Σημαντικές ανατροπές στα δύο μεγαλύτερα έργα υποδομής της Θεσσαλονίκης, στην εξωτερική περιφερειακή και το μετρό, σχεδιάζει η κυβέρνηση.
Του Νίκου Ηλιάδη
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες το αρμόδιο υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων προχωρά σε ριζικό ανασχεδιασμό της εξωτερικής περιφερειακής. Η απόφαση να ακυρωθεί το έργο το οποίο είχε σχεδιάσει επί χάρτου ο Γιώργος Σουφλιάς έχει ήδη ληφθεί και πλέον η κυβέρνηση επεξεργάζεται σενάρια εναλλακτικής χάραξης του αυτοκινητόδρομου, ριζικά διαφορετικής από την προηγούμενη. Σύμφωνα με τα έως τώρα δεδομένα,
τα οποία δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί, η νέα περιφερειακή οδός της Θεσσαλονίκης θα ακολουθήσει σε γενικές γραμμές τη χάραξη της υπάρχουσας εσωτερικής περιφερειακής, εκατέρωθεν της οποίας θα αναπτυχθεί.
Οι λόγοι της ακύρωσης
Οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους η κυβέρνηση προσανατολίζεται να εγκαταλείψει την αρχική χάραξη της εξωτερικής περιφερειακής είναι τρεις:
1. Το συνολικό κόστος του έργου εκτιμάται από κυβερνητικούς κύκλους ότι θα άγγιζε τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ, καθώς περίπου το μισό του συνολικού μήκους του δρόμου (18 από τα 34,5 χιλιόμετρα) θα ήταν σήραγγες με τρεις λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση. Η αρχική εκτίμηση προϋπολογισμού ήταν γύρω στα 700 εκατ. ευρώ, ωστόσο το ποσό αυτό θεωρήθηκε παντελώς άτοπο και εκτιμάται ότι το συνολικό κόστος (μαζί με τις απαλλοτριώσεις) σχεδόν θα τριπλασιαστεί. Ειδικότερα το κόστος κατασκευής υπολογίστηκε περίπου στο 1,6 δισ. ευρώ και άλλα περίπου 300 εκατ. θα διατίθεντο για τις αναγκαίες απαλλοτριώσεις. Την ίδια στιγμή δεν είχε διασφαλιστεί ούτε το 1/5 του κόστους κατασκευής του έργου, αφού διαθέσιμα ήταν μόνον 300 εκατ. ευρώ. «Αυτό θα οδηγούσε αναγκαστικά στην κατασκευή με σύμβαση παραχώρησης, άρα στην επιβολή πολύ ακριβών διοδίων», σημειώνει αρμόδιος κυβερνητικός αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι «ειδικά με τα σημερινά οικονομικά δεδομένα κανείς ιδιώτης και καμία τράπεζα δεν θα αναλάμβανε να χρηματοδοτήσει ένα τόσο ακριβό έργο».
2. Λόγω της διέλευσής του από το δάσος του Σέιχ Σου αλλά και των προβλημάτων της χάραξης στην περιοχή της Θέρμης εκτιμάται ότι το έργο δεν επρόκειτο να πάρει περιβαλλοντική αδειοδότηση. «Στην καλύτερη περίπτωση θα μπαίναμε σε μία ατέρμονη δικαστική διελκυστίνδα με επίκεντρο τα περιβαλλοντικά, η οποία θα ακύρωνε ουσιαστικά την κατασκευή του έργου», σημειώνει κυβερνητικός παράγων.
3. Σοβαρές ενστάσεις υπήρξαν και ως προς τη λειτουργικότητα του σχεδιαζόμενου δρόμου. «Η εξωτερική περιφερειακή θα μετέφερε σημαντικό κυκλοφοριακό φορτίο πέριξ της πόλης, με αποτέλεσμα να προκληθούν μεγάλα μποτιλιαρίσματα και συγκέντρωση ρύπων σε ορισμένα κομβικά σημεία. Για παράδειγμα ο… φαραωνικός κόμβος που σχεδιαζόταν στα Κωνσταντινουπολίτικα προέβλεπε τη δυνατότητα 32 διαφορετικών κινήσεων», αναφέρει ο ίδιος κυβερνητικός παράγων.
