- Ποιο είναι το πόρισμα για το εφάπαξ σε όλα τα ασφαλιστικά ταμεία.
- Τι προτείνει η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, τι ισχύει για όσους βρίσκονται σε λίστες αναμονής.
Μειώσεις στο εφάπαξ που μπορεί να ξεπερνούν και το 30%
ανάλογα με το συντελεστή βιωσιμότητας του κάθε Tαμείου, δηλαδή ανάλογα με τα
έσοδα, την περιουσία, τον αριθμό των εν αναμονή συνταξιούχων και άλλα κριτήρια,
"δείχνει" το πόρισμα της ειδικής επιτροπής που συγκροτήθηκε στα τέλη
Ιουνίου με απόφαση του υπουργού Εργασίας, με στόχο να εξετάσει το μαθηματικό
τύπο σύμφωνα με τον οποίο το εφάπαξ από το 2014 θα υπολογίζεται με βάση τις
ατομικές "μερίδες" εισφορών που έχουν πληρώσει καθ’ όλη τη διάρκεια
του εργασιακού τους βίου οι ασφαλισμένοι.
Το πόρισμα της επιτροπής, παραδόθηκε στο υπουργείο στις
αρχές Αυγούστου και το αποκαλύπτει ο " Τύπος της Κυριακής».
Καταλήγει στη διαπίστωση ότι υπάρχει μεγάλη δυσκολία να
βρεθούν και να μπουν σε ατομικές μερίδες οι εισφορές που πλήρωσαν οι
ασφαλισμένοι στα Ταμεία Πρόνοιας πριν από 30 και 35 χρόνια, αλλά προτείνει να
ξεκινήσει άμεσα η διαδικασία αυτή από το 2014. Μάλιστα, για πολλά Ταμεία και
κυρίως για το Δημόσιο αυτή η ασφαλιστική περίοδος μπορεί να καταγραφεί
ηλεκτρονικά σε ατομικές μερίδες από το 2003 και μετά.
Το βέβαιο είναι ότι ο νέος τρόπος υπολογισμού τού εφάπαξ θα
γίνεται από το 2014 ατομικά, με κριτήρια που θα βγάζουν κάθε χρονιά και
διαφορετικά ποσά.
Εκείνο που καίει, όμως, αυτή τη στιγμή πάνω από 70.000
ασφαλισμένους και κυρίως τους δημοσίους υπαλλήλους που βγήκαν στη σύνταξη από
τα μέσα του 2012 και μετά είναι αν τα κριτήρια αυτά θα ισχύσουν και για τα δικά
τους εφάπαξ, δεδομένου ότι η πρόβλεψη του Μνημονίου είναι ότι κανένα Ταμείο
Πρόνοιας δεν μπορεί να έχει ελλείμματα από το 2014 και η σχετική διάταξη
αναφέρει ότι "από 1/1/2014 το εφάπαξ θα υπολογίζεται με νέο τρόπο", ενώ
για μην υπήρχε ο κίνδυνος νέων μειώσεων σε όσους αποχώρησαν, ο νόμος θα έπρεπε
να λέει ότι ο νέος τρόπος υπολογισμού θα εφαρμοστεί "για όσους αποχωρούν
από το 2014".
Σε λίστα αναμονής για εφάπαξ σύμφωνα με εκτιμήσεις των
ταμείων είναι:
● 55.000 δημόσιοι υπάλληλοι με σύνταξη από τον Ιούνιο του
2012.
● 15.000 υπάλληλοι με σύνταξη από ΔΕΚΟ και τράπεζες από τον
Ιούνιο του 2012 μέχρι τον Ιούνιο του 2013.
● 5.000 - 8.000 ασφαλισμένοι ταμείων Πρόνοιας ιδιωτικού
τομέα.
Μέσος χρόνος αναμονής 2 με 2,5 έτη.
Αυτά τα καθυστερούμενα εφάπαξ θα πληρωθούν με περικοπές,
καθώς όπως αποκαλύπτει σήμερα ο "ΤτΚ" το υπουργείο Εργασίας
επεξεργάζεται την εφαρμογή ενός μικτού τρόπου υπολογισμού που θα σπάει σε δύο
περιόδους: Το διάστημα μέχρι το 2002 και το διάστημα από το 2003 και μετά. Για
την πρώτη περίοδο το εφάπαξ θα υπολογίζεται με ένα "τεκμαρτό" σύστημα
καταβολής εισφορών, ενώ από το 2003 και μετά θα λαμβάνονται υπόψη όλες οι
εισφορές που έχουν πληρωθεί και είναι εύκολο να εντοπιστούν σε ηλεκτρονικά
μητρώα.
