Δικαίωση Καραμανλή μέσω Χάγης
Σοφία Βούλτεψη
Δώρον άδωρον αποδείχθηκε για τα Σκόπια η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για την παραβίαση της Ενδιάμεσης Συμφωνίας. Και επιτυχία για την Ελλάδα με την οποία επιβραβεύεται η απόφαση Καραμανλή να θέσει βέτο στο Βουκουρέστι.
Κι’ αυτό διότι το Δικαστήριο κατέληξε πως η χώρα μας πράγματι παραβίασε το άρθρο 11 της Συμφωνίας, βάσει του οποίου τα δύο μέρη δεσμεύονται να μην παρεμποδίζουν την είσοδο σε διεθνείς οργανισμούς, αλλά τυπικά δεν μπορούσε να κάνει και κάτι άλλο.
Δεν δέχθηκε, όμως, το Δικαστήριο όλες τις άλλες αιτιάσεις των Σκοπίων, που ζητούσαν επιβολή μελλοντικών μέτρων από το Δικαστήριο σε περίπτωση μελλοντικών ανάλογων κινήσεων εκ μέρους της Ελλάδας.
Με λίγα λόγια, η Ελλάδα δεν χάνει την δυνατότητα να προβάλει και πάλι βέτο κατά των Σκοπίων στο μέλλον.
Σύμφωνα με την απόφαση, που είναι τελική και δεσμευτική και δεν υπόκειται σε έφεση (επομένως και από την πλευρά των Σκοπίων), το Δικαστήριο της Χάγης έκρινε με ψήφους 14 έναντι 2 ότι είχε δικαιοδοσία να εξετάσει την προσφυγή της ΠΓΔΜ – απέρριψε δηλαδή σχετικό αίτημα της Ελλάδας – ενώ με 15 ψήφους έναντι μιας έκρινε πως η Ελλάδα, ασκώντας βέτο τον Απρίλιο του 2008 (κατά τη σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι) στην είσοδο της ΠΓΔΜ στη Συμμαχία, παραβίασε το άρθρο 11 παράγραφος 1 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας της 13ης Σεπτεμβρίου 1995.
Με τις ίδιες ψήφους (15 έναντι μιας) το Δικαστήριο απέρριψε όλα τα άλλα αιτήματα της ΠΓΔΜ σχετικά με μελλοντικές ενέργειες.
Ως γνωστόν, τον Απρίλιο του 2008, στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, είχε αποφασιστεί, κυρίως από τις ΗΠΑ, η διεύρυνση της Συμμαχίας και η είσοδος της γειτονικής χώρας, ακόμη και με το προσωρινό της όνομα. Η προοπτική αυτή μάλιστα είχε προαναγγελθεί από το δίδυμο Μπους και Ράις.
Ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, γνωρίζοντας πως τα Σκόπια θα έδιναν μάχη για να αναφέρονται στο ΝΑΤΟ ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας», έθεσε από την αρχή το ζήτημα στη σωστή του βάση:
Ότι δηλαδή η Σύνοδος του ΝΑΤΟ δεν έχει αρμοδιότητα να συζητά τέτοια εκκρεμούντα ζητήματα και να αποφασίζει με ποιο όνομα θα εντάσσεται σ’ αυτό μια χώρα, καθώς τα θέματα αυτά ανήκουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα του ΟΗΕ.
Με τον Καραμανλή συμφώνησαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες και έκτοτε, κάθε φορά που τίθεται το θέμα, ο γ.γ. του ΝΑΤΟ παραπέμπει στις αποφάσεις της Συνόδου του Βουκουρεστίου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, στην ίδια γραμμή, το Δικαστήριο της Χάγης δεν μπήκε στην ουσία (όσον αφορά στο όνομα), αλλά αποφάσισε με βάση τα όσα προβλέπονται στην Ενδιάμεση Συμφωνία.
Το γεγονός ότι δεν αποδέχθηκε το αίτημα των Σκοπίων περί απαγόρευσης ανάλογων ενεργειών στο μέλλον εκ μέρους της Ελλάδας, αποδεικνύει ότι όσον αφορά σ’ αυτό το σκέλος, το Δικαστήριο αποδέχθηκε τις αιτιάσεις της Ελλάδας για συστηματική παραβίαση εκ μέρους της ΠΓΔΜ των περισσοτέρων από τα άλλα άρθρα της Συμφωνίας, κυρίως όσον αφορά στις πράξεις αλυτρωτισμού και εχθρικής συμπεριφοράς, που επίσης απαγορεύονται από την Συμφωνία.
Και επομένως, η στάση που κράτησε τότε ο Καραμανλής αποδεικνύει πως οι ηγέτες οφείλουν να τολμούν όταν γνωρίζουν πως εκπροσωπούν μια δίκαιη υπόθεση.