Οι αλλαγές
Κατόπιν των ανωτέρω το υπουργείο Υποδομών φέρεται να έχει αποφασίσει να διακόψει την περαιτέρω πορεία του έργου (ήταν στο στάδιο της προμελέτης) με τη μορφή με την οποία σχεδιάστηκε επί υπουργίας του κ. Σουφλιά και προέβλεπε την κατασκευή ενός αυτοκινητόδρομου από το ΤΙΤΑΝ μέχρι το Σχολάρι, μήκους 34,5 χλμ., με τρεις λωρίδες κυκλοφορίας συν μία βοηθητική ανά κατεύθυνση, ο οποίος θα διαθέτει 13 ανισόπεδους κόμβους, 20 σήραγγες και 13 γέφυρες. Εδώ και καιρό η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υποδομών φαίνεται να εξετάζει εναλλακτικές λύσεις, ριζικά διαφορετικές από την αρχική. Ειδικότερα φαίνεται πολύ πιθανή η εγκατάλειψη της ιδέας διέλευσης του αυτοκινητόδρομου υπογείως διά του Σέιχ Σου με κατάληξη το Τριάδι και το Σχολάρι. Η λύση που προκρίνεται είναι η ανάπτυξη του δρόμου κατά μήκος της χάραξης της υπάρχουσας εσωτερικής περιφερειακής. Ειδικότερα η προωθούμενη νέα εξωτερική περιφερειακή σχεδιάζεται να περιλαμβάνει τα ακόλουθα τμήματα:
1. Τμήμα από Γηροκομείο Αγίου Παντελεήμονα, Ευκαρπία έως Πεύκα. Στο τμήμα αυτό θα διατηρηθεί η αρχική χάραξη, αλλά οι λωρίδες κυκλοφορίας θα περιοριστούν σε δύο ανά κατεύθυνση από τρεις, ενώ θα υπάρξει τροποποίηση και στον κόμβο στην περιοχή των Πεύκων. Ο προϋπολογισμός θα ανέλθει περίπου στα 115 εκατ. ευρώ (85 το κόστος του έργου και 30 οι απαλλοτριώσεις) και η δημοπράτηση, όπως ανακοίνωσε την Παρασκευή ο υφυπουργός Υποδομών Γιάννης Μαγκριώτης, θα γίνει μέσα στο 2011.
2. Τμήμα από Πεύκα έως Κωνσταντινουπολίτικα. Ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε ο δρόμος (μετά την οδό Θεσσαλονίκης - Ασβεστοχωρίου) να διαπερνά μέσω τούνελ το Σέιχ Σου, για να βγει στην περιοχή «Κηπούπολη», όπου μέσω της κατασκευής ενός τεράστιου ανισόπεδου κόμβου θα συνδέεται με την παλιά περιφερειακή οδό, στο ύψος της περιοχής Κωνσταντινουπολίτικα. Η λύση αυτή φαίνεται να εγκαταλείπεται και αντ’ αυτής εξετάζονται τρία εναλλακτικά σενάρια:
Α. Διατήρηση πάνω, κάτω της ίδιας χάραξης αλλά κατασκευή σήραγγας με δύο λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση από τρεις που προβλέπονταν αρχικά.
Β. Διαπλάτυνση της υπάρχουσας εσωτερικής περιφερειακής με την προσθήκη μιας λωρίδας ανά κατεύθυνση. Η λύση αυτή θεωρείται η λιγότερο πιθανή, καθώς δεν μπορεί να απορροφήσει το υπάρχον κυκλοφοριακό φορτίο.
Γ. Κατασκευή υπέργειου, υπερυψωμένου δρόμου, πάνω σε κολόνες, με δύο λωρίδες ανά κατεύθυνση, βορείως της εσωτερικής περιφερειακής. Θα έχει μία έξοδο στο Καυταντζόγλειο και άλλη μία στα Κωνσταντινουπολίτικα. Σύμφωνα με τα έως τώρα δεδομένα το σενάριο αυτό θεωρείται το πιθανότερο, καθώς εξασφαλίζει την ίδια χωρητικότητα με την πρώτη περίπτωση, αλλά είναι σημαντικά φθηνότερη λύση.
