Αδωνις Γεωργιάδης: Τίποτα δεν είναι προαποφασισμένο
Της Φυντανίδου Έλενας
Τέσσερα βήματα για την ανασυγκρότηση του ΕΟΠΥΥ προτείνει ομάδα ειδικών, με τη συμμετοχή στελεχών του Οργανισμού και της Εθνική Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ). Η πρόταση, η οποία παραδόθηκε στον υπουργό Υγείας κ. Αδωνι Γεωργιάδη από τον πρόεδρο του ΕΟΠΥΥ κ. Δημήτρη Κοντό σήμερα, δεύτερη ημέρα από την έναρξη του διαλόγου για τη μεταρρύθμιση του συστήματος πρωτοβάθμιας περίθαλψης, προβλέπει, μεταξύ άλλων, διατήρηση του αυξημένου ρόλου του ΕΟΠΥΥ. Να είναι δηλαδή αγοραστής και πάροχος, υπό την προϋπόθεση ότι θα δημιουργηθούν δύο ξεχωριστές διευθύνσεις.
Ο υπουργός αφού παρέλαβε και την Τρίτη πρόταση για τον ΕΟΠΥΥ (έχουν προηγηθεί οι προτάσεις της «ομάδας Σουλιώτη» και της Task Force) δήλωσε ότι τίποτα δεν είναι προαποφασισμένο και κάλεσε όλους όσοι μπορούν να συμβάλουν στην τελική απόφαση να συμμετάσχουν στη διαδικασία του διαλόγου. Επανέλαβε ότι πρέπει να ληφθεί απόφαση μέσα σε έναν μήνα.
«Δεν είμαστε εδώ απλά για να εκφέρουμε άποψη. Και ό,τι αποφασίσουμε, πρέπει να το υποστηρίξουμε» είπε ο υπουργός, προσθέτοντας: «Έχουμε δύο μεγάλους λόγους να πετύχουμε. Ο πρώτος είναι να δώσουμε στον έλληνα πολίτη την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας που του αξίζει, η οποία όλοι συμφωνούμε ότι αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι ο ΕΟΠΥΥ πρέπει να δουλεύει σωστά, αλλιώς αν πέσει -που δεν πρόκειται να τον αφήσουμε- θα μας πλακώσει όλους. Αυτό είναι ένα μεγάλο εθνικό στοίχημα που πρέπει όλοι μας να κερδίσουμε».
Τα 4 βήματα-άξονες
Τα τέσσερα βήματα-άξονες του προτεινόμενου σχεδίου είναι τα ακόλουθα:
-- Ενοποίηση των δομών της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ).
-- Ανάπτυξη Δικτύων ΠΦΥ.
-- Χρηματοδότηση και προϋπολογισμός ΠΦΥ.
-- Εισαγωγή εργαλείων ελέγχου της δαπάνης και διασφάλισης της ποιότητας.
Στην πρόταση των ειδικών περιλαμβάνονται επίσης η ελευθερία επιλογής γιατρού αναφοράς (γενικός γιατρός, παθολόγος, καρδιολόγος, γυναικολόγος, παιδίατρος), η ολοήμερη λειτουργία των μονάδων υγείας και η εισαγωγή ηλεκτρονικής κάρτας υγείας.
Ειδικότερα, προτείνονται:
-- Ενιαίος Φορέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Δημιουργείται ενιαίος φορέας, ο οποίος θα είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία των μονάδων παροχής ΠΦΥ και θα ενσωματώνει τις μονάδες υγείας του ΕΟΠΥΥ, τα κέντρα υγείας και τα περιφερειακά ιατρεία του ΕΣΥ, τους αγροτικούς γιατρούς και τους συμβεβλημένους παρόχους ΠΦΥ, και θα λειτουργεί υπό έναν προϋπολογισμό και ενιαία διοίκηση.
