Καθημερινά πιάνουν δουλειά από νωρίς. Ετοιμάζουν τους καφέδες, φτιάχνουν σάντουιτς, δίνουν φρέσκους χυμούς και δροσερά νερά, ενώ εφοδιάζουν τους νοσηλευόμενους ασθενείς με είδη πρώτης ανάγκης, όπως χαρτί υγείας, χαρτοπετσέτες, αντισηπτικά, χτένες και νυχοκόπτες.
Της Νικολέττας Μπούκα
Πρόκειται για 14 πρώην ψυχικά ασθενείς, οι οποίοι έχουν αναλάβει τη λειτουργία του κυλικείου στο νοσοκομείο «Γ. Παπανικολάου» της Θεσσαλονίκης. Έχοντας πάντα στο πλευρό τους τους υπευθύνους που τους καθοδηγούν και τους συμβουλεύουν, έρχονται σε επαφή με τους νοσηλευόμενους και τους συνοδούς τους και μαθαίνουν να εργάζονται και να αγωνίζονται στην πραγματική κοινωνία, κατακτώντας την ισότιμη αντιμετώπιση και την οικονομική ανεξαρτησία τους.
Δουλειά, όμως, έχουν αναλάβει και οι 17 πρώην ψυχικά ασθενείς στο κυλικείο «Φάρος» του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης (ΨΝΘ). Όπως εξηγεί στη «ΜτΚ» o πρόεδρος του δ.σ. του Κοινωνικού Συνεταιρισμού Περιορισμένης Ευθύνης (ΚοιΣΠΕ) Δυτικής Θεσσαλονίκης, Στέλιος Χατζηγεωργιάδης, «επιδιώκουμε την καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών με τις χαμηλότερες δυνατές τιμές, κάτι που αναφέρεται συνεχώς από εργαζόμενους, ασθενείς και τους συνοδούς τους».
ΜΑΓΕΙΡΕΥΟΥΝ ΚΑΙ ΣΕΡΒΙΡΟΥΝ
Η δράση των πρώην ψυχικά ασθενών όμως δεν σταματά εδώ. Δεκαεπτά άνθρωποι με προβλήματα ψυχικής υγείας, οι οποίοι έχουν κατά καιρούς νοσηλευτεί στο ΨΝΘ, δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό, δουλεύοντας στην ταβέρνα «Κιβωτός», που στεγάζεται εντός του ΨΝΘ και ήδη συμπληρώνει 23 χρόνια ζωής.
«Η ‘Κιβωτός’ καθημερινά λειτουργεί ως καφετέρια τις πρωινές και απογευματινές ώρες και ως εστιατόριο - ταβέρνα με φαγητά της ώρας, σαλάτες και άλλα συνοδευτικά τις μεσημεριανές και βραδινές. Παράλληλα, τείνει να δραστηριοποιηθεί και στην παραγωγή και διανομή φαγητού (catering) για συνεστιάσεις, ημερίδες, συνέδρια και σίτιση», εξηγεί στη «ΜτΚ» ο υπεύθυνος της «Κιβωτού» Νίκος Μιμίκος.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο μετασχηματισμός της «Κιβωτού» σε υπηρεσία έτοιμου φαγητού - μικρογευμάτων (Catering) αναμένεται να αυξήσει την οικονομική δυναμικότητα της μονάδας, με άμεσο αποτέλεσμα και την οικονομική αναβάθμιση των εργαζομένων της. Παράλληλα, θα γίνει περισσότερο αισθητή η παρουσία της στην κοινωνία της πόλης.
Μάλιστα, τόσο η «Κιβωτός» όσο και τα άλλα εργαστήρια που λειτουργούν στον Συνεταιρισμό συνεργάζονται με τον δήμο Παύλου Μελά (Σταυρούπολη - Πολίχνη - Ευκαρπία) και τη Μ.Κ.Ο. «Άρσις» μέσω των Προγραμμάτων της Κοινωφελούς Εργασίας και της Καταπολέμησης της Φτώχειας.
