Στο νομό Χαλκιδικής στράφηκε η οικοδομική δραστηριότητα τα τελευταία χρόνια της κρίσης, όπου παρατηρείται η μεγαλύτερη αύξηση νέων κατοικιών σε σχέση με τον πληθυσμό της, ενώ στο πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης οι περισσότερες οικοδομές ανεγέρθηκαν στη Θέρμη.
Επιμέλεια Φώτης Κουτσαμπάρης
Σε όλη την περιοχή της Βόρειας Ελλάδας, η οποία επηρεάζεται από τη διέλευση του αυτοκινητόδρομου της Εγνατίας οδού (από Ηγουμενίτσα Θεσπρωτίας μέχρι Κήπους Έβρου), σημειώθηκε ύφεση στον ετήσιο ρυθμό μεταβολής των οικοδομών της τάξης του 31,79% ετησίως. Παρά την κρίση όμως, υπάρχουν νομοί και πόλεις που παρουσίασαν αύξηση οικοδομών και κατοικιών.
Εξετάζοντας την εξέλιξη της οικοδομικής δραστηριότητας σε σχέση με τις νέες κατοικίες κατά την περίοδο 2009-2012, προκύπτει ότι μόλις ένας νομός παρουσίασε αύξηση, ο νομός Χαλκιδικής. Το 2009 οι νέες κατοικίες ήταν 1.919 και το 2010 αυξήθηκαν σε 2.315. Στις επόμενες χρονιές βέβαια άρχισαν να μειώνονται, το 2011 σε 943 και το 2012 σε 437. Σε όλη τη ζώνη επιρροής της Εγνατίας οδού χτίζονται κατά ετήσιο μέσο όρο 12.208 κατοικίες, αριθμός που αντιστοιχεί στο 30% των νέων κατοικιών στο σύνολο της χώρας. Στο νομό Θεσσαλονίκης χτίζονται ετησίως 3.513 κατοικίες.
Σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων από την Εγνατία οδό και των κάθετων αξόνων, τη μεγαλύτερη αύξηση νέων οικοδομών, την τριετία 2010-2012, σε επίπεδο δημοτικών διαμερισμάτων, παρουσιάζουν: το δημοτικό διαμέρισμα Αλεξανδρουπόλεως με 305 οικοδομές, το δ.δ. Θέρμης Θεσσαλονίκης με 241 οικοδομές, το δ.δ. Ξάνθης με 181 οικοδομές, το δ.δ. Ιωαννίνων με 155 οικοδομές και το δ.δ. Θεσσαλονίκης με 147 οικοδομές. Όσον αφορά τις νέες κατοικίες τις μεγαλύτερες αυξήσεις έχουν το δ.δ. Θεσσαλονίκης με 895 κατοικίες και το δ.δ. Θέρμης με 883 κατοικίες. Στη συνέχεια ακολουθούν το δ.δ. Αλεξανδρουπόλεως με 768 κατοικίες, το δ.δ. Ξάνθης με 652 κατοικίες και το δ.δ. Ιωαννίνων με 524 κατοικίες. Στους υπόλοιπους νομούς τη μεγαλύτερη αύξηση παρουσιάζουν οι πρωτεύουσες εκτός από τη Θεσπρωτία όπου την πρώτη θέση σε νέες κατοικίες κατέχει το δ.δ. Συβότων.
Τα παραπάνω στοιχεία προέκυψαν, μεταξύ άλλων, από μελέτη που έκανε το Παρατηρητήριο της Εγνατίας οδού Α.Ε. για την εξέλιξη της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας στις περιφέρειες διέλευσης της Εγνατίας οδού και των κάθετων αξόνων την περίοδο 2009 - 2012. Το κείμενο συνέταξε και επιμελήθηκε η κ. Θεοδώρα Τιτέλη, φοιτήτρια της Πολυτεχνικής σχολής ΑΠΘ. Η σχετική βάση γεωχωρικών δεδομένων και η χαρτογραφική επεξεργασία και παραγωγή υποστηρίχτηκε από τον Μανούσο Τρουλινό, διαχειριστή συστημάτων GIS του Παρατηρητηρίου, που είναι επιστημονικός φορέας παρακολούθησης των αναπτυξιακών, χωροταξικών, περιβαλλοντικών και συγκοινωνιακών επιδράσεων του συστήματος της Εγνατίας οδού και των κάθετων αξόνων.
ΝΕΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΑΝΑ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ
Ο αριθμός των νέων κατοικιών ανά 1.000 κατοίκους σταθμίζει την οικοδομική δραστηριότητα για κατοικία ως προς τον πληθυσμό της κάθε περιοχής. Κατά την περίοδο 2009 - 2012, στη ζώνη επιρροής της Εγνατίας οδού αντιστοιχούν κατά μέσο όρο 3,1 νέες κατοικίες ανά 1.000 κατοίκους, λιγότερες δηλαδή από ότι στο σύνολο της χώρας (3,6). Τα αποτελέσματα του δείκτη είναι υψηλά σε νομούς με υψηλή τουριστική κίνηση, με κυρίαρχη τη Χαλκιδική (14 νέες κατοικίες/ 1.000 κατοίκους) καθώς και τους νομούς Θεσπρωτίας (6,3) και Μαγνησίας (6). Μια δεύτερη ομάδα νομών με υψηλή τιμή του δείκτη είναι αυτή των νομών Πιερίας (5,3), Πρεβέζης (4,9), Καβάλας (4,8) και Ξάνθης (4,1). Η χαμηλότερη τιμή του δείκτη εμφανίζεται στους νομούς Σερρών και Καστοριάς (1,7) και ακολουθούν οι νομοί Πέλλης και Κοζάνης (1,8).
Η εξέλιξη του αριθμού νέων κατοικιών είναι παρόμοια με την εξέλιξη του αριθμού νέων οικοδομών. Ιδιαίτερα ελκτικοί σε ό,τι αφορά την παρουσία νέων κατοικιών είναι οι μεγαλύτεροι σε πληθυσμό νομοί και οι τουριστικοί νομοί (Θεσσαλονίκη, Χαλκιδική, Ιωάννινα, Λάρισα). Ο όγκος των νέων οικοδομών εκφράζει το βαθμό της αλλαγής που υφίσταται το φυσικό ή δομημένο περιβάλλον από την οικοδομική δραστηριότητα. Κατά την περίοδο 2009-2012, στη Ζώνη Επιρροής IV κτίζονται κατά μέσο όρο 6.400.000 κυβικά μέτρα σύμφωνα με τις εκδοθείσες οικοδομικές άδειες, αριθμός που αντιστοιχεί στο 32,3% του αντίστοιχου όγκου στο σύνολο της χώρας. Στο νομό Θεσσαλικής κτίζονται ετησίως 1.500.000 κυβικά μέτρα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία προηγούμενης μελέτης του Παρατηρητηρίου της Εγνατίας οδού, για την οικοδομική δραστηριότητα στις ζώνες επιρροής της Εγνατίας οδού το 2002 έως το 2008, και με τα νεότερα στοιχεία για το 2009 μέχρι το 2012, γίνεται εμφανής η έντονη μείωση οικοδομικής δραστηριότητας στο σύνολο των περιφερειών. Οι δείκτες με τους οποίους εκτιμάται η οικοδομική δραστηριότητα, αν και στο σύνολο της δεκαετίας μειώνονται, τα τελευταία τέσσερα χρόνια φθίνουν ραγδαία. Παράδειγμα αυτού αποτελεί η Κεντρική Μακεδονία και συγκεκριμένα ο νομός Θεσσαλονίκης, όπου το 2008 είχε νέες κατοικίες περίπου 6.000 και το 2012 μόνο 1.000.
Κατά την περίοδο 2009 - 2012 ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής των οικοδομών στη ζώνη επιρροής της Εγνατίας ήταν -31,79% και στη χώρα -30,06%. Οι μεγαλύτερες μειώσεις εμφανίστηκαν στους νομούς Καβάλας (39,80%) και Κιλκίς (39,05%). Ενδιαφέρον παρουσιάζουν κάποιοι νομοί οι οποίοι χωρίς να μειώσουν δραματικά τον πληθυσμό τους μειώνουν πάρα πολύ την οικοδομική τους δραστηριότητα την τετραετία 2009 - 2012. Παράδειγμα αποτελούν οι νομοί Καβάλας, Πέλλης και Κιλκίς. Συγκεκριμένα ο νομός Καβάλας στο διάστημα 2002 - 2008 αύξησε την οικοδομική του δραστηριότητα κατά 5%, ενώ στο διάστημα 2009 - 2012 έχει τη μεγαλύτερη μείωση (40%). Παρόμοια εξέλιξη έχει και ο νομός Πέλλης, ο οποίος κατά την περίοδο 2002 - 2008 είχε αύξηση οικοδομικής δραστηριότητας 9% και από το 2009 και μετά έχει μείωση κατά 35% χωρίς να μειωθεί σημαντικά ο πληθυσμός της. Συμπέρασμα όλων των παραπάνω είναι ότι η μείωση οικοδομικής δραστηριότητας συνδέεται και επηρεάζεται άμεσα από τις νέες συνθήκες της οικονομικής κρίσης που διέρχεται η χώρα από το 2009.