-- ΕΟΠΥΥ: Αγοραστής και Πάροχος ΠΦΥ. Η ανάληψη από τον ΕΟΠΥΥ της διοίκησης, του προϋπολογισμού, του συντονισμού και του ελέγχου των δράσεων της ΠΦΥ θα γίνει μέσω δύο Γενικών Διευθύνσεων, της Γενικής Διεύθυνσης Παροχής Υγείας και της Γενικής Διεύθυνσης Αγοράς Υγείας. Στόχος της διπλής αυτής ιδιότητας του ΕΟΠΥΥ είναι αφενός η εισαγωγή συνθηκών ανταγωνισμού στην αγορά και τον έλεγχο των μονοπωλιακών τάσεων από μέρους των παρόχων του ιδιωτικού τομέα, αφετέρου η οικονομική αποδοτικότητα του συστήματος, ο καλύτερος έλεγχος δαπανών αλλά και η διασφάλιση ενός στοιχειώδους πακέτου παροχών στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού.
-- Λειτουργική Αναδιάρθρωση των Μονάδων ΠΦΥ. Η αναδιάρθρωση των περίπου 550 μονάδων θα προκύψει από τη γεωγραφική και πληθυσμιακή κατανομή όλων των υφιστάμενων δομών ΠΦΥ με στόχο την εξάλειψη των ελλείψεων, την κατάργηση επικαλύψεων των μονάδων και την πλήρη αξιοποίηση του ιατρικού και υγειονομικού προσωπικού, των κτιρίων και του εξοπλισμού.
-- Συγκρότηση Δικτύων ΠΦΥ. Τα δίκτυα αποτελούν ολοκληρωμένη μορφή παροχής υπηρεσιών ΠΦΥ, συγκροτούνται από δημόσιες δομές ΠΦΥ και το σύνολο των συμβεβλημένων ιδιωτών παρόχων της περιοχής ευθύνης του δικτύου με στόχο την πλήρη και συνεχή φροντίδα υγείας του πληθυσμού. Με το νέο ενιαίο σύστημα, που θα καλύπτει όλο τον πληθυσμό, θα αναστραφεί η ροή στα νοσοκομεία, θα παρέχονται καλύτερες υπηρεσίες στους ασφαλισμένους και θα μπορούν να αντιμετωπισθούν τυχόν επιδημικά φαινόμενα. Για τη συγκρότηση των δικτύων λαμβάνεται υπ' όψιν η εμπειρία και φιλοσοφία των Οργανισμών Διατήρησης της Υγείας στις Ηνωμένες Πολιτείες, των Δικτύων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στη Βρετανία, της μεθόδου αποζημίωσης των προμηθευτών στη Γερμανία, αλλά και η προσαρμογή στις ιδιαιτερότητες του ελληνικού συστήματος, προτείνεται η συγκρότηση δικτύων πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.
-- Διεπιστημονική Στελέχωση Δικτύων ΠΦΥ. Τα δίκτυα ΠΦΥ στελεχώνονται από γενικούς γιατρούς, ειδικούς γιατρούς, οδοντιάτρους, νοσηλευτές, ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, επισκέπτες υγείας, τεχνολόγους ειδικοτήτων ως συγκροτημένη ομάδα υγείας, έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στη διατομεακή προσέγγιση και διαχείριση των προβλημάτων υγείας του πληθυσμού.
-- Ένα Δίκτυο ΠΦΥ ανά Καλλικρατικό Δήμο. Τα δίκτυα ΠΦΥ προκύπτουν με βάση την τοπική αυτοδιοίκηση και ανήκουν σε ένα οργανωτικό σχήμα, ενώ ο ΕΟΠΠΥ αναλαμβάνει τη διοίκηση, τον προγραμματισμό, τον συντονισμό και τον έλεγχο των δράσεων ΠΦΥ, και διαχειρίζεται τον ενιαίο προϋπολογισμό ΠΦΥ. Τα κριτήρια για τη συγκρότηση των δικτύων καθορίζονται από το μέγεθος του πληθυσμού αναφοράς, την προσβασιμότητα και τις γεωγραφικές αποστάσεις, τα ιατρικά ιστορικά δεδομένα και τις τάσεις μετακίνησης του πληθυσμού.
