Αρχιτεκτονική πρόταση, που θα παρουσιαστεί σε συνέδριο του ΤΕΕ, προτείνει την κατασκευή ενός κρεμαστού κήπου επάνω από την Εγνατία οδό. Στα πεζοδρόμια θα υπάρχουν καθίσματα, παρτέρια, αλλά και σκάλες, από τις οποίες θα ανεβαίνουν οι περαστικοί στο πάρκο και θα θαυμάζουν την πλούσια βλάστηση.
.Tου Φώτη Κουτσαμπάρη
Κατευθύνεστε με το αυτοκίνητό σας από την οδό Μοναστηρίου προς το κέντρο της Θεσσαλονίκης και, μόλις εισέρχεστε στην οδό Εγνατία, ξαφνικά βρίσκεστε κάτω από έναν κήπο που κρέμεται στον αέρα με συρματοπλέγματα! Στα πεζοδρόμια υπάρχουν καθίσματα, παρτέρια, αλλά και σκάλες, από τις οποίες ανεβαίνουν οι περαστικοί στο πάρκο και θαυμάζουν την πλούσια βλάστηση. Οι κάτοικοι που διαμένουν στους υψηλούς ορόφους των πολυκατοικιών της Εγνατίας βγαίνουν στα μπαλκόνια και κοιτάζοντας προς τα κάτω δεν αντικρίζουν το μποτιλιάρισμα αλλά ένα ανθισμένο τοπίο!
Το σενάριο δεν αποτελεί περιγραφή ενός λογοτεχνικού μυθιστορήματος αλλά είναι ο κεντρικός πυρήνας αρχιτεκτονικής μελέτης-πρότασης της κ. Αριάδνης Καλοκύρη και των συνεργατών της για την αξιοποίηση του εναέριου αστικού κενού του δρόμου της Εγνατίας. Η μελέτη θα παρουσιαστεί στο πρώτο επιστημονικό συνέδριο, με τίτλο “Δημόσιος χώρος… αναζητείται”, που διοργανώνεται από το Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας του ΤΕΕ και θα γίνει από τις 20 έως τις 22 Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη. Το συνέδριο επιδιώκει να φέρει στο προσκήνιο όλες τις πλευρές των νέων δεδομένων γύρω από τον δημόσιο αστικό χώρο, τη μεταβλητότητα και τα σημερινά ρευστά του όρια, τις νέες νοηματοδοτήσεις του, αλλά και τα υπαρκτά και δεδομένα προβλήματα της διαχείρισης και της λειτουργίας του στις ελληνικές πόλεις.
Οι αρχιτέκτονες υποστηρίζουν στη μελέτη ότι το κενό του δρόμου θα μπορούσε να μετατραπεί σε αξιοποιήσιμο δημόσιο χώρο είτε με τοπικές παρεμβολές, όπως μικρές φυτεμένες γέφυρες, εναέριες πλατείες, παρατηρητήρια και χώρους εκθέσεων, είτε με συνεχείς παρεμβάσεις, όπως η δημιουργία ενός εναέριου αστικού δικτύου που θα λειτουργεί αποκλειστικά για τους πεζούς και θα περιλαμβάνει όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό. Ερεύνησαν τη δημιουργία ενός αναρτημένου κήπου, “με το οποίο η φύση επιστρέφει σε ένα άλλο, ανυψωμένο επίπεδο, με πλούσια βλάστηση, που προσφέρει ελεύθερο χώρο στα πυκνά αστικά κέντρα. Ένα πάρκο που, ακόμα και χωρίς επισκέπτες, εξακολουθεί να αναβαθμίζει ποιοτικά και αισθητικά την πόλη, παρέχοντας οξυγόνο και φιλτράροντας τόσο τα καυσαέρια όσο και τον θόρυβο του δρόμου”, όπως επισημαίνει η κ. Καλοκύρη στη μελέτη.
