ΣΤΑ ΚΑΓΚΕΛΑ, ΩΣ ΕΞΙΛΑΣΤΗΡΙΟ ΘΥΜΑ, ΓΙΑ ΝΑ ΘΟΛΩΘΕΙ Η ΑΝΙΣΗ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Της ΛΗΔ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
Η πολύκροτη δίκη του Μπο Σιλάι -του έκπτωτου πρώην ανώτατου
αξιωματούχου του Κ.Κ. Κίνας που κατηγορείται για διαφθορά, δωροληψία και
κατάχρηση εξουσίας- προσέλκυσε εντονότατο ενδιαφέρον εντός και εκτός Κίνας όχι
μόνο λόγω της σκανδαλοθηρικής διάστασης της υπόθεσης, αλλά και διότι το ίδιο το
Πεκίνο αποφάσισε να την προβάλει ως απόδειξη ότι η χώρα είναι ένα κράτος
δικαίου.
Τα κεφάλια κάτω (και μέσα) για όσους υπήρξαν φιλόδοξοι
δελφίνοι, όπως ο εικονιζόμενος Μπο Σιλάι
Στην πραγματικότητα, η προσεκτικά σκηνοθετημένη πενθήμερη
ακροαματική διαδικασία δεν ήταν παρά ένα προπέτασμα καπνού για τον ανορθόδοξο
τρόπο λειτουργίας της κινεζικής Δικαιοσύνης και μια πλατφόρμα προπαγάνδας υπέρ
του νέου ηγέτη της χώρας Σι Τζινπίνγκ.
Ο Μπο, άλλοτε πανίσχυρος τοπικός άρχων της νοτιοδυτικής
μητρόπολης Τσονγκίνγκ, ήταν φαβορί για μια θέση στην εκτελεστική επιτροπή του
Πολτμπιρό του Κ.Κ. μέχρι που η σύζυγός του Γκου Καϊλάι κατηγορήθηκε για τη
δολοφονία του Βρετανού επιχειρηματία Νιλ Χέιγουντ (η Γκου, που κατέθεσε
εναντίον του Μπο, καταδικάστηκε φέτος σε θάνατο με αναστολή, ποινή που
ισοδυναμεί με ισόβια κάθειρξη). Η υπόθεση ξεκίνησε από ένα γαϊτανάκι
καταγγελιών για διαφθορά, δωροδοκία, υπεξαίρεση κεφαλαίων και πλήθος άλλων
κατηγοριών με εμπλοκή Κινέζων επιχειρηματιών κι αξιωματούχων όπως ο πρώην
αστυνομικός διοικητής Γουάνγκ Λιτζούν ο οποίος (επίσης καταδικασθείς σε 15ετή
κάθειρξη) προκάλεσε σκάνδαλο καταφεύγοντας σε αμερικανικό προξενείο.
Το πλήρες εύρος της υπόθεσης δεν θ' αποκαλυφθεί ίσως ποτέ.
Οσα έχουν γίνει γνωστά έως σήμερα ρίχνουν ένα διόλου κολακευτικό φως στα ήθη
και τον πολυτελή βίο μιας κινεζικής πολιτικής κι επιχειρηματικής ελίτ, που ζει
πέρα και πάνω από το νόμο την ώρα που το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού δίνει
καθημερινό αγώνα επιβίωσης.
Ο στόχος
Κι εδώ ακριβώς μπαίνει στο παιχνίδι ο πολιτικός χειρισμός. Ο
νέος πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίγνκ έκανε σύνθημά του την πάταξη της διαφθοράς
από τα χαμηλότερα μέχρι τα υψηλότερα στρώματα της κοινωνίας και της
διακυβέρνησης. Οι καταχρήσεις των ισχυρών -ή τουλάχιστον κάποιες από αυτές-
έχουν αρχίσει τα τελευταία χρόνια ν' αποκαλύπτονται στον κινεζικό λαό χάρις
στην κινητοποίηση ακτιβιστών μέσω των σόσιαλ μίντια, που παίζουν κρυφτοκυνηγητό
με τις λογοκριτικές και αστυνομικές αρχές.
Στο πρόσωπο του Μπο -όπως συνέβη προσφάτως και στην
περίπτωση του πρώην υπουργού Σιδηροδρόμων Λιου Ζιτζούν- βρέθηκε ένα ιδανικό
εξιλαστήριο θύμα και η κατάλληλη ευκαιρία για να εφαρμοστεί η δέσμευση του Σι
στην πράξη.