-- Νομαρχιακό Δίκτυο ΠΦΥ ανά Περιφερειακή Ενότητα. Σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα λειτουργεί το Νομαρχιακό Δίκτυο ΠΦΥ με κλειστό προϋπολογισμό που περιλαμβάνει το σύνολο των δαπανών ΠΦΥ του νομού και για παροχή και για αγορά. Το Δίκτυο αυτό έχει έναν κεντρικό πυρήνα, τη Νομαρχιακή Μονάδα Αναφοράς Υγείας, η οποία είναι υπεύθυνη και εποπτεύει τα επιμέρους δίκτυα των Καλλικρατικών δήμων της Περιφερειακής Ενότητας. Στη Νομαρχιακή Μονάδα υπάγονται οι Τοπικές Μονάδες υγείας, οι συμβεβλημένοι ιατροί και τα Περιφερειακά Ιατρεία της Περιφερειακής Ενότητας.
-- Κλειστός Σφαιρικός Προϋπολογισμός ανά Περιφερειακή Ενότητα. Η διαμόρφωση του κλειστού-σφαιρικού προϋπολογισμού ανά Περιφερειακή Ενότητα προκύπτει από το μέγεθος του πληθυσμού και παραγόντων, οι οποίοι σχετίζονται με τα επιδημιολογικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού ευθύνης. Η ιδιομορφία συγκεκριμένων γεωγραφικών περιοχών δίνει τη δυνατότητα συνεκτίμησης πρόσθετων παραγόντων. Πιθανές εξοικονομήσεις στον ετήσιο προϋπολογισμό θα διατίθενται στο δίκτυο προς επένδυση σε επιμέρους δράσεις και προγράμματα προς αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Η Περιφερειακή Οικονομική Υπηρεσία του ΕΟΠΥΥ είναι αρμόδια και παρακολουθεί την εκτέλεση του προϋπολογισμού του Νομαρχιακού Δικτύου ΠΦΥ, ανά τετράμηνο.
-- Ελευθερία επιλογής γιατρών αναφοράς. Στο πλαίσιο του εκάστοτε δικτύου ΠΦΥ κάθε ασφαλισμένος έχει τη δυνατότητα εγγραφής ή μη στο δίκτυο και σε γιατρό αναφοράς (γενικός γιατρός, παθολόγος, καρδιολόγος, γυναικολόγος, παιδίατρος), με ελευθερία και δυνατότητα επιλογής.
-- Υποστηρικτικός ο ρόλος των γιατρών αναφοράς. Ο ρόλος των οικογενειακών γιατρών ή γιατρών αναφοράς σχετίζεται με την παρακολούθηση του ασφαλισμένου, αλλά και τη δυνατότητα κατεύθυνσής του σε άλλες ειδικότητες, διαγνωστικά κέντρα και νοσοκομεία, προκειμένου να διευκολυνθεί το «ταξίδι» του στο σύστημα υγείας. Οι οικογενειακοί γιατροί - γιατροί αναφοράς δεν αποτελούν την υποχρεωτική πύλη εισόδου σε εξειδικευμένες ιατρικές υπηρεσίες και διατηρείται ο σεβασμός στην ελεύθερη επιλογή του πολίτη. Η φιλοσοφία της υιοθέτησης των γιατρών αυτών θεμελιώνεται στη βάση της διευκόλυνσης της πρόσβασης στο σύστημα περίθαλψης (gate opening) και όχι στη δημιουργία εμποδίων στην πρόσβαση και περιορισμών στην επιλογή των χρηστών. Η συνέχεια της φροντίδας επιτυγχάνεται μέσω της αναπομπής από τους γιατρούς άλλων ειδικοτήτων προς τον γιατρό για την παρακολούθηση και τον έλεγχο του ασθενούς.
