Σαν τη Λερναία Ύδρα ξεφυτρώνουν τα κυκλώματα κακοποιών, τα οποία, με διάφορα προσχήματα εξαπατούν ανύποπτους ηλικιωμένους, αποσπώντας τους μεγάλα χρηματικά ποσά.
Του Φώτη Κουτσαμπάρη
Παρά τη συχνή εξάρθρωση ομάδων απατεώνων από την αστυνομία, οι επιτήδειοι συνεχίζουν την έκνομη δραστηριότητά τους, με αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζεται ο αριθμός των θυμάτων.
Οι δράστες αιφνιδιάζουν και πείθουν τους ηλικιωμένους να τους δώσουν χρήματα, είτε για δήθεν νοσηλεία ή χρέη συγγενών, είτε για δήθεν επιστροφή κατασχεμένων αντικειμένων που ανήκουν στην οικογένεια. Αρκετές είναι και οι περιπτώσεις που οι κακοποιοί προσεγγίζουν ηλικιωμένους την ώρα που κάνουν ανάληψη από ATM τράπεζας για να τους «βοηθήσουν» και με «ταχυδακτυλουργικό» τρόπο αφαιρούν ποσά από το λογαριασμό τους.
Τα κυκλώματα συνήθως είναι τριμελή, με τον έναν να διαδραματίζει καθοδηγητικό ρόλο και τους υπόλοιπους να εκτελούν τον σχεδιασμό. Φροντίζουν να μάθουν επαρκή στοιχεία για την οικογενειακή και οικονομική κατάσταση των ηλικιωμένων, ώστε αφενός να είναι πειστικοί στην εξαπάτηση και αφετέρου να έχουν σημαντικό κέρδος από την «επιχείρηση». Επιλέγουν γονείς των οποίων τα παιδιά ή οι συγγενείς τους διαμένουν μακριά ή δεν έχουν παιδιά παρά μόνο συγγενείς δευτέρου βαθμού και μένουν μόνοι και «χτυπούν» πολύ πρωινές ώρες ή αργά το βράδυ, για να αιφνιδιάζουν τα θύματά τους, που έχουν ηλικία από 65 μέχρι 95 ετών.
Η τελευταία περίπτωση που απασχόλησε τις αρχές καταγράφηκε στην Έδεσσα όπου συνελήφθη ένας 34χρονος και αναζητούνται άλλοι δύο συνεργοί του. Οι τρεις δράστες πήγαν στο σπίτι μιας 76χρονης, προσποιούμενοι υπαλλήλους του δήμου και τις είπαν ότι πρέπει να δώσει 4.800 ευρώ για να πληρωθεί ένα χρέος του ανιψιού της, αλλιώς κινδύνευε να οδηγηθεί στη φυλακή. Εκείνη πείστηκε και πήγε στην τράπεζα, για να κάνει ανάληψη του χρηματικού ποσού. Ο ταμίας της τράπεζας ωστόσο αντιλήφθηκε ότι κάτι δεν πάει καλά και ειδοποίησε την αστυνομία, που συνέλαβε τον 34χρονο έξω από το τραπεζικό κατάστημα. Ο δράστης, μάλιστα, για να μην κινεί υποψίες, στηριζόταν σε μια πατερίτσα, παριστάνοντας ότι έχει πρόβλημα στο πόδι. Με αυτή την πατερίτσα χτύπησε κι έναν αστυνομικό.
