Τις δραματικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην περιοχή της Θεσσαλονίκης αποτυπώνει έρευνα της εταιρείας To the Point, η οποία διεξήχθη στο διάστημα 20-21 Ιανουαρίου στην πόλη.
Επιμέλεια ΝΙΚΟΣ ΗΛΙΑΔΗΣ
Από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει ότι η περιοχή επιστρέφει ολοταχώς στη δεκαετία του ’50 και του ’60, όταν μια πολύ σημαντική μερίδα του ενεργού πληθυσμού έπαιρνε τον δρόμο της ξενιτιάς για να αναζητήσει δουλειά και ένα καλύτερο αύριο. Το φαινόμενο αυτό δυστυχώς αναβιώνει και πάλι, με τους Θεσσαλονικείς να παίρνουν τους γνώριμους δρόμους της ξενιτιάς, με βασικούς προορισμούς τη Γερμανία και την Αυστραλία. Από την ίδια έρευνα προκύπτει επίσης ότι οι Θεσσαλονικείς διαφωνούν με τη διαφαινόμενη προσπάθεια υποβάθμισης ή και κατάργησης της ΕΡΤ-3. Διαφωνούν επίσης με την πρόταση για το ολιγοήμερο κλείσιμο των σχολείων την περίοδο της Αποκριάς, ενώ αντιθέτως συμφωνούν με την κατάργηση του 25ευρου για εισαγωγή στα νοσοκομεία και τη μετακύλιση του κόστους στους καπνιστές.
ΣΤΗΝ ΞΕΝΙΤΙΑ ΓΙΑ ΔΟΥΛΕΙΑ
Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το εύρημα της έρευνας που δείχνει ότι σχεδόν ένας στους τρεις Θεσσαλονικείς έχει αυτή την περίοδο εμπειρία μετανάστευσης στον πολύ στενό οικογενειακό κύκλο του. Το γεγονός πιστοποιεί ότι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του ενεργού δυναμικού της περιοχής έχει ήδη πάρει τον δρόμο της ξενιτιάς ή ετοιμάζεται να μεταναστεύσει για λόγους καθαρά βιοποριστικούς. Ειδικότερα, στο ερώτημα “Έχει κάποιο στενό μέλος (συγγένεια α’ βαθμού) της οικογένειάς σας μεταναστεύσει το τελευταίο διάστημα ή σκοπεύει να μεταναστεύσει σύντομα;”, “ναι” απαντά το 28,8%, δηλαδή περίπου ένας στους 3,5. (Βλέπε γράφημα 1). Απ’ όσους μάλιστα έχουν ήδη μεταναστεύσει σχεδόν τέσσερις στους δέκα (για την ακρίβεια το 38,3%) κατευθύνθηκε προς τη Γερμανία και ακολουθούν η Μεγάλη Βρετανία (15,5%), η Αυστραλία (6,9%), η Ολλανδία (5,6%), οι ΗΠΑ (5%), η Σουηδία (3,9%), η Ελβετία (2,9%), ο Καναδάς (2,3%), η Νορβηγία (1,5%) κ.ά.
Βασική αιτία για τη μετανάστευση είναι η εκτίναξη της ανεργίας στην περιοχή. Συγκεκριμένα, σχεδόν επτά στους δέκα, για την ακρίβεια το 70,8%, δηλώνουν ως αιτία μετανάστευσης την εύρεση εργασίας. Ένα 16,2% φεύγει εκτός συνόρων για σπουδές, επαγγελματικοί λόγοι (μετάθεση, προαγωγή κλπ.) ευθύνονται για τη μετανάστευση του 10,4% και 2,7% μεταναστεύει για προσωπικούς λόγους.
