Γράφει η Σοφία Βούλτεψη
Οι δήμαρχοι αντιδρούν (όχι όλοι, διότι υπάρχουν και οι «νοικοκύρηδες» που δεν χρωστούν, ενώ πολλοί είναι και οι «νοικοκύρηδες» που κληρονόμησαν χρέη από τους φαύλους προκατόχους τους) στην πρόβλεψη του Μεσοπρόθεσμου Σχεδίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013-2016 περί ίδρυσης Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ.
Το Μεσοπρόθεσμο ψηφίστηκε στις 8 Νοεμβρίου 2012 – οπότε και πάλι γέμισαν σκουπίδια οι πόλεις και βρέθηκαν υπό κατάληψη τα δημαρχεία – και έγινε νόμος του κράτους (4111/2013) με το ΦΕΚ της 25ης Ιανουαρίου 2013.
Οι διαφωνούντες διαμαρτύρονται επειδή, όπως λένε, η οικονομική αυτοτέλεια των δήμων είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη.
Συγγνώμη, αλλά λέει πουθενά το Σύνταγμα ότι οι δήμοι θα δημιουργούν συνεχώς χρέη και ληξιπρόθεσμες οφειλές και το κράτος, δηλαδή οι φορολογούμενοι, θα πληρώνουν αδιαμαρτύρητα – και μάλιστα από την τρισκατάρατη δόση, για την οποία κάθε φορά εκλιπαρούμε και για την οποία ματώνουμε εδώ και τρία χρόνια;
(Πολύ περισσότερο που και από την τελευταία έκθεση του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης προκύπτει πως οι περισσότερες υποθέσεις οι οποίες απασχόλησαν την υπηρεσία του όσον αφορά σε θέματα οικονομικής διαχείρισης το 2012, αφορούσαν και πάλι την Τοπική Αυτοδιοίκηση).
Η απάντηση που δίνουν επί του προκειμένου είναι πως έχουν μειωθεί οι κρατικές επιχορηγήσεις προς τους δήμους, την ώρα που τους έχει μεταβιβαστεί σειρά επιπλέον αρμοδιοτήτων.
Ναι, αλλά τότε πώς κάποιοι δήμαρχοι έχουν καταφέρει και στις υποχρεώσεις τους προς τους δημότες τους να είναι συνεπείς και να μην χρωστάνε;
Ποιοι δεν δέχονται τον έλεγχο;
Τέλος πάντων, αυτά είναι γνωστά και το Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας είναι απαραίτητο και ορθώς ψηφίζεται σε εφαρμογή του Μεσοπροθέσμου, σύμφωνα με το οποίο μέσω αυτού θα παρακολουθείται σε μηνιαία βάση η εκτέλεση του προϋπολογισμού όλων των ΟΤΑ.
Σε περίπτωση που διαπιστώνονται αποκλίσεις ενημερώνεται ο φορέας ότι υποχρεούται σε άμεση αναμόρφωση του προϋπολογισμού του και υποβολή αυτού προς έγκριση στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση.
Μετά πάροδο τριμήνου και εφόσον ο φορέας εξακολουθεί να παρουσιάζει αποκλίσεις, τότε με Απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών θα υπάγεται υποχρεωτικά στο (αναθεωρημένο) πρόγραμμα οικονομικής εξυγίανσης, με μερική απώλεια της διαχειριστικής του αυτονομίας, που συνεπάγεται: α) περιορισμό των δαπανών μόνο σε υποχρεώσεις μισθοδοσίας και λοιπές απολύτως μη ανελαστικές δαπάνες, χρησιμοποιώντας προς τούτο, καθ’ όλο ή κατά μέρος και την ΣΑΤΑ β) υποχρεωτικές μετατάξεις προσωπικού, γ) αύξηση ιδίων εσόδων (τέλη, τοπικοί φόροι).
Πρόεδρος του Παρατηρητηρίου προβλέπεται να είναι ένας Σύμβουλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου και μέλη, ο γενικός διευθυντής Οικονομικών Υπηρεσιών του υπουργείου Εσωτερικών, ο αρμόδιος διευθυντής από τη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών του ΥΠΕΣ, ένας εκπρόσωπος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), όταν πρόκειται για δήμους ή ένας εκπρόσωπος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας, όταν πρόκειται για περιφέρειες, ένας εμπειρογνώμονας εγνωσμένου κύρους που ορίζεται με απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Εσωτερικών, ένας εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών και ο γενικός διευθυντής Θησαυροφυλακίου του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, η σύμφωνη γνώμη του οποίου απαιτείται για την έκδοση απόφασης από το Παρατηρητήριο, το οποίο υποστηρίζεται διοικητικά από τη Διεύθυνση Οικονομικών ΟΤΑ του υπουργείου Εσωτερικών.
Σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο Σχέδιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013-2016:
Το «Παρατηρητήριο», παρακολουθεί σε μηνιαία βάση την πορεία των οικονομικών στοιχείων και την επιχειρησιακή δράση των ΟΤΑ, καθώς και των νομικών τους προσώπων, τα οποία εντάσσονται στη Γενική Κυβέρνηση.
Συγκεκριμένα, παρακολουθεί τους μηνιαίους και τριμηνιαίους στόχους, τις δράσεις και τις προθεσμίες που έχουν τεθεί από τους ίδιους τους ΟΤΑ σε συμμόρφωση με τον κανόνα του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού, αξιολογεί τις προβλέψεις εσόδων των ΟΤΑ και διατυπώνει προτάσεις τροποποίησής τους, όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο, παρακολουθεί και ελέγχει την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού σε σχέση με τους στόχους που έχουν τεθεί, ώστε αυτοί να καθίστανται εφικτοί.
Επίσης, το Παρατηρητήριο παρεμβαίνει όταν διαπιστώνει απόκλιση από τους τριμηνιαίους στόχους άνω του 10%, παρέχοντας οδηγίες και μεθόδους για τη διόρθωση της απόκλισης.
Σε περίπτωση που η απόκλιση παρουσιάζεται για δύο συνεχόμενα τρίμηνα, εισηγείται αιτιολογημένα ώστε με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών ο ΟΤΑ να υπάγεται υποχρεωτικά σε Πρόγραμμα Εξυγίανσης.
Συγγνώμη, αλλά γιατί να διαφωνήσει κάποιος σε όλα αυτά;
Πού υπάρχει γραμμένο (στο Σύνταγμα ή αλλού) ότι το πάρτι της ανικανότητας και της ασυδοσίας μπορεί να συνεχίζεται επ’ άπειρον, χάριν της… συνταγματικά κατοχυρωμένης οικονομικής αυτοτέλειας;
Και επιτέλους, «οικονομική αυτοτέλεια» σημαίνει κάνω ότι γουστάρω, δανείζομαι, προσλαμβάνω, πληρώνω και λογαριασμό δεν δίνω;
Προς αυτήν την κατεύθυνση (της απόδοσης λογαριασμού) κινήθηκε και η (δαιμονοποιημένη) Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου του Νοεμβρίου 2012, με την οποία μπήκε τέλος στην ασυδοσία των ΔΕΚΟ και των ΟΤΑ.
Επιβλήθηκε η παρακολούθηση ορθής εκτέλεσης των προϋπολογισμών τους, υπήρξε πρόβλεψη για την περίπτωση αποκλίσεων (άλλη για τους «πρωτάρηδες», άλλη για τους «υπότροπους») και ειδικά για τους δήμους υπήρξε η πρόβλεψη για μετακύληση της «μαύρης τρύπας» στους πολίτες, μέσω της αύξησης των τελών.
Να δούμε, θα συνεχίσουν να ψηφίζουν τους φαύλους, τους ρουσφετάκηδες και τους ανίκανους ή θα αναθεωρήσουν τον τρόπο που επιλέγουν τους τοπικούς τους άρχοντες, επιλέγοντας τους έντιμους και τους ικανούς!
Τι πήραν από την (τρισκατάρατη) δόση
Όσον αφορά στις μεταβιβάσεις ποσών προς την τοπική αυτοδιοίκηση από την κεντρική κυβέρνηση, για το 2013 έχει προβλεφθεί ποσό 3.089.687.800 ευρώ, για το 2014, 3.244.894.000 και για το 2015, 3.321.868.000 – όλα από την τρισκατάρατη δόση.
