Νέα απόπειρα ανοικοδόμησης του οικοπέδου του πρώην βιομηχανικού συγκροτήματος των Μύλων Αλλατίνη, η τρίτη κατά σειρά την τελευταία δεκαετία, επιχειρείται εδώ και λίγες εβδομάδες υπό άκρα μυστικότητα.
Του Νίκου Ηλιάδη
Σύμφωνα με απολύτως έγκυρες πληροφορίες της «ΜτΚ», το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει στα χέρια του νομοθετική ρύθμιση, με την οποία επιχειρείται να ανοίξει ξανά ο δρόμος της ανοικοδόμησης του εν λόγω οικοπέδου, παρότι δύο ανάλογες προσπάθειες κατά το πρόσφατο παρελθόν ματαιώθηκαν έπειτα από αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Η ρύθμιση ενδέχεται να κατατεθεί από μέρα σε μέρα υπό μορφή τροπολογίας σε κάποιο από τα νομοσχέδια του υπουργείου, ακόμη και σε αυτό για το πρόγραμμα «Ήλιος», το οποίο εισήχθη στη Βουλή την Πέμπτη και συζητείται την προσεχή εβδομάδα στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής.
Επιβεβαιώνει ο υπουργός
Την ύπαρξη της τροπολογίας επιβεβαίωσε έπειτα από σχετικό ερώτημα της «ΜτΚ» ο υπουργός Περιβάλλοντος. Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, στο περιθώριο της συνέντευξης που παραχώρησε από κοινού με τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης την Παρασκευή, είπε ότι «πράγματι προσπαθούμε να βρούμε μια λύση». Παραδέχθηκε ότι στο υπουργείο υπάρχει έτοιμη τροπολογία, αλλά ερωτηθείς για το ακριβές περιεχόμενό της είπε πως «δεν είναι ακόμη τίποτε οριστικό και ίσως κάποια πράγματα να αλλάξουν».
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο υπουργείο εξετάζονται και κάποιες εναλλακτικές λύσεις, πέραν της ανοικοδόμησης, όπως η μεταφορά συντελεστή δόμησης (κάτι που είχε γίνει και το 1992) ή ακόμη και η απαλλοτρίωση.
Τέλος, για τον χρόνο κατάθεσης της τροπολογία ο υπουργός είπε πως «επιδιώκουμε να γίνει το συντομότερο δυνατόν».
Λίγο αργότερα, ωστόσο, συνεργάτρια του υπουργού, η οποία γνωρίζει άριστα το θέμα, επιχείρησε να κρατήσει αποστάσεις από την κυοφορούμενη τροπολογία. Όπως τόνισε στη «ΜτΚ», «γνωρίζουμε πράγματι το θέμα, αλλά εμείς δεν έχουμε ακόμη τίποτε συγκεκριμένο στα χέρια μας». Εξήγησε ότι την όλη ιστορία «κινεί ο δήμος Θεσσαλονίκης, καθώς και κάποιοι πολίτες αλλά και βουλευτές. Εμείς», διευκρίνισε, «δεν πρόκειται να εκπονήσουμε από μόνοι μας καμία ρύθμιση. Αν όμως μας προταθεί από τους εκπροσώπους της πόλης, θα τη δεχθούμε και θα την προωθήσουμε στη Βουλή».
Ψάχνουν υπογραφές
Ωστόσο, η εικόνα που προκύπτει από το ρεπορτάζ είναι διαφορετική. Το όλο εγχείρημα εξελίσσεται έως τώρα στο παρασκήνιο με εμπλοκή κυβερνητικών, κοινοβουλευτικών και αυτοδιοικητικών παραγόντων, καθώς και εκπροσώπων του κατασκευαστικού κλάδου.
