Ο αναβαθμισμένος ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι καθοριστικός για την ελληνική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Επί του παρόντος, γίνεται προσπάθεια να υιοθετηθούν, από την μια, αναπτυξιακές πολιτικές και, από την άλλη, να εξεταστεί η βιωσιμότητα των πολιτικών και η δημοκρατική νομιμοποίηση της τρόϊκας, μέσω της διαδικασίας του κοινοβουλευτικού ελέγχου που ξεκίνησε η Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων του ΕΚ στις 5 Νοεμβρίου 2013. Έτσι, χρήσιμο είναι να γνωρίζουμε ότι η συνεργασία μεταξύ Προεδρίας και Κοινοβουλίου δεν περιορίζεται στην μεσολάβηση στο πλαίσιο της διαδικασίας «συναπόφασης», αλλά επεκτείνεται και σε άλλα πεδία.
του Λεωνίδα Αντωνακόπουλου *
Η ιδιαιτερότητα της πέμπτης ελληνικής Προεδρίας δεν εντοπίζεται μόνο στο γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο της κρίσης, με τους πολίτες της να έχουν υποστεί τις δυσμενέστερες συνέπειες μεταξύ των λαών της Ευρώπης, αλλά έγκειται επίσης στην διενέργεια των ευρωπαϊκών εκλογών τον προσεχή Μάϊο. Έτσι, ενώ η Ελλάδα έχει την Προεδρία του Συμβουλίου μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουνίου 2014 –σε μία περίοδο κρίσιμη αλλά και ελπιδοφόρα, με την Ιρλανδία και την Ισπανία να έχουν ανακοινώσει ήδη την επάνοδό τους στις αγορές και την έξοδό τους από τα προγράμματα διάσωσης– οι εργασίες της 7ης περιόδου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ολοκληρώνονται τον Απρίλιο του ίδιου έτους και τα χρονικά περιθώρια διαθεσμικής συνεργασίας στενεύουν σημαντικά.
Ωστόσο, ο αναβαθμισμένος ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ) μπορεί να αποδειχθεί καταλυτικός για την επιτυχία της ελληνικής Προεδρίας. Το Κοινοβούλιο, ιδίως μέσω του Προέδρου του Martin Schulz, έχει επανειλημμένως εκφραστεί θετικά για τις προσπάθειες των ελληνικών κυβερνήσεων και τις θυσίες που έχει υποστεί ο ελληνικός λαός λόγω της κρίσης. Έχει υποστηρίξει επίσης ότι, με μέτρα λιτότητας και δημοσιονομικής στενότητας και μόνον, δεν αντιμετωπίζεται η κρίση και ότι η ΕΕ χρήζει επειγόντως ενός συνεκτικού και εμπεριστατωμένου αναπτυξιακού σχεδίου.
Επί του παρόντος, γίνεται προσπάθεια να υιοθετηθούν, από την μια, αναπτυξιακές πολιτικές και, από την άλλη, να εξεταστεί η βιωσιμότητα των πολιτικών και η δημοκρατική νομιμοποίηση της τρόϊκας, μέσω της διαδικασίας του κοινοβουλευτικού ελέγχου που ξεκίνησε η Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων του ΕΚ στις 5 Νοεμβρίου 2013. Έτσι, χρήσιμο είναι να γνωρίζουμε ότι η συνεργασία μεταξύ Προεδρίας και Κοινοβουλίου δεν περιορίζεται στην μεσολάβηση στο πλαίσιο της διαδικασίας «συναπόφασης», αλλά επεκτείνεται και σε άλλα πεδία: θεσμικές επαφές της ελληνικής κυβέρνησης με το ΕΚ, ενημερώσεις και συναντήσεις με Κοινοβουλευτικές Επιτροπές από τους καθ’ ύλην αρμόδιους υπουργούς, καθώς και παρουσίαση του προγράμματος και των προτεραιοτήτων της ελληνικής Προεδρίας από τον Πρωθυπουργό στην αρχή του εξαμήνου και απολογισμός της στο τέλος αυτού, ενώπιον της Ολομέλειας του ΕΚ στο Στρασβούργο.
