Πέταξε το γάντι

Οι Σκωτσέζοι ψήφισαν τελικά με βάση την τσέπη τους. Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον αναστέναξε με ανακούφιση στο άκουσμα των αποτελεσμάτων του δημοψηφίσματος και οι περισσότεροι κάτοικοι της Σκωτίας γιόρτασαν το «όχι» με ένα, δύο, τρία και…
τέσσερα ποτήρια παγωμένη μπίρα. Η βασίλισσα Ελισσάβετ μπορεί να συνεχίσει να κοιμάται ήσυχη και ο εκάστοτε υπουργός Οικονομικών να συμπεριλαμβάνει στους ισολογισμούς του Ηνωμένου Βασιλείου τα κέρδη από τις πετρελαιοπηγές στα ανοιχτά του Αμπερντίν.

Όλα καλά! Ή μήπως όχι...; Αρκετοί αναλυτές είχαν επισημάνει πως το δημοψήφισμα στη Σκωτία αποτελεί την πρώτη ενέργεια για να ξεκινήσει ένα ντόμινο σημαντικών εξελίξεων στην Ευρώπη, καθώς αυτονομιστικά κινήματα βρίσκουν το κατάλληλο πάτημα για να εκπληρώσουν τον διακαή πόθο της ανεξαρτησίας. «Γιατί η Σκωτία και όχι εμείς;» αναρωτιούνται αρκετοί, από τη Φλάνδρα, τη Χώρα των Βάσκων, το Βένετο και το Νότιο Τιρόλο μέχρι τη Σαρδηνία και φυσικά την… Καταλονία.

Η αδιάλλακτη στάση του περιφερειακού προέδρου επιβεβαίωσε τους φόβους των αναλυτών. Ο Αρτούρ Μας έβαλε σήμερα, Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου, την υπογραφή του στο σχετικό διάταγμα και πέταξε το γάντι στη Μαδρίτη. Ο κύβος ερρίφθη... Η Καταλονία θα επιχειρήσει να στήσει κάλπες αυτοδιάθεσης στις 9 Νοεμβρίου, αδιαφορώντας για την πάγια θέση της Μαδρίτης, η οποία έχει διαμηνύσει προς πάσα κατεύθυνση πως δεν θα δεχτεί το δημοψήφισμα, καθώς κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται από το Σύνταγμα.

Ο ισπανικός εμφύλιος και η πλούσια Καταλονία

Για πολλούς στην Ισπανία, το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της περιοχής βρίσκεται προ των πυλών, επισημαίνουν ωστόσο πως η στάση της Μαδρίτης δεν θα είναι το ίδιο διαλλακτική με του Λονδίνου.

Η έκταση της Καταλονίας είναι 32.000 τ.χλμ. και αριθμεί 7,5 εκατ. κατοίκους (16% του συνολικού πληθυσμού)

Ο ισπανικός εμφύλιος έχει αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια του στη χώρα, με κατοίκους διάφορων περιοχών να φωνάζουν ακόμα και σήμερα για μεροληπτική στάση της Μαδρίτης σε θέματα φορολογίας και όχι μόνο απέναντι στους λεγόμενους «ηττημένους της βίαιης αντιπαράθεσης με τον δικτάτορα Φράνκο». Παρόλο που η Καταλονία απολαμβάνει αυξημένα προνόμια, πολλοί δεν θα έλεγαν όχι στο ενδεχόμενο κήρυξης ανεξάρτητου κράτους, καθώς... κομπόδεμα υπάρχει!

Η ριζική μεταμόρφωση της τοπικής πρωτεύουσας για τις ανάγκες των Ολυμπιακών Αγώνων του 1992 και η δυναμική που απέκτησε η ευρύτερη περιοχή στη μεταολυμπιακή περίοδο ενισχύουν τις φωνές αυτές. Σύμφωνα με οικονομικά στοιχεία, η Καταλονία εισφέρει σχεδόν το 20% των συνολικών φορολογικών εσόδων της Ισπανίας. Το τοπικό ΑΕΠ διαμορφώνεται στα 195 δισ. ευρώ (19% στο συνολικό ΑΕΠ), ξεπερνώντας το αντίστοιχο της Ελλάδας. Την ίδια στιγμή το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι 26.500 ευρώ (22.300 ευρώ σε όλη την Ισπανία), ενώ εντυπωσιακός είναι ο βαθμός ομοιογένειας της περιοχής: μόλις το 19% του τοπικού πληθυσμού αποτελείται από μετανάστες μη ισπανικής καταγωγής.

