Ένας τόπος μοναδικής φυσικής ομορφιάς με πλούσια πολιτιστική κληρονομιά, ιστορία και μυθολογία.
Του Φώτη Κουτσαμπάρη
Το κύριο πέρασμα από τον Βορρά προς τον Νότο, από την εποχή της αρχαιότητας. Την ίδια ώρα είναι από τους πλέον αιματοβαμμένους δρόμους της χώρας με πολύνεκρα τροχαία δυστυχήματα.
Η επικίνδυνη για τους διερχόμενους οδηγούς κοιλάδα των Τεμπών, για την οποία ο λόγος, δυστυχώς θα συνεχίσει να προκαλεί πόνο και θλίψη, αφού η ολοκλήρωση των έργων αναβάθμισης του αυτοκινητόδρομου της ΠΑΘΕ, που περιλαμβάνουν και τις σήραγγες των Τεμπών, σημειώνουν σημαντική καθυστέρηση. Τα συνεργεία εργάζονται με βραδείς ρυθμούς, αφού για μεγάλο χρονικό διάστημα έχει διακοπεί η χρηματοδότηση και δεν μπορεί να απασχοληθεί το αναγκαίο προσωπικό. Από την άλλη, οι παρεμβάσεις που γίνονται στο οδόστρωμα και στις παρυφές της οροσειράς αποδεικνύεται ότι δεν είναι αρκετές. Οι συνεχείς και επικίνδυνες στροφές και η στενότητα του δρόμου συνθέτουν το “σκηνικό του τρόμου” για τους οδηγούς και τις συνθήκες ενός “προαναγγελθέντος τροχαίου”. Δεν εξαιρείται, βεβαίως, ο παράγοντας κακή οδική συμπεριφορά, από τους σημαντικότερους στα τροχαία ατυχήματα.
Το τελευταίο δυστύχημα στην κοιλάδα, το βράδυ της περασμένης Δευτέρας, με έναν νεκρό και 14 τραυματίες, προκάλεσε για άλλη μια φορά πόνο και ανέσυρε θλιβερές μνήμες δυστυχημάτων του πρόσφατου παρελθόντος. Ταυτόχρονα, κατέδειξε την επιτακτική ανάγκη να ολοκληρωθούν το ταχύτερο τα έργα αναβάθμισης του αυτοκινητόδρομου. Ο 45χρονος οδηγός του αυτοκινήτου που έχασε τη ζωή του, σύμφωνα με μαρτυρίες, προσπέρασε λεωφορείο του ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης και έπεσε πάνω σε φορτηγό που ερχόταν από την αντίθετη κατεύθυνση. Από τη σύγκρουση το φορτηγό δίπλωσε και χτύπησε πλάγια το λεωφορείο, που είχε 17 επιβάτες. Τραυματίστηκε η 43χρονη σύζυγος του οδηγού Ι.Χ., οι δύο κόρες του, 7 και 17 ετών, και ακόμη έντεκα άτομα.
ΠΟΛΥΝΕΚΡΑ ΔΥΣΤΥΧΗΜΑΤΑ
Στα πολύνεκρα δυστυχήματα στην κοιλάδα περιλαμβάνεται αυτό που συνέβη στις 4 Οκτωβρίου του 1999 με θύματα έξι παιδιά οπαδοί του ΠΑΟΚ και έναν οδηγό. Τα θύματα επέβαιναν σε διώροφο τουριστικό λεωφορείο, μαζί με ακόμη 71 φιλάθλους, το οποίο επέστρεφε από την Αθήνα μετά τον αγώνα Παναθηναϊκού - ΠΑΟΚ. Ενώ το λεωφορείο εισερχόταν στην κοιλάδα των Τεμπών, συγκρούστηκε με φορτηγό που κατευθυνόταν προς την Λάρισα. Το πούλμαν ανατράπηκε και έπεσε σε χαράδρα οκτώ μέτρων, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους επτά άτομα και να τραυματιστούν τριάντα. Αιτία του δυστυχήματος, σύμφωνα με την αστυνομία, ήταν η απειρία του οδηγού του λεωφορείου και η υπερβολική ταχύτητα.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, στις 13 Απριλίου 2003 τριήμερη σχολική εκδρομή της Α’ τάξης του λυκείου Μακροχωρίου στην Αθήνα κατέληξε σε τραγωδία, με θύματα 21 μαθητές. Οι μαθητές επέστρεφαν από την εκδρομή, όταν το λεωφορείο του ΚΤΕΛ Ημαθίας που τους μετέφερε συγκρούστηκε πλαγιομετωπικά εντός της κοιλάδας των Τεμπών με φορτηγό που κουβαλούσε μελαμίνες. Τα φύλλα μελαμίνης λύθηκαν, έπεσαν στο λεωφορείο και σκότωσαν 21 μαθητές, τραυμάτισαν άλλους 14 μαθητές, δύο καθηγητές και τον οδηγό του λεωφορείου. Το δυστύχημα είχε συγκλονίσει την ελληνική και τη διεθνή κοινωνία. Αιτία ήταν η επισφαλής πρόσδεση του φορτίου και η εκτροπή του φορτηγού.
