ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΤΡΕΠΕΙ ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΕ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ, ΟΡΙΑ ΗΛΙΚΙΑΣ, ΕΦΑΠΑΞ ΚΑΙ ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ
Μπορεί στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις να κάνει -προς το παρόν- πίσω η κυβέρνηση μετά τις αντιδράσεις, όμως 8 «παλιές» και 12 νέες ρυθμίσεις, που θα προωθηθούν σε νομοσχέδιο που ενδεχομένως σήμερα να έλθει στη Βουλή, επηρεάζουν την ασφάλιση 4.500.000 εργαζομένων σε ό,τι αφορά τις συντάξεις, τα όρια ηλικίας, τα εφάπαξ, τις ασφαλιστικές κρατήσεις, τη χορήγηση επιδόματος ανεργίας, τη διαδοχική ασφάλιση και θα τεθούν σε ισχύ από την 1η.1. 2014.
Αλλάζουν άρδην μέσα από 12 νέα μέτρα ο τρόπος υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων, των εφάπαξ επιδομάτων (-30%), μειώνονται οι εργοδοτικές εισφορές σε ΔΕΚΟ-τράπεζες, δίδεται η δυνατότητα σε αγρότες με 40 έτη ασφάλισης να αποχωρήσουν στο 62ο έτος, ενώ εισάγεται επικουρική ασφάλιση στον ΟΑΕΕ και επεκτείνεται η ασφάλιση των ελεύθερων επαγγελματιών σε περιοχές κάτω των 2.000 κατοίκων.
***
Μέσα από 12 νέα μέτρα αλλάζει άρδην ο τρόπος υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων, των εφάπαξ επιδομάτων (-30%), μειώνονται οι εργοδοτικές εισφορές σε ΔΕΚΟ-τράπεζες, δίδεται η δυνατότητα σε αγρότες με 40 έτη ασφάλισης να αποχωρήσουν στα 62, ενώ εισάγεται επικουρική ασφάλιση στον ΟΑΕΕ και επεκτείνεται η ασφάλιση των επαγγελματιών σε περιοχές κάτω των 2.000 κατοίκων
Μπορεί στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις να κάνει -προς το παρόν- πίσω η κυβέρνηση μετά τις αντιδράσεις, όμως 8 «παλιές» και 12 νέες ρυθμίσεις, που θα προωθηθούν σε νομοσχέδιο ενδεχόμενα σήμερα στη Βουλή, επηρεάζουν την ασφάλιση 4.500.000 εργαζομένων σε ό,τι αφορά συντάξεις, όρια ηλικίας, εφάπαξ, ασφαλιστικές κρατήσεις, οι οποίες τίθενται σε ισχύ από την 1η.1.2014.
Στόχος είναι να καλυφθούν τα ελλείμματα ύψους 2,65 δισ. ευρώ, που είναι αυτή τη στιγμή το μεγαλύτερο πρόβλημα για την κυβέρνηση και η λύση του ως προς τον τρόπο που θα αντιμετωπιστούν οι «μαύρες τρύπες» των Ταμείων θα αποφασιστεί με την έλευση της τρόικας τις επόμενες μέρες.
Εν όψει αυτών των δύσκολων αποφάσεων, που θα γίνουν γνωστές στο επόμενο διάστημα, υπάρχουν αλλαγές που έχουν ψηφιστεί από παλαιότερους και πρόσφατους νόμους, οι οποίες θα ισχύσουν αυτόματα από την 1η.1.2014 και θα επηρεάσουν τόσο τις συντάξεις όσο και το εφάπαξ, όπως και τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για εκατομμύρια μισθωτούς.
Τα 12 νέα μέτρα
Αλλάζουν άρδην μέσα από 12 νέα μέτρα ο τρόπος υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων, των εφάπαξ επιδομάτων (-30%), μειώνονται οι εργοδοτικές εισφορές σε ΔΕΚΟ-τράπεζες, δίδεται η δυνατότητα σε αγρότες με 40 έτη ασφάλισης να αποχωρήσουν στο 62ο έτος, ενώ εισάγεται επικουρική ασφάλιση στον ΟΑΕΕ και επεκτείνεται η ασφάλιση των ελεύθερων επαγγελματιών σε περιοχές κάτω των 2.000 κατοίκων.