Οι μειώσεις, σύμφωνα με πληροφορίες, αλλά και με τις
αναλύσεις που έχουν κάνει οι κλάδοι πρόνοιας του Δημοσίου, μπορεί να φτάσουν
ακόμη και το 30% χωρίς να αποκλείεται και μεγαλύτερη μείωση, προκειμένου να
ικανοποιηθούν περισσότερες αιτήσεις έτσι ώστε να μη "στοκάρονται" πολλά
εφάπαξ κάθε χρόνο. Το Μνημόνιο λέει ότι από το 2014 τα ελλείμματα μηδενίζονται
και ότι δεν συσσωρεύονται νέες ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις.
Στην ίδια κατηγορία είναι και οι ασφαλισμένοι των ΔΕΚΟ που
είναι σε λίστα αναμονής, ενώ τις μεγαλύτερες περικοπές -ίσως και άνω του 30%-
θα έχουν οι τραπεζοϋπάλληλοι που θα πάρουν εφάπαξ εντός του 2014.
Οι "τυχεροί" που γλιτώνουν τις νέες περικοπές
είναι όσοι περιλαμβάνονται στη λίστα πληρωμών του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων
Υπαλλήλων, των οποίων οι πράξεις συνταξιοδότησης είχαν ημερομηνία παραλαβής από
το ΤΠΔΥ ως τις 11 Ιουνίου του 2012 και πρόκειται να πάρουν το εφάπαξ έως τον
Ιανουάριο του 2014. Ετσι, υπάλληλος του Δημοσίου Π.Ε. κατηγορίας που είναι στη
λίστα πληρωμών του ΤΠΔΥ (πράξη συνταξιοδότησης έως τις 11 Ιουνίου) θα πάρει με
35 έτη υπηρεσίας 39.926 ευρώ, ενώ ένας άλλος υπάλληλος με τις ίδια έτη
υπηρεσίας κινδυνεύει να πάρει εφάπαξ μειωμένο στα 29.000 ή και στα 27.000 ευρώ.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΤΑ "ΚΡΙΤΗΡΙΑ" ΠΟΥ ΘΑ ΙΣΧΥΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟΝ
ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΟΥ ΕΦΑΠΑΞ
Σύμφωνα με το πόρισμα της επιτροπής για τον υπολογισμό του
εφάπαξ θα ισχύουν "κριτήρια" όπως:
1. Το ποσοστό μεταβολής της βάσης εισφορών. Θα εξετάζεται αν
έχουν αυξηθεί ή όχι τα έσοδα από εισφορές και αναλόγως θα διαμορφώνεται ο
σχετικός δείκτης εισφορών, που σημαίνει ότι αν υπάρχει αύξηση (έστω 3% στα
συνολικά έσοδα) τότε ο δείκτης των εισφορών θα επιδρά θετικά στον υπολογισμό
του εφάπαξ, ενώ αν υπάρχει μείωση (έστω -3%) τότε η επίπτωση αυτή θα
μεταφέρεται και στο ύψος του εφάπαξ.
Στην πράξη, αν ένας υπάλληλος έχει πληρώσει για 35 χρόνια εισφορές
15.000 ευρώ, τότε το δικαιούμενο εφάπαξ μπορεί να είναι μεγαλύτερο από αυτό το
ποσό, αν υπάρχει ετήσια αύξηση των εσόδων από εισφορές, ενώ αν υπάρχει μείωση
των εσόδων από εισφορές, τότε το εφάπαξ θα είναι μικρότερο. Σε αυτή την
περίπτωση δηλαδή θα παίρνει λιγότερα και από αυτά που έχει καταβάλει.
2. Το ύψος της περιουσίας σε τρέχουσες τιμές. Αν δηλαδή ένας
δημόσιος υπάλληλος δικαιούται με βάση τις εισφορές 35 ετών να πάρει ως εφάπαξ
έστω τις εισφορές που κατέβαλε (π.χ. 20.000 ευρώ), αλλά η μεταβολή της αξίας
των περιουσιακών στοιχείων του ταμείου του είναι αρνητική, τότε αυτομάτως θα
έχει την ανάλογη μείωση μόνο από αυτή την παράμετρο!
3. Το συνολικό ποσό παροχών εφάπαξ που μπορεί να πληρώσει το
κάθε Ταμείο για κάθε έτος, με στόχο να καθοριστεί αναλόγως και ο συντελεστής
βιωσιμότητας. Το κάθε Ταμείο δηλαδή θα δίνει τόσα εφάπαξ όσα του επιτρέπουν τα
έσοδά του ώστε να μη διακινδυνεύεται, αφενός, η βιωσιμότητά του και, αφετέρου,
να εξασφαλίζεται σε κάθε περίπτωση ότι δεν θα δημιουργούνται ελλείμματα.
4. Η αξία των συνολικών υποχρεώσεων προς κάθε ασφαλισμένο
την κάθε χρονιά, ανάλογα με τα «δεδουλευμένα δικαιώματά τους», δηλαδή τι εφάπαξ
δικαιούται να λάβει ένας ασφαλισμένος με βάση τις εισφορές που έχει πληρώσει.
Για παράδειγμα, αν το Ταμείο Πρόνοιας των δημοσίων υπαλλήλων έχει να πληρώσει
το 2014 εφάπαξ σε 30.000 συνταξιοδοτηθέντες υπαλλήλους, οι οποίοι κατά μέσο όρο
έχουν πληρώσει 15.000 ευρώ εισφορές ο καθένας, ήτοι 450 εκατ. ευρώ συνολικές
υποχρεώσεις, θα πληρώσει τόσα εφάπαξ όσα του επιτρέπουν τα οικονομικά του, με
βάση το συντελεστή βιωσιμότητας.
Σε καμία περίπτωση δεν θα συμβεί να πάρουν "όλοι από
κάτι", γιατί αυτό θα ισοδυναμούσε με κλοπή εισφορών. Το βέβαιο είναι ότι
θα δίνεται ως εφάπαξ το σύνολο ή το μεγαλύτερο μέρος των εισφορών που έχουν
πληρώσει οι ασφαλισμένοι, αλλά ο αριθμός των υπαλλήλων που θα παίρνουν πίσω τις
εισφορές τους θα καθορίζεται από το συντελεστή βιωσιμότητας. Που σημαίνει ότι
τη μια χρονιά μπορεί να πάρουν εφάπαξ 5.000 συνταξιοδοτηθέντες και την άλλη
1.000.
Οι υπόλοιποι θα περιμένουν στην ουρά, ώστε κάθε χρόνο να
είναι οι πρώτοι προς τους οποίους θα καταβάλλεται το βοήθημα. Και εδώ, όμως,
κανείς δεν ξέρει αν θα πάρουν το ίδιο ποσό που θα έπαιρναν τη χρονιά που
συνταξιοδοτήθηκαν! Και αυτό γιατί τα κριτήρια για τον υπολογισμό του
βοηθήματος, όπως και ο συντελεστής βιωσιμότητας, δεν θα είναι σταθερά, αλλά θα
αλλάζουν κάθε χρόνο.
Έτσι, ένας υπάλληλος που συνταξιοδοτείται το 2014 και για τη
χρονιά αυτή ο συντελεστής βιωσιμότητας του βγάζει εφάπαξ 20.000 ευρώ, ο ίδιος
υπάλληλος αν μπει σε λίστα αναμονής για να πάρει το εφάπαξ το 2015, δεν είναι
σίγουρο ότι θα πάρει 20.000 ευρώ αλλά το ποσό που θα καθοριστεί από το
συντελεστή βιωσιμότητας για το 2015. Μπορεί δηλαδή να πάρει 22.000 ευρώ, (αν
έχει ενισχυθεί η βιωσιμότητα) ή 17.000 ευρώ αν η οικονομική κατάσταση του
Ταμείου είναι χειρότερη.
● Πέραν αυτών για κάθε ασφαλισμένο θα πρέπει να
δημιουργηθεί ατομικός φάκελος που θα περιλαμβάνει 8 πεδία:
1. Κλειδί ταυτοποίησης του ασφαλισμένου.
2. ΑΜΚΑ, ΑΦΜ, φύλο, ημερομηνία γέννησης.
3. Κατηγορία ασφαλισμένου ως προς την ημερομηνία πρώτης
ασφάλισης σε Ταμείο κύριας ασφάλισης και σε Ταμείο Πρόνοιας.
4. Τρέχον Ταμείο ασφάλισης.
5. Οικογενειακή κατάσταση.
6. Ημερομηνία γέννησης συζύγου.
7. Αριθμός τέκνων και ημερομηνία γέννησής τους.
8. Ημερομηνία διακοπής της ασφάλισης και για ποια αιτία.