New York Times: Ο χάρτης της Ευρώπης μετά τα δημοψηφίσματα

Οικονομικοί αναλυτές εκτιμούν πως η επιθυμία για ανεξαρτησία συνδέεται άμεσα με την οικονομική κρίση. Οι περισσότεροι Καταλανοί θεωρούν πως η περιοχή τους είναι μια από τις πλουσιότερες της χώρας, με τεράστια έσοδα από τον τουρισμό. Έτσι λοιπόν, σε περίπτωση που σταματήσει να... ματώνει για να στηρίξει τον κρατικό προϋπολογισμό, θα μπορέσει να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο σε οικονομικό επίπεδο.

Τα καταλανικά, η φανέλα της Μπαρτσελόνα και οι θεωρίες συνωμοσίας

Από την άλλη, υπάρχει και ο παράγοντας της διαφορετικής γλώσσας. Τα καταλανικά αναγνωρίζονται διεθνώς ως μια από τις λατινογενείς γλώσσες της Ευρώπης και φυσικά θεωρούνται επίσημη γλώσσα -μαζί με τα ισπανικά- τόσο στα βορειοανατολικά της Ισπανίας όσο και σε γειτονικές περιοχές της Γαλλίας.

Η περιοχή της Καταλονίας

Επιπλέον, σε πολλά σπίτια υπάρχει σε εμφανές σημείο η σημαία της Καταλονίας, ενώ η Μπαρτσελόνα αγωνίζεται σε επίσημα παιχνίδια του πρωταθλήματος με φανέλα στα χρώματα αυτής της σημαίας. Τα εν λόγω στοιχεία λειτουργούν ως συνεκτικοί δεσμοί που ενισχύουν τη συγκρότηση μιας νέας εθνικής ταυτότητας και μπορούν κάλλιστα να οδηγήσουν στην κήρυξη ανεξάρτητου κράτους. Η Μαδρίτη τα γνωρίζει όλα αυτά και επιλέγει το τελευταίο χρονικό διάστημα να τηρήσει στάση αναμονής, στη σκιά των θεωριών συνωμοσίας που πολλαπλασιάζονται διαρκώς. Δημοσίευμα του βρετανικού «Guardian» αναφέρεται σε χάρτες της Ισπανίας οι οποίοι δείχνουν πως οι κεντρικοί οδικοί άξονες που συνδέουν τη Μαδρίτη με τη Γαλλία, περνώντας μέσα από τα Πυρηναία Όρη, κατασκευάστηκαν με τη λογική ότι κάποια στιγμή η περιοχή στα βορειοανατολικά θα αποσχιστεί.

Ο πρόεδρος της Καταλονίας Αρτούρ Μας υπέγραψε σήμερα το διάταγμα για δημοψήφισμα αυτοδιάθεσης στις 9 Νοεμβρίου

«Εάν πάει κάποιος στη Μαδρίτη και μιλήσει για την Καταλονία, θα ανακαλύψει ότι κυριαρχεί ο φόβος και οι θεωρίες συνωμοσίας. Κάποιοι θα βγάλουν χάρτες της Ισπανίας και θα δείξουν ότι ο σιδηρόδρομος και οι αυτοκινητόδρομοι μπορούν να συνδέουν το κράτος με τη Γαλλία χωρίς να υπάρχει εξάρτηση από την Καταλονία ή τη χώρα των Βάσκων. Φοβούνται τον διαμελισμό και εκφράζουν έντονα συναισθήματα και ανησυχία, όπως όταν άλλοι μιλούν για το Κασμίρ και το Δελχί (σύνορα Ινδίας-Πακιστάν). Είναι παράλογο να πιστεύουμε ότι μια μη δεσμευτική ψήφος τον Νοέμβριο θα γιατρέψει όλες τις πληγές» αναφέρει ο αρθρογράφος της βρετανικής εφημερίδας.

Τα μάτια της Ευρώπης στρέφονται σταδιακά στην Καταλονία, όπου φαίνεται πως θα διεξαχθεί ο... δεύτερος γύρος -μετά τη Σκωτία- του αγώνα για αυτοδιάθεση αυτονομιστικών κινημάτων ανά την Ευρώπη. Πάντως, ο χάρτης που παρουσίασαν πριν από λίγες εβδομάδες οι «New York Times» για την «Ευρώπη μετά τα δημοψηφίσματα» δεν έχει υλοποιηθεί. Όχι ακόμα, τουλάχιστον...

Επιμέλεια: Μάριος Βελέντζας

zougla.gr