«ΠΑΡΑΘΥΡΟ» ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Το δημιουργικό τους πρόσωπο στην κοινωνία δείχνουν και οι ψυχικά ασθενείς που συμμετέχουν και στα άλλα εργαστήρια του ΚοιΣΠΕ, τους χώρους των οποίων έχει παραχωρήσει κατά χρήση το ΨΝΘ. Ένα απ’ αυτά είναι το ξυλουργείο, που άρχισε να λειτουργεί το 1990 και υπεύθυνοι είναι οι ξυλουργοί Ιωάννης Μπιλμπίλης και Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου. Στεγάζεται σε κτίριο του ΨΝΘ στην περιοχή της Πολίχνης κι εργάζονται 6 άτομα, όλα λήπτες ψυχιατρικών υπηρεσιών. Υπάρχει πλήρης εξοπλισμός και παράγεται κάθε είδους επίπλωση κατά παραγγελία. Μάλιστα, υπάρχει συνεργασία τόσο με νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης όσο και με τον ιδιωτικό τομέα.
Την ίδια στιγμή, άνεμος δημιουργίας πνέει και στο ραφείο που λειτουργεί επί 23 χρόνια στην ίδια περιοχή και υπεύθυνες είναι οι ράπτριες Άννα Στυλιανοπούλου και Γιώτα Φωτιάδου. Είναι μονάδα παραγωγής ραφής, ένδυσης (κυρίως για νοσοκομειακή χρήση), καθώς και ραφής ιματισμού σε χρόνιους ασθενείς (γηροκομεία - ιδρύματα). Εργάζονται 9 άτομα λήπτες ψυχιατρικών υπηρεσιών. Είναι πλήρως εξοπλισμένο με μηχανήματα κοπής και ραφής ένδυσης. Συνεργάζεται με νοσοκομεία της πόλης για τη ραφή νοσοκομειακού ιματισμού, αλλά και με ιδιώτες (βιοτεχνίες). Σήμερα, δεδομένης της κρίσης στον τομέα του ενδύματος, η κύρια απασχόληση του εργαστηρίου έχει στραφεί αποκλειστικά στον τομέα του νοσοκομειακού ιματισμού (ιατρικές μπλούζες, νοσηλευτικός ιματισμός - σεντόνια μαξιλαροθήκες - ιματισμός ασθενών, φόρμες, πιζάμες κτλ.), στον οποίο και διαθέτει εμπειρία πολλών ετών.
«Εργάζομαι 19 χρόνια στο ραφείο. Η αλήθεια είναι ότι όταν η ζωή σού φέρνει τα πάνω κάτω κι από υγιές άτομο ξαφνικά αρρωσταίνεις, νομίζεις ότι όλα έχουν τελειώσει. Στον δρόμο μου βρέθηκαν τότε οι συνεταιριστικές θεραπευτικές μονάδες του ΨΝΘ, οπότε πήγα για εργασιοθεραπεία στο ραφείο. Όταν δουλεύεις, έχεις κερδίσει τη μάχη με την αρρώστια», δηλώνει στη «ΜτΚ» η Αναστασία, εκλεγμένο μέλος δ.σ. του ΚοιΣΠΕ Δυτικής Θεσσαλονίκης, αντιπρόεδρος Ομοσπονδίας ΠΟ.ΚοιΣΠΕ και ιδρυτικό μέλος της Πανελλήνιας Επιτροπής Επιζώντων Ψυχιατρείων.
ΚΗΡΟΠΟΙΕΙΟ ΚΑΙ ΑΓΙΟΓΡΑΦΕΙΟ
Τέσσερα άτομα λήπτες ψυχιατρικών υπηρεσιών εργάζονται στο κηροποιείο που λειτουργεί από το 1990 στην Πολίχνη με υπεύθυνη την κηροπλάστρια Δέσποινα Ευαγγέλου. Είναι πλήρως εξοπλισμένο κι έχει τη δυνατότητα να παράγει εκκλησιαστικό και διακοσμητικό κερί. Κατά την περίοδο των Χριστουγέννων και του Πάσχα κατασκευάζονται διάφορες συνθέσεις που προωθούνται στην αγορά (με stand σε δημόσια νοσοκομεία και πολιτιστικά κέντρα και σε bazaar), ενώ τροφοδοτεί με εκκλησιαστικό κερί τις εκκλησίες των νοσοκομείων αλλά και τα κοιμητήρια. Επίσης, συμμετέχει σε διαγωνισμούς κι όταν μειοδοτεί, αναλαμβάνει το αντίστοιχο έργο.
