Αποτέλεσαν τα αγαπημένα τετράδια πολλών παιδιών, που λάτρεψαν την ευκολία του σπιράλ δεσίματος και το σκληρό χαρτίπου δεν... τρυπούσε από τη γόμα.
Τρεις δεκαετίες μετά την αλλαγή ιδιοκτησίας μιας ιστορικής επιχείρησης, της "ΣΑΛΚΟ", που ιδρύθηκε στα μέσα του '20, στη Θεσσαλονίκη, ο Σόλων Κούνιο, εγγονός του εμπνευστή της, Σολομών Κοέν, μιλάει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για τις προσπάθειες του παππού του να έχει κάθε παιδί ένα τετράδιο.
Το χαρτί κρίνεται από τη... γεύση
"Ο παππούς μου λάτρευε το χαρτί. Θυμάμαι, μάλιστα, που το έβαζε στο στόμα για να καταλάβει από τη γεύση την ποιότητά του" θυμάται ο κ. Κούνιο εξιστορώντας τη διαδρομή μιας από τις ιστορικές επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης, λίγες μόλις μέρες πριν από την έναρξη της σχολικής περιόδου όπου κάθε είδους χαρτί έχει την... τιμητική του!
"Όταν τού ζήτησε ο εργοδότης του να επισκεφθεί μία έκθεση στο εξωτερικό για να βρει τα κατάλληλα μηχανήματα μεταποίησης χαρτιού που είχε ανάγκη για την ανάπτυξη της επιχείρησης του, ο 20χρονος τότε Σολομών Κοέν, εντυπωσιάστηκε από τις προοπτικές του κλάδου, καθώς σε συνδυασμό με τη μείωση του αναλφαβητισμού και την αυξημένη εμπορική δραστηριότητα που ενισχύθηκε από την ίδρυση του ΑΠΘ και της ΔΕΘ, δημιουργήθηκαν ευνοϊκές συνθήκες στον τομέα παραγωγής και εμπορίας των τετραδίων, φακέλων, μπλοκ κ.λπ.", διηγείται ο κ. Κούνιο.
Η "γέννηση" της εταιρείας
Τελικά, το 1925, ο παππούς του ανοίγει τη δική του βιοτεχνία μεταποίησης χαρτιού με το διακριτικό όνομα "ΣΑΛΚΟ" -από τα αρχικά Σαλαμό Κοέν, όπως τον φώναζαν οι φίλοι του- παραγγέλνει τα μηχανήματα και αρχίζει να παράγει στην οδό Φράγκων 36, απέναντι από την Καθολική Εκκλησία, κατάστιχα, φακέλους, τετράδια, και μπλοκ.
Η πρώτη ύλη φορτωνόταν από τα εργοστάσια Ε.Γ.Λ. (Λαδόπουλου) στην Πάτρα και Αθηναϊκή Χαρτοποιία στην Αθήνα και πελάτες του ήταν τα χαρτοπωλεία της πόλης και της επαρχίας ενώ η ποιότητα των προϊόντων του, με το γνωστό λογότυπο "Σ" εξασφάλιζαν αύξηση των παραγγελιών. "Μέχρι που ο Β'Π.Π. σκέπασε τον ορίζοντα και οι Γερμανοί εισέβαλαν στη ζωή των κατοίκων της πόλης. Στις 11 Ιουνίου του 1942, οι άνδρες Εβραίοι ηλικίας 18-45 ετών, διατάσσονται να παρουσιαστούν στην Πλατεία Ελευθερίας. Μεταξύ των περίπου 9000 ανδρών που εξευτελίστηκαν και βασανίστηκαν εκείνη την ημέρα ήταν και ο Σολομών Κοέν ο οποίος όμως, τελικά, δεν επελέγη ανάμεσα σε αυτούς που εστάλησαν άμεσα για εργασία σε καταναγκαστικά έργα" αναφέρει ο κ. Κούνιο, βασιζόμενος σε διήγηση της μητέρας του Ρασέλ.