-- Αποζημίωση Οικογενειακών Γιατρών - Γιατρών Αναφοράς. Οι συμβεβλημένοι γιατροί αναφοράς (γενικοί γιατροί, παθολόγοι, καρδιολόγοι, γυναικολόγοι και παιδίατροι) αποζημιώνονται με βάση την κατά κεφαλήν αποζημίωση, με το ετήσιο εισόδημά τους να διαμορφώνεται αναλόγως των εγγεγραμμένων ασθενών. Επιπρόσθετα, εισάγονται πρόσθετα κριτήρια (π.χ. διαχείριση χρόνιων ασθενών, ηλικιακός παράγοντας, κατ' οίκον επίσκεψη, άσκηση ιατρικής σε άγονες και παραμεθόριες περιοχές κτλ.), τα οποία αίρουν τα μειονεκτήματα της συγκεκριμένης μεθόδου, προάγουν την ισότιμη πρόσβαση των ασθενών και ενισχύουν την πρωτοβάθμια περίθαλψη, ενώ ταυτόχρονα περιορίζουν τη διόγκωση της ζήτησης προς τα νοσοκομεία. Οι γιατροί λοιπών ειδικοτήτων αποζημιώνονται με αμοιβή κατά πράξη και περίπτωση σε συνάρτηση με τον όγκο των παραγόμενων υπηρεσιών και το σφαιρικό προϋπολογισμό του Νομαρχιακού Δικτύου ΠΦΥ.
-- Διατήρηση και βελτίωση των υφιστάμενων εργασιακών σχέσεων. Οι εργασιακές σχέσεις του ιατρικού, υγειονομικού, διοικητικού και λοιπού προσωπικού το οποίο υπηρετεί στις μονάδες υγείας των δικτύων διατηρούνται. Για το νέο σύστημα ΠΦΥ που δημιουργείται, η πολυμορφία και η ευελιξία των εργασιακών σχέσεων μπορεί να γίνει πλεονέκτημα με βάση και τις νέες απαιτήσεις (ολοήμερη λειτουργία). Παράλληλα, θα δοθεί η δυνατότητα στους γιατρούς να ζητήσουν την αλλαγή του υφιστάμενου καθεστώτος τους και τη μετατροπή της σύμβασής τους με βάση τις ανάγκες οι οποίες προκύπτουν, καθώς και η επιλογή -εφόσον ο γιατρός κληθεί να παράγει επιπλέον έργο και το επιθυμεί- να αποζημιώνεται για το επιπλέον έργο, με βάση την αρχή ίση αμοιβή για ίσο έργο.
-- Ολοήμερη λειτουργία των δικτύων. Η λειτουργία των μονάδων προσδιορίζεται σε ολοήμερη βάση με ωράριο λειτουργίας (8 π.μ. - 8 μ.μ.). Όπου απαιτείται, οι μονάδες ΠΦΥ λειτουργούν σε 24ωρη βάση εκ περιτροπής με στόχο να διασφαλίζεται η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας.
-- Συνεχής και Ολοκληρωμένη Φροντίδα. Τα Δίκτυα ΠΦΥ συνδέονται με τις νοσοκομειακές δομές, παραπέμπουν τους ασθενείς σε αυτές όταν χρήζουν περαιτέρω ενεργειών και υποδέχονται τους ασφαλισμένους μετά τη χρήση των νοσοκομειακών υπηρεσιών. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται η συνέχεια της φροντίδας, η προσανατολισμένη υποστήριξη και η καθοδήγηση των ασθενών στα υπόλοιπα σημεία του υγειονομικού συστήματος.
-- Εισαγωγή Ηλεκτρονικής Κάρτας Υγείας. Καθιερώνεται η «κάρτα υγείας», η οποία παρέχει πληροφορίες για το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς και καταγράφει την πορεία του εντός του συστήματος. Οι κινήσεις του ασθενούς σε συμβεβλημένα διαγνωστικά και κλινικές, εφόσον έχουν υψηλό κόστος, εκτελούνται έπειτα από έγκριση των μονάδων του δικτύου, ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα προκλητής ζήτησης.