Επίσης από την τρισκατάρατη δόση μόνο μέσα στο 2013 έχουν (ενδεικτικά) δοθεί:
Τον Ιανουάριο: 25 εκ. ευρώ για τη θέρμανση των σχολείων και έκτακτα επιπλέον επιδόματα αναλόγως των τοπικών αναγκών, 253 εκ. ευρώ για κάλυψη ληξιπρόθεσμων οφειλών των δήμων, ενώ εξοφλήθηκαν και τα οφειλόμενα για τους εργαζόμενους στο πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» - υπενθυμίζω ότι αυτού του τύπου τα προγράμματα ήσαν αρχικά ευρωπαϊκά, με την προϋπόθεση ότι οι τοπικές αυτοδιοικήσεις των κρατών-μελών θα φρόντιζαν εγκαίρως για την εξασφάλιση των χρημάτων, όταν τα προγράμματα θα έληγαν (κάτι που στην Ελλάδα δεν συνέβη ποτέ και τα προγράμματα αυτά εμφανίστηκαν ως οιονεί υποχρεώσεις του κράτους, δηλαδή των φορολογουμένων).
Τον Μάρτιο: 143 εκ. κρατική επιχορήγηση στους δήμους, 24,6 εκ. στις περιφέρειες για οφειλόμενα από την δακοκτονία του 2012, 1 εκ. για την σίτιση μαθητών μουσικών σχολείων, 5,1 εκ. για τη μεταφορά μαθητών, 5,5 εκ. για ενοίκια σχολείων και άλλες υπηρεσίες.
Τον Απρίλιο: 12 εκ. στις περιφέρειες για τα διατροφικά επιδόματα 14.700 δικαιούχων, 19,2 εκ από την ΣΑΤΑ (Συλλογική Απόφαση Τοπικής Αυτοδιοίκησης) για έργα και επενδυτικές δραστηριότητες.
Τον Μάιο: 125 εκ προς τους δήμους από τους ΚΑΠ (Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι) και τη ΣΑΤΑ, 25 εκ. στις περιφέρειες για εξόφληση μεταφοράς μαθητών το σχολικό έτος 2011-2012, 1,5 εκ. στις περιφέρειες για κάλυψη λειτουργικών δαπανών, 118,5 εκ. στους δήμους για την καταβολή των προνοιακών επιδομάτων Μαρτίου – Απριλίου σε 180.000 δικαιούχους.
Τον Ιούνιο: 143 εκ. για οικονομική ενίσχυση των δήμων, 5 εκ. για κάλυψη μισθωμάτων σχολείων περιόδου Ιανουαρίου – Απριλίου 2013 και συμπληρωματική επιχορήγηση 700 περίπου χιλιάδων ευρώ για τον ίδιο σκοπό, 13 εκ. στις περιφέρειες (από τα οποία τα 5,5 για διατροφικά επιδόματα 15.000 δικαιούχων), 38,4 εκ. στους δήμους (ΣΑΤΑ) για υλοποίηση έργων και επενδυτικών δραστηριοτήτων, 40 εκ. για επισκευή και συντήρηση σχολείων, 7,4 εκ στις περιφέρειες για κάλυψη δαπανών (ΚΑΠ).
Όλα αυτά δεν τα βγάζει από την τσέπη του ο εκάστοτε υπουργός, αλλά παρέχονται χάρη στη συμμετοχή των φορολογουμένων και στην (τρισκατάρατη) δόση.
Αύξηση προσωπικού λόγω μετατάξεων και… γενικού αλαλούμ!
Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι τον Απρίλιο του 2012 παραδόθηκε στον τότε υπηρεσιακό υπουργό Οικονομικών Γ. Ζανιά έκθεση της τρόικας για «προσλήψεις από το παράθυρο», όπου αναφέρονταν πάνω από 12.000 προσλήψεις στου ΟΤΑ – παρά τον «Καλλικράτη»!
Η ΚΕΔΕ είχε τότε αντιδράσει μιλώντας για «δημιουργική λογιστική» της τρόικας και υπενθυμίζοντας ότι στους δήμους είχαν μεταφερθεί 11.530 άτομα (ανεβάζοντας τον αριθμό των υπηρετούντων σε 89.111) λόγω των μετατάξεων: 2.787 από τις νομαρχίες (κυρίως πολεοδομίες), 454 από τις κρατικές περιφέρειες (στελέχη τεχνικών υπηρεσιών των δήμων), 5.951 καθαρίστριες από το υπουργείο Παιδείας, 1.988 από τις δημοτικές επιχειρήσεις και 350 από μετατάξεις από τον ΟΑΣΑ, την ΤΡΑΙΝΟΣΕ κλπ.