Στο σημείο αυτό οφείλουμε να επαινέσουμε τους νομικούς που ανέλαβαν την υποστήριξη της Ελλάδας στη Χάγη, τη νομική σύμβουλο του υπουργείου των Εξωτερικών κ. Τελαλιάν και τους ξένους νομικούς, καθηγητές Αλέν Πελέ, Μάικλ Ράισμαν και Τζέιμς Κρόφορντ, καθώς και τον πρέσβη Γ. Σαββαϊδη.
Η κ. Τελαλιάν ανέπτυξε τις εκ μέρους των Σκοπίων παραβιάσεις όλων των άλλων άρθρων της Συμφωνίας και ειδικότερα της υποχρέωσης της ΠΓΔΜ να μην αναμιγνύεται στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας μας (άρθρο 6 παρ.2), να απαγορεύει και να αποθαρρύνει εχθρικές ενέργειες και προπαγάνδα (άρθρο 7 παρ. 1) και να μην χρησιμοποιεί τον Ήλιο της Βεργίνας (άρθρο 7 παρ. 2), καθώς και άλλα ιστορικά και πολιτιστικά σύμβολα (άρθρο 7 παρ. 3).
Ειδική αναφορά έκανε και στον αλυτρωτισμό των Σκοπίων, την υποστήριξη που η ΠΓΔΜ παρέχει σε αλυτρωτικές οργανώσεις που δρουν στο εσωτερικό της χώρας μας, καθώς και την σκοπιανή προπαγάνδα μέσω σχολικών βιβλίων, επίσημων επιστημονικών συγγραμμάτων, συμμετοχής πολιτικών αξιωματούχων σε εκδηλώσεις, κλπ. στην οποία προβαίνουν ή την οποία προωθούν, αντί να αποθαρρύνουν, οι αρχές της ΠΓΔΜ.
Αναφέρθηκε επίσης και στην εκ μέρους της ΠΓΔΜ οικειοποίηση συμβόλων, καθώς και στην τοποθέτηση αγαλμάτων του Μεγάλου Αλεξάνδρου και στην μετονομασία ή ονοματοδοσία δημοσίων χώρων και κτιρίων.
Απέδειξε έτσι πως ενώ η ΠΓΔΜ παραβιάζει όλα τα άλλα άρθρα, κατηγορεί την Ελλάδα για… παραβίαση ενός!
Και με τον τρόπο αυτό απέδειξε πως και ο πρώην πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής ήταν υποχρεωμένος να διαφυλάξει την εθνική αξιοπρέπεια της χώρας του, απαντώντας έμπρακτα στις κατά συρροήν παραβιάσεις των Σκοπίων.
Η επιτυχία της ελληνικής νομικής ομάδας καθίσταται ακόμη σημαντικότερη εκ του γεγονότος ότι στη Χάγη τα Σκόπια εκπροσωπήθηκαν από τον ίδιο των υπουργό των Εξωτερικών της χώρας Αντόνιο Μιλόσοσκι και τον πρέσβη Ντιμιτρόφ.
Η ανακοίνωση του ΥΠΕΞ
Σήμερα, 5 Δεκεμβρίου 2011, το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ανακοίνωσε την απόφασή του στην Υπόθεση της προσφυγής της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας κατά της χώρας μας.
Με πλήρη σεβασμό προς το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ως βασικό δικαιοδοτικό όργανο του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, η Ελλάδα θα εξετάσει την Απόφαση.
Η προσφυγή αυτή, που ασκήθηκε μονομερώς από την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας κατά της Ελλάδας στις 17 Νοεμβρίου 2008, αποσκοπούσε κατ’ ουσίαν στο να παρακάμψει τη διαδικασία διαπραγματεύσεων υπό τον ΟΗΕ για την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας και να εξαναγκάσει την Ελλάδα να μην ασκήσει στο μέλλον τις υποχρεώσεις της, που πηγάζουν από τη Συνθήκη του Βορείου Ατλαντικού (ΝΑΤΟ) ως προς την αξιολόγηση της υποψηφιότητας της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Το Δικαστήριο με τη σημερινή του απόφαση, δεν ικανοποίησε την επιδίωξη αυτή της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας.
Ειδικότερα η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας υπέβαλε δύο αιτήματα στο Δικαστήριο:
(α) να διαπιστώσει ότι η Ελλάδα παραβίασε τις υποχρεώσεις της στο πλαίσιο της Ενδιάμεσης Συμφωνίας στη σύνοδο του Βουκουρεστίου του 2008, και,
β) να διατάξει τη χώρα μας να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να συμμορφωθεί με τη διάταξη του άρθρου 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας και να μην προβάλει αντίρρηση, άμεσα ή έμμεσα, στην εισδοχή της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ ή σε άλλους οργανισμούς στους οποίους η Ελλάδα είναι μέλος, εφόσον η χώρα αυτή θα αναφέρεται στους οργανισμούς αυτούς ως «πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας», δηλαδή με την προσωρινή της ονομασία σύμφωνα με την απόφαση 817 (1993) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Ως προς το πρώτο αίτημα, το Δικαστήριο αξιολογώντας όλα τα πραγματικά περιστατικά που τέθηκαν υπόψη του, καθώς και τις δημόσιες τοποθετήσεις της Ελλάδας στη Σύνοδο του Βουκουρεστίου, διαπίστωσε ότι η χώρα μας προέβαλε αντίρρηση στην ένταξη της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, τον Απρίλιο του 2008.