Στους παράγοντες επικινδυνότητας του δρόμου, το 2009 προστέθηκαν και οι κατολισθήσεις. Στις 16 και 17 Δεκεμβρίου 2009 έγιναν κατολισθήσεις που είχαν ως αποτέλεσμα, εκτός των άλλων, να χάσει τη ζωή του ο ιταλός τεχνικός διευθυντής της κοινοπραξίας που κατασκευάζει το έργο Σέρτζιο Σιάνι, ο οποίος καταπλακώθηκε από βράχο. Η κοιλάδα των Τεμπών αποκλείστηκε από την κυκλοφορία για διάστημα πέντε μηνών. Οι εργασίες αποκατάστασης ξεκίνησαν στις 25 Ιανουαρίου 2010 και μέχρι αρχές Μαΐου εκείνου του έτους 40 αλπινιστές απομάκρυναν πάνω από 2.000 τόνους βράχων, εγκατέστησαν 2,8 χλμ. φρακτών, 5.000 διχτύων και πάνω από 500 μεμονωμένα αγκύρια βράχων, μήκους 6 με 8 μέτρων. Έκτοτε, γίνονται κάθε χρόνο εργασίες συντήρησης και κλείνει ανά διαστήματα ο δρόμος. Πτώση βράχου σημειώθηκε και στις 19 Οκτωβρίου 2011.
Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΣΗΡΑΓΓΩΝ
Ο επικίνδυνος δρόμος, δυστυχώς, θα διατηρηθεί στην κύρια κυκλοφορία για περίπου δύο χρόνια, μέχρι να παραδοθεί το αναβαθμισμένο οδικό τμήμα Ευαγγελισμός - Σκοτίνα, το οποίο περιλαμβάνει και τις σήραγγες Τεμπών και Πλαταμώνα. Η κατασκευή του τμήματος γίνεται από την κοινοπραξία “Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου Α.Ε.”, η οποία, παρά την εμπλοκή της χρηματοδότησης στα τέλη του 2010, προχωρά έστω με αργά βήματα το έργο. Η καθυστέρηση ωστόσο που δημιουργεί αυτή η εμπλοκή ξεπερνάει τα δύο χρόνια. Με την κατάθεση στη Βουλή των αναθεωρημένων συμβάσεων του δημοσίου με τους παραχωρησιούχους την περασμένη Παρασκευή και την ψήφισή τους μέχρι τις 9 Δεκεμβρίου, θα εξασφαλιστούν οι απαραίτητες χρηματοδοτήσεις για “να τρέξει” το έργο. Υπολογίζεται ότι, αν πάνε όλα καλά, το έργο θα παραδοθεί το καλοκαίρι του 2015.
Η κατασκευή της μεγάλης σήραγγας των Τεμπών, Τ2, μήκους 6 χιλιομέτρων, που θα είναι η μεγαλύτερη στα Βαλκάνια, ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2008 με διάρκεια κατασκευής 4,5 χρόνια, δηλαδή βάσει του αρχικού χρονοδιαγράμματος έπρεπε να ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του 2013. Διαθέτει δύο κλάδους, ο κάθε κλάδος έχει διάμετρο 14,8 μέτρα, θα διαθέτει δύο λωρίδες κυκλοφορίας και μία ΛΕΑ, με συνολικό πλάτος οδοστρώματος 10,5 μέτρα. Επίσης θα διαθέτει 2 κατακόρυφα φρεάτια και μια οριζόντια σήραγγα αερισμού. Τα Τέμπη διασχίζουν και μια δεύτερη σήραγγα, που έχει μήκος 2 χλμ.
Με την ολοκλήρωση των εργασιών στο τμήμα Ευαγγελισμός - Σκοτίνα, ο οδηγός που θα κατευθύνεται από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα θα εισέρχεται στη Σκοτίνα στη σήραγγα Πλαταμώνα, μήκους 3 χλμ. και θα εξέρχεται στον Πλαταμώνα, θα συνεχίζει σε 14 χλμ. ανοικτής οδοποιίας και μετά θα περνά τη νέα γέφυρα του Πηνειού. Από τον Όμολο θα εισέρχεται στη μεγάλη σήραγγα των Τεμπών, μήκους 6 χλμ. και θα εξέρχεται πριν από τα Αμπελάκια, θα συνεχίζει στον αυτοκινητόδρομο για 1,5 χλμ. και θα μπαίνει στη δεύτερη σήραγγα στο ύψος του Ευαγγελισμού και θα εξέρχεται έπειτα από δύο χιλιόμετρα στον ανοικτό αυτοκινητόδρομο.