Εντός της εβδομάδας που έκλεισε εξαρθρώθηκε από την ασφάλεια Θεσσαλονίκης ένα κύκλωμα που εξαπατούσε ηλικιωμένους με το πρόσχημα της νοσηλείας συγγενικού τους προσώπου. Συνέλαβε έναν 46χρονο ημεδαπό κι έναν 26χρονο αλλοδαπό, ενώ συνεχίζεται η έρευνα για τον εντοπισμό του τρίτου. Η έρευνα της αστυνομίας έδειξε ότι τα τρία άτομα από τις αρχές Μαΐου του 2013 είχαν συστήσει εγκληματική ομάδα, με σκοπό την εξαπάτηση ηλικιωμένων κυρίως ατόμων, αποσπώντας τους μεγάλα χρηματικά ποσά. Συνολικά πήραν 36.500 ευρώ και χρυσαφικά συνολικής αξίας 4.000 ευρώ από 13 ανυποψίαστους πολίτες στις πόλεις της Θεσσαλονίκης, της Βέροιας και της Αλεξάνδρειας Ημαθίας, ενώ αποπειράθηκαν να εξαπατήσουν άλλους 27, αξιώνοντας χρηματικό ποσό που υπερβαίνει τις 198.500 ευρώ.
Τριμελές κύκλωμα με σημαντική δράση είχε εξαρθρωθεί από την ασφάλεια Θεσσαλονίκης τον περασμένο Δεκέμβριο, οπότε είχαν συλληφθεί δύο μέλη. Η σπείρα, η οποία ακολουθούσε τη μεθοδολογία της νοσηλείας συγγενικού προσώπου, είχε καταφέρει το δεύτερο εξάμηνο του 2012 να εξαπατήσει 32 ηλικιωμένους σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, αποσπώντας συνολικά 153.500 ευρώ, ενώ έκανε απόπειρα να εξαπατήσει άλλους 22 πολίτες, από τους οποίους ζήτησε στο σύνολο 405.000 ευρώ, ενώ εκτιμάται ότι τα κρούσματα απάτης είναι περισσότερα από αυτά που εξιχνιάστηκαν. Αρχηγός της σπείρας, σύμφωνα με την αστυνομία, ήταν ο 53χρονος Γιώργος Μαστορόπουλος του Νικολάου, ο οποίος είχε καταδικαστεί σε 11 χρόνια κάθειρξης για απάτες κατά συρροή και αποφυλακίστηκε το 2006. Συνεργάτες του είναι δύο επίσης Έλληνες, ο 39χρονος Αντώνιος Καμτσής του Θωμά και ένας 26χρονος.
ΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ
Τα πολλαπλασιαζόμενα κρούσματα έχουν προβληματίσει την ΕΛ.ΑΣ., η οποία εξέδωσε οδηγίες και έδωσε λεπτομέρειες για τη δράση των κυκλωμάτων. Σύμφωνα με το αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ., οι μέθοδοι των απατεώνων είναι τέσσερις:
1. Απάτη με τη μέθοδο προσέγγισης εκ μέρους συγγενικού προσώπου (κυρίως σε βάρος ηλικιωμένων ατόμων). Οι δράστες επιλέγουν κυρίως ηλικιωμένους ανθρώπους, για τους οποίους πληροφορούνται με οποιανδήποτε τρόπο τα στοιχεία ταυτότητας τόσο των ιδίων όσο και προσφιλών συγγενικών τους προσώπων, συνήθως των παιδιών ή των εγγονιών τους. Τους προσεγγίζουν «δήθεν» ως απεσταλμένοι των συγγενών τους και με το πρόσχημα άμεσης και επείγουσας ανάγκης χρημάτων, επιδιώκουν να τους αποσπάσουν μεγάλα χρηματικά ποσά. Η προσέγγιση συνήθως γίνεται κατά την έξοδο ή λίγο πριν από την είσοδο στην κατοικία τους, έξω από τράπεζες ή εμπορικά καταστήματα κτλ.