Οι οικονομικοί λόγοι και ειδικότερα η δραματική αύξηση της ανεργίας ως αιτίες για τη μετανάστευση πιστοποιούνται και από το προφίλ των Θεσσαλονικέων οι οποίοι έχουν ήδη φύγει ή ετοιμάζονται να μεταναστεύσουν. Ειδικότερα, από αυτούς σχεδόν έξι στους δέκα (για την ακρίβεια το 57,1%) δηλώνουν πως ήταν για καιρό άνεργοι. Ένα άλλο 17% πέρασε πρόσφατα στην ανεργία (το 8,1% επειδή έκλεισε πρόσφατα η εταιρεία στην οποία εργαζόταν, το 7,6% επειδή έληξε πρόσφατα η σύμβαση εργασίας που είχε και το 1,3% είχε μόλις απολυθεί). Από αυτούς που έφυγαν ή ετοιμάζονται να φύγουν μόλις το 21,1% είχε δουλειά και μεταναστεύει αναζητώντας κάτι καλύτερο.
“ΟΧΙ” ΣΤΗ ΛΕΥΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Η απόφαση της κυβέρνησης να μεταθέσει για το επόμενο έτος την ενδεχόμενη εφαρμογή του μέτρου της λεγόμενης “λευκής εβδομάδας”, δηλαδή της ολιγοήμερης διακοπής των μαθημάτων την περίοδο της Αποκριάς, φαίνεται μάλλον ορθή, καθώς, όπως αποδεικνύεται από την έρευνα, η ιδέα δεν φαίνεται να ενθουσιάζει, τουλάχιστον τους Θεσσαλονικείς. Συγκεκριμένα, υπέρ της υιοθέτησης του μέτρου τάσσονται μόλις δύο στους δέκα (19%), ενώ σχεδόν έξι στους δέκα (60,9%) δηλώνουν αντίθετοι. Περισσότερους οπαδούς έχει το μέτρο στις νεαρές ηλικίες (24,4% στις ηλικίες 18-34), ενώ τις περισσότερες αντιρρήσεις (73,7%) εκφράζει η ηλικιακή ομάδα 45-54. Εξίσου επιφυλακτικές εμφανίζονται και άλλες ηλικίες (π.χ. 60,5% στην κλίμακα 35-44) που έχουν παιδιά στα σχολεία.
“ΝΑΙ” ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΟΥ 25ΕΥΡΟΥ
Σύμφωνους βρίσκει τους πολίτες η απόφαση της κυβέρνησης να πάρει πίσω το μέτρο του εισιτηρίου των 25 ευρώ για εισαγωγή στα νοσοκομεία, μετακυλίοντας το κόστος προς τους καπνιστές. Υπέρ αυτής της διευθέτησης τάσσεται το 67,7% των ερωτηθέντων (μεταξύ αυτών και το 64,1% των καπνιστών), ενώ διαφωνεί μόλις το 22,3% (31,9% των καπνιστών). Βεβαίως, καπνιστές δηλώνουν σχεδόν τέσσερις στους δέκα (για την ακρίβεια το 37,7%), σε αντίθεση με το 61,2% που δηλώνουν ότι δεν καπνίζουν. Οι πιο θεριακλήδες είναι στις ηλικίες 18-44 ετών, ισομερώς κατανεμημένοι στα δύο φύλα.
Η ΓΝΩΜΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΤ-3
Ενδιαφέροντα χαρακτηρίζονται τα ευρήματα ως προς την τύχη της ΕΡΤ-3, η οποία σίγησε από τις 11 Ιουνίου 2013. Σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, πρόθεση της κυβέρνησης είναι στη θέση τής έως πρότινος αυτόνομης ΕΡΤ-3 να λειτουργήσει μια εξαιρετικά υποβαθμισμένη υποδιεύθυνση, η οποία σε επίπεδο δημοσιογραφικού έργου θα ισοδυναμεί με ένα ανταποκριτικό γραφείο της δημόσιας τηλεόρασης (ή άλλως ΝΕΡΙΤ, όπως θα ονομάζεται). Η προοπτική αυτή βρίσκει αντίθετους τους Θεσσαλονικείς, όχι όμως με συντριπτικά ποσοστά. Ειδικότερα, στο ερώτημα “Η κυβέρνηση αποφάσισε να καταργήσει τη δημόσια τηλεόραση και να την αντικαταστήσει με ένα νέο φορέα με λιγότερο δυναμικό και περιορισμένες λειτουργίες. Εσείς συμφωνείτε ή διαφωνείτε;” το 46,2% απάντησε ότι διαφωνεί, έναντι 36,2% που δηλώνει πως συμφωνεί.
Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
Η δημοσκόπηση ήταν τηλεφωνική, διεξήχθη από την εταιρεία ερευνών To the Point, στο διάστημα 20 και 21 Ιανουαρίου, σε δείγμα 931 ατόμων, άνδρες και γυναίκες άνω των 18 ετών, κατοίκους του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης.
ΝΕΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ Στο εξωτερικό βρίσκουν δουλειά και αναγνώριση
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
Σπούδασαν, έκαναν όνειρα, το πάλεψαν πολύ για να μείνουν στην Ελλάδα. Η απόφαση να μεταναστεύσουν δεν ήταν εύκολη, όπως δεν ήταν εύκολο το νέο ξεκίνημα σε μια άλλη χώρα. Κι ας βλέπουν ότι εκεί -στην Αγγλία, στο Βέλγιο, στην Ελβετία ή όπου αλλού- η αξία αναγνωρίζεται και επιβραβεύεται.
Η λέξη “ξενιτιά” εκμοντερνίστηκε και έγινε “brain drain” - που σημαίνει διαρροή εγκεφάλων, φυγή των νέων και μορφωμένων ανθρώπων, που η ίδια η χώρα τους τους “διώχνει”. Ο Μαρκ Μαζάουερ, καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, χαρακτήρισε αυτό το φαινόμενο τη “μεγαλύτερη τραγωδία της ελληνικής κρίσης”, γιατί “μια ολόκληρη γενιά κινδυνεύει να χαθεί” και γιατί “η φυγή των προικισμένων αυτών μυαλών θα καθυστερήσει ακόμα περισσότερο την ανάκαμψη της οικονομίας” (“Καθημερινή” 14/11/2013).
Έρευνες για το φαινόμενο του brain drain δείχνουν ότι επτά στους δέκα νέους μετανάστες είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού, ενώ δύο στους τρεις φεύγουν είτε λόγω ανεργίας είτε ελλείψει προοπτικής στην Ελλάδα. “Είναι ένα γλυκόπικρο αίσθημα” περιγράφει στη “ΜτΚ” ο γιατρός Χρήστος Χαϊντούτης - παρόλο που λίγο πριν τη συνομιλία μας έμαθε ότι πήρε προαγωγή στο νοσοκομείο όπου δουλεύει, στην Αγγλία, μόλις τέσσερις μήνες μετά την πρόσληψή του. Μπορεί η νοσταλγία να μη γιατρεύεται, όμως ο γιατρός βλέπει ότι εκεί η δουλειά του αναγνωρίζεται. Ένας εξίσου σημαντικός λόγος που κάνει τον εκπαιδευτικό Κώστα Μεσημερλή να μη νιώθει ακόμη την ανάγκη να γυρίσει στην Ελλάδα είναι ότι στη χώρα όπου ζει τώρα “νιώθεις ότι υπάρχει ένα κράτος που σέβεται τον πολίτη, βλέπεις μια ανταπόδοση, δεν αισθάνεσαι επί ξύλου κρεμάμενος”. Δεν είναι όλα ρόδινα βέβαια, ο τρόπος ζωής κάποιες φορές είναι “απλά να επιβιώνεις”, όπως λέει η σεφ Ισαβέλλα Κασδοβασίλη, όμως και η ίδια θα παραμείνει στο εξωτερικό μέχρι να εξασφαλίσει ότι θα μπορεί να ζει αξιοπρεπώς στην Ελλάδα. “Δυστυχώς τα πράγματα στην Ελλάδα είναι ακόμη πολύ ρευστά, οι μισθοί χαμηλοί, οι ώρες εργασίας ατελείωτες, οι απαιτήσεις εξωπραγματικές, η φορολογία δυσβάσταχτη και οι παροχές μηδενικές”, λέει και η σχεδιάστρια επίπλων Νάντια Χατζή.
