Το 2014 μπορεί να αποδειχθεί μία εξαιρετικά οδυνηρή χρονιά για τα εγχώρια μέσα μαζικής επικοινωνίας, καθώς βέβαια και για τους εργαζόμενους σε αυτά.
Σε αυτό το ζοφερό τοπίο, θετικές είναι οι εξελίξεις που παρατηρούνται στον ηλεκτρονικό Τύπο, ο οποίος, όμως, παρά την ταχεία διείσδυσή του στις συνήθειες του κοινού, για την ώρα αντιμετωπίζει και αυτός σοβαρά προβλήματα εσόδων.
του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου*
Το 2014 μπορεί να είναι μία πολύ οδυνηρή χρονιά για τα παραδοσιακά ελληνικά μέσα μαζικής επικοινωνίας. Και τούτο διότι, πέρα από την πτώση της συνολικής διαφημιστικής δαπάνης που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, σοβαροί θα είναι και οι περιορισμοί στην από μέρους τους αντλούμενη τραπεζική ρευστότητα. Παράλληλα, στα παραπάνω αρνητικά φαινόμενα θα πρέπει να προστεθούν η πτώση στις κυκλοφορίες εφημερίδων και περιοδικών, η κατάργηση του αγγελιόσημου που έρχεται και οι μεγάλες καθυστερήσεις πληρωμών που μαστίζουν τον διαφημιστικό κλάδο.
Σε αυτό το ζοφερό τοπίο, θετικές είναι οι εξελίξεις που παρατηρούνται στον ηλεκτρονικό Τύπο, ο οποίος, όμως, παρά την ταχεία διείσδυσή του στις συνήθειες του κοινού, για την ώρα αντιμετωπίζει και αυτός σοβαρά προβλήματα εσόδων.
Από την άλλη πλευρά, η δραστική μείωση των δημοσίων επενδύσεων δημιουργεί σοβαρά προβλήματα και στα διαπλεκόμενα μέσα μαζικής επικοινωνίας, τα οποία ήδη αντιμετωπίζουν σοβαρότατο πρόβλημα «εσόδων». Εξάλλου, ελάχιστη εμβέλεια έχουν πλέον και οι εκβιασμοί τους, παράλληλα δε πλήγμα αποτελεί γι αυτό η «εισαγγελοποίηση» του δημοσίου βίου στην χώρα. Στις σημερινές συνθήκες, είναι πολύ αμφίβολο αν θα βρεθούν τράπεζες που θα χορηγούν «θαλασσοδάνεια» στα γνωστά όρνεα των ΜΜΕ. Χώρια που τα τελευταία οφείλουν κολοσσιαία ποσά και στο Δημόσιο –με ό,τι αυτό συνεπάγεται και από δικαστικής πλευράς.
Υπό αυτές τις ιδιαιτέρως αποπνικτικές συνθήκες, τα στοιχεία των εισηγμένων εταιρειών ΜΜΕ στο Χρηματιστήριο Αξιών καταδεικνύουν το αδιέξοδο στο οποίο έχουν περιέλθει. Από την άποψη αυτή, πρέπει να πούμε ότι τα στοιχεία των επιχειρήσεων που διατυπώνονται στις οικονομικές καταστάσεις του εννεαμήνου 2013, δείχνουν ότι υπάρχει άμεση ανάγκη για σοβαρό στρατηγικό σχεδιασμό, εάν θέλουν να συνεχίσουν την λειτουργία τους. Διότι, με συνολικά χρέη που φθάνουν τα 760 εκατ. ευρώ και με ζημιογόνες χρήσεις, ορισμένα ΜΜΕ κυριολεκτικά βρίσκονται στο χείλος του γκρεμού. Πιο αναλυτικά, η οικονομική κατάσταση των εισηγμένων εταιρειών ΜΜΕ παρουσιάζεται ως ακολούθως:
Ο ΔΟΛ συνεχίζει να διατηρεί υψηλά οικονομικά μεγέθη, τα οποία ωστόσο δεν επαρκούν για να αποπληρώνει σε μάκρος υποχρεώσεις σε τράπεζες και προμηθευτές, που αγγίζουν αθροιστικά τα 216 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, οι ζημιές του (21,7 εκατ. ευρώ στο εννεάμηνο) παραμένουν σταθερές σε σχέση με πέρυσι. Αν και έχει προχωρήσει ήδη από τα τέλη του 2010 σε έναν μαραθώνιο με κατάργηση λειτουργιών, εκποίηση θυγατρικών και αθρόες απολύσεις προσωπικού, δεν έχει καταφέρει να βρει το σημείο ισορροπίας. Ο αριθμός των εργαζομένων στον ΔΟΛ, από 1.600 άτομα το 2009, σήμερα έχει μειωθεί σε 600 άτομα περίπου, με προοπτική να φθάσει τα 500. Η διάσωση της εταιρείας επιχειρείται με συγκεκριμένες κινήσεις: Με απόφαση του μοναδικού ιδιοκτήτη, Σταύρου Ψυχάρη, ο ΔΟΛ πέρασε επισήμως στην κυριότητα της εταιρείας «Σ. Π. Ψυχάρης Μέσα Ενημερώσεως ΑΕ», η οποία ελέγχεται στο σύνολό της από τον Στ. Ψυχάρη. Νωρίτερα, ο Στ. Ψυχάρης, με την κυριότητα του 100% του ΔΟΛ, αποφάσισε την έξοδό του από το Χρηματιστήριο. Σήμερα, ο ΔΟΛ διεκδικεί νέο ομολογιακό δάνειο της τάξεως των 18-25 εκατ. ευρώ το οποίο, σύμφωνα με πληροφορίες, θα καλυφθεί κατά ένα μέρος (περίπου 20%) από τον βασικό μέτοχο, ενώ το υπόλοιπο, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, από την Alpha Bank και την Εθνική Τράπεζα.