Οι τεχνικές που χρησιμοποιούν οι δράστες, για να πείσουν τους ηλικιωμένους να τους δώσουν τα χρήματα για λογαριασμό των οικείων τους, είναι ο αιφνιδιασμός και η παρουσίαση μιας αληθοφανούς οικονομικής ανάγκης, που πρέπει να ικανοποιηθεί χωρίς αναβολή. Με τον τρόπο αυτό αλλά και με την αναφορά σε συγγενικά πρόσωπα με ιδιαίτερη οικειότητα επιδιώκουν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη και να μην αφήσουν περιθώρια δεύτερης σκέψης. Σε αρκετές περιπτώσεις οι δράστες, για να ισχυροποιήσουν τα επιχειρήματά τους, προσποιούνται πως τηλεφωνούν στα οικεία πρόσωπα, για να επιβεβαιώσουν την οικονομική ανάγκη, πλην όμως οι ηλικιωμένοι μέσα στην αναστάτωσή τους δεν αντιλαμβάνονται ότι συνομιλούν με συνεργούς των δραστών και όχι με τους συγγενείς τους.
Οι λόγοι που επικαλούνται οι δράστες για να αποσπάσουν χρήματα είναι συνήθως η εξόφληση ενός χρέους, η πληρωμή ασφαλιστηρίων συμβολαίων, η αγορά ηλεκτρικών συσκευών, ανταλλακτικών αυτοκινήτων κτλ. για λογαριασμό «δήθεν» συγγενικών προσώπων.
Τα χρηματικά ποσά που ζητούν οι δράστες κυμαίνονται από μερικές εκατοντάδες έως αρκετές χιλιάδες ευρώ, ποσά τα οποία μεταβάλλονται και προσαρμόζονται ανάλογα με τη δεκτικότητα και την ευπιστία των ηλικιωμένων. Ενδεικτικά αναφέρεται πως στο παρελθόν δράστες έχουν μεταφέρει με αυτοκίνητο ηλικιωμένους ακόμα και σε τράπεζες, προκειμένου να αναλάβουν μεγάλα χρηματικά ποσά και να τους τα παραδώσουν.
2. Απάτη με τη μέθοδο νοσηλείας συγγενικού προσώπου. Οι δράστες επιλέγουν συνήθως ηλικιωμένους και πληροφορούνται με οποιονδήποτε τρόπο τα στοιχεία ταυτότητας τόσο των ιδίων όσο και προσφιλών συγγενικών τους προσώπων, συνήθως των παιδιών τους. Ακολούθως, επικοινωνούν τηλεφωνικώς μαζί τους, κυρίως τις νυχτερινές ώρες (συνήθως μετά τα μεσάνυχτα) και εκμεταλλευόμενοι την αναστάτωση που προκαλείται, τους αναγγέλλουν ότι ένας στενός συγγενής τους (π.χ. γιος, κόρη, γαμπρός ή νύφη) εισήχθη εσπευσμένα σε κάποιο νοσοκομείο λόγω τροχαίου ατυχήματος ή κάποιου άλλου εκτάκτου λόγου και απαιτούν χρήματα, για να γίνει άμεσα κάποια ιατρική πράξη, συνήθως χειρουργική επέμβαση. Οι δράστες ζητούν από τους ηλικιωμένους να μεταβούν αμέσως σε συγκεκριμένο σημείο (που νωρίτερα οι ίδιοι έχουν επιλέξει ως κατάλληλο, συνήθως κοντά στο σπίτι τους) όπου τους αναμένει άνθρωπος του «νοσοκομείου» π.χ. ένας νοσηλευτής ή υπάλληλος του ΕΚΑΒ, για να παραλάβει τα χρήματα και να τα παραδώσει το ταχύτερο δυνατό στους γιατρούς.
Οι ηλικιωμένοι χρησιμοποιούν συνήθως την ίδια τηλεφωνική συσκευή στην οποία δέχθηκαν την κλήση για να καλέσουν στο κινητό τηλέφωνο το συγγενικό τους πρόσωπο, που «δήθεν» νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση. Όμως, μέσα στη σύγχυσή τους δεν αντιλαμβάνονται ότι η «γραμμή» είναι ακόμη ανοιχτή με τους δράστες, οι οποίοι δεν τερμάτισαν την προηγούμενη κλήση. Οι δράστες προσποιούνται ότι απαντούν στην κλήση των θυμάτων και «επιβεβαιώνουν» την άσχημη είδηση, παριστάνοντας για παράδειγμα κάποιον τραυματιοφορέα που κρατάει το κινητό του νοσηλευόμενου.