Το μόνο θετικό που μπορεί να προκύψει από αυτή τη μεγάλη απώλεια είναι ότι “όσοι επαναπατριστούν θα μεταφέρουν στην Ελλάδα την τεχνογνωσία και την εμπειρία που έχουν αποκτήσει στο εξωτερικό”, όπως ελπίζει ο Γιάννης Αλμπανούδης. Αρκεί βέβαια να επιστρέψουν...
Χρήστος Χαϊντούτης, 40 ετών, γιατρός, εργάζεται σε νοσοκομείο στην Αγγλία
Ο Χρήστος Χαϊντούτης σπούδασε ιατρική στο ΑΠΘ και επί έξι χρόνια ειδικεύτηκε στο “424” στρατιωτικό νοσοκομείο και στο νοσοκομείο “Παπαγεωργίου”, ως αναισθησιολόγος και εντατικολόγος. Έπειτα από δεκαέξι χρόνια σπουδών, άρχισε να δουλεύει στο ΕΣΥ, όμως η Ελλάδα ήταν πλέον βαθιά μέσα στην κρίση. Οι προοπτικές για τους νέους γιατρούς ήταν πενιχροί μισθοί, ατέλειωτες ώρες απλήρωτων εφημεριών και κυρίως εργασιακή ανασφάλεια. Υπέβαλε το βιογραφικό του σε νοσοκομεία της Μ. Βρετανίας και τον κάλεσαν αμέσως για συνέντευξη. Από το φθινόπωρο του 2013 εργάζεται στο νοσοκομείο της κομητείας Σάρεϊ και μέσα σε μερικούς μήνες προήχθη σε αναπληρωτή επιμελητή. “Οι λόγοι που αποφάσισα να φύγω είναι λίγο πολύ κοινοί για όλους: ανασφάλεια, απογοήτευση μετά από τόσα χρόνια σπουδών και κόπων... Εδώ τουλάχιστον αμείβομαι για ό,τι κάνω και δεν νιώθω τόσο αναλώσιμος. Κάθε τι που κάνω αναγνωρίζεται και προστίθεται θετικά στην άποψή τους για μένα”.
Κώστας Μεσημερλής, 34 ετών, εκπαιδευτικός, εργάζεται σε σχολείο στην Ελβετία
Ο Κώστας Μεσημερλής σπούδασε μαθηματικός στο ΑΠΘ και δούλευε σε ιδιωτικό σχολείο στη Θεσσαλονίκη. Το καλοκαίρι του 2011 ειδοποιήθηκε ότι δεν θα ανανεωθεί η σύμβασή του, αλλά βρήκε δουλειά στη Γενεύη για τους θερινούς μήνες. “Εκείνο το χειμώνα, 2011-2012, έστελνα βιογραφικά σε Ελλάδα και Ελβετία για να δω τι μπορώ να κάνω”. Το καλοκαίρι του 2012 επέστρεψε στη Γενεύη, αυτή τη φορά για να εργαστεί όλη τη σχολική χρονιά. “Έκτοτε, νιώθω πολύ καλύτερα εδώ. Πέρα από τις αποδοχές, που είναι σαφέστατα υψηλότερες, υπάρχει ένα υψηλό βιοτικό επίπεδο. Νιώθεις ότι υπάρχει ένα κράτος που σέβεται τον πολίτη και μια σιγουριά για το μέλλον. Φυσικά οι φόροι είναι υψηλοί, όπως και το κόστος ζωής. Όμως τουλάχιστον βλέπεις μια ανταπόδοση. Η σιγουριά, από την άλλη, δεν είναι πουθενά δεδομένη, αλλά δεν αισθάνεσαι επί ξύλου κρεμάμενος. Η λέξη ‘μόνιμα’ με τρομάζει, είναι η αλήθεια, αλλά όσο περνά ο καιρός συνηθίζω εδώ πέρα και βλέποντας ότι οι κακές συνήθειες στην Ελλάδα δεν αλλάζουν, δεν νιώθω ακόμη την ανάγκη να γυρίσω. Σίγουρα μου αρέσει να την επισκέπτομαι, αλλά μόνο για διακοπές πια”.
