Το βραβείο «Θεμιστοκλής» απένειμε το Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς στον Επίτροπο Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού Απόστολο Τζιτζικώστα, σε ειδική τελετή, που πραγματοποιήθηκε στο «Ίδρυμα Ευγενίδου», στην Αθήνα.
Το βραβείο αποτελεί έναν σημαντικό θεσμό τα τελευταία χρόνια και η τιμητική απονομή του φετινού βραβείου «Θεμιστοκλής» στον κ. Τζιτζικώστα συμπίπτει με τα 25 χρόνια του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών. Το βραβείο «Θεμιστοκλής» χαρακτηρίζεται «βραβείο πολιτικής ηγεσίας» και το λαμβάνουν «προσωπικότητες μεγάλου κύρους, που έχουν συμβάλλει στη μελέτη της ηγεσίας στη διεθνή πολιτική ή εναλλακτικά έχουν ήδη συνεισφέρει με την ηγετική τους παρουσία στη διεθνή πολιτική». Εξάλλου, το ιστορικό Πανεπιστήμιο Πειραιώς έχει συνδέσει το όνομά του με την εξωστρέφεια, την ποιότητα, την έρευνα και τη συστηματική μελέτη των διεθνών και ευρωπαϊκών εξελίξεων.
Στην ομιλία του στην τελετή απονομής του βραβείου, ο Επίτροπος συνέδεσε τον Θεμιστοκλή με τη σημερινή Ευρώπη, τονίζοντας: «Αν υπάρχει μια γραμμή που ενώνει τον Θεμιστοκλή με την Ευρώπη του 21ου αιώνα, αυτή είναι η πίστη στην ικανότητα των πολιτών και των κοινωνιών να αλλάζουν την ιστορία όταν συνεργάζονται. Ο Θεμιστοκλής έπεισε μια πόλη να ανατρέψει τον τρόπο που έβλεπε τον εαυτό της. Η Ευρώπη έπεισε κράτη να τολμήσουν κάτι που η ιστορία δεν είχε ξαναδεί. Να μοιραστούν κυριαρχία, να οικοδομήσουν κοινά θεσμικά εργαλεία και να σχεδιάσουν ένα μέλλον που υπερβαίνει τα εθνικά τους όρια. Αυτό είναι το πραγματικό ευρωπαϊκό θαύμα. Όχι οι αριθμοί, όχι τα προγράμματα, όχι τα χρηματοδοτικά εργαλεία, αυτά είναι τα μέσα. Το θαύμα είναι η ίδια η δυνατότητα 27 λαών να οικοδομούν από κοινού απαντήσεις σε προβλήματα, που καμία χώρα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνη της».
Επίσης, ο Επίτροπος υπογράμμισε ότι «η ΕΕ είναι, με έναν τρόπο, ο μεγαλύτερος θεσμικός πειραματισμός στην ιστορία της ανθρωπότητας. Μια ένωση εθελοντική, δημοκρατική, πολύγλωσση, πολυεπίπεδη. Ένας χώρος όπου 27 κράτη, διαφορετικά σε μέγεθος, ιστορία, πολιτικά συστήματα και οικονομικά μοντέλα, δημιουργούν ένα κοινό μέλλον. Η Ευρώπη δεν είναι απλώς μια γεωγραφική περιοχή. Είναι ένα αφήγημα αιώνων, που ξεκινά από την Αθηναϊκή Δημοκρατία, περνά από το Ρωμαϊκό Δίκαιο, τον Διαφωτισμό, τη Γαλλική Επανάσταση και φτάνει μέχρι σήμερα, στη διαμόρφωση της πιο μεγάλης υπερεθνικής δομής που γνώρισε ποτέ ο κόσμος. Αυτό που ονομάζουμε σήμερα Ευρώπη γεννήθηκε για να αποτρέψει το χειρότερο. Δεν σχεδιάστηκε ως ουτοπία, αλλά ως υπέρβαση του πολέμου και της καταστροφής. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε, ιδιαίτερα σε μια περίοδο όπου η ένταση, η ανασφάλεια και η γεωπολιτική αστάθεια επανέρχονται δυναμικά».
