Του Δημήτρη Ζάντζα
Ιπτάμενα ρομπότ η Amazon, μη επανδρωμένα φορτηγά και τρένα η Rio Tinto, επιβατηγά οχήματα χωρίς οδηγό από την Volvo, και τώρα σχέδια για τηλεκατευθυνόμενα μη επανδρωμένα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων από την Rolls Royce...
Όταν η Amazon.com ανακοίνωσε τον Δεκέμβριο την πρόθεσή της να χρησιμοποιήσει έναν στόλο από τηλεχειριζόμενα μη επανδρωμένα αεροσκάφη-ρομπότ (drones), προκειμένου να αναλάβει η ίδια την παράδοση ενός μέρους των παραγγελιών προς τους πελάτες της, σε πολλούς το σχέδιο φάνηκε, αρχικά, υπερβολικά... φουτουριστικό.
Βέβαια, όσο δύσκολο κι αν είναι να φανταστεί κάποιος ένα τέτοιο επίπεδο αυτοματισμού στον αέρα, κυριολεκτικά πάνω από το κεφάλι του, εξίσου δύσκολο φάνταζε πριν από μερικά χρόνια το σχέδιο της Rio Tinto να δημιουργήσει έναν στόλο τηλεκατευθυνόμενων φορτηγών -με το μικτό βάρος κάθε οχήματος να αγγίζει τους 390 τόνους- τα οποία θα διανύουν εκατοντάδες χιλιόμετρα 24 ώρες το 24ωρο μεταφέροντας εκατοντάδες τόνους μεταλλεύματος.
Πετυχημένο πείραμα
Το πρωτοποριακό εγχείρημα της μεταλλευτικής αποδείχθηκε επιτυχημένο. Από την έως τώρα χρήση μη επανδρωμένων οχημάτων, η εταιρεία έχει επιτύχει «εξοικονόμηση» 70% σε εργατικό δυναμικό και μηδενικούς δείκτες ατυχημάτων, και μάλιστα σε ζώνες υψηλού εργασιακού κινδύνου. Ένα από τα κοινά στοιχεία μεταξύ του στόλου της Rio Tinto και αυτού που φιλοδοξεί να “χτίσει” η Amazon, είναι ότι δεν πρόκειται απλά για “σμήνη” ή “κοπάδια” από ρομπότ, αλλά για ενιαία συστήματα, για μηχανές που λειτουργούν μέσα σε ένα πολύ έξυπνο περιβάλλον το οποίο “έχει μνήμη, μαθαίνει, προβλέπει δυσκολίες και ανταποκρίνεται”.
Έως το 2015 η Rio Tinto σκοπεύει να ανεβάσει το μέγεθος του στόλου της σε 150 οχήματα και τον όγκο του φορτίου που θα μεταφέρεται ημερησίως σε 1 εκατ. τόνους. Μεταξύ άλλων, θα διαθέτει ένα στόλο από «έξυπνα» φορτηγά με εκρηκτικά, που θα λειτουργούν με βάση πληροφορίες τις οποίες θα λαμβάνουν από αισθητήρες στα τρυπάνια της κάθε πλατφόρμας. Οι αισθητήρες θα αναγνωρίζουν όχι μόνο τη σκληρότητα του πετρώματος, αλλά θα είναι σε θέση να πραγματοποιούν δειγματοληψίες, χημικές αναλύσεις και γενικά να καταγράφουν πλήρη στοιχεία για το έδαφος στο οποίο επιχειρούν, συνδεδεμένα σε το κεντρικό σύστημα ελέγχου. Έτσι, οι εκρήξεις όχι μόνο θα είναι σχεδιασμένες με ακρίβεια και προσαρμοσμένες στα γεωλογικά χαρακτηριστικά κάθε περιοχής, αλλά θα δίνεται και η δυνατότητα στη Rio Tinto να προσαρμόζεται και να εξυπηρετεί τους πελάτες της ακόμα πιο γρήγορα και αποτελεσματικά. Το γεγονός ότι θα υπάρχει από πολύ νωρίς πλήρης και λεπτομερής εικόνα για το πέτρωμα στο οποίο γίνεται διάτρηση, θα επιτρέπει στη Rio Tinto να σχεδιάζει εκ των προτέρων ολόκληρη τη διαδικασία της εξόρυξης, άλεσης, μίξης και αποθήκευσης,καθώς και της μεταφοράς και παράδοσης.
Το επόμενο μεγάλο βήμα της Rio στο πεδίο του αυτοματισμού βρίσκεται στις… ράγες. Στο πλαίσιο ενός προγράμματος με κόστος που αγγίζει το μισό δισ. δολάρια, η εταιρεία σκοπεύει εντός των επόμενων 2-3 ετών να θέσει σε λειτουργία στην περιοχή της Pilbara ένα αυτόματο μη επανδρωμένο σιδηροδρομικό δίκτυο με μήκος 1.300 χιλιομέτρων, στο οποίο αναμένεται να λειτουργήσουν πάνω από 40 αυτόματα τρένα με περισσότερα από 10.000 βαγόνια μεταφοράς μεταλλεύματος.
Καπετάνιοι στην ξηρά
Η Rolls-Royce ξεκίνησε το προηγούμενο έτος να σχεδιάζει μη επανδρωμένα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Προς το παρόν δεν έχει κατασκευάσει κάποιο πρωτότυπο, τα σχέδια όμως υπάρχουν και εξελίσσονται.
Με δεδομένο ότι το 90% του παγκόσμιου εμπορίου διεξάγεται δια θαλάσσης, γίνεται αντιληπτό το μέγεθος της αλλαγής που θα φέρει ενδεχόμενη εμπορική αξιοποίηση των πλοίων-drones. Σύμφωνα με την Rolls-Royce, θα είναι λιγότερο ρυπογόνα, περισσότερο ασφαλή και πιο οικονομικά. Ο χειρισμός τους, όπως γίνεται αντιληπτό, θα απαιτεί την παρουσία ενός καπετάνιου όχι στο πλοίο, αλλά σε μία αίθουσα επιχειρήσεων στην ξηρά.
Η εταιρεία πιστεύει ότι εντός της επόμενης δεκαετίας τέτοια πλοία θα μπορούν να πραγματοποιούν δρομολόγια σε θάλασσες όπως η Βαλτική.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσα από το project “Intelligence in Networks” χρηματοδοτεί με 3,5 εκατ. ευρώ μία μελέτη με τίτλο “Μη Επανδρωμένη Ναυσιπλοΐα”, στο πλαίσιο της οποίας ετοιμάζεται ένα πρωτότυπο με σκοπό να γίνουν δοκιμές και στο τέλος του 2015 να έχουν μετρηθεί τα κόστη και τα οφέλη.
Αν και η απαιτούμενη τεχνολογία είναι ήδη διαθέσιμη, τα νομικά κενά είναι πολλά. Εκφράζονται αμφιβολίες για το κατά πόσο τέτοια πλοία θα κριθούν αξιόπλοα από τον Διεθνή Οργανισμό Ναυσιπλοΐας, αλλά και προβληματισμός για το πώς θα ξεπεραστούν εμπόδια σε επίπεδο εθνικής νομοθεσίας, ειδικά στις χώρες σημαίας που προβλέπουν ελάχιστο αριθμό πληρώματος.
Το εγχείρημα της Volvo
Το 2017 θα βγουν στους δρόμους του Γκέτεμποργκ 100 “αυτόματα οχήματα”. Το πείραμα αυτό της Volvo θα είναι η πρώτη παγκοσμίως μεγάλης κλίμακας δοκιμή αυτόνομης οδήγησης. Τα οχήματα θα κυκλοφορούν κανονικά στους δρόμους, σε πραγματικές συνθήκες, ανάμεσα σε άλλα αυτοκίνητα και πεζούς.
Αυτή είναι μία από τις διαφορές σε σχέση με τα φορτηγά της Rio Tinto, τα οποία επιχειρούν στην ύπαιθρο και σε μη κορεσμένο κυκλοφοριακά περιβάλλον. Ωστόσο, η λειτουργία αυτού του στόλου μέσα σε αστικό περιβάλλον δημιουργεί παρόμοιες απαιτήσεις, κυρίως σε επίπεδο ασφάλειας, με τον ιπτάμενο στόλο που σχεδιάζει η Amazon.
Κάθε ένα από τα παραπάνω προγράμματα έχει τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Διαφέρει, για παράδειγμα, ο ρόλος που επιφυλάσσουν για τον άνθρωπο-χειριστή. Η τάση όμως της αυτοματοποίησηςστις μεταφορές γίνεται όλο και πιο έντονη και εμφανής. Το εύρος των εταιρειών που εμπλέκονται σε παρόμοια εγχειρήματα είναι τεράστιο.
Από επενδυτικής πλευράς, πέραν των τεσσάρων εισηγμένων που προαναφέρθηκαν, στην “πρώτη γραμμή” βρίσκονται οι εταιρείες κατασκευής ηλεκτρονικού και ασύρματου εξοπλισμού, αυτοματισμού, ρομποτικών εφαρμογών, τηλεπικοινωνιών, δορυφορικών υπηρεσιών και υπηρεσιών γεωεντοπισμού, εταιρείες λογισμικού για την διαχείριση στόλων, ακόμα και εταιρείες υψηλής τεχνολογίας με δραστηριοποίηση στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης. Αντίστοιχο είναι ίσως και το εύρος των επενδυτικών επιλογών, τουλάχιστον όσο αυτές περνούν ακόμα από... ανθρώπινα “χέρια”.
Πηγή:www.capital.gr