Σύμφωνα με απολύτως εξακριβωμένες πληροφορίες της «ΜτΚ», επισπεύδων στην υπόθεση εμφανίζεται, περιέργως, ο δήμος Θεσσαλονίκης. Στελέχη της διοίκησης του δήμου πήραν την πρωτοβουλία για συνεννόηση με το υπουργείο Περιβάλλοντος, καθώς και για τη διατύπωση της σχετικής τροπολογίας. Μετά την κατάθεσή της στο υπουργείο, συνεργάτες του κ. Παπακωνσταντίνου ανέλαβαν να επικοινωνήσουν με θεσσαλονικείς βουλευτές, προκειμένου να την υπογράψουν, για να κατατεθεί στη Βουλή. Σύμφωνα με πληροφορίες, με ορισμένους από τους βουλευτές επικοινώνησε και τους ζήτησε να υπογράψουν και ο δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης. Έως τώρα, όμως, όλοι οι βουλευτές αρνήθηκαν να συναινέσουν, άλλοι επειδή διαφωνούν με την ανοικοδόμηση του οικοπέδου, άλλοι γιατί φοβούνται ότι η όλη υπόθεση θα εξελιχθεί σε σκάνδαλο τύπου Πάχτα. «Αν θέλει ο υπουργός, ας αναλάβει ο ίδιος την ευθύνη για την κατάθεση της τροπολογίας», επισημαίνει βουλευτής στον οποίο έγινε η σχετική κρούση.
Η στάση του Γ. Μπουτάρη
Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης είχε ταχθεί, εξαρχής ακόμη, υπέρ της ανέγερσης της «Πολιτείας Αλλατίνη», όπως ονομάστηκε το σχεδιαζόμενο οικοδομικό συγκρότημα. Μάλιστα, το 2003, όταν η «Ένωση Πολιτών Θεσσαλονίκης», της οποίας ήταν πρωτεργάτης, είχε προσφύγει στο ΣτΕ (μαζί με άλλες κινήσεις και πολίτες) κατά της πρώτης απόφασης που άνοιγε τον δρόμο στην ανοικοδόμηση του οικοπέδου, ο κ. Μπουτάρης είχε στείλει προσωπική επιστολή, με την οποία διαχώριζε τη θέση του από την προσφυγή της ένωσης. Εν ολίγοις ο κ. Μπουτάρης ζητούσε να απορριφθεί από το ΣτΕ η αίτηση της Ένωσης Πολιτών για την ακύρωση της απόφασης του τότε υπουργού Πολιτισμού Ευάγγελου Βενιζέλου, που επέτρεπε την ανοικοδόμηση του οικοπέδου. Αλλά και προχθές, στη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου με τον κ. Παπακωνσταντίνου, ο δήμαρχος ζήτησε από τον υπουργό να δει το θέμα του Αλλατίνη, γιατί παραμένει ένας χώρος ανεκμετάλλευτος.
Άγριος προεκλογικός καβγάς...
Η υπόθεση Αλλατίνη είχε αποτελέσει την αφορμή για τον άγριο καβγά που ξέσπασε κατά την προεκλογική περίοδο του 2010 μεταξύ του κ. Μπουτάρη και του επικεφαλής της παράταξης «Ενεργοί Πολίτες» Χρίστου Μάτη. Ο τελευταίος με δηλώσεις του είχε αφήσει σοβαρά υπονοούμενα σε βάρος του κ. Μπουτάρη, λέγοντας ότι η στάση του στο θέμα υπαγορεύεται από ιδιοτελή συμφέροντα. «Η διαπλοκή μπήκε στην πόλη», είχε πει χαρακτηριστικά τότε ο κ. Μάτης, συσχετίζοντας τη θέση του κ. Μπουτάρη για το Αλλατίνη με τις φιλικές σχέσεις που διατηρεί με τον εκ των παλαιότερων συνιδιοκτητών του οικοπέδου Στέφανο Μάνο, αλλά και με την είσοδο, τότε, στο ψηφοδέλτιο του Χασδάι Καπόν, πρώην στελέχους της Ωμέγα Τράπεζας, η οποία είχε αγοράσει μερίδιο στο επίμαχο οικόπεδο.
Απαντώντας στις δηλώσεις Μάτη η «Πρωτοβουλία» είχε εκδώσει τότε μια πολύ σκληρή ανακοίνωση, με την οποία κατήγγελλε τον κ. Μάτη ότι «εμμένει στη λασπολογική τακτική του» και χαρακτήριζε «φανταστικές ιστορίες όλα αυτά τα περί ‘ιδιωτικών συμφερόντων’ και ‘διαπλεκομένων’». Ειδικότερα ανέφερε ότι «ο Γιάννης Μπουτάρης δεν έχει καμία ‘γκρίζα’ σχέση με τον Στέφανο Μάνο, ιδρυτή της 'Δράσης'. Η σχέση Μπουτάρη - Μάνου είναι σχέση αμοιβαίας εκτίμησης, ο δε κ. Μάνος από τη δεκαετία του 1990 έχει πουλήσει το μερίδιό του στην Αλλατίνη και δεν έχει κανένα συμφέρον στην αξιοποίηση ή όχι του ακινήτου». Αναφορικά με τον κ. Καπόν έλεγε πως «ο υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος είναι επιχειρηματίας στον χώρο των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, ιδρυτικό στέλεχος της Ωμέγα Τράπεζας και νυν Proton Bank και δεν έχει λόγο να απολογείται επειδή η τράπεζα μετέχει στην κοινοπραξία που προσπαθεί εδώ και οκτώ χρόνια, μέσα από απόλυτα σύννομες διαδικασίες, να αξιοποιήσει το ακίνητο Αλλατίνη».