3. Τμήμα από Κωνσταντινουπολίτικα έως αεροδρόμιο. Ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε διέλευση του αυτοκινητόδρομου μεταξύ του οικισμού Ελαιώνες και του Σέιχ Σου και υπογείως μέσω τούνελ κάτω από τον οικισμό Πανόραμα θα έβγαινε στο Τριάδι. Από εκεί θα συνέχιζε στη Νέα Ραιδεστό, μέσω ανισόπεδου κόμβου θα κατέληγε στο αεροδρόμιο «Μακεδονία», ενώ ένας δεύτερος κλάδος συνεχίζοντας πάνω από τους Ταγαράδες θα έφτανε ως το Σχολάρι και την εθνική οδό Θεσσαλονίκης-Νέων Μουδανιών.
Αντ’ αυτού εκείνο που φαίνεται να προκρίνεται είναι η διαπλάτυνση της υπάρχουσας εσωτερικής περιφερειακής από τα Κωνσταντινουπολίτικα έως τον κόμβο στο νοσοκομείο «Άγιος Παύλος» με την προσθήκη μιας λωρίδας ανά κατεύθυνση. Παρομοίως θα διαπλατυνθεί και ο δρόμος Θεσσαλονίκης - Νέων Μουδανιών ως το ύψος της Καρδίας. Σύμφωνα πάντως με κυβερνητικό αξιωματούχο «το τι θα γίνει μετά τα Κωνσταντινουπολίτικα θα το δούμε αργότερα και αφού ολοκληρωθεί προηγουμένως η διαβούλευση με τους δήμους Θέρμης και Χορτιάτη-Πανοράματος, οι οποίοι εξέφρασαν σοβαρότατες ενστάσεις ως προς τον αρχικό σχεδιασμό του δρόμου». Το ίδιο στέλεχος επισημαίνει ότι «άλλωστε ανάδοχος στο συγκεκριμένο τμήμα δεν πρόκειται να εγκατασταθεί ώς το 2015, αφού δεν θα υπάρχουν διαθέσιμα κονδύλια».
Εσωτερική περιφερειακή
Παράλληλα με την έναρξη κατασκευής του πρώτου τμήματος της εξωτερικής περιφερειακής μετά το ΤΙΤΑΝ προωθείται και η αναβάθμιση της δυτικής εσωτερικής περιφερειακής, από τον κόμβο Κ-16 (Λαχαναγορά) έως την οδό Λαγκαδά με την κατασκευή ανισόπεδων (υπέργειων ή υπόγειων) διαβάσεων αυτοκινήτων. Το συνολικό κόστος αυτού του έργου προβλέπεται περίπου στα 200 εκατ. ευρώ (συν 30 εκατ. για απαλλοτριώσεις) και η δημοπράτηση σχεδιάζεται να γίνει μέσα στο καλοκαίρι του 2011.
ΜΕΤΡΟ Μια κι έξω μέχρι Καλαμαριά
Σημαντικές ανατροπές ενδέχεται να υπάρξουν και στην κατασκευή του μετρό. Ειδικότερα το υπουργείο Υποδομών εξετάζει σοβαρά πλέον το ενδεχόμενο ταυτόχρονης ενιαίας λειτουργίας του μετρό από το σιδηροδρομικό σταθμό έως την Καλαμαριά αντί της σταδιακής λειτουργίας του, αρχικά της βασικής γραμμής ως τη Νέα Ελβετία και ακολούθως έως την Καλαμαριά. Το σενάριο αυτό προέκυψε λόγω των μεγάλων καθυστερήσεων που σημειώθηκαν στην πρόοδο των εργασιών εξαιτίας των οποίων ο αρχικός σχεδιασμός για ολοκλήρωση της βασικής γραμμής των 9,8 χιλιομέτρων το 2012 μετατέθηκε ήδη κατά δυόμισι με τρία χρόνια.