Ο Πήγασος διατηρεί τις υψηλότερες υποχρεώσεις, που αποτυπώνονται σε 223 εκατ. ευρώ. Ο τζίρος παραμένει χαμηλός, στα 57 εκατ. ευρώ το εννεάμηνο. Εντός του 2013 κατέβαλε αποζημιώσεις απολύσεων που φτάνουν τα 1,62 εκατ. ευρώ για 132 απολυθέντες (μέσος όρος αποζημίωσης 23.270 ευρώ).
Ο Τηλέτυπος (Mega) επιβιώνει χάρη σε συνεχείς αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου από τους βασικούς μετόχους και την δανειοδότησή του από τις τράπεζες. Προκειμένου να λαμβάνει αλλεπάλληλα δάνεια από τις τράπεζες (το 2012 είχε λάβει ομολογιακό δάνειο ύψους 98 εκατ. ευρώ) συνολικού ύψους περί τα 140 εκατ. ευρώ, έχει υποθηκεύσει στις τράπεζες το εμπορικό του σήμα –καθώς και σύνολο της αρχειοθήκης του, που περιλαμβάνει παλαιότερες και νέες τηλεοπτικές σειρές, οι οποίες είναι άγνωστο πώς αποτιμήθηκαν. Από το σύνολο των υποχρεώσεών του, 51,8 εκατ. ευρώ οφείλονται σε προμηθευτές. Οι ζημιές του αυξάνονται το 2013 ήδη σε 17,3 εκατ. ευρώ και αναμένεται να ξεπεράσουν τα 18 εκατ. ευρώ στο τέλος του έτους.
Οι Αττικές Εκδόσεις, τις οποίες διευθύνει με επιτυχία ο Θεοχάρης Φιλιππόπουλος, είναι στην παρούσα φάση ο πλέον υγιής όμιλος ΜΜΕ στην χώρα. Ως φαίνεται δε, απορρόφησε το κοινό των Εκδόσεων Λυμπέρη και της ΙΜΑΚΟ που διέκοψαν την λειτουργία τους πριν δύο χρόνια. Έτσι, στις Αττικές Εκδόσεις οι ζημιές είναι μειούμενες και φθάνουν μόλις στις 44.000 ευρώ. Επίσης, ο όμιλος έχει μόνον 19 εκατ. ευρώ υποχρεώσεις προς τις τράπεζες και δεν οφείλει τίποτε στο προσωπικό του. Όσο για τον αριθμό των εργαζομένων στις Αττικές Εκδόσεις, είναι 325 άτομα –ήτοι μόλις 8 άτομα λιγότερα από το 2012.
Όσον αφορά τα μη εισηγμένα ΜΜΕ, τα χρέη τους εκτιμώνται στα 1,4 δισεκατ. ευρώ και σε ορισμένα το προσωπικό είναι απλήρωτο πάνω από ένα εξάμηνο
Τέλος, το 2014 θα είναι χρόνος με σοβαρά προβλήματα για τα ασφαλιστικά ταμεία των ανθρώπων των ΜΜΕ, οι Ενώσεις των οποίων, όταν έπρεπε να λειτουργήσουν ορθολογικά για τα μέλη τους, προτίμησαν την «επαναστατική γυμναστική» των δημοσίων υπαλλήλων.
* Επίτιμος διεθνής πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων και πρώην πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών Περιοδικού-Ηλεκτρονικού Τύπου. Μέλος ΔΣ της Ένωσης Συντακτών Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