Γερμανική κατοχή και στο εργοστάσιο
"Τον Νοέμβριο του 1942", συνεχίζει, "Γερμανοί συνοδευόμενοι από ντόπιους συνεργάτες τους εισβάλλουν στο εργοστάσιο της οδού Φράγκων και υποχρεώνουν τον Κοέν να το παραδώσει σε δύο δωσίλογους, οι οποίοι ήταν ιδιοκτήτες των εφημερίδων ΦΩΣ και ΝΕΑ ΑΛΗΘΕΙΑ, επ' ονόματι Ωρολογάς και Τσούρκας αντίστοιχα και σε έναν Γερμανό που όρισαν οι ίδιοι. Ο Σολομών και η σύζυγος του Ρετζίνα οδηγούνται στη φυλακή, όπου η μεν Ρετζίνα κρατήθηκε για 13 ημέρες και ο Σολομών για ένα μήνα, αποφυλακίσθηκε, δε, μόνο αφού υπέγραψε την 'οικειοθελή' παράδοση του εργοστασίου του στους παραπάνω".
Μετά απ' αυτό το γεγονός, ο Σολομών Κοέν άρχισε να εργάζεται από το σπίτι του, στο γκέτο της Συγγρού όπου δίπλωνε τετράδια μέχρι την άφιξη στη Θεσσαλονίκη της επιτροπής των SD με επικεφαλής τους Αλόις Μπρούνερ (Alois Brunner) και Ντήτερ Βισλιτσένι (Dieter Wisliceny), η οποία έβαλε σε κίνηση το μηχανισμό για το οριστικό ξεκλήρισμα των Εβραίων με τον εκτοπισμό τους στην Πολωνία. Ο Σολομών Κοέν διέφυγε τότε με την οικογένειά του στην Αθήνα, όπου φιλοξενήθηκε σε διάφορα σπίτια και γύρισε στη Θεσσαλονίκη το 1945. "Βρίσκει όμως το εργοστάσιό του εγκαταλειμμένο, όλο το απόθεμα πρώτων υλών και εμπορεύματος εξαφανισμένο και τις μηχανές αλάδωτες και ακινητοποιημένες. Λύνει τις μηχανές μία μία μόνος του, τις επιδιορθώνει και βάζει τη μονάδα ξανά σε λειτουργία" διηγείται ο εγγονός του, τονίζοντας παράλληλα και τις άριστες σχέσεις που είχε ο παππούς του με τους υπαλλήλους του.
Οι νέες εγκαταστάσεις
Ύστερα από αρκετά χρόνια, η βιοτεχνία μετακόμισε σε νέες εγκαταστάσεις στην πλατεία Μοριχώβου, όπου ο Σολομών Κοέν συνέχισε να επιβλέπει ο ίδιος την παραγωγή και να ελέγχει τα κοστολόγια, έχοντας επίγνωση από "πρώτο χέρι" τόσο των αναγκών της αγοράς όσο και της αναγκαιότητας του ποιοτικού ελέγχου.
"Τα τετράδια σπιράλ ΣΑΛΚΟ είχαν γίνει περιζήτητα για την ποιότητα του χαρτιού τους, πιο χοντρού από αυτό του ανταγωνισμού και με πιο απαλή υφή, με αποτέλεσμα να μην τρυπάει εύκολα από το μπλε σβηστήρι στην προσπάθεια διόρθωσης λάθους γραμμένο με στυλό" θυμάται ο κ. Κούνιο.
Μοναδικό παράπονο του Κοέν ήταν ότι κανένα από τα τέσσερα εγγόνια του δεν θέλησε να αναλάβει την επιχείρηση το 1985, οπότε και σε ηλικία 83 ετών, αποφάσισε να την πουλήσει ενώ δύο χρόνια μετά, πέθανε.
"Θα ήθελα να είχα συνεχίσει εγώ το έργο του, να είχα δοκιμάσει έστω, αν μπορώ να τα καταφέρω" καταλήγει ο εγγονός του που θυμάται πάντα τον Κοέν να μιλάει, "με ισπανικοεβραϊκή διάλεκτο τα ελληνικά", εκφράζοντας την απεριόριστη αγάπη του για το χαρτί...
newsit