Οι αλλαγές που έρχονται σε νομοσχέδιο που καταθέτει ενδεχόμενα σήμερα στη Βουλή το υπουργείο Εργασίας προβλέπει ακόμα την αλλαγή κριτηρίων για τη χορήγηση επιδόματος ανεργίας, τη διαδοχική ασφάλιση κ.ά. Συγκεκριμένα οι αλλαγές αυτές αφορούν:
1 ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ
Το νέο σύστημα υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων θα αρχίσει να εφαρμόζεται από τον Ιούνιο του 2014. Πρόβλεψη είναι η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος που θα εφαρμοστεί όχι μόνο για τις νέες, αλλά και για τις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις, καθώς το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ), μετά τη μελέτη βιωσιμότητας που προετοιμάζει η Εθνική Αναλογιστική Αρχή, θα πρέπει να καταρτίσει ενιαίο κανονισμό ασφάλισης και παροχών για παλαιούς και νέους ασφαλισμένους, μειώνοντας τα υψηλά ποσοστά αναπλήρωσης των καταβαλλόμενων συντάξεων για να επιτυγχάνεται ο μηδενισμός του ελλείμματος. Ο ν. 4052/12 αναφέρει ότι οι επικουρικές συντάξεις θα μπορούν να αλλάζουν ανά τρίμηνο και με βάση τις εκτιμήσεις-προβλέψεις που θα γίνονται τόσο για τη βιωσιμότητά τους όσο και για το έλλειμμα. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι μπορεί στο τρίτο τρίμηνο του 2014 οι συντάξεις να μειωθούν κατά 5% και στο τέταρτο τρίμηνο του 2014 να έρθει άλλο ένα -5%.
2 ΕΦΑΠΑΞ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΜΕ ΜΕΙΩΣΕΙΣ 25%-30%
Η εφαρμογή του νέου τρόπου υπολογισμού του εφάπαξ βοηθήματος θα γίνει με νέο τύπο και με ρήτρα μηδενικού ελλείμματος. Από το 2014 όλα τα Ταμεία πρόνοιας και κυρίως του Δημοσίου υποχρεώνονται από το νόμο 4052/12 να πληρώνουν εφάπαξ ανάλογα με τα έσοδά τους και σε κάθε περίπτωση να υπάρχει εγγυημένη πρόβλεψη ότι θα εφαρμόζεται η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος. Η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος θα τηρείται από το συντελεστή βιωσιμότητας που θα αλλάζει κάθε χρόνο, καθώς θα είναι ανάλογος με τις οικονομικές δυνατότητες του κάθε Ταμείου. Το υπουργείο Εργασίας θα παρουσιάσει στην τρόικα πρόταση για μετριασμό των μειώσεων σε όσους είναι ήδη σε λίστα αναμονής για το εφάπαξ από το 2012. Με το νέο τρόπο δύο ασφαλισμένοι με τα ίδια έτη ασφάλισης και τις ίδιες εισφορές, αποχωρώντας με διαφορά 1 έτους, μπορεί να έχουν διαφορά εφάπαξ μέχρι και -30%, ενώ συζητείται η εφαρμογή διπλού συστήματος υπολογισμού του εφάπαξ για μεταβατική περίοδο (ένα τμήμα ποσού για την ασφάλιση με τα ήδη ισχύοντα και ένα με το νέο τρόπο υπολογισμού για το χρόνο ασφάλισης από 1ης.1.2014 και μετά).
3 ΣΥΝΤΑΞΗ ΑΓΡΟΤΩΝ
Η συνταξιοδότηση των αγροτών με 40 έτη ασφάλισης να γίνεται σε ηλικία 62 ετών. Παράλληλα μειώνεται η βασική σύνταξη του ΟΓΑ. Οσοι συνταξιοδοτηθούν θα πάρουν ως βασική σύνταξη 172 ευρώ, καθώς με το νόμο του 1998 προβλέπεται ότι από το 2003 και κάθε χρόνο η βασική σύνταξη θα μειώνεται κατά 4% έως ότου να καταργηθεί (2026).
4 ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΣΥΝΤΑΞΗ
Αυξάνεται στο 95% (από 80%) το ποσοστό της προσωρινής σύνταξης από το 2014. Ετσι οι ασφαλισμένοι που συνταξιοδοτούνται από όλα τα Ταμεία (πλην Δημοσίου) θα δικαιούνται το 95% του ποσού σύνταξης που αντιστοιχεί στα χρόνια ασφάλισης.
5 ΔΙΑΔΟΧΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ
Αλλάζουν τα κριτήρια ώστε να μπει φραγμός σε περιπτώσεις πρόωρης συνταξιοδότησης από δύο ή περισσότερα Ταμεία.
6 ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟΝ ΟΑΕΕ
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα πληρώνουν από την 1η.1.2014 την εισφορά για επικουρική ασφάλιση στο ΕΤΕΑ. Σήμερα η πληρωμή εισφοράς για επικουρική σύνταξη στον ΟΑΕΕ είναι προαιρετική και γίνεται υποχρεωτική και για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Επίσης θα προβλέπεται επέκταση της ασφάλισης στον ΟΑΕΕ και σε περιοχές κάτω των 2.000 κατοίκων, αύξηση των ασφαλιστικών κλάσεων, καθώς και μηνιαία, αντί διμήνου, καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών.
7 ΕΡΓΟΔΟΤΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΣΤΟ ΙΚΑ
Έρχεται μείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών στο ΙΚΑ κατά 1,3%. Η μείωση θα προκαλέσει απώλεια εσόδων της τάξης των 280 εκατ. ευρώ που το ΙΚΑ θα πρέπει να καλύψει χωρίς να καταφύγει σε έκτακτη κρατική χρηματοδότηση. Το 2015 και το 2016 θα γίνουν οι επόμενες δύο μειώσεις.
8 ΜΕΙΩΣΗ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΣΕ ΔΕΚΟ-ΤΡΑΠΕΖΕΣ
Οι εισφορές θα πρέπει να πέσουν στα επίπεδα του ΙΚΑ. Σήμερα οι ασφαλιστικές εισφορές εργοδότη σε ΔΕΚΟ και κυρίως στις τράπεζες φτάνουν στο 26%, όταν στο ΙΚΑ η εργοδοτική εισφορά είναι 13,3%. Είναι βέβαιο ότι από αυτή την αλλαγή θα μειωθούν -παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις- οι κύριες συντάξεις που χορηγούν τα πρώην ευγενή Ταμεία. Το μέτρο αφορά όλους τους παλαιούς (προσληφθέντες μέχρι 31.7.2008) εργαζομένους σε ΟΤΕ, ΟΣΕ, ΗΣΑΠ, στα ΕΛΤΑ, στην ΕΤΕ, στην πρώην ΕΤΒΑ, στην ΤτΕ και την Εθνική Ασφαλιστική.
9 ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΕΓΓΥΗΜΕΝΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ
Αρχίζει η πιλοτική εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος σε δύο περιοχές με ένα συμπληρωματικό ποσό της τάξης των 70-200 ευρώ που θα χορηγείται σε οικογένειες με χαμηλό εισόδημα ώστε να περνούν πάνω από το όριο της φτώχειας.
10 ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΑΝΕΡΓΟΙ
Επεκτείνεται η καταβολή του επιδόματος των 200 ευρώ και σε μακροχρόνια ανέργους, που είναι κάτω των 45 ετών και εξαιρούνται από τη χορήγησή του. Το επίδομα θα δίνεται σε όσους έχουν ετήσιο οικογενειακό εισόδημα μέχρι 10.000 ευρώ, προσαυξανόμενο κατά 586,08 ευρώ για κάθε ανήλικο τέκνο και σε ηλικίες από 20-66 ετών.
11 TAXIS ΣΤΟΥΣ ΑΓΡΟΤΕΣ
Θα μπορεί η Εφορία να ελέγχει φορολογικά τους αγρότες και να διασταυρώνει τα εισοδήματά τους και τις επιδοτήσεις που παίρνουν, ώστε να εισπράττει ο ΟΓΑ τα χρωστούμενα από τις ασφαλιστικές τους εισφορές.
