Ιβάν Ντεμέντιεβσκι
Ένα ταξίδι στην Άπω Ανατολή της Ρωσίας, τη μαγική Καμτσάτκα, εκεί που η γη συνεχώς βρυχάται και η φωτιά από τα σωθικά της χορεύει με τους παγετώνες σε ένα αέναο γαϊτανάκι, επικίνδυνο αλλά ονειρικό για τον τυχερό επισκέπτη.
Ανάμεσα σε όλα τα πλούτη και την ποικιλία των ρωσικών τοπίων, ιδιαίτερη θέση κατέχει η μακρινή και σκληρή, με τον τρόπο της, Καμτσάτκα.
Η χώρα των πυρόπνοων ηφαιστείων. Πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα μέρη στον κόσμο με 120 ηφαίστεια, εκ των οποίων τα 28 ενεργά. Μια ακριτική και ερημική χερσόνησος όπου η καυτή ανάσα της γης γίνεται θανάσιμη για οτιδήποτε ζωντανό. Είναι η περιοχή απ’ όπου αν σηκωθείτε τα χαράματα, θα 'στε ο πρώτος που θα προϋπαντήσετε τη μέρα στη Ρωσία.
Η χώρα των πυρόπνοων ηφαιστείων. Πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα μέρη στον κόσμο με 120 ηφαίστεια, εκ των οποίων τα 28 ενεργά. Μια ακριτική και ερημική χερσόνησος όπου η καυτή ανάσα της γης γίνεται θανάσιμη για οτιδήποτε ζωντανό. Είναι η περιοχή απ’ όπου αν σηκωθείτε τα χαράματα, θα 'στε ο πρώτος που θα προϋπαντήσετε τη μέρα στη Ρωσία.
Ήρθαμε εδώ για να γυρίσουμε μια ταινία για την επιβίωση στη Καμτσάτκα. Το Πετροπάβλοβσκ-Καμτσάτσκι, η πρωτεύουσα της περιφέρειας, μας υποδέχτηκε με βροχές. Έχουμε οκτώ ώρες διαφορά με τη Μόσχα και ο οργανισμός μας κοιμάται ακόμη, ενώ πρέπει να προμηθευτούμε τρόφιμα για το ταξίδι στα βουνά. «Το βασικό είναι να αντέξετε μέχρι το βράδυ και να πείσετε τον εαυτό σας να κοιμηθεί τη νύχτα» μας συμβούλεψε ο σύνοδός μας. «Δύο μέρες και θα συνηθίσετε. Μην ξεχάσετε ποτέ τις ειδικές φωτοβολίδες αν τύχει να πέσετε πάνω σε αρκούδα. Σε καμία περίπτωση μην τρέξετε να σωθείτε, δε θα βοηθήσει!..»
Προς το βράδυ η βροχή έπαψε και το ελαφρύ αεράκι έδιωξε την ομίχλη. Την ώρα του δειλινού, η σιλουέτες των ηφαιστείων άρχισαν να διαγράφονται στον ορίζοντα. Μόλις τώρα συνειδητοποιήσαμε ότι βρισκόμαστε σε μια πραγματική χώρα των ηφαιστείων, στην άκρη της οικουμένης. Ένα όνειρο χρόνων πραγματοποιήθηκε!
Το ηφαίστειο Μουτνόβσκι
Πώς να φτάσετε
Ο πιο εύκολος τρόπος για να φτάσετε στη Καμτσάτκα είναι με το αεροπλάνο. Η διάρκεια της πτήσης από τη Μόσχα είναι περίπου 9 ώρες. Μπορείτε να φτάσετε εδώ από τη θάλασσα, για παράδειγμα από τη Σαχαλίνη και το Βλαδιβοστόκ, αλλά αυτό τα ταξίδι θα κρατήσει περισσότερο. Δεν υπάρχει σιδηροδρομική επικοινωνία με τη Καμτσάτκα, στη διαδρομή μεταξύ της περιοχής του Μαγκαντάν και της Καμτσάτκα βρίσκονται τεράστιοι ορεινοί όγκοι που δεν επιτρέπουν την κατασκευή σιδηροδρόμου.
