Σημαντική αύξηση τουριστών που μετέβησαν οδικώς στη χώρα μας σημειώθηκε πέρυσι, με τη Θεσσαλονίκη να είναι στις πρώτες θέσεις επιλογής για διανυκτέρευση στη Βόρεια Ελλάδα.
Του Φώτη Κουτσαμπάρη
Παράλληλα με το κύμα επισκεπτών, ιδιαίτερα στην Κεντρική Μακεδονία, αυξάνονται ο αριθμός των τουριστικών καταλυμάτων, η πληρότητα κλινών, η κίνηση και τα έσοδα στα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους.
Το 2013 έφερε θετικά αποτελέσματα στον τουρισμό στη ζώνη των περιοχών που εξυπηρετούνται από τον αυτοκινητόδρομο της Εγνατίας οδού (Ήπειρος, Δυτική Μακεδονία, Κεντρική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Θεσσαλία). Ο αριθμός των αφίξεων στη ζώνη αυτή πέρυσι έφτασε τα 6.091.364 σε σύνολο 17.919.580 επισκεπτών σε όλη τη χώρα, με το 74,29% να έχει αφιχθεί οδικώς. Οι αφίξεις στο αεροδρόμιο «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης ήταν 908.005 και παρουσίασαν αύξηση μεγαλύτερη του 10% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Οι σιδηροδρομικές αφίξεις μέσω του Προμαχώνα, που αποτελεί τη μόνη είσοδο στη Βόρεια Ελλάδα, εμφάνισαν μείωση, ενώ από το λιμάνι της Ηγουμενίτσας ήρθαν 373.186 επισκέπτες, περισσότεροι κατά 3,61% από την προηγούμενη χρονιά.
Οι οδικές αφίξεις παρουσίασαν σταδιακή αύξηση την περίοδο 2008-2011 (της τάξης του 22,68%), μικρή μείωση κατά τη διάρκεια του 2011-2012 (-1,85%) και μεγάλη αύξηση τη διετία 2012-2013 (28,81%). Πιο αναλυτικά στους σταθμούς Ευζώνων και Κακκαβιάς καταγράφηκε μείωση των αφίξεων το 2008-2009 (-1,67% και -5,27% αντίστοιχα) και σταδιακή αυξητική πορεία μέχρι και το 2013 (ο σταθμός Ευζώνων παρουσίασε αύξηση των αφίξεων 146,23% και ο σταθμός Κακκαβιάς 103,67% κατά την περίοδο 2009-2013). Ο σταθμός Κήπων παρουσίασε πολύ μεγάλη αύξηση την περίοδο 2008-2010 (174,48%), μείωση τα έτη 2010-2012 (-11%) και μεγάλη αύξηση την περίοδο 2012-2013 (50,30%). Στο σταθμό Προμαχώνα παρατηρούνται αρκετές διακυμάνσεις κατά την περίοδο 2008-2013. Αξιοσημείωτη είναι η μείωση κατά 20,52% των επισκεπτών την περίοδο 2011-2012 και η αύξηση κατά 49,52% την περίοδο 2012-2013. Το 2013 από το συνοριακό σταθμό Ευζώνων εισήλθαν στην Ελλάδα 1.905.665 επισκέπτες, από το σταθμό Κακκαβιάς 290.263, από τους Κήπους 522.900 και από τον Προμαχώνα 565.014.
Τα παραπάνω στοιχεία προέκυψαν μεταξύ άλλων από έρευνα που έκανε το Παρατηρητήριο της «Εγνατίας Οδού Α.Ε.» σχετικά με τους σημαντικούς τόπους τουριστικού ενδιαφέροντος στη ζώνη επιρροής του αυτοκινητόδρομου που είναι προσπελάσιμοι μέσω κάποιου κόμβου του. Η έρευνα προσδιόρισε τη θέση, τη χρονοαπόσταση από τον πλησιέστερο κόμβο της Εγνατίας, τον αριθμό των επισκεπτών στους χώρους αυτούς, όπου διατίθενται επίσημα στοιχεία, και τη συνολική τουριστική κίνηση ανά νομό. Σκοπός της έρευνας ήταν να διαπιστωθούν οι επιδράσεις της Εγνατίας οδού στην προσπελασιμότητα των τουριστικών τόπων και κατά συνέπεια να αναδειχθούν οι τουριστικοί πόροι της περιοχής επιρροής του αυτοκινητόδρομου.
ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΕΙΣ ΣΤΑ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΑ
Η μελέτη του Παρατηρητηρίου έδειξε ότι την περίοδο 2007-2012 η Κεντρική Μακεδονία συγκεντρώνει το 61,06% του συνόλου των διανυκτερεύσεων της ζώνης επιρροής της Εγνατίας οδού και το 11,63% του συνόλου της χώρας (το 2012 είχε 7.686.082 διανυκτερεύσεις). Σχετικά με τους νομούς κυριαρχεί ο νομός Χαλκιδικής με 34,72% στο σύνολο της ζώνης, καλύπτοντας ουσιαστικά περισσότερο από το ¼ του συνόλου των διανυκτερεύσεων σε αυτήν (το 2012 είχε 4.495.541 διανυκτερεύσεις), ενώ σε επίπεδο χώρας συγκεντρώνει το 6,62%. Οι υπόλοιποι νομοί που ξεχωρίζουν από κάθε περιφέρεια ως προς τη συμμετοχή τους στο σύνολο της ζώνης είναι οι νομοί Θεσσαλονίκης (15,53%, 1.992.350 διανυκτερεύσεις), Μαγνησίας (10,01%), Καβάλας (6,76%), Ιωαννίνων (3,41%) και Καστοριάς (1,05%). Τα χαμηλότερα ποσοστά διανυκτερεύσεων εμφανίζουν οι νομοί Κιλκίς (0,22%, 22.204 διανυκτερεύσεις) και Γρεβενών (0,30%, 3.420), οι οποίοι είχαν τις λιγότερες αφίξεις την περίοδο 2007-2012.
Αύξηση στις διανυκτερεύσεις παρουσιάζουν οι νομοί Θεσσαλονίκης, Έβρου, Θεσπρωτίας, Σερρών και Χαλκιδικής. Όσον αφορά τους νομούς με αρνητικές μεταβολές τη συγκεκριμένη περίοδο, τη μικρότερη αρνητική τάση εμφανίζει ο νομός Πιερίας (-1,23%) και τη μεγαλύτερη ο νομός Γρεβενών (-91,91%).
Στο διάστημα 2007-2012 σε όλες τις περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας αυξήθηκε ο αριθμός των τουριστικών καταλυμάτων. Σε απόλυτους αριθμούς τα περισσότερα καταλύματα διαθέτει η Κεντρική Μακεδονία (συνολικά 1.263), ενώ τα λιγότερα η Δυτική Μακεδονία (123). Σε επίπεδο νομών οι περισσότεροι παρουσίασαν αυξητική τάση, με το νομό Κιλκίς να σημειώνει τη μεγαλύτερη αύξηση καταλυμάτων (35,71%, σύνολο 19 καταλύματα). Οι νομοί που παρουσίασαν μείωση ήταν Χαλκιδικής (-2,81%, 554 καταλύματα) και Λάρισας (-8,16%, 45 καταλύματα). Ο νομός Χαλκιδικής διαθέτει σε απόλυτο αριθμό τις περισσότερες μονάδες καταλυμάτων για τη συγκεκριμένη περίοδο.
Αναφορικά με την πληρότητα των κλινών, η Κεντρική Μακεδονία διαθέτει το μεγαλύτερο ποσοστό μέσης πληρότητας (47,80%), ενώ το χαμηλότερο εμφανίζει η περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας (25,10%). Σε επίπεδο νομών, μεγαλύτερο ποσοστό μέσης πληρότητας εμφανίζει, όπως αναμένεται, ο νομός Χαλκιδικής με ποσοστό 58,22%, ο οποίος είναι και ο μόνος που παρουσιάζει μέση πληρότητα πάνω από 50%. Στις χαμηλότερες θέσεις βρίσκονται οι νομοί Γρεβενών (14,25%) και Κιλκίς (14,83%).
ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΣΕ ΜΟΥΣΕΙΑ
Η έρευνα του Παρατηρητηρίου της «Εγνατίας Οδού» έδειξε ότι τα περισσότερα εισιτήρια σε επίπεδο περιφερειών κόβονται στα μουσεία της Κεντρικής Μακεδονίας και ανέρχονται κατά μέσο όρο στα 182.183 ετησίως, τα οποία αντιστοιχούν στο 6,44% στο σύνολο της χώρας και στο 70,10% στο σύνολο της ζώνης επιρροής της Εγνατίας οδού.
Στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας σημειώνεται σταδιακή μείωση της κίνησης στα μουσεία μέχρι το 2010 και μεγάλη μείωση τον επόμενο χρόνο. Στη συνέχεια όμως καταγράφεται συνεχής αύξηση, με αξιοσημείωτη αυτή του 2011-2012, η οποία κατά κύριο λόγο οφείλεται στην πολύ μεγάλη αύξηση της επισκεψιμότητας στους νομούς Ημαθίας και Θεσσαλονίκης. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι κατά την περίοδο 2011-2012 οι μόνοι νομοί που εμφανίζουν μείωση στην κίνηση των επισκεπτών μουσείων είναι οι Πιερίας και Χαλκιδικής. Ο νομός Χαλκιδικής μάλιστα είναι ο μόνος της περιφέρειας που εμφανίζει μείωση και την περίοδο 2012-2013.
