Εκρηκτικές διαστάσεις προσλαμβάνει πανελληνίως στα χρόνια της κρίσης το πρόβλημα της ανεργίας μεταξύ των νέων, οι οποίοι στη συντριπτική πλειονότητά τους καταφέρνουν να επιβιώσουν χάρη στη βοήθεια που λαμβάνουν από την οικογένειά τους.
Το 53% των άνεργων νέων στην Ελλάδα βρίσκεται εκτός αγοράς εργασίας για διάστημα μεγαλύτερο του ενός χρόνου, ενώ επτά στους δέκα δέχονται σημαντική βοήθεια, για να καλύψουν τις βασικές ανάγκες τους, από την οικογένειά τους.
Τα στοιχεία έρευνας σχετικά με το προφίλ των άνεργων νέων στην Ελλάδα παρουσιάστηκαν στο συνέδριο “In4Youth - Διαδικασίες ένταξης στην αγορά εργασίας των νέων σε περίοδο οικονομικής κρίσης”, που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα συνεδριάσεων του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης. Το συνέδριο διοργανώθηκε από το τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, τη “Θεσσαλονίκη - Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας 2014” και το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών.
“Η θέα ενός νέου ανθρώπου στην ουρά του ΟΑΕΔ είναι ό,τι πιο θλιβερό μπορεί να παρουσιάσει μια χώρα. Κανονικά η μεγαλύτερη έγνοιά μας θα έπρεπε να είναι πώς να εντάξουμε και να κρατήσουμε τους νέους στην αγορά εργασίας. Η κρίση έχει πλήξει άσχημα τους νέους και, αν θέλουμε να τους δώσουμε περισσότερες ευκαιρίες για εργασία, θα πρέπει να αναθεωρηθούν ριζικά προγράμματα σπουδών, μέθοδοι διδασκαλίας και τρόποι εξέτασης. Αν η Ελλάδα δεν εμπιστευτεί τους νέους, δύσκολα θα ορθοποδήσει. Μπορεί κάποιες ευρωπαϊκές χώρες να είναι δημογραφικά νεανικές, χώρες όμως σαν την Ελλάδα δεν έχουν άλλη επιλογή από το να γίνουν ιδεολογικά νεανικές. Η κρίση εντέλει θέτει το αμείλικτο δίλημμα: είτε θα δοθεί η ευκαιρία στους νέους να ηγηθούν και να αλλάξουν τη χώρα είτε αυτοί θα οδηγηθούν στα άκρα και στην εκρηκτική απόγνωση”, ανέφερε η επικεφαλής της “Θεσσαλονίκης - Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Νεολαίας 2014” Μαρία Πασχαλίδου.
Εκτός αγοράς εργασίας οι νέοι
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας που παρουσιάστηκε χθες, μεταξύ των νέων ηλικίας 15 - 34 ετών εργάζονται μόλις οι τέσσερις στους δέκα. Το 53% των άνεργων νέων βρίσκεται σε καθεστώς ανεργίας για διάστημα μεγαλύτερο των δώδεκα μηνών. Οι άνεργοι νέοι ηλικίας 20 - 24 ετών είναι εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ σε ποσοστό μόλις 22%, ενώ αυτοί που παίρνουν επίδομα δεν ξεπερνούν το 0,70%.
Το ποσοστό των άνεργων νέων που αναζητούν για πρώτη φορά εργασία στις ηλικίες 25 - 34 ετών ανέρχεται στο 45%.
Η έρευνα επιβεβαιώνει την ισχυρή παρουσία του πελατειακού συστήματος στην Ελλάδα. Οι νέοι ηλικίας 30 - 34 ετών σε ποσοστό 44% δήλωσαν ότι απευθύνθηκαν σε πολιτικούς φίλους για να βρουν εργασία.
Ο ρόλος της οικογένειας
Το 72% των άνεργων νέων απάντησε πως δέχεται βοήθεια από την οικογένειά του συχνά έως πολύ συχνά, το 19,4% μερικές φορές και μόλις το 6,2% σπάνια.