ΟΙ ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΜΕΡΙΔΕΣ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΤΟ ΤΕΛΙΚΟ ΠΟΣΟ
Το πιο ενδιαφέρον είναι το περιεχόμενο της ατομικής μερίδας
των εισφορών γιατί εκεί θα απεικονίζονται όλες οι εισφορές που πραγματικά έχουν
πληρωθεί κατά τη διάρκεια του εργασιακού βίου των ασφαλισμένων, ώστε στη
συνέχεια και με τη χρήση του συντελεστή βιωσιμότητας να προκύπτει και το
ανάλογο εφάπαξ.
● Οι ατομικές μερίδες των ασφαλισμένων θα περιλαμβάνουν:
1. Ετος ασφάλισης.
2. Μήνας ασφάλισης.
3. Τύπος εισφοράς (τακτική εισφορά εργαζόμενου, τακτική
εισφορά εργοδότη, τυχόν ειδική εισφορά, καθώς και εισφορές από αναγνώριση
προϋπηρεσίας).
4. Ποσοστό εισφοράς.
5. Μηνιαίες ασφαλιστέες αποδοχές.
6. Καταβλητέο ποσό εισφοράς και καταβληθέν ποσό εισφοράς
(σ.σ.: ώστε ανά πάσα στιγμή να είναι γνωστό τι εισφορές θα έπρεπε να είχαν
καταβληθεί και πόσες, όμως, καταβλήθηκαν πραγματικά).
7. Ημερομηνία καταβολής εισφορών.
8. Προσαυξήσεις λόγω καθυστέρησης πληρωμής εισφορών.
Η πρόβλεψη για διαχωρισμό μεταξύ των καταβλητέων και πράγματι
καταβληθεισών εισφορών έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς διαπιστώθηκε ότι σε πολλά
Ταμεία Πρόνοιας του ιδιωτικού τομέα η εισφορά για εφάπαξ μπορεί να κρατείται
από το μισθό των εργαζομένων αλλά δεν καταβάλλεται ολόκληρη από τους εργοδότες.
Στην πράξη δηλαδή πολλά εφάπαξ πληρώνονται χωρίς να έχουν καταβληθεί στο σύνολό
τους οι ανάλογες εισφορές ή το αντίθετο: Οι ασφαλισμένοι να παίρνουν λιγότερα
μη γνωρίζοντας ότι οι εισφορές τους δεν έφτασαν ποτέ στο λογαριασμό του εφάπαξ!
Με το διαχωρισμό ανάμεσα σε καταβλητέο και καταβληθέν ποσό
εισφοράς, ένας ασφαλισμένος θα ξέρει αν η κράτηση των 60 ευρώ, για παράδειγμα,
που του αναλογεί με βάση το μισθό του (καταβλητέο ποσό) θα πιστώνεται στο
ακέραιο (ως καταβληθέν ποσό) στην μερίδα για το εφάπαξ!
Μάλιστα, αρκετά Ταμεία δεν έχουν πάρει τις ανάλογες εισφορές
όχι μόνο επειδή δεν έβαλαν τα λεφτά οι εργοδότες, αλλά επειδή οι εν λόγω
εισφορές μπορεί να πληρώθηκαν κανονικά αλλά αποδόθηκαν μισές ή και καθόλου από
τους φορείς επικουρικής ασφάλισης. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή
του ΕΤΕΑ που, όπως αποκαλύφθηκε από οικονομικούς ελέγχους που έκαναν οι κλάδοι
πρόνοιας των ιδιωτικών υπαλλήλων, οφείλει περί τα 500 εκατ. ευρώ από εισφορές
για εφάπαξ που δεν έχει αποδώσει επί σειρά ετών!
● Για τον υπολογισμό τού εφάπαξ από το 2014 θα
λαμβάνεται υπόψη και πίνακας «συσσωρευμένων εισφορών» που θα περιέχει τα εξής
στοιχεία:
1. Αποτίμηση των εισφορών με βάση την τρέχουσα αξία τους, με
βάση την απονομή εφάπαξ στο δικαιούχο, στα δικαιοδόχα μέλη, κ.λπ.
2. Ημερομηνία αποτίμησης.
3. Απόδοση έτους.
4. Ποσό συσσωρευμένων εισφορών.
Στην πράξη το "νέο εφάπαξ" θα έχει ως βάση την
επιστροφή εισφορών και ανάλογα με τη βιωσιμότητα του κάθε ταμείου το ποσό αυτό
μπορεί άλλοτε να έχει μια έντοκη απόδοση, ενώ σε περίπτωση αρνητικής
βιωσιμότητας οι ασφαλισμένοι δεν θα πάρουν πίσω ούτε τις εισφορές που πλήρωσαν.
(Πηγή: Ελεύθερος Τύπος)