Σωστά. Ωστόσο αυτό σημαίνει ότι απασχολούνταν στους δήμους άτομα που ήσαν «χρεωμένα» σε άλλες υπηρεσίες, αλλά και ότι πήγαν εκεί εργαζόμενοι λόγω μετατάξεων.
Και πέρα από όλα αυτά, για ποιο λόγο (από πέρσι) υπάρχει αυτή η αντίδραση για τη δημιουργία του Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας (η οποία τώρα κρύβεται πίσω από το θέμα των δημοτικών αστυνομικών και των σχολικών φυλάκων);
Θυμίζω ότι τον Νοέμβριο του 2012, όταν ψηφίζονταν όλα αυτά, οι δήμαρχοι μιλούσαν και πάλι για ομαδικές παραιτήσεις (κυρίως οι ανήκοντες στην Περιφερειακή Ένωση Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας, με τους «νότιους» να μην συμφωνούν).
Με ψήφισμά της τότε η ΚΕΔΕ είχε υποστηρίξει πως η δουλειά του Οικονομικού Παρατηρητηρίου γίνεται ήδη από την Ελεγκτική Επιτροπή και πως η δημιουργία του (του Παρατηρητηρίου, αποσκοπεί στο να τεθούν υπό επιτροπεία οι Δήμοι).
Τέλος, μιλώντας στις 10 Ιουνίου στο Ναύπλιο ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας και καταθέτοντας τις προτάσεις του για την ανασυγκρότηση του δημόσιου τομέα και της αυτοδιοίκησης (παρουσιάζοντας τέσσερις «άξονες»), αναφέρθηκε σε «Αποκέντρωση του Κράτους με ισχυρή Αυτοδιοίκηση).
Όπως είπε «οι ανάπηροι θεσμικά και οικονομικά Δήμοι και Περιφέρειες διαχειρίζονται σήμερα μόλις το 2,8% του Α.Ε.Π. και 5,6% του συνόλου των δημόσιων δαπανών έναντι 17% και 33,1% αντίστοιχα του μέσου όρου της Ευρώπης των 27».
Η δική του πρόταση είναι η αυτοδιοίκηση να συμμετέχει στον γενικό δημόσιο σχεδιασμό και να διαχειρίζεται τα κοινοτικά πλαίσια στήριξης, που θα αποκτήσει ακόμη περισσότερες αρμοδιότητες.
Και πώς θα ελέγχονται;
Μα… από τις τοπικές κοινωνίες!
Και «ο σημερινός «συγκεντρωτισμός» του Καλλικράτη θα αντικατασταθεί από χωρικές ενότητες που θα αποτελούν κοινωνικά κύτταρα με πρωτογενή εξουσία, η οποία θα εκφράζεται μέσα από συμμετοχικές δομές αυτοδιεύθυνσης των τοπικών υποθέσεων».
Συγγνώμη, αλλά τι σημαίνει «συμμετοχικές δομές αυτοδιεύθυνσης των τοπικών υποθέσεων»;
Γι’ αυτό και παραμένει ισχυρή η δήλωση του νομπελίστα οικονομολόγου Μίλτον Φρίντμαν, ο οποίος είχε πει:
«Κανένας δεν ξοδεύει τα χρήματα κάποιου άλλου τόσο προσεκτικά όσο ξοδεύει τα δικά του. Γι’ αυτό ένας κόσμος όπου η οικονομία οργανώνεται έτσι ώστε κάποιοι άνθρωποι να ξοδεύουν χρήματα άλλων ανθρώπων είναι απίθανο να έχει τον οποιοδήποτε βαθμό ευημερίας ή πολλή ελευθερία. Βρισκόμαστε μπροστά σε παλιές απειλές, που όλες εκπορεύονται από την υπερβολική δράση του κράτους, από κάποια άτομα εντός της κοινότητας που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τη συγκεντρωμένη εξουσία του κράτους, προκειμένου να ωφεληθούν οι ίδιοι και να παράσχουν στους εαυτούς τους ειδικά προνόμια και μονοπώλια».
Οπότε, μπορούμε να πάμε και στη γνωστή ρήση του Λένιν:
«Η εμπιστοσύνη είναι καλή, αλλά οι έλεγχοι καλύτεροι»
