Της Ζέζας Ζήκου
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Η νέα μορφή ισχύος της Κίνας είναι πραγματική. Αλλά είναι πολύ πιο εύθραυστη απ’ όσο αντέχει το Πεκίνο. Αυτή είναι μια αλήθεια που ουδείς έχει την πολυτέλεια να παραγνωρίσει.
Ούτε καν η Μέρκελ. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την κ. Μέρκελ δεν είναι πολιτικός, αλλά το ενδεχόμενο να «αρρωστήσει» η κινεζική οικονομία, σύμφωνα με το Reuters. Η Γερμανία βλέπει την κινεζική αγορά σαν λυτρωτική πηγή αυξημένης ζήτησης για τα προϊόντα της και οι ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν πλέον το Πεκίνο σαν σανίδα σωτηρίας για τα ομόλογά τους. Το ενδεχόμενο να αποσταθεροποιηθεί η νομισματική τάξη πραγμάτων εξαιτίας της Κίνας εγείρει μείζονα κίνδυνο. Οντως, η Κίνα αποτελεί μια κολοσσιαία δύναμη στις αγορές όλου του κόσμου, ακόμα κι αν τα περισσότερα κεφάλαιά της είναι επενδυμένα σε ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου. Αυτό, όμως, που εμάς ανησυχεί είναι ότι δεν έχει τα περιθώρια να υποστεί την περαιτέρω σφαγή των επενδύσεών της στα ευρωομόλογα.
Πάντως, η κλίμακα της κινεζικής ανάπτυξης είναι τέτοια, που αποσβολώνει τους αναλυτές. «Το 2020, η Κίνα θα έχει χτίσει 10 πόλεις με το μέγεθος της Νέας Υόρκης», υποστηρίζουν παραληρώντας από ενθουσιασμό. Πρόκειται για μια μηχανή που βγάζει συνεχώς χρήματα. Το πρόβλημα με τέτοιου είδους παραληρηματικές προβλέψεις είναι ότι συνήθως δεν επαληθεύονται. Θυμηθείτε τις προβλέψεις της δεκαετίας του ’60 για την ΕΣΣΔ και εκείνες του ’90 για την Ιαπωνία. Η άνοδος της Κίνας είναι ένα από τα θαύματα της σύγχρονης οικονομικής Ιστορίας. Ομως, η εξάρτησή της από την ανάπτυξη που στηρίζεται στις εξαγωγές δεν είναι ανθεκτική στον χρόνο.
Αραγε, το οικονομικό θαύμα της Κίνας είναι τόσο ευάλωτο;
Ο διάσημος Τζέιμς Χάνος, που δημιούργησε μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες επενδύσεων στη Wall Street, προβλέποντας την κατάρρευση του αμερικανικού ενεργειακού ομίλου Enron και των άλλων κολοσσών με ιστορίες που παραήταν ωραιοποιημένες, καταρρίπτει τον μύθο της China Inc. Ο κ. Χάνος έχει προειδοποιήσει ότι η υπερθέρμανση της συγκεκριμένης οικονομίας θα οδηγήσει σε απότομη προσγείωση και όχι σε μια πορεία σταθερής ανάπτυξης, όπως προβλέπουν οι περισσότεροι οικονομολόγοι. Η υπερβολική δραστηριότητα στον κλάδο των ακινήτων, υποκινούμενη από κύμα κερδοσκοπικών κεφαλαίων, έχει οδηγήσει στη δημιουργία μιας «φούσκας» μεγατόνων.
Και ο αναλυτής οικονομιών της «φούσκας», ο Ντέιβιντ Μ. Σμικ, που προέβλεψε το αμερικανικό οικονομικό χάος στο βιβλίο The World is Curved, παραθέτει εκεί ορισμένες ανησυχητικές στατιστικές. Μέχρι την πρόσφατη οικονομική κρίση στις ΗΠΑ, οι κινεζικές εξαγωγές αντιστοιχούσαν στο 43% του κινεζικού ΑΕΠ. Για να αναπληρώσει τις απώλειες στη ζήτηση από το εξωτερικό μόλις εκδηλώθηκε η ύφεση το 2009, η Κίνα εφάρμοσε πρόγραμμα τόνωσης και δανεισμού ύψους 1,8 τρισ. δολαρίων – που αντιστοιχούσε στο 38% του ΑΕΠ της. Τα χρήματα προορίζονταν για τους καταναλωτές, αλλά ο Σμικ εκτιμά ότι το 85% των επιδοτούμενων δανείων κατέληξε σε κρατικές επιχειρήσεις και τράπεζες, διογκώνοντας κι άλλο τη «φούσκα». Η Κίνα αντιμετωπίζει ένα ακόμη σοβαρότερο πρόβλημα στο εσωτερικό ισοζύγιο. Πρόκειται για τα δάνεια υψηλού κινδύνου. Ο Σμικ σημειώνει ότι 1,2 τρισ. δολάρια του πακέτου τόνωσης της οικονομίας διοχετεύθηκε σε επιδοτούμενα δάνεια χαμηλών επιτοκίων. Και ο Βίκτορ Σιχ, καθηγητής στο Northwestern University, συλλέγει πληροφορίες για βρώμικο δανεισμό με πρωταγωνιστές κινεζικές επενδυτικές εταιρείες, ποσό που ανέρχεται, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του, ίσως και σε 1,7 τρισ. δολάρια, ήτοι στο 34% του κινεζικού ΑΕΠ. Η μετάβαση προς μια οικονομία ανθεκτική στον χρόνο δεν θα είναι εύκολη σε μια χώρα εθισμένη στις εξαγωγές. Για τον λόγο αυτό, όσοι υποθέτουν ότι μοιραίο είναι η αενάως αναπτυσσόμενη Κίνα να διαδεχθεί την Αμερική στο βάθρο της οικονομικής υπερδύναμης, καλά θα κάνουν να ρίξουν μια προσεκτική ματιά στους αριθμούς.