Αναφερόμενος στα ορόσημα που διαμόρφωσαν τη σημερινή ΕΕ, ο κ. Τζιτζικώστας επισήμανε ότι «η ΕΕ διαμορφώθηκε μέσα από τις κρίσεις», αλλά και ότι «η Ευρώπη δεν είναι αργή, είναι περίπλοκη, δεν είναι απρόθυμη, είναι δημοκρατική. Και γι’ αυτό αντέχει».
Ο Επίτροπος αναφέρθηκε και στο μέλλον της ΕΕ, σημειώνοντας: «Το πραγματικό ερώτημα δεν είναι τι είμαστε σήμερα. Το πραγματικό ερώτημα είναι τι θέλουμε να γίνουμε αύριο. Θα συνεχίσουμε να βλέπουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση ως τεχνοκρατικό μηχανισμό ή θα την αντιληφθούμε ως αυτό που πραγματικά είναι; Ένα πολιτικό και αξιακό οικοδόμημα και συνάμα η πιο φιλόδοξη επένδυση στην ειρήνη, στην ελευθερία και στη συνεργασία που έχει επιχειρήσει ποτέ η ανθρωπότητα. Θα επιτρέψουμε στις κρίσεις να μας διχάσουν; Ή θα τις αξιοποιήσουμε, όπως κάναμε τόσες φορές στο παρελθόν, ως αφετηρία για περισσότερη ενότητα, περισσότερη δημοκρατία, περισσότερη ευρωπαϊκή κυριαρχία; Και το πιο σημαντικό: Θα γίνουν οι κρίσεις της εποχής μας, για ακόμα μία φορά, το εφαλτήριο που θα οδηγήσει της Ευρώπη στην πολιτική εμβάθυνση, που είναι και το κύριο ζητούμενο, εδώ και αρκετά χρόνια;».
Αναφορικά με την Ελλάδα, ο Επίτροπος επισήμανε ότι «η πορεία της τα τελευταία χρόνια, αποτελεί μια από τις πιο χαρακτηριστικές ιστορίες επιτυχίας της ευρωπαϊκής συνεργασίας. Πριν από 15 χρόνια, η Ελλάδα βρέθηκε στο χείλος της καταστροφής. Και όμως, η χώρα άντεξε, και άντεξε επειδή άντεξαν οι πολίτες της, οι θεσμοί της, αλλά και επειδή δεν ήταν μόνη. Σήμερα η Ελλάδα σημειώνει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, προσελκύει επενδύσεις, δημιουργεί ένα από τα πιο σύγχρονα κράτη στην Ευρώπη και αξιοποιεί εκατοντάδες έργα από το Ταμείο Ανάκαμψης. Δεν λέω ότι όλα τότε έγιναν τέλεια. Οι θυσίες ήταν μεγάλες. Ιδίως οι θυσίες των Ελλήνων πολιτών. Και η Ευρώπη έκανε λάθη. Αλλά η συνολική εικόνα είναι ξεκάθαρη: Η συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν και παραμένει το μεγαλύτερο στρατηγικό κεκτημένο της σύγχρονης Ελλάδας».
Ο Επίτροπος στην ομιλία του αναφέρθηκε τέλος στις σύγχρονες προκλήσεις και πώς η ΕΕ τις αντιμετωπίζει, σημειώνοντας ότι «η ΕΕ είναι πρωτίστως μια πολιτική και αξιακή επικράτεια, μια επικράτεια ελευθερίας, δικαιοσύνης, ίσων ευκαιριών, ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ανοιχτής κοινωνίας. Σε μια εποχή που ο αυταρχισμός επανέρχεται, που η παραπληροφόρηση γίνεται όπλο, που ο δημόσιος διάλογος δοκιμάζεται, η Ευρώπη εξακολουθεί να είναι το πιο ισχυρό ανάχωμα της δημοκρατίας στον κόσμο».