Η συνεργασία αυτή έρχεται να προστεθεί και να αναδειχθεί στο κέντρο των στόχων της ελληνικής Προεδρίας στους τομείς του τρίπτυχου Ανάπτυξη-Απασχόληση-Συνοχή, της εμβάθυνσης της Ένωσης και της ολοκλήρωσης της ευρωζώνης, στον τομέα της μετανάστευσης με την προσπάθεια εφαρμογής ενός Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου, του τουρισμού, του περιβάλλοντος και της διαφύλαξης της αειφορίας, της θαλάσσιας πολιτικής της ΕΕ και των λοιπών στρατηγικών θεμάτων, με την επιτακτική ανάγκη για την παραγωγή νομοθεσίας στους τομείς αυτούς.
Προς αυτή την κατεύθυνση η ελληνική και η ιταλική Προεδρία έχουν ήδη συντονίσει τις προσπάθειές τους σε ανώτατο κυβερνητικό και νομοθετικό επίπεδο προς την διαμόρφωση ενός «μεσογειακού έτους» μέσω των διαδοχικών Προεδριών της Ελλάδας και της Ιταλίας. Στόχος αυτού του συντονισμού είναι όχι ο διαχωρισμός ενός υποσυνόλου μέσα στην ΕΕ και ο πολιτικός και κοινωνικός κατακερματισμός της Ένωσης, αλλά η ανεύρεση μιας εναλλακτικής αντίληψης για το μέλλον της ενοποίησης και η ενίσχυση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης μέσω της συνεργασίας, της αλληλεξάρτησης Κέντρου και Περιφέρειας και του σεβασμού στην διαφορετικότητα. Στο πλαίσιο αυτό, επομένως, από νομοθετικής απόψεως, την ελληνική Προεδρία θα απασχολήσει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, με γνώμονα την ανάδειξη των προσπαθειών και των θετικών συνεπειών μιας συνολικής ευρωπαϊκής προσέγγισης.
Εν κατακλείδι, είναι οφθαλμοφανές ότι η Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ δεν έχει πλέον τις σημαντικές αρμοδιότητες του παρελθόντος και οι προσδοκίες μας από την ανάληψη του θεσμού από την Ελλάδα δεν θα πρέπει να είναι υπερβολικές.
Παρόλα αυτά, η Ελλάδα μπορεί και οφείλει να εκμεταλλευτεί την περίοδο αυτή για την εμπέδωση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης για ταχύτερη έξοδο από την κρίση και αποκατάσταση της κοινωνικής συνοχής, όχι μόνον εντός της χώρας αλλά και στο σύνολο της ΕΕ. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, κάθε πρόκληση αποτελεί και μία ευκαιρία. Έτσι, σε ένα περιβάλλον στο οποίο αναδεικνύεται ο πολιτικός χαρακτήρας του Κοινοβουλίου –με την ανάδειξη του ρόλου των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων και την εκλογή του Προέδρου της Επιτροπής για πρώτη φορά από το ΕΚ, που εκπροσωπεί τους πολίτες της ΕΕ– η ελληνική Προεδρία μπορεί, στο σύντομο αυτό χρονικό διάστημα, να συνεισφέρει αποτελεσματικά στην ανάπτυξη ενός πανευρωπαϊκού πολιτικού διαλόγου για το μέλλον της Ευρώπης.
Η προφανής πρόκληση των ευρωπαϊκών εκλογών του Μαΐου 2014 είναι κατά πόσον η συμμετοχή των ευρωπαίων πολιτών και η ψήφος τους θα αναδείξει την βούληση για μια νέα Ευρώπη με ανάπτυξη και αλληλεγγύη, που θα φράξει τον δρόμο στον ευρωσκεπτικισμό, τους εθνικισμούς, τον ρατσισμό και τις πάσης φύσεως διασπαστικές και διαχωριστικές δυνάμεις που απειλούν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
* Επικεφαλής Γραφείου Ενημέρωσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα
