Το δεύτερο μεγαλύτερο μοναστήρι στο Πόντο είναι αυτό της Παρθένου Μαρίας ή Παναγίας που βρίσκεται στην περιοχής της αρχαίας Κολώνειας στην επαρχία της Κερασούντας (Giresun).
Η αποκατάσταση της Μονής άρχισε – όπως αναφέρει με το τούρκικο δημοσίευμα- το 2006 και σύμφωνα με τον υπεύθυνο του τοπικού γραφείου του Πολιτισμού και Τουρισμού, Hüseyin Günaydın, έχουν φθάσει στο τέλος και σύντομα θα είναι επισκέψιμο.
Η Μονή που δημιουργήθηκε κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ. λειτουργούσε συνεχώς μέχρι πριν από δύο αιώνες, όπου απαγορεύθηκε η λειτουργία του από τους Οθωμανούς.
Σύμφωνα με τον υπεύθυνο των έργων, Hulisi Güleç, η μονή η οποία είναι κτισμένη στο κούφωμα ενός βράχου, πως και η Μονή της Παναγίας Σουμελά, παρουσιάζει ιδιαίτερο ιστορικό και θρησκευτικό ενδιαφέρον.
Ο βράχος και η περιοχή ονομάζεται Καραχισάρ - Kara Hisar, είναι απευθείας απόδοση της ελληνικής ονομασίας, Μαυρόκαστρο, που ανήκε στην επαρχία της Κολώνειας.
Σύμφωνα με το τούρκικο δημοσίευμα, έγιναν αρχαιολογικές ανασκαφές στην περιοχή της παλαιάς μονής και αναδείχθηκαν παλαιά τοιχώματα και τοιχογραφίες και αποκαταστάθηκαν τόσο ο χώρος των κελιών, όσο και της ενδιαίτησης, των αρχαίων εστιατορίων και του λατρευτικού χώρου.
Η αποκατάσταση του αρχαίου Μοναστηριού έγινε κατόπιν συνεννόησης με το Φανάρι, καθώς ειδικοί των βυζαντινών μνημείων, επισκέφθηκαν τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, προκειμένου να καθοδηγηθούν για την διαδικασία της αποκατάστασης της αρχαίας Μονής.
Σύμφωνα με τον Hulisi Güleç στη Μονή της Παναγίας της αρχαίας Κολώνειας βρέθηκε επιγραφή του 9ου αιώνα που γράφει ότι η πόλη που βρίσκεται η μονή ονομάζεται ‘Κολώνεια’.
Οι Τούρκοι που την κατέλαβαν τον 14ο αιώνα, την ονόμαζαν ‘Koğoniya’.
Ωστόσο τον 11ο αιώνα η πόλη διατηρεί το όνομα Κολώνεια αλλά το φρούριο πάνω από την πόλη ονομάζεται ‘Μαυρόκαστρο’, και τον 14ο αιώνα πήρε την ονομασία στην τουρκική μετάφραση Καρά Χισάρ- Μαύρο Κάστρο.
Το 1924 ο Μουσταφά Κεμάλ επισκέφθηκε την πόλη και πρότεινε να ονομάζεται η πόλη «Şebin Karahisar», όπως την ονομάζουν σήμερα οι Τούρκοι.
Κατά παράδοξο λόγο, οι Αρμένιοι ονομάζουν την πόλη της Κολώνειας, με την ελληνική ονομασία ‘Νικόπολις’, προφανώς από την μεγάλη μάχη της «Νικοπόλεως» που έγινε πλησίον της περιοχής.
--