-- Αναβάθμιση πληροφοριακών υποδομών. Για την κάλυψη των πληροφοριακών αναγκών του Οργανισμού αναπτύσσεται ολοκληρωμένο λογισμικό. Το λογισμικό αυτό παρακολουθεί το σύνολο της λειτουργίας των Δικτύων (υπηρεσίες παροχής και αγοράς), καταγράφει όλη τη διαθέσιμη πληροφορία και παράγει ποσοτικές και ποιοτικές αναλύσεις με μορφή αναφορών σε τακτά χρονικά διαστήματα. Παράλληλα, σε όλες τις περιφερειακές ενότητες εγκαθίσταται λογισμικό οικονομικής διαχείρισης για την παρακολούθηση εξέλιξης των κλειστών σφαιρικών προϋπολογισμών.
-- Επιθεώρηση και κλινικός έλεγχος ΕΟΠΥΥ. Είναι αναγκαία η αναδιάρθρωση και η ενίσχυση του Σώματος Επιθεώρησης του ΕΟΠΥΥ για τον έλεγχο της εφαρμογής του ΕΚΠΥ και όλων των δαπάνων σε δομές υγείας (δημόσιες και ιδιωτικές). Επιπρόσθετα, συγκροτείται Ειδικό Σώμα Ελεγκτών Κλινικού Ελέγχου για την εφαρμογή του clinical audit.
-- Πιστοποίηση και διασφάλιση ποιότητας δικτύου. Προτείνεται η εισαγωγή διαδικασιών διασφάλισης της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, ώστε να αξιοποιούνται με το μέγιστο αποτελεσματικό τρόπο οι εισφορές των ασφαλισμένων και να συνδέεται η ποιότητα με την αποζημίωση από την κοινωνική ασφάλιση. Παράλληλα, εισάγεται σαφές πλαίσιο για την πιστοποίηση όλων των μονάδων ΠΦΥ (δημόσιου και ιδιωτικού τομέα) με κοινούς όρους και προϋποθέσεις, που θα ενισχύσει τη θεραπευτική αξιοπιστία.
-- Νέοι θεσμοί υποστήριξης ΕΟΠΥΥ. Εισάγονται νέοι θεσμοί όπως η Μονάδα Ανάλυσης και Τεκμηρίωσης, η Επιτροπή Διαπραγμάτευσης και η Επιτροπή Βέλτιστης Πρακτικής Κλινικού Ελέγχου που θα υποστηρίξουν επιστημονικά τους στόχους του ΕΟΠΥΥ, ως αγοραστή και παρόχου υπηρεσιών υγείας.
-- Εκπαίδευση με προσανατολισμό την ΠΦΥ. Προτείνεται η εκπαίδευση του υπάρχοντος προσωπικού αναφορικά με τους σκοπούς της ΠΦΥ και τον ρόλο των δράσεων δημόσιας υγείας για τη διατήρηση του επιπέδου υγείας και τη συγκράτηση της υγειονομικής δαπάνης, προκειμένου να υποστηρίξουν το εγχείρημα και να ανταποκριθούν στους επιμέρους ρόλους τους.
-- Σύγχρονη διακυβέρνηση ΕΟΠΥΥ. Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΟΠΥΥ ανασυγκροτείται με στόχους την αποτελεσματικότητα και την αντιπροσωπευτικότητα. Στο Συμβούλιο συμμετέχουν εκπρόσωποι της πολιτείας, οι κοινωνικοί εταίροι, οι θεσμικοί εκπρόσωποι των χρηστών και τα συλλογικά όργανα των παρόχων.
Τέλος, προτείνεται η επανεξέταση του τρόπου και των πηγών χρηματοδότησης του ΕΟΠΥΥ, και ειδικότερα του ύψους της κρατικής επιχορήγησης και των εισφορών. Οι συντάκτες της πρότασης κάνουν λόγο για υιοθέτηση πρόσθετων εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης, που θα εξασφαλίσουν σε βάθος χρόνου τη βιωσιμότητα του Οργανισμού.
