω. Οι αγρότες θέλουν τον ΕΛΓΑ κρατικό φορέα που θα καλύπτει και θα αποζημιώνει στο 100% της ζημιάς από όλες τις αιτίες καταστροφής σε φυτική, ζωική παραγωγή και πάγιο κεφάλαιο. Την άμεση επιστροφή του ειδικού φόρου καυσίμων για τα έτη 2013-14 και την άμεση πληρωμή των βιοκαλλιεργητών. Την εξόφληση των τευτλοπαραγωγών για το 2014, την επαναλειτουργία των εργοστασίων ζάχαρης και μέτρα στήριξης της τευτλοκαλλιέργειας, ώστε να καλύπτονται οι διατροφικές ανάγκες σε ζάχαρη.
ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΩΝ
Ο Σύνδεσμος Ελληνικής Κτηνοτροφίας (ΣΕΚ) παρουσίασε στο υπουργείο την κατάσταση στον κλάδο της κτηνοτροφίας και προτάσεις για τη λήψη μέτρων για τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξή του. Σύμφωνα με τον ΣΕΚ, η παραγωγή αγελαδινού γάλακτος σήμερα βρίσκεται στους 600.000 τόνους, βαίνει σημαντικά μειούμενη τα τελευταία χρόνια, ενώ οι ανάγκες της χώρας μας σε γάλα και τυροκομικά είναι 1.350.000 τόνοι. Η παραγωγή αιγοπρόβειου γάλακτος μειώθηκε κατά 100.000 τόνους τα τελευταία χρόνια, γεγονός που επηρέασε και την εγχώρια παραγωγή τυριών και ιδιαίτερα της φέτας. Η Ελλάδα παραμένει μαζικός εισαγωγέας στον τομέα του κρέατος. Σήμερα η ελληνική αγορά εισάγει το 80% τουλάχιστον του βοείου κρέατος, το 70% περίπου του χοίρειου κρέατος και το 15% του κρέατος ορνίθων. Χιλιάδες κτηνοτρόφοι έχουν εγκαταλείψει το επάγγελμά τους, ενώ πολλοί άλλοι βρίσκονται στα όρια της εγκατάλειψης. Αυτό συμπαρασύρει και χιλιάδες επιχειρήσεις άλλων τομέων της οικονομίας που εξαρτώνται από την παραγωγή ζωικών προϊόντων και φέρνει στην ανεργία χιλιάδες εργαζόμενους σε αυτές.
Ο ΣΕΚ ζητά να προχωρήσει άμεσα η σύνταξη των προσωρινών διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης με τη μέριμνα των οικείων κτηνοτροφικών οργανώσεων. Να αντικατασταθούν όλα τα στρέμματα που απεντάχθηκαν με άλλες επιλέξιμες εκτάσεις για την απρόσκοπτη και χωρίς προβλήματα είσπραξη των ενισχύσεων. Να γίνεται έλεγχος και εκρίζωση ζωονόσων, με προτεραιότητα στην αντιμετώπιση του καταρροϊκού πυρετού και να στηριχθούν οι κτηνοτρόφοι που επλήγησαν.
Η επαναφορά της διάρκειας ζωής του φρέσκου γάλακτος στις 5 ημέρες και η υποχρεωτική αναγραφή της χώρας προέλευσης της πρώτης ύλης στα γάλατα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, είναι στα μέτρα που προτείνουν επίσης οι κτηνοτρόφοι. Προτείνεται ακόμη να δοθούν τα 40 εκατ. ευρώ που προβλέπει η νέα ΚΑΠ για την ανάπτυξη της καλλιέργειας πρωτεϊνούχων κτηνοτροφικών ψυχανθών και όχι μόνο 6,8 εκατ. ευρώ, όπως πρότεινε η απελθούσα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Σκοπός είναι η μείωση της εξάρτησης από εισαγωγές ζωοτροφών και κυρίως σόγιας. Στα φορολογικά θέματα ζητούν μείωση των αυξημένων φορολογικών συντελεστών και των άλλων επιβαρύνσεων, ρύθμιση των κτηνοτροφικών χρεών και εξασφάλιση ρευστότητας, δημιουργία εργαλείου χρηματοδότησης των αγροτών και κτηνοτρόφων ή Τράπεζα ειδικού σκοπού (νέα Αγροτική Τράπεζα) για τη χρηματοδότηση των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων με χαμηλό επιτόκιο. Στα μέτρα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της κτηνοτροφίας που προτείνει ο ΣΕΚ είναι ο έλεγχος της αγοράς και η αντιμετώπιση των ελληνοποιήσεων αγροτικών προϊόντων, η κατάρτιση εθνικού σχεδίου γενετικής βελτίωσης και αξιοποίησης των φυλών των αγροτικών ζώων, η δημιουργία κτηνοτροφικών ζωνών κατάλληλης έκτασης και εξασφάλιση υποδομών, κίνητρα για σύνδεση κτηνοτροφικής παραγωγής με τουρισμό.
ΤΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΗΣ ΠΑΣΕΓΕΣ
Η Πανελλήνια Συνομοσπονδία Ενώσεων Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΠΑΣΕΓΕΣ) υποστηρίζει ότι το θεσμικό πλαίσιο που αφορά την οργάνωση και τη λειτουργία των συνεταιρισμών πρέπει να τροποποιηθεί, διότι δεν είναι δυνατόν να εφαρμοσθεί στην πράξη και σε δεύτερο στάδιο να συνταχθεί και να ψηφιστεί νέος νόμος, που θα ανταποκρίνεται στις σημερινές απαιτήσεις του αγροτικού τομέα. Οι γενικότερες εξαγγελίες του Βαγγέλη Αποστόλου σε μεγάλο μέρος φαίνεται να βρίσκουν σύμφωνη την ΠΑΣΕΓΕΣ, ωστόσο η οργάνωση κατέθεσε υπόμνημα στον αναπληρωτή υπουργό με την υφιστάμενη κατάσταση του αγροτικού τομέα και τους συνεταιρισμούς και με προτάσεις πολιτικής για τον πρωτογενή τομέα. Περιγράφοντας την κατάσταση στον αγροτικό τομέα, η συνεταιριστική οργάνωση αναφέρει ότι οι έλληνες αγρότες, που αντιπροσωπεύουν το 10% του πληθυσμού, έχουν περιέλθει σε δεινή οικονομική θέση την τελευταία δεκαετία και το αγροτικό εισόδημα από το 2006 στο 2013 μειώθηκε κατά 27,3%. Το αγροτικό εισόδημα έχει υποστεί πρόσθετη μείωση που υπερβαίνει συνολικά το 1,5 δισ. ευρώ για κάθε ένα από τα δύο τελευταία χρόνια (2013, 2014) εξαιτίας λόγων, όπως η απομείωση της επιστροφής ΦΠΑ, ειδικού φόρου κατανάλωσης, απομείωσης συντάξεων ΟΓΑ (επιπλέον της ποσοτικής μείωσης της παραγωγής και της μείωσης των τιμών πώλησης των αγροτικών προϊόντων). Την ίδια ώρα, μεγάλη είναι η αύξηση του κόστους αγροτικής παραγωγής την πενταετία 2009-2013 και υπερβαίνει το 13%.
Στην πρόταση που καταθέτει για πολιτική αγροτικής γης, η ΠΑΣΕΓΕΣ επισημαίνει ότι είναι προτεραιότητα η δημιουργία ενός εθνικού αγροτικού κτηματολογίου με στόχο την κατοχύρωση της ιδιοκτησίας των εκτάσεων που έχουν, εδώ και πολλά χρόνια, παραχωρηθεί στους αγρότες και καλλιεργούνται. Είναι χαρακτηριστικό ότι 560.000 μη κατά κύριο επάγγελμα αγρότες διαθέτουν 3,4 εκατ. αγροτεμάχια συνολικής έκτασης 21 εκατ. στρμ. και 240.000 κατά κύριο επάγγελμα αγρότες διαθέτουν 2,7 εκατ. αγροτεμάχια, συνολικής έκτασης 35 εκατ. στρμ.
Η συνεταιριστική οργάνωση υποστηρίζει επίσης ότι η ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων στον αγροτικό τομέα αποτελεί προϋπόθεση για την ύπαρξη και την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα στη χώρα μας. Ακόμη ότι πρέπει να γίνουν ενέργειες για την αύξηση στην προστιθέμενη αξία των αγροτικών προϊόντων. Χαρακτηρίζει απόλυτα αναγκαίο να αντιμετωπιστεί το έλλειμμα εγχώριου γενετικού και πολλαπλασιαστικού υλικού και η απεξάρτηση της χώρας και των αγροτών από το ολιγοπωλιακό καθεστώς προμήθειας του υλικού αυτού, έτσι ώστε να αναπτυχθεί άλλη μια σημαντική γεωργική δραστηριότητα με σημαντικό οικονομικό όφελος για τον αγροτικό τομέα.
Η ΠΑΣΕΓΕΣ προτείνει μέτρα για την προβολή και την προώθηση αγροτικών προϊόντων. Σύμφωνα με αυτά, η βάση της πολιτικής για την προώθηση θα πρέπει να αναφέρεται στα σημαντικά αγροτικά προϊόντα και να συνδυάζεται, όπου αυτό είναι δυνατόν, με το τουριστικό μας προϊόν. Ο έλεγχος και η εποπτεία της αγοράς των διατροφικών προϊόντων θεωρούνται απαραίτητα για τη διαφάνεια των συναλλαγών. «Η υιοθέτηση του καθολικού ηλεκτρονικού τιμολογίου και του καθολικού συστήματος ιχνηλασιμότητας των αγροδιατροφικών προϊόντων θα μπορούσε να είναι η απάντηση σε ζητήματα αδιαφάνειας, φοροδιαφυγής και πάταξης των ελληνοποιήσεων, έτσι ώστε και το κράτος να έχει έσοδα και οι αγρότες και οι αγροτικές οργανώσεις να προστατεύονται από τον αθέμιτο ανταγωνισμό», σύμφωνα με την ΠΑΣΕΓΕΣ. Η συνεταιριστική οργάνωση επισημαίνει τα φορολογικά αιτήματα και την ανάγκη ρευστότητας των αγροτών.