Για να φτάσουμε στα ηφαίστεια, έπρεπε να ζήσουμε ένα ταξίδι μερικών ωρών σε χωματόδρομο. Πρώτα ο δρόμος περνά κατά μήκος του ομώνυμου ποταμού Καμτσάτκα και σε δύο ώρες συναντά ένα ορεινό πέρασμα. Όταν έχει καλό καιρό, από το υψόμετρο του περάσματος μπορείτε να θαυμάσετε μια καταπληκτική θέα στο λόφο Βιλιουτσίνσκαγια Σόπκα. Έπειτα ο δρόμος βουτά απότομα στην κοιλάδα και από 'κει η απόσταση μέχρι τα ηφαίστεια Μουτνόβσκι και Γκορέλι είναι ελάχιστη.
Το ηφαίστειο Μουτνόβσκι είναι γνωστό για τα τις φουμαρόλες του, (θερμοπίδακες που εκτοξεύουν καυτό νερό και ατμούς με απίστευτη ορμή που μπορεί να φτάσει και τα 300 μέτρα) οι οποίες θεωρούνται από τις πιο ισχυρές στον κόσμο. Ένα αξέχαστο, μοναδικό θέαμα, το οποίο κι αξίζει να το δείτε με τα ίδια σας τα μάτια! Ακόμη κι όταν ο ουρανός είναι καλυμμένος με σύννεφα και υπάρχει πιθανότητα βροχής, αξίζει να φορέσετε ένα αδιάβροχο μπουφάν και να περπατήσετε μες στη λάσπη και τα χιόνια, που υπάρχουν εδώ όλο το χρόνο.
Ένα σχεδόν αθέατο μονοπάτι περνά από τις πλαγιές. Σύντομη και εύκολη η ανάβαση στο φαράγγι και σε λίγο θα νιώσετε μια περίεργη μυρωδιά, πολύ παρόμοια μ' εκείνη του κλούβιου αυγού: ο άνεμος φέρνει επιβλαβή κατάλοιπα διοξειδίου του θείου που διαφεύγουν από τα σπλάχνα της γης. Τελευταία 50 μέτρα ανηφόρας και ιδού η πρώτη φουμαρόλη. Εδώ κυριαρχεί, να μη φοβόμαστε την παρομοίωση, η πραγματική κόλαση!
Επίσκεψη στην… κόλαση
Κάτω από τα πόδια μας αναβλύζουν μικροί θερμοπίδακες, σε τεράστια ορύγματα, εδώ κι εκεί, ενώ με βρυχηθμούς και συριγμούς, ξεπηδά ζεστός ατμός. Ο άστατος αέρας φέρνει πού και πού προς το μέρος μας πυκνά νέφη με τοξικές αναθυμιάσεις. Η αναπνοή μες σε τέτοιο νέφος καθίσταται αδύνατη, εκτός αν χρησιμοποιήσετε βρεγμένο πανί. Εμείς χρησιμοποιούμε γι' αυτό το σκοπό τα καπέλα μας, μιας και δεν έχουμε προμηθευτεί κανονικούς αναπνευστήρες. Εάν πέσει κανείς σε πυκνό τοξικό νέφος, από το οποίο θες πολλή ώρα να βγεις, υφίσταται κίνδυνος ασφυξίας. Οπότε καλύτερα να προσέχετε τα αέρια και τις αναθυμιάσεις που σας κυκλώνουν. Γενικά, οι βόλτες σε φουμαρόλες σημαίνουν αναθυμιάσεις. Πρέπει να είσαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί: αν γλιστρήσει κανείς, μπορεί να πέσει κυριολεκτικά μέσα στην κόλαση, μέσα στα ορύγματα και τέτοια περιστατικά έχουν ξανασυμβεί.