Γιάννης Αλμπανούδης, 32 ετών, απόφοιτος πολιτικών επιστημών, εργάζεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο Βέλγιο
Ο Γιάννης Αλμπανούδης σπούδασε στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο ΠΑΜΑΚ και σήμερα εργάζεται σε υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες. “Εγώ πιθανότατα να έφευγα ούτως ή άλλως και χωρίς την κρίση” λέει, γιατί πιστεύει ότι είναι σημαντικό να συλλέγει κανείς εμπειρίες και να “χτίζει” το βιογραφικό του. Έτσι, μετά από ένα πρόγραμμα Erasmus στις Βρυξέλλες, συνέχισε εκεί μεταπτυχιακές σπουδές και απέκτησε εργασιακή εμπειρία μέσα από προγράμματα μαθητείας σε διάφορες υπηρεσίες της Κομισιόν στο Βέλγιο και το Λουξεμβούργο. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 2008 για να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία. Στο μεταξύ είχε ενσκήψει και η κρίση, που όξυνε τα δομικά προβλήματα στην αγορά εργασίας, που κατά τον ίδιο είναι κυρίως “η αναξιοκρατία και το νοσηρό εργασιακό περιβάλλον σε πλείστες περιπτώσεις”. Εδώ και ενάμιση χρόνο εργάζεται σε υπηρεσία της Κομισιόν στις Βρυξέλλες. Ελλάδα ή Βέλγιο, πού είναι καλύτερα; “Το ‘καλύτερα’ είναι υποκειμενικό, αλλά στο Βέλγιο σίγουρα οι εργασιακές συνθήκες είναι ευμενέστερες. Πιστεύω ότι και κρίση να μην υπήρχε είναι σημαντικό, όσο είσαι σχετικά νέος, να μαζεύεις διεθνείς εμπειρίες. Έτσι, αυτοί που θέλουν να επαναπατριστούν θα μεταφέρουν στην Ελλάδα την τεχνογνωσία και την εμπειρία που έχουν αποκτήσει στο εξωτερικό”.
Ισαβέλλα Κασδοβασίλη, 32 ετών, σεφ, εργάζεται σε ξενοδοχείο στην Ολλανδία
H Iσαβέλλα Κασδοβασίλη σπούδασε μαγειρική και δούλεψε σε πολλά ελληνικά ξενοδοχεία μέχρι το 2012. Όμως οι τελευταίες προσφορές εργασίας που είχε στην Ελλάδα προέβλεπαν 12ωρη εργασία για ολόκληρη σεζόν και μισθό που μόλις έφθανε για να πληρώνει το ενοίκιο και τη ΔΕΗ. Στα 32 της αποφάσισε να δοκιμάσει την τύχη της στο εξωτερικό. Εδώ και ενάμιση χρόνο εργάζεται στην κουζίνα ξενοδοχείου στο Άμστερνταμ. “Ήρθα στο εξωτερικό γιατί πάντα ήθελα να ζήσω αυτή την εμπειρία, αλλά σίγουρα η κρίση με ώθησε να το κάνω αυτή τη χρονική στιγμή. Σίγουρα οι συνθήκες εργασίας είναι καλύτερες εδώ σε σχέση με την Ελλάδα, αλλά και πάλι δεν είναι ρόδινα τα πράγματα: ούτε πολλές δουλειές έχει, ούτε μισθούς καλούς. Εδώ απλά επιβιώνεις. Από πλευράς τρόπου ζωής, στην Ελλάδα νομίζω είναι μακράν καλύτερα. Δεν έχω σκοπό να μείνω μόνιμα. Με τίποτα! Αλλά θα μείνω μέχρι να μπορέσω να γυρίσω και να ζω αξιοπρεπώς στην Ελλάδα”.
