Επιμέλεια: Ρούλα Τσουλέα
Ένας καλός ύπνος το βράδυ μπορεί όντως να καθαρίσει το μυαλό μας. Σε μελέτη με ποντίκια αμερικανοί επιστήμονες ανακάλυψαν ότι στη διάρκειά του ο εγκέφαλος απαλλάσσεται από τις τοξίνες που συσσωρεύονται στη διάρκεια της ημέρας.
Το εύρημα αυτό δείχνει ότι ο ύπνος είναι πολύ πιο σημαντικός για την υγεία μας απ’ ό,τι νόμιζαν έως πρότινος οι ειδικοί.
«Ο ύπνος αλλάζει την κυτταρική δομή του εγκεφάλου, θέτοντάς τον σε μια εντελώς διαφορετική κατάσταση από αυτήν που έχει όταν ήμαστε ξύπνιοι», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια δρ Μάικεν Νέντεργκααρντ, από το Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Ρότσεστερ.
Επί αιώνες οι επιστήμονες προσπαθούσαν να καταλάβουν γιατί άνθρωποι και ζώα κοιμούνται, αλλά μόλις τις τελευταίες δεκαετίες άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι ο ύπνος είναι απαραίτητος για την αποθήκευση των αναμνήσεων. Η παρούσα μελέτη, όμως, δείχνει ότι κάνει κάτι ακόμα πιο σημαντικό: απαλλάσσει τον εγκέφαλο από τοξικά μόρια.
Η μελέτη, που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science», έδειξε ότι στη διάρκεια του ύπνου ενεργοποιείται το αποχετευτικό σύστημα του εγκεφάλου, το οποίο ανακάλυψε πέρυσι η ίδια ερευνητική ομάδα και το ονόμασε γλεμφικό σύστημα (από τις λέξεις «γλοία» και «λέμφος»).
Το σύστημα αυτό ρυθμίζει τη ροή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού - ενός διαυγούς υγρού που περιβάλλει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό (εξ ου και η ονομασία του) και το οποίο συλλέγει και αποβάλλει τοξίνες από το κεντρικό νευρικό σύστημα.
Η μελέτη, που χρηματοδοτήθηκε από το ομοσπονδιακό Εθνικό Ίδρυμα Νευρολογικών Διαταραχών & Εγκεφαλικών (NINDS) των ΗΠΑ, αποκάλυψε για πρώτη φορά ότι ορισμένα κύτταρα του εγκεφάλου συρρικνώνονται στη διάρκεια του ύπνου, για να αυξηθεί ο χώρος μεταξύ τους (εξωκυττάριος χώρος) και να κυκλοφορήσει ελεύθερα το εγκεφαλονωτιαίο υγρό.
Στην πραγματικότητα, όταν κοιμόμαστε ο εξωκυττάριος χώρος αυξάνεται κατά 60%, σύμφωνα με τη μελέτη. Αυτό πιθανώς οφείλεται στη συρρίκνωση μιας ομάδας κύτταρων που λέγονται νευρογλοιακά ή γλοιακά (glial cells).
Η μελέτη έδειξε ακόμα πως στη διάρκεια του ύπνου το γλεμφικό σύστημα είναι δέκα φορές πιο ενεργό απ’ ό,τι όταν είμαστε ξύπνιοι.
Η μελέτη έγινε με έγχυση σκιαγραφικής ουσίας στα ζώα, η οποία απεδείχθη ότι μετά βίας έφτανε στον εγκέφαλό τους όταν ήταν ξύπνια, αλλά κυκλοφορούσε ταχύτατα όταν κοιμόντουσαν ή όταν οι ερευνητές τα νάρκωναν.
«Μας εξέπληξε το πόσο λίγη χρωστική έφτανε στον εγκέφαλο όταν τα ποντίκια ήταν ξύπνια», δήλωσε η δρ Νέντεργκααρντ. «Η παρατηρούμενη διαφορά σήμαινε ότι η δομή του εγκεφάλου άλλαζε πολύ μεταξύ του ύπνου και της αγρυπνίας, γεγονός που επιβεβαιώσαμε με ειδικές μετρήσεις των εξωκυττάριων εγκεφαλικών χώρων».
Προγενέστερες μελέτες έχουν δείξει ότι τα τοξικά μόρια που παίζουν ρόλο σε νευροεκφυλιστικά νοσήματα, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, συσσωρεύονται στους εξωκυττάριους χώρους του εγκεφάλου.
Στην παρούσα μελέτη, οι ερευνητές θέλησαν να μάθουν εάν η συσσώρευση αυτή είναι διαφορετική όταν τα ποντίκια κοιμόντουσαν και όταν ήταν ξύπνια.
Έτσι, σε επόμενη φάση της έρευνάς τους, τους έκαναν έγχυση βήτα-αμυλοειδούς πρωτεΐνης (σχετίζεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ), διαπιστώνοντας πως ο εγκέφαλός τους την απέβαλλε ταχύτατα στη διάρκεια του ύπνου.
Όλα τα νέα ευρήματα σε συνδυασμό μεταξύ τους υποδηλώνουν ότι το αποχετευτικό σύστημα του εγκεφάλου δραστηριοποιείται στη διάρκεια του ύπνου, για να τον απαλλάξει από τις τοξίνες.
Πηγή : Web Only
