Με κάποιες εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα, τα ανώτερα και ανώτατα στελέχη επιχειρήσεων έμειναν άθικτα από την κρίση και, όχι λίγες φορές, βγαίνουν και κερδισμένα…
του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου (EBR)
Όταν οι Φαϊνάνσιαλ Τάϊμς και ο Εκόνομιστ στέκονται επικριτικά απέναντι στα ηγετικά στελέχη των επιχειρήσεων και στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν, αυτό σημαίνει ότι στον χώρο του επιχειρείν κάτι δεν πάει καλά.
Ειδικότερα δε, στο μέτρο που οι κριτικές προέρχονται από τον πολύ φιλικό προς την επιχείρηση αγγλοσαξωνικό κόσμο, που υπήρξε και πρωτοπόρος στην άνοδο και επέκταση σε παγκόσμιο επίπεδο της Εταιρείας –δηλαδή της θεσμικά κατοχυρωμένης συλλογικής ιδιωτικής και όχι μόνον παραγωγικής δραστηριότητας.
Πρόσφατα, λοιπόν, στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο ηγέτης των Εργατικών Εντ Μίλιμπαντ χειροκροτήθηκε για την δέσμευσή του να παγώσει τις τιμές ενέργειας. Ο δε Αρχιεπίσκοπος του Κάντμπουρι Τζάστιν Γουέλμπυ κατακεραύνωσε τα «αμαρτωλά» επιτόκια που χρεώνουν οι δανειστές στους μισθωτούς. Δηλώσεις τέτοιου τύπου εκφράζουν την ευρεία απώλεια εμπιστοσύνης στις πρακτικές των ελεύθερων αγορών. Σε πρόσφατη δημοσκόπηση, σχεδόν όλοι οι συμμετέχοντες τάχθηκαν υπέρ της ρύθμισης των ενοικίων, ενώ το ένα τρίτο ζητούσε έλεγχο των τιμών και στα προϊόντα των μπακάλικων.
Η αντίδραση αυτή κατά των επιχειρηματικών πρακτικών στηρίζεται σε σειρά από αδικίες που έχουν παρατηρηθεί. Τα στελέχη των τραπεζών –που εμφανώς φέρουν το μεγαλύτερο βάρος της ευθύνης για τη χρηματοοικονομική κρίση– ήταν από τους ελάχιστους που γλύτωσαν ανέπαφοι από την επακόλουθη οικονομική αναταραχή. Πολλές επιτυχημένες επιχειρήσεις χρησιμοποιούν λογιστικά κόλπα, με αποτέλεσμα η καταβολή των φόρων να μετατρέπεται σε προαιρετική κίνηση καλής θέλησης. Από την πλευρά τους, αρκετά στελέχη επιχειρήσεων ενθυλακώνουν bonus και υψηλούς μισθούς, υπογράφοντας απολύσεις υπαλλήλων και κλείσιμο παραγωγικών μονάδων.
Η κατάσταση αυτή κάθε άλλο παρά πολιτικά ουδέτερη είναι. Αντιθέτως, τροφοδοτεί τον άκρατο λαϊκισμό –με αποτέλεσμα, κόμματα όπως αυτό της Ανεξαρτησίας στην Βρεταννία, το Εθνικό Μέτωπο στην Γαλλία, η Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα, η Εθνική Συμμαχία στην Αυστρία και η Πατριωτική Ένωση στην Ουγγαρία, να κερδίζουν έδαφος και να αναγκάζουν τα μεγάλα κόμματα να μιμούνται την επιχειρηματολογία τους.
Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερη απήχηση είχε στον αγγλοσαξωνικό κόσμο η έκκληση στις επιχειρήσεις του κ. Τζων Κρίντλαντ, προέδρου των Βρεταννών Εργοδοτών, να προσγειωθούν στην πραγματικότητα, να ξεχάσουν ολέθριες παλιές συνήθειες και να στηρίζουν τις ελεύθερες αγορές ως μέσα παραγωγής κοινωνικής ευημερίας, αλλά και μιας νέας ηθικής. «Εάν θέλουμε να κερδίσουμε την μάχη της δυσφήμισής μας, πρέπει να κερδίσουμε μία κρίσιμη φιλοσοφική μάχη, αλλάζοντας βέβαια την ρητορική και τις συμπεριφορές μας», τόνισε ο Βρεταννός μάνατζερ. Για να προσθέσει ότι ο καλύτερος τρόπος για να επιτευχθεί ευημερία είναι η υποβοήθηση των ιδιωτικών επιχειρήσεων να πετύχουν τους μακροπρόθεσμους στόχους που επιδιώκουν.
«Στην παρούσα συγκυρία, οι επιχειρήσεις, αν και προσπαθούν να ενισχύσουν την κοινωνική τους νομιμοποίηση, πολύ συχνά ενεργούν για το συμφέρον των ηγετικών στελεχών τους –τα οποία, οπλισμένα με τα χρυσά καμπανάκια των μετοχών και των bonus, προσπαθούν να μεγιστοποιήσουν την πορεία της μετοχής. Αυτό θα ήταν ευπρόσδεκτο εάν οι βραχυπρόθεσμες κινήσεις των αγορών αντικατόπτριζαν και την μακροπρόθεσμη πορεία της εταιρείας. Εάν όμως κάτι τέτοιο δεν ισχύει, τότε ο κίνδυνος είναι πως οι μάνατζερ θα επιβραβεύονται που έκαναν το πηγάδι να στερέψει. Τα στελέχη θα πρέπει να αποκτήσουν μία νέα, διαφωτιστική οπτική για τις εταιρείες τους. Θα μπορούσαν να βελτιωθούν τα οικονομικά κίνητρα, αναγκάζοντας τους διευθυντές να κρατούν μεγάλο μέρος του πλούτου τους σε τίτλους που σχετίζονται με την εταιρεία, ακόμη και κάποια χρόνια αφού φύγουν από αυτήν. Είναι όμως μάλλον απίθανο να επιτευχθεί η τέλεια ευθυγράμμιση των συμφερόντων. Οι διοικήσεις των επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι υπόλογες για μία πιο ευγενική αρχή από το ανεξέλεγκτο προσωπικό συμφέρον. Οι ηγέτες του επιχειρηματικού κόσμου θα πρέπει να είναι φιλόδοξοι για τις επιχειρήσεις και όχι άπληστοι για τον εαυτό τους», τονίζει ο κ.Τζων Κρίντλαντ.
Με άλλα λόγια, θα προσθέταμε εμείς, ας πάψουν επιτέλους οι ηγετικοί μάνατζερ –για λόγους αλαζονείας και ναρκισσιστικής αυταρέσκειας– να προσφέρουν στους εχθρούς τους το σκοινί με το οποίο θα τους κρεμάσουν. Κατανοητό;