Νάντια Χατζή, 32 ετών, σχεδιάστρια επίπλων, κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στην Αγγλία
Η Νάντια Χατζή σπούδασε σχεδιασμό και τεχνολογία ξύλου και επίπλου στο ΤΕΙ της Καρδίτσας και στη συνέχεια εργάστηκε σε κατάστημα πώλησης design επίπλων στη Θεσσαλονίκη. Πάντα ήθελε να ζήσει την εμπειρία της ζωής στο εξωτερικό και να αποκτήσει ουσιαστικές γνώσεις, που θα της έδιναν καλύτερη επαγγελματική προοπτική. Τελικά το αποφάσισε... λόγω κρίσης, γιατί έβλεπε ότι η κατάσταση στην Ελλάδα όλο και χειροτέρευε. Τώρα παρακολουθεί ένα πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών και διαπιστώνει ότι οι γνώσεις που απέκτησε από το ΤΕΙ “ήταν της νεολιθικής εποχής, κι ας ήταν δέκα χρόνια πριν”. Τελειώνοντας το μεταπτυχιακό θα ψάξει να βρει κάποια δουλειά στην Αγγλία ή σε οποιαδήποτε άλλη χώρα. “Θα το κάνω για την εμπειρία. Δεν θέλω να γυρίσω ακόμα στην Ελλάδα, παρότι την αγαπώ πολύ και εκεί είναι όλοι οι δικοί μου άνθρωποι. Αν δεν καταφέρω να βρω κάτι αλλού, θα επιστρέψω και θα το παλέψω, όπως το πάλευα τόσα χρόνια, αλλά δεν λαχταράω να γυρίσω. Δυστυχώς τα πράγματα εκεί είναι ακόμη πολύ ρευστά, οι μισθοί χαμηλοί, οι ώρες εργασίας ατελείωτες, οι απαιτήσεις εξωπραγματικές, η φορολογία δυσβάσταχτη και οι παροχές μηδενικές”.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα η ανεργία των νέων
Η ανεργία των νέων έχει αποκτήσει πλέον θηριώδεις διαστάσεις. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, τον Οκτώβριο του 2013 το ποσοστό ανεργίας στην ηλικιακή ομάδα 15-24 ετών διαμορφώθηκε σε 57,9%, στην ηλικιακή ομάδα 25-34 ετών σε 37,8%, στην ηλικιακή ομάδα 35-44 ετών σε 23,8%. Επτά στους δέκα πιστεύουν ότι τα πράγματα θα χειροτερέψουν, γι’ αυτό και το 56% απαντά ότι αν είχε την ευκαιρία θα έφευγε από την Ελλάδα (έρευνα της Kappa Research, “Το Βήμα” 29/12/2013).
Πολλοί δεν φεύγουν απλώς γιατί δεν μπορούν. Σχεδόν το 17% των νέων έως 24 ετών στην Ελλάδα βρίσκεται στο “εργασιακό και εκπαιδευτικό πουθενά”, καθώς είναι εκτός αγοράς εργασίας, εκπαίδευσης ή κατάρτισης. Ο νεοπαγής όρος που περιγράφει αυτή την κατηγορία είναι NEETs (από τα αρχικά των αγγλικών λέξεων not in education, employment or training). Σύμφωνα με τα στοιχεία έρευνας του ΚΑΝΕΠ (Κέντρο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής) της ΓΣΕΕ και του ΚΕΑΔΙΚ (Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) του Πανεπιστημίου Κρήτης σε συνεργασία με την GPO και το ΙΗΔΛ (Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ) του ΙΤΕ (Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας), η Ελλάδα τοποθετείται στις πρώτες θέσεις εντός της “ΕΕ των 28” αναφορικά με τους NEETs (16,9%).
Σε αντίθεση με όσους έχουν υψηλά ακαδημαϊκά προσόντα, όσοι μεταναστεύουν χωρίς να έχουν επαγγελματική εξειδίκευση συχνά πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης, όπως καταγράφεται σε έρευνα της Deutsche Welle, που κατά προσέγγιση υπολογίζει ότι 5.000 έλληνες μετανάστες νέας γενιάς έπεσαν θύματα εκμετάλλευσης για το 2011 και το 2012.