Μετά από κάθε χειμώνα, οι φουμαρόλες του ηφαιστείου Μουτνόβσκι αλλάζουν όψη . Ένα χρόνο μετά, δεν αναγνώρισα καν αυτά τα μέρη. Κάπου κρύφτηκαν τα εξαίσια προσωπεία των ορεινών πνευμάτων από τα μάτια και τα στόματα των οποίων σφύριζε ο ατμός. Μου φάνηκε, κιόλας, ότι από το έδαφος διαφεύγουν λιγότερα αέρια κι εμφανίστηκαν περισσότερες κοχλάζουσες λίμνες με βραστή λάσπη. Δηλαδή, εκεί όπου το περπάτημα ήταν πέρσι ασφαλές, την επόμενη χρονιά μπορεί να είναι επικίνδυνο μέχρι θανάτου.
Ανάβαση στο Γκορέλι
Μετά την επίσκεψη στο ηφαίστειο Μουτνόβσκι, η ανάβαση στο ηφαίστειο Γκορέλι («καμένη») μπορεί να σας φανεί σαν ήσυχη, ανέμελη βόλτα. Εξαιρετική ορατότητα, καθαρός αέρας, ήλιος. Μόλις φτάσαμε στο χείλος του κρατήρα, είδαμε στο βυθό του μια λίμνη με επιπλέοντα κομμάτια πάγου. Αυτή η λίμνη με γλυκό νερό βρίσκεται δίπλα στην αδερφή της - μια λίμνη οξέων η οποία χωρίζεται από την πρώτη με ένα λεπτό διάφραγμα.
Επιζητώντας φωτογραφικούς πειραματισμούς, ανεβήκαμε στην κορυφή προς το βράδυ, με την ελπίδα να βγάλουμε το ηφαίστειο την ώρα του ηλιοβασιλέματος. Όμως, όταν η ψυχρή ομίχλη άρχισε να φτάνει στην πύρινη χοάνη και να εκτοξεύεται από 'κει με συριγμούς και μια γιγαντιαία ποσότητα τοξικών αναθυμιάσεων, έπρεπε επειγόντως να αποχωρήσουμε απ' αυτό το σημείο.
Περπατώντας στη Σελήνη
Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, η Ρωσία ασχολιόταν ιδιαίτερα με το ζήτημα του διαστήματος, και ένας από τους σημαντικούς στόχους ήταν η εξερεύνηση της Σελήνης. Στο σχέδιο υπήρχαν όχι μόνο προσσεληνώσεις, αλλά και επιστημονικές μελέτες και υπήρχε ανάγκη από ειδικό τροχοφόρο όχημα για τη Σελήνη. Μετά από πολλή σκέψη, οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι ιδιότητες της σεληνιακής επιφάνειας επαναλαμβάνουν σε μεγάλο βαθμό την ηφαιστειακή σκωρία, έτσι τα βλέμματα των ερευνητών στράφηκαν προς την Καμτσάτκα. Σε καθεστώς άκρως απόρρητο, το 1969 και το 1970 στην περιοχή του ηφαιστείου Τολμπάτσικ πραγματοποιήθηκαν διάφορες δοκιμές οχημάτων που χρησιμοποιήθηκαν αργότερα στη Σελήνη.