Το 53% των άνεργων νέων που δέχονται συχνά ή πολύ συχνά βοήθεια από την οικογένεια θεωρούν ότι δεν κινδυνεύουν με κοινωνικό αποκλεισμό. “Οι οικογενειακοί δεσμοί είναι αυτοί που εξασφαλίζουν την ανθεκτικότητα απέναντι στην περιθωριοποίηση των νέων. Ταυτόχρονα, όμως, τους εγκλωβίζουν σε μία μακρόχρονη οικονομική περιθωριοποίηση”, επισημαίνεται στα συμπεράσματα της έρευνας.
Εξάλλου, το 50% των άνεργων νέων που δέχονται βοήθεια δεν αισθάνονται ιδιαίτερα μειονεκτικά απέναντι στον κοινωνικό τους περίγυρο. Όπως σημειώνει το επιστημονικό προσωπικό που επιμελήθηκε την έρευνα, “το ισχύον πολιτισμικό πρότυπο της εργασίας στην Ελλάδα διαφέρει σημαντικά από αυτό των βόρειων ευρωπαϊκών χωρών, το οποίο αντίθετα ασκεί ισχυρή ηθική και οικονομική πίεση στον άνεργο”.
Σύμφωνα με τις αναλύσεις των κοινωνικών επιστημόνων, “στην Ελλάδα λειτουργεί το μεσογειακό καθεστώς κοινωνικής προστασίας, στο οποίο το ελλειμματικό κράτος υποκαθίσταται και συμπληρώνεται από τα δίκτυα αλληλεγγύης της οικογένειας”.
Η οικονομική κρίση και η κρίση χρέους μετά το 2009, όμως, έχει περιορίσει δραστικά τα οικονομικά αποθέματα των νοικοκυριών. Έτσι, το 15,8% των άνεργων νέων παρουσιάζουν οικογενειακό εισόδημα μικρότερο από 500 ευρώ, ενώ το 28,7% παρουσιάζει εισόδημα μικρότερο από 1.000 ευρώ. Όπως προκύπτει από την έρευνα, η ανεργία συνδυάζεται άμεσα με τον κίνδυνο φτώχειας για το 44,5% των νέων και των νοικοκυριών στα οποία αυτοί ζουν.
Ανύπαρκτη η μισθωτή εργασία
“Από την έρευνα του In4Youth, αλλά και τη συγκριτική κατανόηση της κατάστασης της ανεργίας και της απασχόλησης των νέων, διαπιστώνουμε ότι έχει αλλάξει ριζικά το νόημα της εργασίας και του επαγγέλματος στην Ελλάδα. Αν και διατηρούνται ακόμα οι παραδοσιακές επαγγελματικές παραστάσεις -λόγω της παρουσίας ενός εκτεταμένου εκπαιδευτικού συστήματος και ακόμα ορισμένων ισχυρών επαγγελματικών ομάδων- οι νέοι αντιμετωπίζουν έναν ασαφή ορίζοντα, στον οποίο η σταθερή μισθωτή εργασία αποτελεί ολοένα και περισσότερο ένα μικρό τμήμα της συνολικής απασχόλησης. Η κοινωνική και επαγγελματική επισφάλεια των νέων συνδέεται ολοένα και περισσότερο με υβριδικές αλλά εμμένουσες καταστάσεις που βρίσκονται ανάμεσα στην εκπαίδευση, την ανεργία, την άτυπη απασχόληση και την ατομική κοινωνική δραστηριότητα, όπως είναι ο εθελοντισμός και ο εκτεταμένος δημιουργικός ή μη ελεύθερος χρόνος”, παρατήρησε ο Σωτήρης Χτούρης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου και επιστημονικός υπεύθυνος του In4Youth.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε μέσω ερωτηματολογίων, καθώς και ομαδικών και ατομικών συνεντεύξεων νέων εργαζομένων και ανέργων, εμπειρογνωμόνων σε θέματα εργασίας και μεταναστών β’ γενιάς σε επιλεγμένες γεωγραφικά περιοχές της χώρας (Αθήνα - Αττική, Θεσσαλονίκη - Κεντρική Μακεδονία, Ηράκλειο, Μυτιλήνη, Πάτρα, Χίος, Ιόνια Νησιά).
"Μακεδονια"