Εντυπωσιακή δουλειά γίνεται από τους έξι πρώην ψυχικά ασθενείς που εργάζονται και στο αγιογραφείο - καλλιτεχνικό εργαστήρι, που επίσης λειτουργεί από το 1990 ενός του ΨΝΘ με υπεύθυνο τον ζωγράφο Σώτο Ζαχαριάδη.
ΣΥΝΕΡΓΕΙΟ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ
Σημαντική είναι και η λειτουργία του συνεργείου καθαρισμού «Λαμπίκο», με υπεύθυνους τον ηλεκτρολόγο Κωνσταντίνο Αγιοστρατίδη και τον τεχνολόγο Γεωπονίας Ιωάννη Αθανασιάδη, όπου και απασχολούνται 16 λήπτες ψυχιατρικών υπηρεσιών. Το συνεργείο δραστηριοποιείται στον καθαρισμό επαγγελματικών χώρων, γραφείων, κλιμακοστασίων κτλ., καθώς και σε διάφορες δομές του νοσοκομείου.
Στόχος του ΚοιΣΠΕ είναι το «ΛΑΜΠΙΚΟ» να αναλαμβάνει μέρος της καθαριότητας σε νοσοκομεία ή άλλους δημόσιους χώρους της Θεσσαλονίκης αλλά και στον ιδιωτικό τομέα.
Την ίδια στιγμή, με την παραγωγή και εμπορία οπωρολαχανικών και την αμπελοκαλλιέργεια - παραγωγή οίνου ασχολούνται οι 5 ψυχικά ασθενείς που εργάζονται στο αγρόκτημα. Υπεύθυνοι είναι ο γεωλόγος Γιώργος Στεφανάκης, ο τεχνολόγος Γεωπονίας Ναπολέων Κιουτσούκος και ο συντηρητής θερμοκηπίων Ανέστης Κουκουρίκος.
Διαθέτει δύο πλήρως εξοπλισμένα θερμοκήπια για την παραγωγή εποχιακών κηπευτικών. Το ένα βρίσκεται εντός του ΨΝΘ και το άλλο σε παραχωρημένο αγροτεμάχιο από τον δήμο Ευόσμου. Επίσης, διαθέτει αμπελώνα 4 στρεμμάτων στην περιοχή της Σαρακήνας. Στις δραστηριότητές του εντάσσεται και η καλλιέργεια ροδιών για την παραγωγή χυμού. Η διάθεση των οπωροκηπευτικών γίνεται στα μαγειρεία του νοσοκομείου, καθώς και σε τρίτους.
ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ
Η Υποστηρικτική Ομάδα στελεχώνεται από ψυχολόγο, κοινωνιολόγο κι εργοθεραπεύτρια. Είναι υπεύθυνη για την υποδοχή και την αξιολόγηση των νέων παραπομπών, την καταγραφή κενών θέσεων εργασίας και την τοποθέτηση στην κατάλληλη θέση εργασίας του ενδιαφερόμενου - πρώην ασθενή.
Πραγματοποιούνται ομαδικές συναντήσεις μεταξύ εργαζόμενων πρώην ασθενών και υπευθύνων για τη διαχείριση εργασιακών σχέσεων και την επίλυση πιθανών συγκρούσεων. Επίσης, παρέχονται συμβουλευτική και ατομική υποστήριξη, αξιολόγηση της εξελικτικής πορείας του και διασυνδετική με τα Ψυχιατρικά Τμήματα Παραπομπής (πρόσωπα αναφοράς, θεράποντες γιατρούς κ.ά.) για την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση του εργαζόμενου - πρώην ασθενή.