... και διάλογος
Στον διάλογο μεταξύ «Πρωτοβουλίας» και Οικολόγων, που είχε γίνει στο ενδιάμεσο των δύο γύρων των εκλογών του 2010, ο κ. Μπουτάρης είχε διατυπώσει την επίσημη θέση του ως εξής: «Η θέση η δικιά μου είναι ότι, όταν θες να πάρεις μία περιουσία ιδιωτική, πρέπει να την πληρώσεις. Άρα πρέπει να βρεθούν τα λεφτά να πληρωθεί. Όσον αφορά τις χρήσεις του χώρου, στη Θεσσαλονίκη όλα τα παλιά βιομηχανικά κτίρια (ΥΦΑΝΕΤ, Φιξ κ.ά.) είναι κουφάρια. Εγώ λέω ότι πρέπει να βρεθούν τα λεφτά για να αναδειχθεί το μνημείο. Όχι να βρεθούν τα λεφτά για να απαλλοτριωθεί το μνημείο. Η καλύτερη λύση είναι επομένως μία συνεργασία μεταξύ του ιδιοκτήτη, του ιδιώτη ή του όποιου έχει τα λεφτά για να χρηματοδοτήσει την ανάδειξη του μνημείου και του δημοσίου που ορίζει τον τρόπο με τον οποίο θα αναδειχθεί η πολιτιστική κληρονομιά».
Είκοσι χρόνια προσπαθούν να το χτίσουν
Η προσπάθεια ανοικοδόμησης του επίμαχου οικοπέδου, συνολικού εμβαδού 26 στρεμμάτων, ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Νωρίτερα, το 1971 το οικόπεδο είχε χαρακτηριστεί «κοινόχρηστος χώρος πρασίνου», χωρίς ωστόσο ποτέ το δημόσιο να προχωρήσει στην απαλλοτρίωσή του.
Το ενδεχόμενο της ανοικοδόμησης φάνηκε να ματαιώνεται οριστικά μετά την απόφαση που έλαβε τον Νοέμβριο του 1991 η τότε υπουργός Πολιτισμού Άννα Ψαρούδα-Μπενάκη, βάσει της οποίας ολόκληρο το βιομηχανικό συγκρότημα, τόσο τα κτίρια όσο και το σύνολο του οικοπέδου, χαρακτηρίστηκαν ως «ιστορικά διατηρητέο μνημείο».
Ακολούθησαν και άλλοι αποχαρακτηρισμοί μέχρι που τελικώς, έπειτα από διαδοχικές υπουργικές αποφάσεις και προεδρικά διατάγματα, το 1992 η ιδιοκτήτρια εταιρεία του οικοπέδου κατέστη δικαιούχος ανοικοδόμησης κτισμάτων συνολικού εμβαδού περίπου 110.000 τ.μ.
Ο σκανδαλώδης συντελεστής
Η τεράστια αυτή επιφάνεια προέκυψε από τον -αυθαίρετο και σκανδαλώδη, σύμφωνα με κατασκευαστικούς κύκλους- ορισμό του συντελεστή δόμησης στο ιδιαιτέρως υψηλό 4,2, όταν ο μέσος όρος των συντελεστών δόμησης των γύρω οικοπέδων ήταν περίπου 2,4. Αμέσως μετά, με προεδρικό διάταγμα οι δικαιούχοι πέτυχαν τη μεταφορά του συντελεστή δόμησης για τα 70.350 τ.μ. (που αντιστοιχούν σε συντελεστή δόμησης 2,7), τα οποία αξιοποίησαν σε άλλες περιοχές της χώρας.