Η κατασκευή του πάρκου
Στην πρόταση εφαρμογής της ιδέας του εναέριου πάρκου στην Εγνατία οι μελετητές δούλεψαν με βάση έναν συγκεκριμένο τύπο, ο οποίος μπορεί να επαναλαμβάνεται, να μεταβάλλεται και να προσαρμόζεται ανάλογα με τον δρόμο στον οποίο εγκαθίσταται. “Το πάρκο κρέμεται με συρματόσχοινα από μία σειρά τόξων - κοιλοδοκών. Τα τόξα πακτώνονται στο πεζοδρόμιο σχηματίζοντας καθίσματα και παρτέρια. Η συνολική μορφή ακολουθεί τη γενική στατική και λειτουργική επίλυση. Για να αποφευχθούν οι πιθανές ταλαντώσεις, τα τόξα είναι συνδεδεμένα ανά ζεύγη. Οι προσβάσεις είναι εύκολες και συχνές, με σκάλες (απλές και κυλιόμενες) και ιδίως με ανελκυστήρες που ανεβάζουν τους περαστικούς από τα πεζοδρόμια στο υπέργειο πάρκο. Η θέα από τους ορόφους των πολυκατοικιών είναι ενός ανθισμένου τοπίου και όχι ενός πολύβουου αυτοκινητόδρομου. Τα καταστήματα των ισογείων αναβαθμίζονται, από τη στιγμή που το πάρκο αποτελεί πόλο έλξης για τους περαστικούς”.
Η βλάστηση στο πάρκο, σύμφωνα με την μελέτη, είναι πλούσια και, ανάλογα με το ύψος και το βάθος της, επηρεάζει τις εσωτερικές κλίσεις του πάρκου, διαμορφώνοντας ενδιαφέρουσες διαδρομές και υψομετρικές διακυμάνσεις. Προτείνονται φυτεμένα κρεμαστά στέγαστρα. Το δάπεδο είναι κατά διαστήματα διάτρητο, για τον φυσικό φωτισμό του δρόμου. Παράλληλα, οι διαφορετικές κλίσεις των παρτεριών σχηματίζουν σχισμές, για επιπλέον έμμεσο φωτισμό και αερισμό. Στο επίπεδο του δρόμου, η κατασκευή διαθέτει διαμορφωμένες στάσεις λεωφορείων, ενώ έχει ενσωματωμένα ηλιακά φώτα και φανάρια, για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας. Τα πεζοδρόμια επιβαρύνονται μόνο στα σημεία της πάκτωσης. Υπογείως, προβλέπονται δεξαμενές για τη συλλογή και επαναχρησιμοποίηση του νερού της βροχής, για το πότισμα των φυτών.
Η κ. Αριάδνη Καλοκύρη επέλεξε για παράδειγμα εφαρμογής της μελέτης την οδό Εγνατία, στο τμήμα που τέμνεται με την Αγίας Σοφίας, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, “με κριτήρια αντικειμενικά, αφού, λόγω μεγέθους, θέσης και είδους πέριξ κτιρίων, αποτελεί χαρακτηριστικό τύπο δρόμου για την ανάπτυξη αυτού του πάρκου. Επιλέχθηκε ωστόσο και με υποκειμενικά κριτήρια, ως σημείο προσωπικής εκκίνησης, ζωής, περάσματος, παρατήρησης. Παρ’ όλα αυτά, το πάρκο διατηρεί τον τυπολογικό του χαρακτήρα και δεν επηρεάζεται από τον γύρω χώρο και τις αλλαγές που βρίσκονται σε εξέλιξη, όπως ο σταθμός του μετρό”, όπως υποστηρίζει.
Η διοργάνωση του ΤΕΕ/ΤΚΜ
Η διοργάνωση του ΤΕΕ/ΤΚΜ για τον δημόσιο χώρο περιλαμβάνει: (α) επιστημονικό συνέδριο με 124 εισηγήσεις, ειδικούς προσκεκλημένους και στρογγυλά τραπέζια, (β) έκθεση βραβευμένου αρχιτεκτονικού έργου των τελευταίων 30 ετών για τον δημόσιο χώρο με 100 συνολικά συμμετοχές και (γ) εργαστήρια σχεδιασμού προεπιλεγμένων δημόσιων χώρων από ομάδες φοιτητών των αρχιτεκτονικών σχολών.
Οι τόποι της διοργάνωσης διασπείρονται στην πόλη, καθώς το συνέδριο και η έκθεση αρχιτεκτονικού έργου θα διεξαχθούν στους χώρους των αποθηκών του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης, τα στρογγυλά τραπέζια στο κτίριο του Τεχνικού Επιμελητηρίου και τα εργαστήρια στους χώρους του νέου δημαρχείου Θεσσαλονίκης. Την διοργάνωση υποστηρίζουν επιπλέον το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής, η ΕΑΧΑ (Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας και Αναπλάσεις), ο Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης καθώς και δήμοι.
.