3. Απάτη με τη μέθοδο πώλησης κατασχεμένων από την τράπεζα ακινήτων ή οχημάτων σε συμφέρουσα τιμή. Οι δράστες εμφανίζονται συνήθως ως δικηγόροι τραπεζών, οι οποίες προτίθενται να προχωρήσουν σε πλειστηριασμό κατασχεμένων ακινήτων και αυτοκινήτων. Με τη χρήση πλαστών εγγράφων και συνήθως με το πρόσχημα ότι οι ίδιοι ελέγχουν τη διενέργεια των πλειστηριασμών, πείθουν ότι μπορούν να μεσολαβήσουν στην κατακύρωση του πλειστηριαζόμενου αντικειμένου σε πολύ χαμηλή τιμή και αποσπούν έτσι μεγάλα χρηματικά ποσά.
Έχει παρατηρηθεί ότι μέλη αυτών των εγκληματικών ομάδων, για να γίνονται περισσότερο πιστευτά, μισθώνουν πολυτελή διαμερίσματα και ακριβά αυτοκίνητα, προκειμένου να τα παρουσιάζουν ως προοριζόμενα για εκποίηση από τις τράπεζες.
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι δράστες «αλιεύουν» υποψήφιους συναλλασσόμενους, ακόμα και μέσα από τον κύκλο γνωριμιών άλλων ατόμων που έχουν εξαπατήσει, πριν αυτά αντιληφθούν την απάτη.
4. Απάτη με τη μέθοδο της απασχόλησης σε ΑΤΜ (συνήθως σε βάρος ηλικιωμένων). Οι δράστες προσεγγίζουν ένα άτομο τη στιγμή που πραγματοποιεί συναλλαγή σε ΑΤΜ και χωρίς να γίνουν αντιληπτοί υποκλέπτουν οπτικά το ΡΙΝ κατά την πληκτρολόγησή του, ενώ στη συνέχεια περιμένουν να ολοκληρωθεί η συναλλαγή. Τη στιγμή της εξόδου της κάρτας από το ΑΤΜ, ένας από τους δράστες ρίχνει στα πόδια του συναλλασσόμενου ένα χαρτονόμισμα και τον προτρέπει να το πάρει, με το πρόσχημα ότι του έπεσε από την τσέπη.
Οι δράστες εκμεταλλεύονται το χρονικό διάστημα που ο συναλλασσόμενος απασχολείται με το πεσμένο χαρτονόμισμα και αφαιρούν την κάρτα του από το στόμιο εξόδου του ΑΤΜ, τοποθετώντας στη θέση της μία άλλη. Μετά την αποχώρηση του συναλλασσόμενου, που δεν έχει αντιληφθεί την αλλαγή της κάρτας, οι δράστες αφαιρούν το υπόλοιπο του λογαριασμού.
Προσοχή στις συναλλαγές
Επισημαίνεται ότι από νοσοκομεία ή από δημόσιες υπηρεσίες δεν χρησιμοποιείται η πρακτική υπάλληλοί τους να μεταβαίνουν σε οικίες ή σε δημόσιους χώρους και να ζητούν από πολίτες την καταβολή χρημάτων για υπηρεσίες που παρέχουν. Να έχετε πάντα διαθέσιμους τους τηλεφωνικούς αριθμούς με τους οποίους πρέπει να επικοινωνήσετε σε περίπτωση ανάγκης (αστυνομία, πυροσβεστική, νοσοκομεία, στενοί συγγενείς κ.ά.). Προσπαθήστε να συγκρατήσετε τα χαρακτηριστικά των δραστών, καθώς και τα οχήματα με τα οποία κινούνται (αριθμό κυκλοφορίας, μάρκα οχήματος, χρώμα κτλ.), για να βοηθήσετε στο έργο των διωκτικών Αρχών. Να ενημερώνετε πάντα τις αστυνομικές Αρχές, ακόμη και σε περίπτωση απόπειρας απάτης σε βάρος σας.