Συνεταιρισμός: Οι στόχοι
Ο ΚοιΣΠΕ ιδρύθηκε στις 13/12/2005, βάσει του νόμου 2716/99 για την «Ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών ψυχικής υγείας» και είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου. Είναι μια ιδιαίτερη μορφή συνεταιρισμού, αφού ταυτόχρονα είναι παραγωγική και εμπορική μονάδα, αλλά και μονάδα ψυχικής υγείας.
«Στόχοι του Συνεταιρισμού είναι η βιωσιμότητα, η ανάπτυξη και η μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας στο ανθρώπινο δυναμικό της επιχείρησης. Επίσης, είναι η διασφάλιση, η υποστήριξη και η προαγωγή της κοινωνικής αλληλεγγύης, δηλαδή ισότητα, προστασία και ασφάλεια προς όλα τα μέλη και τους εργαζόμενους της επιχείρησης, αλλά και του πελάτη, δηλώνει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος του δ.σ. του ΚοιΣΠΕ Δυτικής Θεσσαλονίκης Στέλιος Χατζηγεωργιάδης (φωτ.).
Από την πλευρά της, η εργοθεραπεύτρια Πολυτίμη Σαμαρά αναφέρει στη «ΜτΚ» ότι σήμερα απασχολούνται στον ΚοιΣΠΕ 80 άτομα λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Αυτοί διαμένουν είτε σε προστατευόμενα διαμερίσματα του ΨΝΘ, ξενώνες και οικοτροφεία είτε μένουν στα σπίτια τους.
«Εργάζονται στις παραγωγικές δραστηριότητες που αναφέρθηκαν παραπάνω, αρκετοί απ’ αυτούς για μεγάλο χρονικό διάστημα κι έχουν ωφεληθεί τα μέγιστα από την αμειβόμενη εργασία στην επανενταξιακή τους πορεία. Οι εργαζόμενοι-πρώην ασθενείς συνάπτουν συμβάσεις έργου με τον ΚοιΣΠΕ και αμείβονται ανάλογα», εξηγεί η κ. Σαμαρά.
Για μεγάλο όφελος των πρώην ασθενών κάνει λόγο η ψυχολόγος Ιφιγένεια Συμεωνίδου. Όπως επισημαίνει, η απασχόλησή τους σε πραγματικό εργασιακό περιβάλλον συμβάλλει στην ενδυνάμωση της αυτοεκτίμησής τους, στην οικονομική τους ανεξαρτησία και στη συνεισφορά τους στο οικογενειακό εισόδημα, με αποτέλεσμα να βελτιώνεται η θέση τους στην οικογένεια. Επίσης, συμβάλλει στην αποτροπή της διαρκούς ενασχόλησης με την ενεργή συμπτωματολογία τους και στη δημιουργία νέων ισότιμων σχέσεων και κοινωνικών επαφών με άλλους ανθρώπους.
Ζωή με νόημα
Σύμφωνα με την κοινωνιολόγο Δέσποινα Τζουνή, ο βασικός στόχος του Κοινωνικού Συνεταιρισμού πρακτικά σημαίνει ζωή με νόημα και ίσες ευκαιρίες για όσους ζούσαν μέχρι σήμερα έξω από την κοινωνία, στη σιωπή που επιβάλλει ο κοινωνικός αποκλεισμός.
«Ο Συνεταιρισμός συμβάλλει και στην ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και την άρση του φόβου και της άγνοιας για την ψυχική ασθένεια μέσα από πραγματικά παραδείγματα ένταξης κι όχι τη θεωρητική συζήτηση», δηλώνει η κ. Τζουνή.
Ο ταμίας του δ.σ. του ΚοιΣΠΕ Δυτικής Θεσσαλονίκης Ιάκωβος Γεροντόπουλος επισημαίνει ότι στον Κοινωνικό Συνεταιρισμό υπάρχει η δυνατότητα επενδύσεων, επαναπροσανατολισμού των παραγωγικών δραστηριοτήτων και αξιοποίησης στο μέγιστο του ανθρώπινου δυναμικού του.