Πολιτικοί παρατηρητές εκτιμούν ότι πέραν του βαθμού εμπλοκής
του Μπο σε υποθέσεις διαφθοράς, η διαφθορά δεν είναι η βασική αιτία της πτώσης
του. Ο Μπο, υποστηρίζουν, έπεσε στη δυσμένεια της κεντρικής εξουσίας εξαιτίας
της λαϊκιστικής πολιτικής που ακολούθησε ως επαρχιακός κυβερνήτης, για να
ενισχύσει τις εθνικές πολιτικές του φιλοδοξίες.
Κάνοντας εκστρατεία κατά της διαφθοράς και αξιοποιώντας τη
νοσταλγία μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού για τη μαοϊκή εποχή έπειτα από χρόνια
άνισης ανάπτυξης στην Κίνα, κατάφερε να διευρύνει τη λαϊκή βάση της εξουσίας
του, δείχνοντας στο δρόμο και σε άλλους τοπικούς άρχοντες.
Οσον αφορά την ίδια τη δίκη, ο ακαδημαϊκός και ακτιβιστής δρ
Αντρέας Φούλντα επισημαίνει ότι η υποτιθέμενη διαφάνεια που την περιέβαλε -το
δικαστήριο επέλεξε για παράδειγμα να αναμεταδώσει την ακροαματική διαδικασία
μέσω του κινεζικού αντίστοιχου του Twitter, Weibo- ήταν απλώς ένας
αντιπερισπασμός από τα θεμελιώδη προβλήματά της. Οπως το ότι δεν δόθηκε στον
Μπο η δυνατότητα να ορίσει το δικό του συνήγορο, ή ότι χρησιμοποιήθηκαν στη
δίκη, κατά παράβαση του νόμου, ομολογίες και καταθέσεις που συγκεντρώθηκαν από
εσωτερική έρευνα του κυβερνώντος κόμματος.
Το κυριότερο όμως ζήτημα είναι θεσμικό και αφορά τις
διαβόητες επιτροπές νομικών υποθέσεων. Τα μέλη τους διορίζονται με πολιτικά
κριτήρια και στην ουσία αποφαίνονται για την ετυμηγορία προτού η υπόθεση
εκδικασθεί. Σε εθνικό επίπεδο, ο υπουργός Δημόσιας Ασφάλειας είναι επίσης και
γραμματέας της κεντρικής επιτροπής πολιτικών και νομικών υποθέσεων. Και αφού η
αστυνομία ελέγχεται επίσης από το Κ.Κ., οι επιτροπές νομικών επιθέσεων παίζουν
ταυτοχρόνως το ρόλο του οργάνου επιβολής του νόμου, του εισαγγελέα και του
δικαστή. Η δε αστυνομική εξουσία καθίσταται ανώτερη της δικαστικής.
Η ποινή
Η ετυμηγορία στην υπόθεση του Μπο Σιλάι αναμένεται εντός
μερικών εβδομάδων, ωστόσο η καταδίκη του θεωρείται ήδη δεδομένη. Μένει να
μάθουμε την ποινή. Πάντως, αν και στη διάρκεια της δίκης εμφανίστηκε απτόητος,
αρνούμενος τις περισσότερες κατηγορίες και εξαπολύοντας σφοδρή επίθεση εναντίον
όσων κατέθεσαν εναντίον του, ο Μπο έδειξε να συμμορφώνεται κατά τα λοιπά με
τους κανόνες του παιχνιδιού, καθώς δεν εξέθεσε κανέναν από τους αξιωματούχους
πρώην συνεργάτες του σε μια δαιδαλώδη υπόθεση που δεν μπορεί ν' αφορά μόνο τον
ίδιο.
Οπως έγραψε στο Twitter ο Νίκολας Μπέκελιν της οργάνωσης
Human Rights Watch, «συνεχίζει να παίζει σε ένα καλοστημένο έργο πολιτικού
θεάτρου». Πιθανόν στο πλαίσιο κάποιας άλλης συμφωνίας, για την ποινή του.
Μπορεί ο Μπο να εξαφανιστεί από την κινεζική πολιτική σκηνή,
αλλά η πολιτική του κληρονομιά φαίνεται ότι θα μείνει: αφ' ενός οι αξιωματούχοι
που τόσο προκάλεσε -συμπεριλαμβανομένου του Σι- έχουν αρχίσει να υιοθετούν τις
τακτικές και τη ρητορική που τον έκαναν δημοφιλή και αφ' ετέρου η ιστορία του
έδωσε ένα ξεκάθαρο μήνυμα στους υπερφιλόδοξους δελφίνους ότι η πολιτική στην
Κίνα παραμένει ένα επικίνδυνο παιχνίδι.
(Πηγές: www.guardian.co.uk-www.lemonde.fr-AFP)
Enet.gr