Το Δικαστήριο απέρριψε στο σύνολο του το δεύτερο αίτημα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, συμπεραίνοντας ότι δεν θεωρεί απαραίτητο να διατάξει την Ελλάδα να μην επαναλάβει παρόμοια συμπεριφορά στο μέλλον.
Η σημερινή Απόφαση δεν ασχολείται καθόλου με το θέμα της διαφοράς γύρω από το όνομα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, επιβεβαιώνοντας ότι η εν λόγω διαφορά πρέπει να επιλυθεί στο πλαίσιο που ορίζουν οι Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας μέσω διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Το Δικαστήριο καλεί τα δύο μέρη να εμπλακούν σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. H σύσταση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία δεδομένου ότι καλεί έμμεσα την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας να επιδείξει πνεύμα συμβιβασμού, έτσι ώστε οι διαπραγματεύσεις να απολήξουν σε αμοιβαία αποδεκτή λύση.
Η Απόφαση δεν αφορά και δεν θα μπορούσε να αφορά τη διαδικασία λήψης απόφασης στο ΝΑΤΟ, ούτε τα ουσιαστικά κριτήρια και απαιτήσεις που θέτει η Συμμαχία για την εισδοχή νέων μελών σε αυτή. Ειδικότερα, σχετικά με το ΝΑΤΟ, υπενθυμίζουμε ότι οι αποφάσεις του, συγκεκριμένα δε αυτές που ελήφθησαν στις Συνόδους Κορυφής του Βουκουρεστίου (2008), του Στρασβούργου (2009) και της Λισσαβόνας (2010), είναι ομόφωνες και αντανακλούν την κοινή πεποίθηση των μελών του ότι το ζήτημα της ονομασίας της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας θα πρέπει να επιλυθεί πριν από την πρόσκληση της για ένταξη στη Συμμαχία.
Η Ελλάδα θα λειτουργεί στο ΝΑΤΟ και στους άλλους διεθνείς οργανισμούς στους οποίους είναι μέλος, με πλήρη ευθυγράμμιση στις ουσιαστικές και διαδικαστικές τους επιταγές, με εποικοδομητική διάθεση και καλή πίστη.
Η Ελλάδα, θα συνεχίσει να διαπραγματεύεται με καλή πίστη για την επίτευξη αμοιβαία αποδεκτής λύσης σχετικά με το όνομα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, σεβόμενη το πνεύμα και γράμμα των σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Γενικής Συνέλευσης. Ελπίζουμε ότι η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας θα προσέλθει στις διαπραγματεύσεις αυτές με καλή πίστη, καθώς το ζήτημα της ονομασίας μπορεί να επιλυθεί μόνο μέσω διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών.
Οι αντιδράσεις των Σκοπίων
Όπως ήταν αναμενόμενο, ο σκοπιανός Τύπος προπαγανδίζει το πρώτο σκέλος της Απόφασης με τίτλους όπως «Η Χάγη καταδίκασε την Ελλάδα» (Ντνέβνικ), «Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης αποφάσισε ότι η Ελλάδα παραβίασε την Ενδιάμεση Συμφωνία» (Ουτρίνσκι Βέσνικ), «Η Ελλάδα δεν εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις, που απορρέουν από το άρθρο 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας» (ιστοσελίδα τηλεοπτικού σταθμού «Alfatv»).
Κάνουν αναφορά και στο δεύτερο σκέλος της Απόφασης, που ουσιαστικά επιτρέπει στην Ελλάδα να εγείρει και στο μέλλον αντιρρήσεις όσον αφορά στην ένταξη των Σκοπίων σε διεθνείς οργανισμούς, αλλά σαφώς με υποβαθμισμένο τρόπο.
Είναι προφανές πως τα Σκόπια θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν προπαγανδιστικά το πρώτο σκέλος της απόφασης, αποσιωπώντας το δεύτερο και προς αυτήν την κατεύθυνση πραγματοποιήθηκε χθες συνεδρίαση στο προεδρικό μέγαρο, με την συμμετοχή του προέδρου Γκιόργκι Ιβάνοφ, του πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι και του πρόεδρου της Βουλής Τράικο Βελιάνοφσκι.