Τα σχέδια ανοικοδόμησης του οικοπέδου πάγωσαν για περίπου μία δεκαετία. Τον Απρίλιο του 2002 οι εταιρείες «Αστικές Αναπτύξεις ΑΕ» και «Θεμελιοδομή ΑΕ» ήρθαν σε συμφωνία με την «Αλλατίνη ΑΕ» για την εξαγορά του 50% του οικοπέδου. Το οριστικό συμβόλαιο μεταβίβασης υπογράφηκε τον Απρίλιο του 2003 κι ενώ είχαν εκπονηθεί στο μεταξύ τα σχέδια κατασκευής του οικοδομικού συγκροτήματος «Πολιτεία Αλλατίνη». Ένα μήνα νωρίτερα, με απόφαση του τότε υπουργού Πολιτισμού Ευάγγελου Βενιζέλου, άνοιγε διάπλατα ο δρόμος για την ανοικοδόμηση του οικοπέδου. Με εκείνη την απόφαση εγκρίθηκε, με μικρές τροποποιήσεις, το σύνολο της οικοδομικής μελέτης που είχε υποβάλει η ιδιοκτήτρια εταιρεία. Αυτή, πέραν της εκμετάλλευσης των υπαρχόντων κτισμάτων, προέβλεπε την ανέγερση πέντε εξαώροφων οικοδομών, μιας πενταώροφης, μιας τριώροφης, μιας μονοκατοικίας, καθώς και υπόγειου χώρου στάθμευσης 400 θέσεων (12.750 τ.μ.).
Υπέρ και οι κ. Παπαγεωργόπουλος, Ψωμιάδης
Το κύρος εκείνης της απόφασης προσέβαλαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας κάτοικοι της περιοχής και η «Ένωση Πολιτών για το Περιβάλλον και τον Πολιτισμό». Δύο χρόνια μετά, το Ε’ τμήμα του ΣτΕ δικαίωσε τους προσφεύγοντες και ακύρωσε την απόφαση του κ. Βενιζέλου. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την εκδίκαση της υπόθεσης στο ΣτΕ παρενέβησαν υπερασπιζόμενοι την απόφαση Βενιζέλου, εκτός του κ. Μπουτάρη, και ο δήμος Θεσσαλονίκης και η νομαρχία. Στα δικόγραφα που κατέθεσαν ισχυρίζονται μάλιστα ότι «με την εγκριθείσα μελέτη ανοικοδόμησης του οικοπέδου αναβαθμίζεται το διατηρητέο μνημείο όπως και η πέριξ περιοχή»!
Σε αντίθεση με τη στάση της διοίκησης του Βασίλη Παπαγεωργόπουλου, η μείζων αντιπολίτευση διά της Χρύσας Αράπογλου τάχθηκε κατά της ανοικοδόμησης του οικοπέδου, διοργανώνοντας μάλιστα και συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας. Ανάλογη στάση τήρησε και η παράταξη «Θεσσαλονίκη Ανοιχτή Πόλη» με επικεφαλής τον Τριαντάφυλλο Μηταφίδη.
Μετά την απόφαση του ΣτΕ οι ιδιοκτήτες επανήλθαν υποβάλλοντας νέο σχέδιο ανοικοδόμησης, το οποίο ελάχιστα διέφερε από το προηγούμενο. Με απόφασή του τον Απρίλιο του 2006 ο τότε υπουργός Πολιτισμού Γιώργος Βουλγαράκης ενέκρινε το σχέδιο εκείνο, επιβάλλοντας ορισμένες μικρές τροποποιήσεις, με το σκεπτικό μάλιστα ότι «με την προτεινόμενη μελέτη το μνημείο δεν βλάπτεται, αλλά αντιθέτως προστατεύεται και αναδεικνύεται»! Όμως και εκείνη η απόφαση κατέπεσε στο ΣτΕ το 2010, έπειτα από προσφυγή που κατέθεσαν η «Οικολογική Κίνηση Θεσσαλονίκης» και η παράταξη «Θεσσαλονίκη των Πολιτών και της Οικολογίας».
Οι δικαστές, επικαλούμενοι το άρθρο 24 του Συντάγματος, έκριναν ότι είναι παράνομη η ανέγερση των οικοδομών, καθώς για την κατασκευή τους είχε προβλεφθεί συντελεστής δόμησης 4,2, ενώ ο επιτρεπόμενος για την περιοχή είναι στο 2,2. Στο μεταξύ είχε ήδη γίνει χρήση (διά της μεταφοράς) συντελεστή 2,7.
Ν.Η.