Ο νομός Θεσσαλονίκης παρουσίασε αύξηση στην κίνηση στα μουσεία 225,30% (270.224 εισιτήρια το 2013) και ο νομός Ημαθίας 120,27% (7.705). Το Μουσείο του Λευκού Πύργου είναι το μόνο που παρουσιάζει συνεχή και αξιοσημείωτη αύξηση από το 2008 και έπειτα, χρονιά κατά την οποία επαναλειτούργησε (115.199 εισιτήρια το 2013). Ο αριθμός των εισιτηρίων μειώθηκε κατά το ήμισυ ή και περισσότερο την περίοδο 2007-2013 στους νομούς Σερρών (-53,05%) και Χαλκιδικής (-95,19%), ο οποίος σημειώνει τη μεγαλύτερη με διαφορά μείωση ενδεχομένως λόγω της σταδιακής μείωσης της προσέλευσης στο μουσείο του Πολύγυρου σε όλη την εξεταζόμενη περίοδο (το 2012 και το 2013 δεν παρουσιάζει καθόλου επισκεψιμότητα) αλλά και στον Πύργο του Προσφορίου (το 2013 δεν παρουσιάζει καθόλου επισκεψιμότητα).
Οι εισπράξεις των μουσείων μετά το 2012 (περίοδος 2012-2013) στη ζώνη επιρροής της Εγνατίας οδού παρουσιάζουν σημαντική αύξηση, της τάξης του 24,71%. Το σύνολο των εσόδων της ζώνης ανήλθε στις 625.739 ευρώ το 2013. Η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας εμφανίζει τις μεγαλύτερες εισπράξεις και κατά μέσο όρο αλλά και κατ’ έτος, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 83,35% του συνόλου της ζώνης για την περίοδο 2007-2013.
Σε επίπεδο νομών στη Βόρεια Ελλάδα τη μεγαλύτερη αύξηση εισπράξεων (87,15%) καταγράφει ο νομός Ημαθίας (2.708 ευρώ το 2013) λόγω του αρχαιολογικού μουσείου της Βέροιας. Άλλοι τέσσερις νομοί εμφανίζουν αύξηση των εισπράξεών τους και συγκεκριμένα οι νομοί Θεσσαλονίκης (51,87%, 432.637 ευρώ), Μαγνησίας (49,58%), Καβάλας (30,05%) και Ιωαννίνων (7,79%). Όλοι οι υπόλοιποι νομοί κατέγραψαν μείωση, η οποία κυμαίνεται από -9,44% (νομός Δράμας) μέχρι -94,89% (νομός Χαλκιδικής).
OI ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟI ΧΩΡΟI
Ποσοστό 66,13% στο σύνολο της ζώνης επιρροής της Εγνατίας οδού και 2,88% στο σύνολο της χώρας καταγράφει η επισκεψιμότητα των αρχαιολογικών χώρων στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Σε επίπεδο νομών ξεχωρίζουν από πλευράς απόλυτων αριθμών οι νομοί Ημαθίας λόγω του αρχαιολογικού χώρου της Βεργίνας (το 2013 κόπηκαν 171.848 εισιτήρια) και Πιερίας (35,45%).
Όσον αφορά τις εισπράξεις των αρχαιολογικών χώρων, την περίοδο 2007-2013 στο σύνολο της ζώνης της Εγνατίας οδού σημειώνεται αύξηση (8,70%) σε αντίθεση με το σύνολο της χώρας, όπου καταγράφεται μείωση (-8,68%). Το σύνολο των εσόδων της ζώνης ανήλθε πέρυσι στο 1.066.294 ευρώ.
Όσον αφορά τους νομούς της ζώνης, η πλειονότητά τους την περίοδο 2007-2013 σημειώνει μείωση. Εξαίρεση αποτελούν ο νομός Ημαθίας που εμφανίζει αύξηση των εισπράξεών του της τάξης του 2,79% (έσοδα 557.916 ευρώ το 2013) και ο νομός Χαλκιδικής με 402,40% (έσοδα 141.651 ευρώ το 2013)λόγω του ότι στους αρχαιολογικούς χώρους του προστέθηκε από το 2012 και μετά το Σπήλαιο Πετραλώνων. Τη μεγαλύτερη μείωση κατέγραψαν οι νομοί Πρέβεζας (-72,33%) και Πέλλας (-40,54%).