12 ΕΠΙΤΡΟΠΗ «ΣΟΦΩΝ»
Θα εξετάσει την κατάργηση των 90 μικρών και διάσπαρτων Ταμείων και τομέων ασφάλισης που λειτουργούν σήμερα και την περαιτέρω ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων σε τρία: ΙΚΑ, ΟΓΑ και ΟΑΕΕ, καθώς και τον τρόπο ενοποίησης των 60 «ανεξάρτητων» προνοιακών Ταμείων που λειτουργούν στο σύστημα ως λογαριασμοί.
Οι 8 «παλιές» ρυθμίσεις
Οι νομοθετημένες ρυθμίσεις που μπαίνουν σε ισχύ είναι:
1 ΑΥΞΗΣΗ ΟΡΙΩΝ ΗΛΙΚΙΑΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΙΚΑ. Πρόκειται για μεταβατικές διατάξεις του Ασφαλιστικού που αλλάζουν τους όρους συνταξιοδότησης για μια μεγάλη κατηγορία ασφαλισμένων. Ετσι από την 1η.1.2014 οι γυναίκες που είναι ασφαλισμένες στο ΙΚΑ (με πρώτη έναρξη της ασφάλισής τους πριν από το 1993) συνταξιοδοτούνται με κατοχύρωση δικαιώματος τις 10.000 ημέρες και με όριο ηλικίας το 60ό έτος και 6 μήνες, από το 60ό που είναι φέτος το όριο ηλικίας. Στο χρόνο κατοχύρωσης υπάρχει «παγίδα», καθώς οι γυναίκες θα πρέπει αφ' ενός να έχουν συμπληρώσει τις 10.000 ημέρες ασφάλισης, αλλά κατά το χρόνο της συνταξιοδότησής τους θα πρέπει να έχουν συνολικά 12.000 ημέρες ασφάλισης.
Διαφορετικά θα υποχρεωθούν είτε να αναγνωρίσουν το διάστημα από τις 10.000 μέχρι τις 12.000 ημέρες ασφάλισης είτε θα συνταξιοδοτηθούν με άλλες προϋποθέσεις (σύνταξη γήρατος με τουλάχιστον 4.500 ημέρες ασφάλισης) και με όριο ηλικίας που είναι 62 για μειωμένη και 67 για πλήρη σύνταξη.
2 ΑΥΞΗΣΗ ΟΡΙΩΝ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΕ ΒΑΕ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΣΤΟ ΙΚΑ.Αύξηση των ορίων ηλικίας έρχεται και για τη συνταξιοδότηση με 10.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων οι 7.500 στα Βαρέα και Ανθυγιεινά. Για μειωμένη σύνταξη το όριο ηλικίας αυξάνεται στο 59ο έτος και 6 μήνες (58 και 9 φέτος), ενώ για πλήρη σύνταξη το όριο ηλικίας αυξάνεται από την επόμενη χρονιά στο 61ο έτος και 9 μήνες, από 60 και 9 που είναι φέτος. Πρακτικά οι αλλαγές αυτές σημαίνουν ότι όσοι δεν έχουν τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης και δεν μπορούν να τον συμπληρώσουν με αναγνωρίσεις πλασματικών ετών, τότε είναι πολύ πιθανό ότι θα εγκλωβιστούν σε μεγαλύτερη αύξηση του ορίου ηλικίας και η συνταξιοδότησή τους θα πάει ακόμη πιο πίσω.
3 ΜΕΙΩΣΗ ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΟ-ΟΑΕΕ - ΔΕΚΟ-ΤΡΑΠΕΖΕΣ. Το μέτρο αυτό θα ισχύσει για όσους αποχωρούν το 2014, καθώς οι αποδοχές των δύο τελευταίων ετών θα υπολογιστούν για σύνταξη με συντελεστή -2%. Η επίπτωση στο ποσόν της σύνταξης θα είναι μικρή. Η αλλαγή αυτή έχει προβλεφθεί στο νόμο 3863/10 και αφορά όσους συνταξιοδοτούνται από το Δημόσιο, τον ΟΑΕΕ, καθώς και Ταμεία ΔΕΚΟ και τραπεζών. Η μείωση της σύνταξης που θα έχουν, για παράδειγμα, οι ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ που θα συνταξιοδοτηθούν το 2014 δεν θα υπερβαίνει τα 15-20 ευρώ, ενώ σε ανάλογα ποσά θα είναι οι μεταβολές για όσους συνταξιοδοτηθούν από τα υπόλοιπα Ταμεία.