Δείτε τη συλλογή μας: Η μαγευτική χερσόνησος Καμτσάτκα
Και το 1975 σ' αυτή την περιοχή έγινε η Μεγάλη σεισμική έκρηξη του Τολμπάτσικ. Στη διάρκεια πέραν του ενός έτους, κυριαρχούσε εδώ μια πραγματική κόλαση. Φανταστείτε: πυρακτωμένες βόμβες λάβας εκτοξευόντουσαν σε απόσταση 2 χιλιομέτρων, ενώ η ταχύτητα των αναδιδόμενων αερίων υπερέβαινε την ταχύτητα του ήχου! Η στήλη από αέρια και η τέφρα είχε ύψος 5-6 χιλιομέτρων, ενώ η στάχτη ταξίδεψε σε απόσταση 1000 χιλιόμετρων. Σε ένα κύκλο εκτενέστερο των 400 τετραγωνικών χιλιομέτρων εξαφανίστηκε η βλάστηση και μόλις τώρα σε κάποιες περιοχές επανέρχεται.
Ψηλά στο Κλιουτσέβσκαγια Σόπκα
Όταν το τζιπ μας είχε ξεμακρύνει αρκετά από το δάσος, στο ξέφωτο από το οποίο με φόντο τον μαύρο ουρανό διακρινόταν ένας πύρινος κώνος, ένα πράγμα έγινε σαφές: όλη την ώρα που ξοδεύουμε σ' αυτό το μέρος, θα την περάσουμε στους πρόποδες του λόφου Κλιουτσέβσκαγια Σόπκα. Το γεγονός ότι η διαδρομή μας τροποποιήθηκε τόσο, δεν πείραξε κανέναν. Αυτό το πυρόπνοο βουνό απορρόφησε όλη την προσοχή μας και μία σκέψη μόνο – πώς να το πλησιάσουμε – αντηχούσε επίμονα στα κεφάλια μας.
Το πρωί, όταν μάθαμε το δρόμο, καταλάβαμε ότι σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων, πολύ πιο κοντά στα ηφαίστεια, υπάρχει τόπος κατάλληλος για κατασκήνωση, μέχρι και μια μικρή λίμνη. Έπρεπε να προσεγγίσουμε το σημείο πεζή.
Εκείνη τη μέρα, όταν οργανώναμε την κατασκήνωση, κάπου μετά το μεσημέρι, ο λόφος άρχισε να βγάζει κρότους, ενίοτε τόσο συχνούς, που δημιουργούταν η εντύπωση ότι κάπου δίπλα διεξάγονται στρατιωτικές ασκήσεις. Σε λίγο οι σκηνές μας, τα πιάτα μας, τα φλιτζάνια και τα πιρούνια καλύφθηκαν απο ένα λεπτό στρώμα τέφρας. Αυτή η τέφρα διείσδυσε παντού, την είχαμε στα μάτια μας, στα δόντια, στο φαγητό... Και όταν στον ουρανό ορθώθηκε τεράστια λευκή στήλη, σκεφτήκαμε ότι μπροστά μας ξεκινά μια νέα φάση έκρηξης. Σε λίγο συνειδητοποιήσαμε ότι ήταν η λάβα που άγγιξε τον παγετώνα.
Νεκρό δάσος
Ακριβώς στην άλλη πλευρά από το Τολμπάτσικ, δίπλα από 'κει που είχαμε κατασκηνώσει, βρίσκεται το νεκρό δάσος, δηλαδή τα κατάλοιπα ενός δάσους που καταστράφηκε κατά τη μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου.
Πρόκειται για μοναδικό και αρκετά τρομακτικό περιβάλλον, ιδιαίτερα αν βρεθείτε εκεί μια συννεφιασμένη και ομιχλώδη μέρα. Στη διαδρομή, θα δείτε και συντρίμμια από ένα ελικόπτερο που κατέπεσε εδώ. Λένε πως η στρώση της τέφρας σ' αυτά τα μέρη φτάνει σε κάποια σημεία έως και 7 μέτρα και η βλάστηση θα χρειαστεί πολύ καιρό ακόμη ώστε να ανέβει στην επιφάνεια. Το νεκρό δάσος αποτελείται από κορφές δέντρων, τα μισά απ' τα οποία είναι θαμμένα κάτω από ένα παχύ στρώμα στάχτης.
"Η Ρωσία Τώρα"