Αμαξοστάσιο
Σύμφωνα με κυβερνητικό παράγοντα «η καθυστέρηση αυτή μας δίνει την ευκαιρία να γλιτώσουμε περί τα 250 εκατ. ευρώ, αφού το μετρό θα χρειάζεται πλέον ανατολικά ένα αμαξοστάσιο αντί δύο που προέβλεπε ο αρχικός σχεδιασμός». Η υλοποιούμενη μελέτη προβλέπει την κατασκευή αμαξοστασίου στην περιοχή μεταξύ Νέας Ελβετίας και Φοίνικα, το οποίο θα είναι τριώροφο, κόστους περίπου 120 εκατ. ευρώ, και άλλα 150 εκατ. ευρώ θα κοστίσει η σήραγγα από το τέρμα της Νέας Ελβετίας ως το αμαξοστάσιο. Εξαιτίας όμως των καθυστερήσεων στην κατασκευή της βασικής γραμμής τα χρονοδιαγράμματα ολοκλήρωσης των 9,8 χιλιομέτρων με την επέκταση της Καλαμαριάς συγκλίνουν πλέον, γεγονός που καθιστά μάλλον περιττή την κατασκευή του πρώτου αμαξοστασίου. «Έτσι όπως ήρθαν τα πράγματα, το μετρό μπορεί να λειτουργήσει μια κι έξω, από το σιδηροδρομικό σταθμό ως τη Μίκρα, όπου μπορεί να κατασκευαστεί και το αμαξοστάσιο», επισημαίνει κυβερνητικός αξιωματούχος. Οι οριστικές αποφάσεις θα έχουν ληφθεί ώς το Μάρτιο, αφού προηγουμένως ολοκληρωθούν κάποιες μελέτες αλλά και διαβουλεύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη.
Ανάποδα οι μετροπόντικες
Από το υπουργείο εκτιμάται πάντως ότι ολόκληρη η σήραγγα έως τη Μίκρα και μαζί και το αμαξοστάσιο θα μπορούν να είναι έτοιμα ώς το τέλος του 2015, ταυτόχρονα με την ολοκλήρωση της βασικής γραμμής, ώστε να δοθούν συγχρόνως σε χρήση. Εάν προκριθεί αυτή η λύση, θα υπάρξουν ανατροπές και στην πορεία κατασκευής των έργων. Συγκεκριμένα εξετάζεται το ενδεχόμενο η διάνοιξη των δύο σηράγγων να γίνει σε αντίθετη φορά από τη σημερινή, από την ανατολική πλευρά της πόλης προς το κέντρο. Αυτό θα λύσει και το πρόβλημα που υπάρχει στο σταθμό της Ανάληψης, όπου λόγω της στενότητας του χώρου δεν χωρούν οι γερανοί που συνδέονται με τους μετροπόντικες, με αποτέλεσμα να απαιτείται να γκρεμιστούν μερικά μπαλκόνια πολυκατοικιών. Η λύση που εξετάζεται είναι να αποσυναρμολογηθούν οι μετροπόντικες, μόλις φτάσουν στην Ανάληψη, και να μεταφερθούν ανατολικά (στο σταθμό του Πατρικίου ή της Βούλγαρη ή και ανατολικότερα), ώστε να συνεχιστεί η διάνοιξη των σηράγγων σε αντίθετη κατεύθυνση από τη σημερινή. Σύμφωνα με τα έως τώρα δεδομένα η επέκταση προς Καλαμαριά αναμένεται να δημοπρατηθεί ώς το τέλος του έτους, ώστε μέσα στο 2012 να έχει εγκατασταθεί ο ανάδοχος. Η επέκταση κοστολογείται περίπου στα 425 εκατ. συν άλλα 150 εκατ. που απαιτούνται για τις απαλλοτριώσεις.
Συνέργειες
Στο μεταξύ σήμερα το πρωί διοργανώνεται στη Θεσσαλονίκη, με πρωτοβουλία του υφυπουργού Γιάννη Μαγκριώτη, η πρώτη σύσκεψη για τη διαμόρφωση εταιρικής σχέσης μεταξύ των φορέων εκπροσώπησης των παραγωγικών και οικονομικών τάξεων της Θεσσαλονίκης και της Αττικό Μετρό Α.Ε. Στόχοι αυτής της πρωτοβουλίας είναι να υπάρξουν συνέργειες για τον περιορισμό των προβλημάτων που ανακύπτουν στις περιοχές οι οποίες πλήττονται από τις εργασίες κατασκευής του μετρό και για την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας μέσα από την προβολή των σημαντικών ανασκαφικών ευρημάτων που ανέδειξε η αρχαιολογική σκαπάνη στα εργοτάξια του μετρό.