4 ΜΕΙΩΣΗ 4% ΤΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ ΣΕ ΔΕΚΟ-ΤΡΑΠΕΖΕΣ.Πρόκειται για διάταξη του νόμου Ρέππα που δεν έχει εφαρμοστεί για τον υπολογισμό της σύνταξης από το 2008, κατεβάζοντας 1% ετησίως το ποσοστό αναπλήρωσης της σύνταξης. Η διάταξη αφορά όσους αποχωρούν από το Δημόσιο, τις ΔΕΚΟ και τις τράπεζες. Η αναπλήρωση της σύνταξης αυτών των περιπτώσεων βρίσκεται σήμερα στο 74% και έπρεπε ώς το 2014 να κατεβεί στο 70%, κάτι το οποίο θα γίνει αυτόματα από την 1η.1.14. Πρακτικά, ένας εργαζόμενος που θα συνταξιοδοτηθεί από τη ΔΕΗ ή τον ΟΤΕ, ή από την Εθνική Τράπεζα θα πάρει σύνταξη που θα υπολογιστεί με τρεις τρόπους: α) για το χρόνο ασφάλισης ώς το 2007 με ποσοστό αναπλήρωσης 80%, β) για τα χρόνια από το 2008 ώς το 2013 με ποσοστό 74% και γ) για τα έτη 2013 και 2014 -4% στον υπολογισμό της σύνταξης.
5 ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟ 2011. Η αλλαγή αυτή είναι προπομπός των μεγάλων ανατροπών που έρχονται στο ασφαλιστικό σύστημα από την 1η.1.2015, καθώς ο νόμος 3863/10 προβλέπει ότι όσοι αποχωρούν από το 2015 και μετά, για το τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί στα έτη ασφάλισης μετά το 2011, θα λάβουν αναλογικό ποσόν που κυμαίνεται μεταξύ του 0,8% και 1,5%. Η αλλαγή αυτή μπορεί να πιάνει όσους πρόκειται να αποχωρήσουν από το 2015 και μετά, πλην όμως το 2014 είναι η τέταρτη χρονιά που «μετρά» στο αναλογικό ποσόν σύνταξης που θα πάρουν όσοι αποχωρήσουν μετά το 2015.
6 ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΑ ΕΤΗ. Αυξάνονται σε 7 τα πλασματικά έτη που μπορούν να αναγνωρίσουν άνδρες και γυναίκες που θεμελιώνουν δικαίωμα μετά το 2010 για να κατοχυρώσουν και να θεμελιώσουν τις συνταξιοδοτικές προϋποθέσεις. Φέτος ο νόμος δίνει τη δυνατότητα να αναγνωριστούν μέχρι 6 πλασματικά έτη για σύνταξη.
7 ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΑ ΕΤΗ 2010. Παύουν να ισχύουν οι διατάξεις του νόμου Πετραλιά για τις γυναίκες με ανήλικο και για τους άνδρες που κατοχύρωναν δικαίωμα με αναγνώριση προϋπηρεσίας το 2010. Μάλιστα ο κ. Βρούτσης είπε στο Mega το περασμένο Σάββατο ότι δεν πρόκειται να δοθεί παράταση στο νόμο αυτό. Στην πράξη η δυνατότητα αυτή ακυρώνει για χιλιάδες ασφαλισμένους (κυρίως των ΔΕΚΟ και των τραπεζών) την ευκαιρία να αποχωρήσουν με τα χαμηλά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης του 2010, εξαγοράζοντας τα χρόνια που τους λείπουν για να συμπληρώσουν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις.
8 ΤΕΛΟΣ ΣΤΟ ΕΚΑΣ ΓΙΑ ΗΛΙΚΙΕΣ ΚΑΤΩ ΤΩΝ 65. Το επίδομα θα χάσουν από το 2014 περίπου 70.000 δικαιούχοι που είναι σήμερα από 60 έως 64 ετών. Από την περικοπή αυτή εκτιμάται ότι θα εξοικονομηθούν 114 εκατ. ευρώ.
"Ελευθεροτυπία"