Τι συμβουλεύει η αστυνομία
Η Ελληνική Αστυνομία συμβουλεύει: Να μην πείθεστε εύκολα από άτομα, τα οποία σας «πλησιάζουν» ως γνωστοί συγγενικών - φιλικών προσώπων. Να είστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί σε άγνωστα άτομα που επιχειρούν με διάφορα προσχήματα και τεχνάσματα να εισέλθουν στην οικία σας. Εφόσον άγνωστο άτομο εισέλθει στην οικία σας με οποιαδήποτε πρόφαση (π.χ. διεξαγωγή έρευνας, πώληση κάποιου προϊόντος, ανάγκη να πραγματοποιήσουν μια κλήση κτλ.), να μην επιτρέπετε να μεταβαίνει σε άλλους χώρους του σπιτιού σας, πέραν αυτών που χρειάζεται και ποτέ να μη χάνετε την οπτική επαφή μαζί του. Στην περίπτωση αυτή, να προσέχετε τα προσωπικά σας αντικείμενα, προκειμένου να αποφευχθεί το ενδεχόμενο αφαίρεσής τους με τη μέθοδο της απασχόλησης. Να είστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί όταν άγνωστοι προσπαθήσουν να σας πείσουν για την καταβολή χρηματικού ποσού, με το πρόσχημα επείγουσας ανάγκης συγγενικού - φιλικού προσώπου (π.χ. νοσηλεία σε νοσοκομείο).Το ίδιο μπορεί να προσπαθήσουν και τηλεφωνικά. Για τους ίδιους λόγους να μην ενδίδετε σε προτροπές για συνάντηση (ραντεβού κτλ.).
Σε περιπτώσεις που άγνωστοι επικαλούνται έκτακτη ανάγκη γνωστού-συγγενικού σας προσώπου, να επιδιώκετε πάντα οι ίδιοι να επικοινωνείτε τηλεφωνικά με το γνωστό-συγγενικό σας πρόσωπο, προς επιβεβαίωση των όσων επικαλούνται. Η επικοινωνία να γίνεται με δικό σας τηλέφωνο και κατόπιν δικής σας πρωτοβουλίας, και να μη δέχεστε να μιλάτε με άτομο το οποίο κάλεσαν οι άγνωστοι. Σε κάθε περίπτωση, να δηλώνετε ότι δεν πρόκειται να παραδώσετε χρήματα εάν δεν εμφανιστούν οι γνωστοί-συγγενείς σας. Να μη δέχεστε σε καμία περίπτωση άγνωστα άτομα να σας οδηγήσουν σε πιστωτικό κατάστημα ή ΑΤΜ για ανάληψη χρηματικού ποσού. Να μην πείθεστε εύκολα σε ευκαιριακές αγορές προϊόντων που σας προτείνουν άγνωστα άτομα, ιδιαίτερα δε δίχως να δείτε πρώτα τα προϊόντα αυτά. Να μην πείθεστε από άγνωστους, οι οποίοι εμφανίζονται ως υπάλληλοι δημόσιας υπηρεσίας ή άλλου φορέα για την επιδιόρθωση κάποιου τεχνικού προβλήματος, εάν δεν τους έχετε εσείς προηγουμένως καλέσει. Να μην πείθεστε όταν άγνωστοι σας ζητούν να καταβάλετε χρήματα για οφειλές γνωστών ή συγγενικών προσώπων σε δημόσιες υπηρεσίες ή σε καταστήματα-εταιρείες για αγορά αγαθών-προσφορά υπηρεσιών.
